ત્રણ તાલીમ

ભલે આપણે આ ત્રણ તાલીમનો અભ્યાસ આપણા પોતાના ફાયદા માટે કરીએ કે બીજાના લાભ માટે, આપણે બેમાંથી કોઈ એક સાથે બે દૃષ્ટિકોણથી આગળ વધી શકીએ છીએ. દલાઈ લામા જ્યારે સામાન્ય શ્રોતાઓ સાથે વાત કરે છે ત્યારે આ બે વિભાજન પરમ પવિત્રતામાંથી મળે છે. ત્યાં, તે બૌદ્ધ ધર્મનું વર્ણન એમ કરે છે કે એમાં ત્રણ ભાગો છે: બૌદ્ધ વિજ્ઞાન, બૌદ્ધ ફિલસૂફી અને બૌદ્ધ ધર્મનું વર્ણન કરે છે.

બૌદ્ધ વિજ્ઞાન મુખ્યત્વે મનના વિજ્ઞાનનો સંદર્ભ આપે છે - તે કેવી રીતે કામ કરે છે, આપણી લાગણીઓ અને દલાઈ લામા જેને માનસિક અને ભાવનાત્મક સ્વચ્છતા કહેવાનું પસંદ કરે છે. બૌદ્ધ ધર્મમાં તમામ વિવિધ ભાવનાત્મક અવસ્થાઓ અને તેઓ કેવી રીતે કાર્ય કરે છે અને એકસાથે ચાલે છે તેનું ખૂબ જ વિગતવાર વિશ્લેષણ છે.

બૌદ્ધ વિજ્ઞાનમાં આનો પણ સમાવેશ થાય છે:

• જ્ઞાનાત્મક વિજ્ઞાન - આપણી ધારણા કેવી રીતે કાર્ય કરે છે, ચેતનાની પ્રકૃતિ અને એકાગ્રતા વિકસાવવામાં મદદ કરવા માટે વિવિધ તાલીમ પદ્ધતિઓ
• કોસ્મોગોની - બ્રહ્માંડ કેવી રીતે શરૂ થાય છે, ટકી રહે છે અને સમાપ્ત થાય છે તેનું વિગતવાર વિશ્લેષણ
• દ્રવ્ય - દ્રવ્ય, ઉર્જા, સબએટોમિક કણો વગેરે કેવી રીતે કાર્ય કરે છે તેનું વિગતવાર વિશ્લેષણ
• દવા - શરીરની અંદર ઊર્જા કેવી રીતે કામ કરે છે.

કોઈપણ વ્યક્તિ ઉપરોક્ત વિષયોનો અભ્યાસ કરી શકે છે, શીખી શકે છે અને તેનો લાભ લઈ શકે છે અને દલાઈ લામા ઘણીવાર આ બાબતો પર વૈજ્ઞાનિકો સાથે ચર્ચાઓ કરે છે.

બીજા વિભાગ, બૌદ્ધ ફિલસૂફીમાં નીચેની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે:

• નૈતિકતા – દયા અને ઉદારતા જેવા મૂળભૂત માનવ મૂલ્યોની ચર્ચા જે કોઈપણ ધર્મ સાથે જોડાયેલું નથી અને જેનો કોઈ પણ લાભ લઈ શકે.
• તર્ક અને અધ્યાત્મશાસ્ત્ર – સેટ થિયરી, સાર્વત્રિક, વિગતો, ગુણો, લાક્ષણિકતાઓ વગેરેની વિગતવાર રજૂઆત, તેઓ કેવી રીતે એકસાથે કામ કરે છે અને આપણે તેમને કેવી રીતે જાણીએ છીએ.
• કારણ અને અસર - કાર્યકારણનું વિગતવાર વિશ્લેષણ, વાસ્તવિકતા શું છે અને આપણા પ્રક્ષેપણ વાસ્તવિકતાને કેવી રીતે વિકૃત કરે છે.

ફરીથી, બૌદ્ધ ફિલસૂફી માત્ર બૌદ્ધો સુધી મર્યાદિત નથી, પરંતુ તે એવી વસ્તુ છે જેનો દરેકને લાભ થાય.

ત્રીજો વિભાગ, બૌદ્ધ ધર્મ, બૌદ્ધ પ્રથાના વાસ્તવિક ક્ષેત્રનો સમાવેશ કરે છે અને તેથી તે કર્મ, પુનર્જન્મ, ધાર્મિક પ્રથાઓ, મંત્રો વગેરે જેવી બાબતોને સમાવે છે. તેથી જેઓ બૌદ્ધ માર્ગને અનુસરે છે તેમના માટે તે વિશિષ્ટ છે.

ત્રણેય પ્રશિક્ષણોને બૌદ્ધ વિજ્ઞાન અને ફિલસૂફીના સંદર્ભમાં સરળ રીતે રજૂ કરી શકાય છે, જે તેમને કોઈપણ માટે લાગુ અને યોગ્ય બનાવે છે, અથવા તે અને બૌદ્ધ ધર્મ બંનેના સંદર્ભમાં રજૂ કરી શકાય છે. આ એક વિભાગને અનુરૂપ છે જેને હું “ધર્મ-લાઇટ” અને “સાચી વસ્તુ ધર્મ” કહું છું.

• ધર્મ-લાઇટ – બૌદ્ધ વિજ્ઞાન અને ફિલસૂફીની પદ્ધતિઓનો અભ્યાસ ફક્ત આ જીવનકાળમાં સુધારો કરવા ખાતર.
• સાચી વસ્તુ ધર્મ - ત્રણ બૌદ્ધ ધ્યેયો ખાતર ત્રણ તાલીમ અપનાવવી: વધુ સારો પુનર્જન્મ, પુનર્જન્મમાંથી મુક્તિ, અને જ્ઞાન પ્રાપ્તિ.

જ્યારે હું ધર્મ-લાઇટ વિશે બોલું છું, ત્યારે તે સામાન્ય રીતે સાચી વસ્તુ ધર્મ માટે પ્રારંભિક પગલું હોવાના સંદર્ભમાં છે, કારણ કે આપણે વધુ આધ્યાત્મિક લક્ષ્યો વિશે વિચારી શકીએ તે પહેલાં આપણે આપણા સામાન્ય જીવનમાં સુધારો કરવાની જરૂરિયાતને ઓળખવાની જરૂર છે. બૌદ્ધ વિજ્ઞાન અને ફિલસૂફી, જો કે, બૌદ્ધ ધર્મ માટે પ્રારંભિક હોય તે જરૂરી નથી, તેથી આપણે આ ત્રણ તાલીમનો ઉપયોગ આપણા જીવનને સુધારવા માટે કેવી રીતે કરવો તે જોઈ શકીએ છીએ, પછી ભલે આપણે તેને બૌદ્ધ માર્ગની પ્રારંભિક દ્રષ્ટિએ વિચારીએ, અથવા ફક્ત સામાન્ય રીતે.

બૌદ્ધ ફિલસૂફીમાંથી, આપણી પાસે બૌદ્ધ વિચારસરણી કેવી રીતે કાર્ય કરે છે તેની સામાન્ય રજૂઆત છે, જેને સામાન્ય રીતે ચાર ઉમદા સત્ય કહેવામાં આવે છે. આપણે તેમને જીવનના ચાર તથ્યો તરીકે પણ વિચારી શકીએ છીએ, જે નીચે મુજબ છે.

• આપણે સહુએ જે વેદના અને સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે તે જોતા પ્રથમ હકીકત એ છે કે જીવન મુશ્કેલ છે.
• બીજી હકીકત એ છે કે જીવનમાં આપણી સમસ્યાઓ કારણોથી આવે છે.
• ત્રીજી હકીકત એ છે કે આપણે આ સમસ્યાઓને રોકી શકીએ છીએ; આપણે આપણી સમસ્યાઓને ચૂપ રહીને સ્વીકારવું જરૂર નથી, આપણે તેને હલ કરી શકીએ છીએ.
• ચોથી હકીકત એ છે કે આપણે કારણને દૂર કરીને આપણી સમસ્યાઓમાંથી મુક્તિ મેળવીએ છીએ. આપણે તે સમજણના માર્ગને અનુસરીને કરીએ છીએ જે કેવી રીતે કાર્ય કરવું, બોલવું વગેરે વિશે સલાહ આપે છે.

તેથી, જો આપણે જે રીતે વર્તન કરીએ છીએ અથવા બોલીએ છીએ તે આપણને સમસ્યાઓનું કારણ બને છે, તો આપણે તેને બદલવાની જરૂર છે. ત્રણ તાલીમ એ આપણી સમસ્યાઓના કારણોથી છુટકારો મેળવવા માટે જે જરૂરી છે તેનો એક ભાગ છે. આ ત્રણ તાલીમને સમજવાની ખૂબ જ મદદરૂપ રીત છે, કારણ કે તે સૂચવે છે કે આપણે તેમાં તાલીમ કેમ લઈશું. તેથી, જો આપણને જીવનમાં સમસ્યાઓ આવી રહી હોય, તો આપણે જોઈએ છીએ:

• શું મારી નૈતિક શિસ્ત, હું કેવી રીતે વર્તે અને બોલું એમાં કોઈ સમસ્યા છે?
• શું મારી એકાગ્રતામાં કોઈ સમસ્યા છે - શું હું મૂંઝવણમાં છું, શું હું ભાવનાત્મક ગૂંચવણમાં છું?
• ખાસ કરીને, શું વાસ્તવિકતા અને મારા ઉન્મત્ત પ્રક્ષેપણ વચ્ચે તફાવત કરવાની મારી રીતમાં કોઈ સમસ્યા છે?

આપણે આ જીવનકાળમાં ફક્ત આપણા સામાન્ય જીવનમાં લાગુ કરી શકીએ છીએ, અથવા તે ભવિષ્યના જીવનમાં આપણને આવી શકે તેવી સમસ્યાઓ સુધી વિસ્તૃત કરી શકાય છે. શિખાઉના સ્તરે, આપણે આ તાલીમોને ફક્ત આપણા રોજિંદા જીવનના સંદર્ભમાં ધ્યાનમાં લેવી જોઈએ: તે આપણને કેવી રીતે મદદ કરી શકે? આપણે શું કરી રહ્યા છીએ જે આપણી સમસ્યાઓનું કારણ બને છે? તેમને દૂર કરવા આપણે શું કરી શકીએ?

બૌદ્ધ ફિલસૂફીના દૃષ્ટિકોણથી, આપણા વેદનાનું કારણ અજાણતા છે. આપણે ખાસ કરીને બે બાબતો વિશે અજાણ છીએ અથવા મૂંઝવણમાં છીએ.

પ્રથમ વસ્તુ જેનાથી આપણે અજાણ છીએ તે કારણ અને અસર છે, ખાસ કરીને આપણા વર્તનની દ્રષ્ટિએ. જો આપણામાં ક્રોધ, લોભ, આસક્તિ, અભિમાન, ઈર્ષ્યા વગેરે જેવી ખલેલ પહુંચાડતી લાગણીઓ હોય, તો આપણે વિનાશક રીતે કાર્ય કરીએ છીએ. આપણે લોકો પર ગુસ્સે થઈએ છીએ અને ચીસો પાડીએ છીએ, આપણે ઈર્ષ્યા કરીએ છીએ અને લોકોને નુકસાન પહોંચાડવાનો પ્રયાસ કરીએ છીએ, આપણે લોકો સાથે જોડાયેલા રહીએ છીએ અને વળગી રહીએ છીએ - આ બધું આપણને સમસ્યાઓનું કારણ બને છે. કારણ કે આ લાગણીઓ આપણને વિનાશક રીતે અથવા તેના બદલે, સ્વ-વિનાશક રીતે કાર્ય કરવા માટેનું કારણ બને છે, અંતિમ પરિણામ દુઃખ છે.

ખલેલ પહુંચાડતી લાગણીની વ્યાખ્યા જોવું મદદગાર છે. તે મનની એક સ્થિતિ છે જે, જ્યારે તે ઉદ્ભવે છે, ત્યારે આપણું મનની શાંતિ અને આત્મ-નિયંત્રણ ગુમાવવાનું કારણ બને છે. જ્યારે આપણે ગુસ્સામાં કોઈની સામે ચીસો પાડીએ છીએ, ત્યારે તે તેમને નારાજ કરી શકે છે કે નહીં. તેઓ કદાચ આપણે જે કહીએ છીએ તે સાંભળતા પણ નથી અથવા તેઓ કદાચ હસશે અને વિચારશે કે આપણે મૂર્ખ છીએ. પરંતુ આપણે મનની શાંતિ ગુમાવી દઈએ છીએ, અને આપણે ભાવનાત્મક રીતે ઉદાસ થઈ જઈએ છીએ, જે ઘણી વખત ચીસો બંધ થયા પછી પણ ચાલે છે. તે એક અપ્રિય અનુભવ છે. અને આપણે આત્મ-સંયમ ગુમાવી દીધો હોવાથી, આપણે એવી વાતો કહી જે પાછળથી આપણને પસ્તાવો થઈ શકે.

આપણે આ રીતે કામ કરીએ છીએ કારણ કે:

• આપણે ખરેખર કારણ અને અસર સમજી શકતા નથી. આપણે ઘણીવાર સમજી શકતા નથી કે જો આપણે અમુક રીતે, અમુક ખલેલ પહુંચાડતી લાગણીઓના પ્રભાવ હેઠળ કામ કરીએ છીએ, તો તે આપણને દુઃખ લાવશે.
• અથવા, આપણે કારણ અને અસર વિશે મૂંઝવણમાં છીએ અને તેને વિપરીત રીતે સમજીએ છીએ. આપણે ઘણી વાર વિચારીએ છીએ, "સારું, જો હું આ વ્યક્તિ પર ચીસો પાડું તો તે મને સારું લાગશે," જે, અલબત્ત, તે ખરેખર ક્યારેય થતું નથી. અથવા, જ્યારે આપણે ખરેખર કોઈની સાથે જોડાયેલા હોઈએ છીએ ત્યારે આપણે કહી શકીએ કે, "તમે શા માટે વધુ વખત કૉલ કરતા નથી, અથવા મને વધુ વાર મળતા નથી?" જે ઘણી વાર તેમને દૂર લઈ જાય છે, ખરું ને? આપણે જે ઇચ્છીએ છીએ તે પરિપૂર્ણ થતું નથી, કારણ કે કારણ અને અસર કેવી રીતે કાર્ય કરે છે તે અંગે આપણે મૂંઝવણમાં છીએ.

આપણી પાસે રહેલી બીજી પ્રકારની અજાણતા વાસ્તવિકતાના સંદર્ભમાં છે. કારણ કે આપણે વાસ્તવિકતા વિશે મૂંઝવણમાં છીએ, આપણને ખલેલ પહોંચાડે તેવું વલણ મળે છે. આનું ઉદાહરણ સ્વ-વ્યગ્રતા હશે, જ્યાં આપણે હંમેશા મને, પોતાનું અને હું વિશે વિચારીએ છીએ. તે ખૂબ જ નિર્ણયાત્મક હોઈ શકે છે, કારણ કે તે એક સહલશણમાં ફેરવાઈ શકે છે જ્યાં આપણને લાગે છે કે આપણે સંપૂર્ણ બનવાની જરૂર છે. ભલે આપણે રચનાત્મક રીતે વર્તન કરીએ, સંપૂર્ણ બનવાનો પ્રયાસ કરીએ, બધું વ્યવસ્થિત કરીએ - તે એકદમ અનિવાર્યપણે બની જાય છે. જો કે આપણી પાસે થોડી અસ્થાયી ખુશીઓ હોઈ શકે છે, તે ઝડપથી અસંતોષમાં બદલાઈ જાય છે, કારણ કે આપણે હજી પણ વિચારીશું કે "હું પર્યાપ્ત સારો નથી," અને પોતાને સુધારવા માટે ધક્કો અને ધક્કો આપશું.

ચાલો ઉદાહરણ તરીકે લઈએ એવી કોઈ વ્યક્તિ કે જેઓ અનિવાર્યપણે સફાઈ કરતા હોય છે - જ્યારે તેમના ઘરની સફાઈની વાત આવે છે ત્યારે એક પૂર્ણતાવાદી. તેઓ એવી ગેરસમજમાં છે કે તેઓ દરેક વસ્તુને નિયંત્રિત કરી શકે છે અને બધું સ્વચ્છ અને ક્રમમાં રાખી શકે છે. તે અશક્ય છે! તમે બધું સાફ કરો છો, તમે તેને સંપૂર્ણ બનાવો છો, તમને સારું લાગે છે, અને પછી બાળકો ઘરે આવે છે અને બધું ગડબડ કરે છે; તમે અસંતુષ્ટ થશો અને તેને ફરીથી સાફ કરવું પડશે. આ રીતે તે અનિવાર્યપણે થયી જાય છે. અને જ્યારે પણ તમે થોડી ખુશી અનુભવો છો, "આહ, હવે બધું વ્યવસ્થિત છે" - આ લાગણી ખૂબ જ ઝડપથી દૂર થઈ જાય છે. ત્યાં હંમેશા એક સ્થળ હશે જે તમે ચૂકી ગયા હશો!

મનની આ સ્થિતિઓને પુનરાવર્તિત કરીને, પછી ભલે તે ખલેલ પહુંચાડતી લાગણી હોય કે ખલેલ પહોંચાડે તેવું વલણ, અને આ પ્રકારની અનિવાર્યપણું વર્તણૂકના પુનરાવર્તન દ્વારા, તમને જે "સર્વ-વ્યાપક વેદના" કહેવાય છે તે મળે છે. તે એના વિશે છે કે આપણે કેવી રીતે ટેવો બનાવીએ છીએ જેથી કરીને તે ખરેખર આપણી સમસ્યાઓને કાયમી બનાવે છે.

તે માત્ર માનસિક રીતે જ નહીં, પણ શારીરિક રીતે પણ આપણને અસર કરે છે. દાખલા તરીકે, જો આપણે હંમેશા ગુસ્સામાં હોઈએ છીએ, તો આપણને હાઈ બ્લડ પ્રેશર પણ થાય છે, અને પછી ચિંતા કરવાથી આપણને અલ્સર થાય છે, વગેરે. અથવા, જો તમે અનિવાર્યપણે સફાઈ કરો છો, તો આરામ કરવો મુશ્કેલ છે. તમે હંમેશા તંગ રહેશો કારણ કે દરેક વસ્તુ સંપૂર્ણ હોવી જોઈએ, પરંતુ ક્યારેય કંઈ હોતું નથી.

આપણને ખરેખર જેની જરૂર છે તે ત્રણ તાલીમ છે:

• આપણી મૂંઝવણમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે આપણને ભેદભાવયુક્ત જાગૃતિની જરૂર છે. દાખલા તરીકે, જ્યારે એવા વ્યક્તિની વાત આવે છે જે અનિવાર્યપણે સફાઈ કરે છે, જ્યાં તમારી પાસે કલ્પના હોય કે "બધું હંમેશા સંપૂર્ણ અને સ્વચ્છ હોવું જોઈએ અને મારે દરેક વસ્તુને નિયંત્રિત કરવી જોઈએ" ત્યારે તમે તેને "અલબત્ત મારું ઘર ગંદુ થવાનું છે, કોઈ આને નિયંત્રિત કરી શકશે નહીં" સાથે બદલો છો, તો તમે વધુ હળવા બનો છો કારણ કે હા, તમે હજી પણ તમારું ઘર સાફ કરો છો, પરંતુ તમે જાણો છો કે તમારે તેના પર મનોગ્રસ્તિ થવાની જરૂર નથી. પરંપરાગત ગ્રંથો તીક્ષ્ણ કુહાડી વડે ઝાડ કાપવાના ઉદાહરણનો ઉપયોગ કરે છે.
• આ કુહાડી વડે વૃક્ષને કાપવા માટે, આપણે સતત એક જ જગ્યાએ મારવાની જરૂર છે, જે એકાગ્રતા છે. જો આપણું મન હંમેશા વિચલિત રહે છે, તો તમે તે ભેદભાવપૂર્ણ જાગૃતિ ગુમાવો છો. તેથી આપણી પાસે એકાગ્રતા હોવી જોઈએ જેથી આપણે હંમેશા એક જ જગ્યાએ કુહાડીનો પ્રહાર કરી શકીએ.
• આ કુહાડીનો ઉપયોગ કરવા માટે ખરેખર તાકાતની જરૂર છે. જો તમારી પાસે તાકાત નથી, તો તમે કુહાડી પણ ઉપાડી શકતા નથી, અને આ તાકાત નૈતિક સ્વ-શિસ્તમાંથી આવે છે.

આ રીતે, આપણે સમજીએ છીએ કે કેવી રીતે ત્રણ તાલીમ આપણી સમસ્યાઓના સ્ત્રોતને દૂર કરવામાં મદદ કરી શકે છે. આપણે બૌદ્ધ ધર્મના કોઈપણ સંદર્ભ વિના ઉપરોક્ત તમામને લાગુ કરી શકીએ છીએ, તેથી તે કોઈપણ માટે યોગ્ય છે. આપણે આગળ વધીએ તે પહેલાં, ચાલો આપણે જે શીખ્યા તે ઝડપથી પચાવી લઈએ:

• આપણે કાલ્પનિક અને વાસ્તવિકતા વચ્ચેના તફાવતને જોવા માટે ભેદભાવપૂર્ણ જાગૃતિનો ઉપયોગ કરીએ છીએ, તેથી આપણે આપણા પોતાના વર્તનમાં કારણ અને અસર જોઈ શકીએ છીએ. જ્યારે આપણી પાસે ભેદભાવપૂર્ણ જાગૃતિ હોતી નથી, ત્યારે આપણું વર્તન અને વલણ દુઃખ અથવા એક પ્રકારનું સુખ બનાવે છે જે ખરેખર આપણને ક્યારેય સંતુષ્ટ કરતું નથી.
• ઉપરોક્તને યોગ્ય રીતે સમજવા માટે, આપણી પાસે સારી એકાગ્રતા હોવી જરૂરી છે, જેથી આપણે ધ્યાન કેન્દ્રિત રહી શકીએ.
• સારી એકાગ્રતા વિકસાવવા માટે, આપણને શિસ્તની જરૂર છે, જેથી જ્યારે આપણું મન ભટકાય, ત્યારે આપણે તેને પાછું લાવી શકીએ.
• આપણે આપણી સમસ્યાઓનો સામનો કરવામાં અને અમારા જીવનની ગુણવત્તા સુધારવામાં મદદ કરવા માટે આ ત્રણ તાલીમો લાગુ કરવા માંગીએ છીએ.

આ બધામાંથી મુખ્ય સમજણ એ છે કે આપણે આપણા જીવનમાં જે સુખ અને અસંતોષ અનુભવીએ છીએ તે આપણી પોતાની મૂંઝવણમાંથી આવે છે. આપણી સમસ્યાઓનો દોષ અન્યો પર અથવા સમાજ, અર્થશાસ્ત્ર વગેરે પર ઢોળવાને બદલે, આપણે ઊંડા સ્તર પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીએ છીએ. આપણે આ પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરતા આપણી માનસિક સ્થિતિ જોઈએ છીએ. આપણે ઘણી મુશ્કેલ પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરી શકીએ છીએ, પરંતુ અહીં આપણે આપણા દુઃખની સામાન્ય લાગણી અને ક્ષણિક સુખના પ્રકાર વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ. આપણે આના કરતાં વધુ માટે ધ્યેય રાખવો જોઈએ, એક પ્રકારનું સુખ જે મનની શાંતિ સાથે આવે છે, અને તે વધુ સ્થાયી અને સ્થિર છે.

જ્યારે આપણે મુશ્કેલીઓનો સામનો કરીએ છીએ, ત્યારે આપણે સંપૂર્ણપણે હતાશ થઈ શકીએ છીએ અને એકદમ દુ: ખી થઈ શકીએ છીએ. અથવા આપણે વધુ મનની શાંતિ સાથે તેનો સામનો કરી શકીએ છીએ, કારણ કે આપણે પરિસ્થિતિને વધુ સ્પષ્ટ રીતે જોઈએ છીએ, આપણે જોઈએ છીએ કે તેમાં શું સામેલ છે અને તેની સાથે વ્યવહાર કરવાની રીતો છે, ફક્ત પોતાને માટે ખરાબ લાગવાને બદલે.

તમારું બાળક ક્યારે બહાર જાય છે તેના ઉદાહરણને ધ્યાનમાં લો અને તમે ખરેખર ચિંતિત છો કે "શું તેઓ સુરક્ષિત રીતે ઘરે પહોંચશે?" ફરીથી, આપણી ચિંતા અને દુ:ખનો સ્ત્રોત આ વલણ છે કે "કોઈક રીતે હું મારા બાળકની સુરક્ષા પર નિયંત્રણ રાખી શકું છું," જે, અલબત્ત, કાલ્પનિક છે. જ્યારે તેઓ સુરક્ષિત રીતે ઘરે આવે છે અને તમે આનંદ અનુભવો છો, ત્યારે તમે રાહત અનુભવો છો, પરંતુ આગલી વખતે જ્યારે તેઓ બહાર જાય છે, ત્યારે તમે ફરીથી ચિંતા કરશો. તો આ પ્રકારની આરામની લાગણી ટકી રહેતી નથી, ખરું? અને પછી આપણે હંમેશા ચિંતિત રહીએ છીએ, તેથી તે કાયમ રહે છે - આપણે તેને એવી આદત બનાવી દીધી છે કે આપણે દરેક વસ્તુની ચિંતા કરીએ છીએ - અને તે આપણા સ્વાસ્થ્યને અસર કરે છે. તે ખૂબ જ અપ્રિય સ્થિતિ છે.

વાસ્તવિક ચાવી એ સમજવું છે કે આ બધાનું કારણ આપણી પોતાની મૂંઝવણ છે. આપણને લાગે છે કે વર્તનની અમુક રીતો સુખ લાવશે, અથવા એવું વલણ કે જ્યાં આપણે બધું નિયંત્રિત કરી શકીએ છીએ તે યોગ્ય છે, પરંતુ એવું નથી. આપણે આ કાપી નાખ્યે છે વિચારને કે - "આ વિચિત્ર છે!" - અને આના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો.

જ્યારે આપણે જીવનની ચાર હકીકતો પર ચિંતન કરીએ છીએ, ત્યારે આપણે એ જોઈને પ્રોત્સાહિત થઈએ છીએ કે આપણી સમસ્યાઓ અને નકારાત્મક લાગણીઓ સ્થિર નથી પણ તેને સુધારી શકાય છે, અને તેનાથી પણ આગળ, તે સંપૂર્ણપણે દૂર કરી શકાય છે. એકવાર આપણે વેદનાના કારણો સાથે વ્યવહાર કરીએ, વેદના અસ્તિત્વમાં બંધ થઈ જાય છે, પરંતુ આ કારણો ફક્ત અદૃશ્ય થઈ જતા નથી.

નૈતિકતા, એકાગ્રતા અને ભેદભાવયુક્ત જાગૃતિની ત્રણ તાલીમોના સંદર્ભમાં આપણું જીવન જીવવાની અદ્ભુત રીત છે. તેઓ આપણને તે વસ્તુની નજીક લાવવા માટે એકસાથે કામ કરે છે જે આપણે હંમેશા શોધીએ છીએ: સુખ.