ਬੋਧੀ ਪਿਆਰ, ਦਇਆ ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਬੋਲ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਵਰਗੇ ਮਹਾਨ ਗੁਰੂ ਵੀ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਗੁੱਸੇ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਕੀ ਸਾਡੇ ਬਾਕੀਆਂ ਲਈ ਕੋਈ ਉਮੀਦ ਦੀ ਕਿਰਨ ਬਾਕੀ ਹੈ? ਵਿਗਿਆਨ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁੱਸਾ ਕਰਨਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ, ਪਰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਸਾਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਧਰਮੀ ਵੀ ਧਾਰਮਿਕ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁੱਸਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬੁਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
8ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਬੋਧੀ ਵਿਦਵਾਨ ਸ਼ਾਂਤੀਦੇਵਾ ਨੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਅਤਿਅੰਤ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ, ਇਕ ਜਿਸ ਵਿਚ ਚੰਗਿਆਈ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਉਸਾਰਨ ਲਈ ਇੰਨੀ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚੋ। ਬੰਦੂਕ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦੇ ਨਾਲ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਇੱਕ ਪਲ ਕਿਸੇ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਸਲਾਖਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਹੋਰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਉਦਾਹਰਣ ਇਹ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਗੁੱਸਾ ਕਿਵੇਂ ਦੋਸਤੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਕਈ ਦਹਾਕੇ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਆਖਰਕਾਰ, ਗੁੱਸਾ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬੰਬਾਂ ਅਤੇ ਬੰਦੂਕਾਂ ਅਤੇ ਚਾਕੂਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਗੁੱਸਾ ਮਨ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਸਾਡੇ ਮਨ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਧਾਰਣ ਢੰਗਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੁਚੇਤ ਰਹੋ – ਕੋਈ ਜਾਦੂ ਦੀ ਗੋਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ! ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸਾਡੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਅੱਠ ਬੋਧੀ ਸੁਝਾਅ ਇਹ ਹਨ:
1. ਇਹ ਹੈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ: ਸੰਸਾਰ
ਬੁੱਧ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਿੱਖਿਆ 2,500 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਨੁਕਤੇ' ਤੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ: ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੈ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਓ ਕਿ ਕੀ? ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਦੇ ਵੀ ਤਸੱਲੀਬਖਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।
ਅਸੀਂ ਜੰਮਦੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਵਿਚਕਾਰ ਚੰਗੇ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਬੁਰੇ ਸਮੇਂ ਹੋਵੋਗੇ, ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤਾ ਕੁਝ ਮਹਿਸੂਸ ਨਾ ਹੋਵੇ: ਇਸ ਨੂੰ ਕਦੇ-ਖਤਮ ਨਾ ਹੇਣ ਵਾਲੇ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿੱਚ "ਸੰਸਾਰ” ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਆਏ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਚੰਗੀ ਅਤੇ ਅਸਾਨ ਅਤੇ ਬੇਰੋਕ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਉਵੇਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਖੁਦ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹਾਂ। ਹਾਲਾਤਾਂ 'ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਹੋਣ ਨਾਲ, ਦੂਜੇ, ਜਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪ ਬਿਲਕੁੱਲ ਬਿਹਤਰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਦੂਸਰੇ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਪਸੰਦ ਨਾ ਕਰੀਏ ਕਿਉਂਕਿ – ਹਾਂ – ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵੀ ਬਕਵਾਸ ਹੈ।
ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸੋਚ ਸਾਡੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰ ਇਕ ਸ਼ਾਇਦ ਖੁੱਦ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਮੰਨਦਾ ਹੋਵੇ, ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ – ਜਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਹੋਵੇਗੀ – ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ।
2. ਹੀਰੋ ਬਣੋ: ਧੀਰਜ
ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਦੁਆਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਅੱਗ ਨਾਲ ਅੱਗ ਨਾਲ ਲੜਨਾ ਬਿਲਕੁੱਲ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਕਿਉਂ? ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਲਈ ਦੋ ਵਿਰੋਧੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਰੱਖਣਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ 'ਤੇ ਚੀਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਬਰ ਨਾਲ ਵਿਵਹਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ – ਇਹ ਬਿਲਕੁੱਲ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਧੀਰਜ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਵਜੋਂ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਤੁਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਉੱਪਰੋਂ ਗੁਜ਼ਰਨ ਅਤੇ ਜੋ ਵੀ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਰਨ ਦਿੰਦੇ ਹੋ। ਪਰ ਅਸਲੀਅਤ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਚੀਕਣਾ ਅਤੇ ਚਿਲਾਉਣਾ ਕਿੰਨਾ ਸੌਖਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਰਹਿਣਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨਾ ਕਿੰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ? ਸਾਡੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨਾ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਉਹ ਸਾਡੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਸਾਨੂੰ ਹੀਰੋ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਂਦਾ – ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਮਨ ਚਿਲਾਉਣ ਹੀ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਬਰ ਦੀ ਆਪਣੀ ਤਲਵਾਰ ਮਿਆਨ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਕੱਟ ਦਿਓ।
ਕਿਵੇਂ? ਅਸੀਂ ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ – ਛੋਟੇ, ਤੇਜ਼ ਸਾਹਾਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਐਂਟੀਡੋਟ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ – ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ 100 ਤੱਕ ਗਿਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅਸੀਂ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪਛਤਾਵਾਂਗੇ। ਜਾਂ, ਜੇ ਅਸੀਂ ਸਿੱਧੇ ਟਕਰਾਅ ਵਿਚ ਹੋਈਏ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਹਟਾ ਸਕੀਏ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਹਾਲਾਤ ਬਦ-ਤੋਂ-ਬਦਤਰ ਹੋ ਜਾਣ। ਹਰ ਸਥਿਤੀ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੇਖਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਏਗੀ ਕਿ ਕਿਹੜਾ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
3. ਅਸਲ ਬਣੋ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰੋ
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਸਾਡਾ ਗੁੱਸਾ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਰਖਵਾਲੇ ਵਜੋਂ ਪਹੁੰਚਦਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਡਾ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਦੋਸਤ ਹੋਵੇ ਜੋ ਸਾਡੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਲੜਾਈ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਰਮ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸੋਚਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁੱਸੇ ਹੋਣਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਅਸੀਂ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਗੁੱਸਾ ਸਾਡਾ ਮਿੱਤਰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ।
ਗੁੱਸਾ ਸਾਨੂੰ ਤਣਾਅ, ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ, ਨੀਂਦ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ 'ਤੇ ਗੁੱਸਾ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਦੂਜਿਆਂ' ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਚਲੋ ਇਸਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰੀਏ: ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆਏ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਕੌਣ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਜਦੋਂ ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੱਖਿਆਤਮਕ ਗੰਢ ਸਾਡੇ ਪੇਟ ਵਿਚ ਕੱਸਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਰੁਕਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ ਦੋ ਵਿਕਲਪ ਹਨ: ਜਾਂ ਤਾਂ ਇਲਜ਼ਾਮ ਸਹੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਇਹ ਗਲਤ ਹੈ। ਜੇ ਇਹ ਸਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਸਾਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਕਿਉਂ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਜੇ ਅਸੀਂ ਪਰਿਪੱਕ ਬਾਲਗ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਸਿੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਹ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਸਾਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਕਿਉਂ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਗਲਤੀ ਕੀਤੀ – ਕੀ ਇਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ?
4. ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਦੇਖੋ: ਧਿਆਨ
ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ 'ਚ ਧਿਆਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਨਨ ਕਰਨ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਬੇਹੱਦ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਧਿਆਨ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਵਜੋਂ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ – ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦਿਨ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭ ਉਠਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ 20 ਮਿੰਟ ਇਕ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਕਿਉਂ ਬਿਤਾਈਏ, ਹੈ ਨਾ? ਦੂਸਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਧਿਆਨ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਬਚ ਨਿਕਲਣ ਦਾ ਇਕ ਵਧੀਆ ਢੰਗਦ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਬੱਚਿਆਂ/ਈਮੇਲਾਂ/ਪਤੀ/ਪਤਨੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਪਰ ਧਿਆਨ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਹੈ – ਇਹ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੇ ਅਸੀਂ ਹਰ ਸਵੇਰ ਹਮਦਰਦੀ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਈਏ, ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਕੰਮ 'ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ 'ਤੇ ਚੀਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਬਾਰੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਧਿਆਨ ਸਾਡੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਚਾਰਾਂ – ਸਬਰ, ਪਿਆਰ, ਦਇਆ ਨਾਲ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ – ਅਤੇ ਇਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਕਿਤੇ ਵੀ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸਵੇਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਅੱਧਾ ਘੰਟਾ ਆਪਣੇ ਮਨਪਸੰਦ ਸੁਰਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਵਿਚ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਅਸੀਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦਸ ਮਿੰਟ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਪਿਆਰ ਭਰੀ ਦਇਆ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਬਿਤਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ – ਉਹ ਚੀਜ਼ ਜੋ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਚ ਬਦਲਣ ਵਿਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੂਸਰੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਆਸ ਪਾਸ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
5. ਹੇਠਾਂ ਝੁਕੋ: ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਤੋਂ ਸਿੱਖੋ
ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਅਕਸਰ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉਲਟ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕਰਦੇ ਹਾਂ. ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗੁੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਇੱਛਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਅਸੀਂ ਬਿਲਕੁਲ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਜੇ ਹੋਰ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਦੁਖੀ ਹਾਂ। ਇਹ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦੇ ਉਲਟ ਕਰਨਾ ਉਲਟ ਨਤੀਜਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ: ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦਾ ਰਸਤਾ।
ਇਹ ਪਾਗਲਪਣ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਗੁੱਸੇ ਦੀ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਸੋਚੋ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਬਿਹਤਰ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ – ਅਰਥਾਤ, ਵਧੇਰੇ ਧੀਰਜ, ਵਧੇਰੇ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਬੱਚੇ, ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਲੋਕ – ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਖਿਡਾਰੀ ਜਾਂ ਵਾਇਲਿਨਿਸਟ ਬਣਨ ਲਈ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਡੇ ਮਾਨਸਿਕ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਵੱਖਰਾ ਹੋਵੇਗਾ? ਜੇ ਅਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਹਰੇਕ ਉਹ ਚੀਜ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਅੱਗੇ ਕੋਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੀਆਂ।
ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹਾਂ ਉਹ ਅਤਿਅੰਤ ਅਨਮੋਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਸਬਰ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੁਰੰਤ ਗੁੱਸੇ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਾਡੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਕੀ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
6. ਮੌਤ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖੋ: ਅਸਥਿਰਤਾ
ਤੁਸੀਂ ਮਰ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਮਰ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਮਰ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਸ ਕੋਲ ਸਾਨੂੰ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਸੰਦ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਰੁਕੋ ਅਤੇ ਸੋਚੋ: "ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਅੰਤਿਮ ਸਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਵਾਂਗਾ, ਕੀ ਮੈਂਨੂੰ ਇਸਦੀ ਪਰਵਾਹ ਹੋਵੇਗੀ?" ਜਵਾਬ, ਜਦ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਕਿ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਸ਼ਵ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ 'ਤੇ ਸੱਚਮੁੱਚ ਨਰਕ ਪੱਖੀ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕ ਆਵਾਜ਼ ਆਵੇਗੀ “ਨਹੀਂ”। ਇਹ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਸੁਝਾਅ ਇੰਨਾ ਸੌਖਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ਤੇ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਵਾਕਿਈ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ। ਮੌਤ ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ, ਦੂਰ ਦੀ ਧਾਰਣਾ ਜਾਪਦੀ ਹੈ ਜੋ ਦੂਜੇ ਲੋਕਾਂ – ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ, ਬਿਮਾਰਾਂ, ਖਤਰਨਾਕ ਦੁਰਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਅਸਲੀਅਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਨੌਜਵਾਨ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਰਦੇ ਹਨ, ਤੰਦਰੁਸਤ ਲੋਕ ਬਿਮਾਰਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਰਦੇ ਹਨ।
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਮੌਤ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ (ਕੱਲ੍ਹ? ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ? 50 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ?), ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਸਾਡੇ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਅਰਥਹੀਣ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣ ਸਾਨੂੰ ਤੰਗ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ, ਪਰ ਇਹ ਕਿ ਅਸੀਂ ਪਛਾਣ ਜਾਵਾਂਗੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਕੀਮਤੀ ਸਮਾਂ, ਸਾਹ ਜਾਂ ਊਰਜਾ ਬਰਬਾਦ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਹੈ।
7. ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ: ਕਰਮ
ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਜੋ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹੀ ਵਾਪਿਸ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,” ਜਾਂ, “ਇਹ ਉਸਦਾ ਕਰਮ ਹੈ – ਉਹ ਉਸ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਨਾਲ ਵਾਪਰ ਰਿਹਾ ਹੈ,” ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਜੋ ਬੀਜਦੇ ਹਨ ਉਸ ਨੂੰ ਵੱਢਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਰਮ ਦੀ ਉਪਯੁਕਤ ਬੋਧੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅਤੇ ਸੂਖਮ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਲੋਕ ਇਹ ਦੱਸਣ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਖੁਸ਼ ਜਾਪਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੂਜਿਆਂ ਦਾ ਦੁੱਖ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਰਮ ਹੈ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਹ ਵੇਖਣ ਲਈ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਿਆ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਖੁਦ ਇਕ ਚਿਪਕਵੀਂ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਰਮ ਤੋਂ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਹਰ ਚੀਜ਼ ਜੋ ਅਸੀਂ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਾਂ – ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ਯੋਗ ਅਨੰਦਮਈ ਪਲਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਤੱਕ – ਕਾਰਨਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਰਨ ਸਿੱਧਾ ਸਾਡੀ ਗੋਦੀ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਡਿੱਗਦੇ, ਬਲਕਿ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਭਿਆਨਕ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਅਸੀਂ ਰੁਕ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸੋਚ ਸਕਦੇ ਹਾਂ: ਇਹ ਕਿੱਥੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਕੀ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਤਰ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ?
ਕਰਮ ਇਸ ਬਾਰੇ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮਜਬੂਰੀ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਚੀਜ਼ਾਂ ਉੱਤੇ ਉਸੇ ਪੁਰਾਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਕਰਮ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਵੇਖਾਂਗੇ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਕਰਦੇ ਹਾਂ – ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਗੁੱਸਾ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਸਬਰ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ।
8. ਇਹ ਅਸਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ: ਖਾਲੀਪਣ
ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਧੀਰਜ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਤੇ ਐਂਟੀਡੋਟ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਖਾਲੀਪਨ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਐਂਟੀਡੋਟ ਹੈ, ਨਾ ਸਿਰਫ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ, ਬਲਕਿ ਸਾਡੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਲਈ ਵੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨਾ ਧੀਰਜ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ, ਜੇ ਅਸੀਂ ਸੁੰਨਾਪਣ ਜਾਂ ਖਾਲੀਪਣ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ, ਤਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਮੌਨਸੂਨ ਵਾਂਗ ਮੀਂਹ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ।
ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪਲ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਵੇਖਾਂਗੇ: "ਮੈਂ" ਜਾਂ "ਮੇਰੇ" ਦੀ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਭਾਵਨਾ। "ਮੈਂ ਉਸ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਗੁੱਸੇ ਹਾਂ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਨਾਲ ਇਹ ਕੀਤਾ! ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ਤੇ ਸਹੀ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਉਹ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ਤੇ ਗਲਤ ਹੈ!" ਮੈਂ, ਮੈਂ, ਮੈਂ।
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਸ “ਮੈਂ” ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦਾ ਸੰਪੂਰਨ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੰਨੇ ਠੋਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ! ਅਸੀਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਰਹੇ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ "ਮੈਂ" ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ – ਕੀ ਇਹ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਹੈ? ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ? ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ? – ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਤਰੀਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕੀਏ, "ਹਾਂ, ਇਹ ਹੈ!"
ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਪਰ ਤੱਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਅਸਲੀਅਤ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਡੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਬਦਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਵੇਖਾਂਗੇ ਕਿ ਇੱਥੇ ਕਦੇ ਵੀ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜੋ ਅਸੀਂ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਹੋਣ ਲਈ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਸੰਖੇਪ
ਇਹ ਮਾਇਨੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹਾਂ "ਮੈਂ ਗੁੱਸੇ ਨਹੀਂ ਹੋਵਾਂਗਾ"; ਅਸਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੇ ਜਿਸਦੀ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ।
ਉਪਰੋਕਤ ਬਿੰਦੂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਸੂਚੀ ਨਹੀਂ ਹਨ – ਉਹ ਅਸਲ ਸਾਧਨ ਹਨ ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ਾ, ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਇਹ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।