Rinpoche'nin Ölümü ve Yeniden Doğuşu

Rinpoche ve Ngawang bir arazi aracıyla ordu kampından derhal yola çıkıp, yolda Tabo Manastırı’na uğradılar. Rinpoche, Kachen Drubgyel’den onlara katılmasını istedi ama yaşlı keşiş cüppesini daha yeni yıkadığını söyledi. Rinpoche bunun önemi olmadığını, iç etekliğiyle gelmesini söyledi. Cüppesini kuruması için arazi aracının tepesine bağlayabilirdi; keşiş de öyle yaptı.

Arabayla Spiti Vadisine doğru ilerlerlerken, Rinpoche Ngawang’a onun her daim şefkat mantrası olan om mani padme hum’u sürekli olarak yinelemesini salık verdiğini ama Ngawang’ın onu hiçbir zaman ciddiye almadığını söyledi. Bu onun veda nasihati olacaktı.

Daha sonra Kyi Manastırı’nda durdular. Rinpoche sunuda bulunmak istiyordu. Ngawang geç olduğunu ve sabah gidebileceklerini söyledi ama Rinpoche ısrar etti. Rinpoche çoğu zaman yavaş yavaş ve güçlükle yürürdü. Fakat bazen koşmayı da çok iyi becerirdi. Söz gelimi, bir seferinde havaalanında bir uçağı kaçırmak üzereyken Rinpoche o kadar hızlı koşmuştu ki hiçbirimiz ona yetişememiştik. Aynı şekilde, bir defasında Bodh Gaya’da Kutsal Dalai Lama Buddha’nın sözlerinin yüz ciltlik Tibetçe tercümesinin (Kangyur) toplu zikrine katılırken, Rinpoche Kutsal Dalai Lama’nın yanına, tam arkasına oturmuştu. Rüzgar Kutsal Dalai Lama’nın gevşek sayfalı metninden bir sayfayı uçurduğunda, Rinpoche onu anında yerden almak için oturduğu yerden adeta havalanmıştı. Rinpoche yine bu sefer de Kyi Manastırı’nda dik dağ yolunu yardımsız koşarak tırmandı.

Rinpoche sunusunu yaptıktan sonra, Kyi keşişleri ondan geceyi orada geçirmesini istediler. Rinpoche o gece Kyibar köyüne varması gerektiğini söyleyerek reddetti. Onu bir daha görmek istiyorlarsa, oraya gitmeleri gerekecekti. Daha sonra, hemen ardından olacaklara dair dolaylı bir mesaj vermiş olarak, hızla oradan ayrıldı.

Rinpoche ve arkadaşları Kyibar dağ köyüne vardıklarında, Rinpoche’nin tanıdığı bir çiftçinin evine gittiler. Adam hâlâ tarlasında bulunuyor ve misafir beklemiyordu. Rinpoche sonraki hafta boyunca meşgul olup olmadığını sordu. Çiftçi meşgul olmadığını söyleyerek Rinpoche’yi evinde kalmaya davet etti.

Rinpoche yıkanıp bir parça yoğurt yedikten sonra, Tsongkhapa’nın Yorumlanabilir ve Kesin Anlamları Kusursuz Açıklamanın Özü [İng. The Essence of Excellent Explanation of Interpretive and Definitive Meanings] eserini ezberden okudu; bunu yapması yaklaşık iki saatini aldı. Bitirdiğinde, Ngawang’ı çağırıp kendini iyi hissetmediğini söyledi. Sonra kafasını normalde asla yapmayacağı bir şekilde Ngawang’ın omzuna yasladı. Şimdi dönüp baktığımda, bu şekilde elveda dediğini düşünüyorum. Olacaklara şahit olmak Chondzeyla için şüphesiz çok zor olacağından, tüm bunlar olmadan evvel Chondzeyla’yı Simla’ya göndermişti. Chondzeyla altı yaşından beri Rinpoche’yle birlikteydi ve Rinpoche onu oğlu gibi yetiştirmişti.

Ngawang gidip bir doktor veya ilaç bulmayı teklif ettiğinde Rinpoche hayır dedi. Ngawang yapabileceği başka bir şey olup olmadığını sorunca, Rinpoche ondan tuvalete kadar yürümesine yardımcı olmasını istedi; Ngawang da öyle yaptı. Sonra Rinpoche Ngawang’dan yatağını yapmasını istedi. Her zaman üzerinde yattığı sarı çarşafın yerine, Ngawang’dan beyaz bir çarşaf sermesini istedi. Tantrik pratikte, sarı renk kişinin başkalarına yardımcı olma becerisini artırma ayinlerinde kullanılır; beyaz ise engelleri uzaklaştırmak içindir.

Rinpoche daha sonra Ngawang ve Kachen Drubgyel’den odasına gelmelerini istedi; onlar da geldiler. Rinpoche daha sonra sağ tarafı üzerine yattı; bu Buddha’nın uyuma pozisyonudur. Kollarını normalde yatarken yaptığı gibi sol kolu yanında ve sağ kolu da yüzünün altında olacak şekilde koyarak aldığı standart pozisyon yerine, tantrik kucaklama hareketiyle kavuşturdu. Sonra nefes alması derinleşti ve olasılıkla “verme ve alma” (tonglen) meditasyon yöntemini uygularken, dünyaya öylece gözlerini yumdu. Altmış dokuz yaşında ve sapasağlamdı. Onu iki ay önce Delhi’de kapsamlı bir tıbbi muayeneye götürmüştüm.

Tam o anda, Kutsal Dalai Lama Cenevre’ye giden uçaktayken, Başkan Arafat aniden fikrini değiştirip İsviçre ziyaretini ertelemeye karar verdi. Havaalanında terör olayı yaşanması tehlikesi de böylelikle ortadan kalkmıştı. Kutsal Dalai Lama’nın hayatına yönelik tehlike kaybolmuş olsa da, Kutsal Dalai Lama’nın araç konvoyu havaalanından otele giderken yolda kayboldu. Fakat Kutsal Dalai Lama’ya hiçbir zarar gelmedi. Serkong Rinpoche, Kutsal Dalai Lama’nın yaşamı önündeki engeli başarıyla üzerine almış ve karşılığında kendi yaşam enerjisini vermişti.

Verme ve alma, başkalarının üzerindeki engelleri kendi üzerine alarak onlara mutluluk vermeye yönelik ileri düzeyde bir bodhisattva tekniğidir. Rinpoche ne zaman bu pratiği öğretse, kendimizi feda etmek anlamına gelse dahi, başkalarının acısını kendi üzerimize almaya gönüllü olmamız gerektiğini söylerdi. Sürekli Kunu Lama Rinpoche’nin kendi bölgesinde birinin kafa travmasını üzerine alarak bunun sonucunda vefat eden bir kişiye dair verdiği örnekten söz ederdi. Rinpoche’ye böyle bir şey yaptığı takdirde bu bir ziyan olmaz mı diye sorduğumuzda, Rinpoche hayır derdi. Bunun dünyanın ilerlemesi için yaşamını feda eden bir astronotun yaptığını yapmak gibi olacağını söylerdi. Kahraman astronotun sunduğu örnek ve edindiği ün nasıl ki ailesi için önemli miktarda devlet aylığı sağlarsa, lamanın kahramanca fedakarlığı da geride kalan öğrencileri için manevi bir gıda temin ederdi.

Serkong Rinpoche, üç gün boyunca saf ışık ölüm kavşağı meditasyonunda kaldı. Yeniden doğuşlarını yönlendirme becerisine sahip olanlar, normalde bir reenkarne lama silsilesi oluşturma veya sürdürme sürecinin parçası olarak bu meditasyona girerler. Meditasyon esnasında, kalpleri sıcak kalır ve artık nefes almamalarına rağmen bedenleri çürümeye başlamaz. Büyük lamalar normalde birkaç gün boyunca bu durumda kalıp, sonrasında kafaları ansızın düşer ve burun deliklerinden kan gelir; bu, bilinçlerinin bedenlerini terk ettiğinin göstergesidir.

Bu işaretler Serkong Rinpoche’de baş gösterdiğinde, gökyüzünde gökkuşakları pırıldayıp bedeninin yakılması için seçilen kıraç tepede mucizevi ışıklar göründü. Kutsal Dalai Lama’nın Dharamsala’daki Namgyal Manastırı’na keşişlerin ölü yakma törenine gelmesi için haber gönderilmesine rağmen, keşişler vaktinde gelemedi. Ayinleri Spiti keşişleri, Rinpoche’nin dileyeceği gibi, mütevazı bir şekilde icra etti. Bundan kısa süre sonra, yakma töreninin yapıldığı yerden şifalı güçlere sahip bir tatlı su kaynağı fışkırdı. Bugün hâlâ akmakta olan bu su artık hac mekanı haline gelmiştir. Tam dokuz ay sonra, 29 Mayıs 1984’te, Rinpoche yine Spiti’de, mütevazı bir aileye, bir kez daha doğdu.

Rinpoche, bundan birkaç sene önce, Tsering Chodrag ve Kunzang Chodron adında, ikisi de onu çok etkilemiş olan bir karı kocayla tanışmıştı. Çok güçlü Dharma uygulayıcıları olan bu çift, Rinpoche’y e vaktiyle en büyük dileklerinin rahip ve rahibe olmak olduğunu söylemişlerdi. Yerel köylerin muhtarı buna karşı çıkmıştı zira küçük çocukları olan yetişkinler olarak manastır yaşamına katılmaları pek çok soruna yol açardı. Öncelikle çocuklarına bakmaları gerekirdi. Rinpoche muhtarın verdiği nasihati desteklemişti. İşte bu çift, Rinpoche’nin dördüncü çocukları olarak yeniden doğduğu anne babaydı.

Öğrenciler ölüm kavşağı meditasyonuna hakim olan büyük bir lamanın reenkarnasyonunun yerini saptamak için çeşitli yollara başvurur. Bu yöntemler arasında kahinlere ve en yüksek seviyede idrake ulaşmış ustaların rüyalarına danışmak bulunur. Daha sonra nihai adayın merhum lamanın sahip olduğu bazı eşyaları benzer görünümlü eşyalar arasından doğru bir şekilde tespit etmesi gerekir. Ancak, Kutsal Dalai Lama yalnızca bu gibi yollara güvenmemek konusunda uyarır. Çocuğun, ciddi bir aday olarak kabul edilmeden önce, kimliğine dair açık seçik işaretler ortaya koyması gerekir.

Spiti halkı Serkong Rinpoche’yi bir aziz gibi kabul eder: Hemen her evde bir fotoğrafı bulunur. Küçük Serkong Rinpoche konuşmaya başlar başlamaz, anne babasının evindeki duvarda asılı duran Rinpoche’nin resmine işaret edip “Bu benim!” demiştir. Ngawang daha sonra çocuğa bakmak için eve geldiğinde, çocuk hemen koşarak kollarına atılmıştır. Onunla birlikte manastırına dönmek istemiştir.

Kimsenin onun kim olduğuna dair kuşkusu bulunmuyordu. Ne de olsa, birkaç sene önce önde gelen bir grup Spiti kadını Rinpoche’den bir sonraki sefer yeniden doğuşuna kendi vadilerinde haiz olmasını istemişlerdi. Hindistan hükümetinden ücra sınır bölgelerini ziyaret etmek için izin almak daima sorun teşkil etmişti. Böylesi bir yeniden doğuş her şeyi daha kolaylaştıracaktı. Bundan derin bir onur duyan anne babası buna rıza gösterdi ve küçük Rinpoche, dört yaşında, Dharamsala’ya doğru yola çıktı. Anne ve babası onu zaman zaman ziyaret etse de, çocuk onları bir kez olsun ne çağırdı ne de özlediği gibi bir intiba verdi. En başından itibaren, hanesindeki kişilerin yanında kendini bütünüyle evinde hissetti. Gerçek ailesi onlardı.

Rinpoche Dharamsala’ya ilk kez vardığında ben Hindistan dışında bir eğitim turundaydım. Döndükten birkaç ay sonra ne aşırı beklentili ne de şüpheci gözükmemeye çalışarak onu görmeye gittim. Rinpoche’nin odasına girdiğimde Ngawang oğlana benim kim olduğumu bilip bilmediğimi sordu. Çocuk şöyle cevap verdi: “Aptal olma, tabii ki onun kim olduğunu biliyorum!”

Oturma odasının duvarında Vatikan’daki bir ziyaret sırasında çekilmiş, bir önceki Serkong Rinpoche ve Kutsal Papa’nın arasında çeviri yaparken durduğum bir fotoğraf görünür bir biçimde asılı olduğu için beni o fotoğraftan tanıdığını düşündüm.  Yine de küçük Rinpoche bana ailesinin bir üyesiymişim gibi tamamen samimi ve rahat muamele etti. Dört yaşındaki bir çocuk böyle bir şeyi uyduramaz. Her şeyden çok bu durum beni onun kim olduğuna ikna etti.

Şimdi, 1998’de, yeni Serkong Rinpoche on dört yaşında. Çoğu zaman Mundgod’daki manastırında yaşıyor ve çalışıyor ve yılda iki kez, Kutsal Dalai Lama en önemli öğretilerini sunarken, Dharamsala’ya geliyor. Chondzeyla ile Rinpoche’nin eski aşçısı öldüler; Ngawang da cübbesini çıkartarak evlendi ve şimdi Nepal’de yaşıyor. Rinpoche’nin önceki yaşamında bizzat seçtiği keşişlerin ona baktığı yeni bir evi var. Söz gelimi, evine gelmesi ve yaşamının son birkaç ayında ona yardımcı olması için Spiti ve Kinnaur’dan on yaşındaki iki erkek çocuğu kendi elleriyle seçmişti.

Selefine benzer bir espri anlayışı olmasına ve onunla aynı ayakları yere basan pratik yaklaşımı paylaşmasına rağmen, genç Serkong Rinpoche kendi kişiliğine sahip. Bir yaşamdan diğerine devam eden şeyler yetenekler, temayüller ve karmik ilişkilerdir. Onunla ilişkimde, kendimi biraz orijinal Uzay Yolu’nun Kaptan Kirk’ünün ekibindeyken şimdi Uzay Yolu: Yeni Nesil’in Kaptan Picard’ının ekibine katılmış bir üyesi gibi hissediyorum. Her şey değişti ama kesinlikle bir süreklilik var.

Şimdiye kadar, Serkong Rinpoche’nin yetiştirilmesinde arka planda durdum. Eski Rinpoche’nin esas olarak kendi halkına hizmet etmeyi arzu edeceğini düşünmüşümdür. Çok fazla sayıda büyük lama, Tibetlilerin zararına olacak şekilde, kendilerini Batı’da veya geleneksel kültürel çevrelerinin dışındaki Asya bölgelerinde öğretmeye adamışlardır. Budizm’in Tibet biçimi eksiksiz bir biçimde hayatta kalacaksa, gelecek nesil Tibetlileri eğitmek temel önem taşımaktadır çünkü şu anda Budist öğretilerinin tamamı ancak Tibetçede bulunmaktadır. Rinpoche eğitimim ve öz gelişimim için bana hayal edilebilir en iyi koşulları sağlamıştır. Onun bu iyiliğine karşılık, ben de onun için aynısını yapmaya çalıştım.

Kültürel çatışmadan kaçınmak amacıyla, Rinpoche’nin modern eğitimine katılmadım. Doğrusu, kasıtlı bir şekilde onunla çok fazla temas halinde olmaktan kaçındım, her ne kadar nerede karşılaşırsak karşılaşalım, aramızdaki yakın bağ çarpıcı bir şekilde kendini ortaya koysa da. Bundan ziyade, yerli Tibetli eğitmenlerin ona Hindistan’daki Tibet okullarıyla aynı müfredatı izleyen İngilizce, bilim ve sosyal çalışmalar derslerini vermeleri için gereken ayarlamaları yapmaya yardımcı oldum. Sonuç olarak, Rinpoche kendi halkından hiçbir şekilde kopmamıştır. Ayrıca onu ne Batı’ya götürdüm ne de ona bilgisayar ya da video aldım; başkalarına da ona bu gibi şeyler sunmamak konusunda telkinde bulundum. Çok fazla sayıda genç reenkarne lama bilgisayar oyunlarını ve aksiyon filmlerini geleneksel manastır derslerinden daha cazip bulmaktadır.

Benim yönlendirmemin ne kadar etkisi olduğunu bilmiyorum ama Rinpoche derin bir güven duygusu sergiliyor ve kendi kültürü içerisinde bütünüyle rahat. Bunun kendisine ve gelecekte tanışacağı herkese ancak faydası olabilir. Olgunluğa eriştiğinde Batı’yı birinci elden tanıma olanağı olacak. Sonraki yaşamımda bir kez daha onun öğrencisi olabilmek için dua ediyorum.