શાંત થવું

સમજૂતી

ધ્યાન એ પુનરાવર્તન દ્વારા સકારાત્મક આદતો કેળવવાની એક પદ્ધતિ છે, જેમ કે નવો ન્યુરલ માર્ગ બનાવવો અને જૂનીને નબળી કરવી. આ કરવા માટે, નવી, વધુ ફાયદાકારક સમજણ અને વલણ પેદા કરવા માટે ખાલી જગ્યા બનાવવા માટે પહેલા આપણા દોડતા દિમાગને શાંત કરવું જરૂરી છે. શાંત થવાની ક્ષમતા એ પોતે જ એક ફાયદાકારક આદત છે, પરંતુ તે તટસ્થ સ્થિતિ છે જે પછી રચનાત્મક અથવા વિનાશક વલણ પેદા કરવા માટેનો આધાર બની શકે છે. આપણે આ શાંત સ્થિતિનો ઉપયોગ મનની રચનાત્મક સ્થિતિ પેદા કરવા માટે ખાલી જગ્યા તરીકે કરવા માંગીએ છીએ, અને તેના માટે તે એક અનિવાર્ય પ્રારંભિક પગલું છે.    

શાંત થવાથી જીવનમાં આવતી મુશ્કેલ બાબતોનો વધુ સારી રીતે સામનો કરવામાં મદદ મળે છે. ઘણીવાર, જે આપણને તેમની સાથે યોગ્ય રીતે વ્યવહાર કરતા અટકાવે છે તે એ છે કે આપણું મન અસ્પષ્ટ છે; તેઓ થાકેલા અને તણાવગ્રસ્ત હોવાને કારણે માનસિક ભટકતાથી ભરેલા છે. ઉદાહરણ તરીકે, કામ પર આપનો લાંબો, મુશ્કેલ દિવસ હતો; આપણે નીકળી શકીએ તે પહેલા હજુ એક કલાક બાકી છે, અને હજુ વધુ કામ કરવાનું બાકી છે. શ્વાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાથી આપણને શાંત થવામાં મદદ મળશે જેથી કરીને આપણે મનની સ્પષ્ટ સ્થિતિ સાથે આ પડકારજનક પરિસ્થિતિનો સામનો કરી શકીએ.

ધ્યાન

• સીધા બેસો, તમારા હાથ તમારા ખોળામાં રાખો, તમારી આંખો અડધી ખુલ્લી રાખો, નીચે જમીન તરફ જુઓ અને તમારા દાંત દબાવેલા નથી. તમારા શરીરના તણાવને આરામ આપો, ખાસ કરીને તમારા ખભા, મોઢા અને કપાળ માં. જ્યાં સુધી શરીરનો તણાવ દૂર ન થાય ત્યાં સુધી આપણે મનને શાંત કરી શકતા નથી.
• નાક દ્વારા સામાન્ય રીતે શ્વાસ લો.
• તમારા મગજમાં, તમારા નાકની અંદર અને બહાર આવતા શ્વાસની સંવેદના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને વારંવાર 11 શ્વાસના આંટાની ગણતરી કરો.
• શ્વાસ અને ગણતરીની સંવેદનાનું ધ્યાન રાખો (માનસિક ગુંદર સાથે પકડી રાખો).
• જ્યારે તમે નિસ્તેજ અથવા માનસિક ભટકવાને કારણે ધ્યાન ગુમાવ્યું હોય ત્યારે તે પકડવા માટે સતર્કતા જાળવી રાખો.
• જ્યારે તમને ખબર પડે કે તમે ધ્યાન ગુમાવ્યું છે, ત્યારે તમારું ધ્યાન શ્વાસ અને ગણતરી પર ફરીથી લગાવો.
• જો તમે માનસિક ભટકતા પકડી કાઢો, તો વિચારને હળવાશથી છોડી દો, કલ્પના કરો કે જ્યારે તમે શ્વાસ બહાર કાઢો છો ત્યારે તે તમારા મગજમાંથી નીકળી જાય છે, અને તમારું ધ્યાન શ્વાસ લેવા અને ગણતરી તરફ પાછા ફરો.
• જો તમારા ખભા અથવા ચહેરો ફરીથી સજ્જડ થઈ ગયો હોય, તો તેમને ફરી એકવાર આરામ આપો.
• અંતે, ધ્યાનના સંક્રમણ તરીકે, ફરીથી માત્ર સ્થિર મનથી શાંત થાઓ. 

સારાંશ

જ્યારે આપણે થાકેલા અને તણાવગ્રસ્ત હોઈએ છીએ અને પડકારજનક પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે મનની વધુ સ્પષ્ટતા અને ભાવનાત્મક સંતુલનની જરૂર હોય છે, ત્યારે આપણે શાંત થવાની અને આપણું માનસિક અને ભાવનાત્મક સંતુલન પાછું મેળવવાની જરૂર છે. કમ્પ્યુટરની જેમ, આપણે આપણા મગજને રીબૂટ કરવાની જરૂર છે. આ કરવા માટે, શ્વાસના ચક્રની ગણતરી કરતી વખતે, આપણે આપણા શરીરને આરામ આપવાની અને શ્વાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂર છે. ઘરે આ ધ્યાન પદ્ધતિની અભ્યાસ કરવાથી, તે એક ન્યુરલ માર્ગ અને ટેવ બનાવે છે, જેથી આપણે રોજિંદા જીવનમાં જ્યારે જરૂર હોય ત્યારે પદ્ધતિને લાગુ કરવાનું યાદ રાખીએ, અને તેને લાગુ કરવું અને ટકાવી રાખવું સરળ બને છે.