Historia linii wyświęceń w therawadzie

Buddyzm przybył po raz pierwszy na Sri Lankę w roku 249 p.n.e. wraz z misją syna Cesarza Asioki, Mahindy. W tamtym czasie zostali wyświęceni pierwsi lankijscy bhiksiu. Chociaż data, od której używano nazwy therawada, jest przedmiotem sporów, dla prostoty będziemy odnosić się do tej linii buddyzmu jako do „therawady”. Linia wyświęceń bhiksiuń w therawadzie została następnie przeniesiona na Sri Lankę w roku 240 p.n.e wraz z przyjazdem na wyspę córki Cesarza Asioki, Sanghamitty. Przed rokiem 1050 n.e. ta linia wyświęceń wygasła w następstwie najazdu Tamilów i późniejszego panowania na Sri Lance Cesarstwa Czola.

Ustna tradycja głosi, że Cesarz Asioka wysłał również dwóch emisariuszy, Sonę i Uttarę, do królestwa Suwannaphum (sanskr. Suvarnabhumi) i oni ustanowili tam buddyzm therawady oraz linię wyświęceń bhiksiu. Większość badaczy utożsamia to królestwo z ludem Mon (Tailaing) i miastem portowym Thaton w południowej Birmie. Nie jest jednak jasne, czy linia wyświęceń bhiksiuń została przekazana w owym czasie, czy później.

Chociaż buddyzm therawady był obecny w różnych miastach-państwach ludu Piu w Północnej Birmie co najmniej od I wieku p.n.e., wymieszał się on z mahajaną, hinduizmem oraz lokalną religią ari, która wiązała się z ofiarami ze zwierząt dla duchów. W połowie XI wieku n.e. król Anawratha zjednoczył północną Birmę, podbił królestwo Mon w Thaton, ustanowił swoją stolicę w Pagan i zaprosił bhikku Arahantę z Mon do ustanowienia buddyzmu therawady oraz związanych z nim linii wyświęceń w całym swym królestwie.

Wraz z pokonaniem Czolów na Sri Lance w 1070 r. n.e. i ustanowieniem nowej stolicy w Polonnaruwie, linia wyświęceń bhiksiu w therawadzie została ponownie ustanowiona na Sri Lance przez bhiksiu zaproszonych z Pagan. Jednakże król Anawrahta zakwestionował czystość linii bhiksiuń Mon i w związku z tym nie przysłał żadnych bhiksiuń w celu ponownego ustanowienia wyświęceń bhiksiuń. Tym samym linia wyświęceń bhiksiuń w tradycji therawady nie została w tamtym czasie odnowiona na Sri Lance. Ostatni dowód w postaci napisów historycznych na istnienie klasztoru bhiksiuń w Birmie pochodzi z 1287 r. n.e., w którym to roku Pagan padł w czasie najazdu Mongołów.

Sri Lankę najechał i większą jej częścią  rządził król Magha z Kalingi (współczesna Orissa, Wschodnie Indie) w latach 1215 –1236 n.e.. W tym okresie sangha lankijskich bhiksiu poważnie osłabła. Wraz z pokonaniem króla Maghi, w roku 1236 n.e. zaproszono na Sri Lankę bhiksiu therawady z Kanczipuram, buddyjskiego ośrodka w osłabionym Królestwie Czola (w obecnym Tamilnadu), dla odnowienia linii wyświęceń bhiksiu. To, że nie zaproszono żadnych bhiksiuń tamilskich, sugeruje, że w tamtym czasie nie było już sanghi bhiksiuń w tradycji therawady w Południowych Indiach. Ostatni dowód w napisach historycznych na istnienie sanghi bhiksiuń w Północnych Indiach, łącznie z Bengalem, pochodzi z końca XII wieku n.e. Nie jest jasne, którą linię ślubów bhiksiuń mniszki podtrzymywały.

Król Ramkhamhaeng z Królestwa Sukhotai w Tajlandii ustanowił tam buddyzm therawady, sprowadzając go ze Sri Lanki pod koniec XIII n.e. Ponieważ sangha bhiksiuń nie była już dostępna w tamtym czasie na Sri Lance, linia wyświęceń bhiksiuń therawady nigdy nie dotarła do Tajlandii. Przeniesiono tylko linię bhiksiu. Ponieważ therawadę przeniesiono do Kambodży z Tailandii na początku XIV wieku n.e. oraz nieco później do Laosu z Kambodży, linia wyświęceń bhiksiuń therawady nigdy nie dotarła również do owych krajów.

Z krajów therawady tylko Sri Lanka oficjalnie ponownie ustanowiła wyświecenia bhiksiuń therawady i było to w roku 1998. Do tego czasu kobiety na Sri Lance mogły być tylko dasasil matas, „praktykującymi dziesięć wskazań”, lecz nie bhiksiuniami. Chociaż takie kobiety świeckie nosiły szaty i dochowywały celibatu, nie były uważane za członkinie sanghi monastycznej. W Birmie i Kambodży kobietom pozwalano być tylko „osobami praktykującymi osiem wskazań”, znanymi w Birmie jako silaszin oraz w Kambodży jako donczi lub jiejczi. Niektóre kobiety w Birmie otrzymały również dziesięć wskazań. W Tajlandii mogą stać się „osobami praktykującymi osiem wskazań”, znanymi jako maedżi. Od czasu odrodzenia buddyzmu therawady w Dystrykcie Czittagong oraz rejonach Czittagong Hill w Bangladeszu w roku 1864 z przybrzeżnego dystryktu Arakan w Birmie, kobiety stały się tam osobami praktykującymi osiem wskazań.

Top