مصاحبه با تنزین پالمو

تحصیل بودیسم: لطفاً درباره خودتان کمی توضیح دهید.

تنزین پالمو: من در انگلیس متولد شدم و در لندن بزرگ شدم. در سن ۱۸ سالگی از طریق خواندن یک کتاب  با دارما آشنا شدم. نصف کتاب را خوانده بودم که به مادرم گفتم، « من بودایی هستم» و او جواب داد «واقعاً عزیزم؟ کتاب را تمام کن بعد راجع به آن با من صحبت کن.» من متوجه شدم من همیشه بودایی بوده‌ام فقط نمی‌دانستم، چون در آن روزها حتی کلمه «بودا» گفته نمی‌شد. این در حدود سال ۱۹۶۰ اتفاق افتاد. در آن زمان اطلاعاتی در دسترس نبود، حتی در لندن. در نتیجه متوجه شدم که من بیشتر به جانب سنت تبتی تمایل دارم. در آن زمان ۲۱ ساله بودم، لامایم ، خامترول رینپوچه، را ملاقات کردم و سه هفته بعد به‌عنوان راهبه منتصب شدم و کارم را آغاز کردم. سپس او به من گفت برو لاهال، به مدت ۱۸ سال در آنجا بودم. سپس به هند برگشتم، از من خواسته شده بود صومعه‌ای برای راهبه‌ها تأسیس کنم. از آن پس در آنجا ماندم و سفرهایم را به دور دنیا آغاز کردم من درباره دارما سخنرانی می‌کنم.    

تحصیل بودیسم: در بودیسم چه چیزی وجود داشت که شما را جذب کرد؟

تنزین پالمو: از کودکی بر این باور بودم که انسان‌ها ذاتاً تکامل‌گرا هستند. باید بارها به دنیا بازگردیم تا تکامل درونی‌مان را تشخیص دهیم. سؤال این بود تکامل چیست و چگونه آن را کسب کنیم؟ بیشتر سنت‌های ما خداگرایانه بودند و اعتقاد به خدای بیرونی من را جذب نمی‌کرد. وقتیکه بودیسم را شناختم راهی کامل در پیش پایم قرار گرفت. من نسبت به بودا بسیار قدردانم برای اینکه راه را نشان داده و به بیان نتیجه بسنده نکرده است.    

تحصیل بودیسم: آیا هرگز برایتان عجیب نبود که دختری از لندن به شهری دورافتاده در کوه‌های هیمالایا زندگی کند؟

تنزین پالمو: من هرگز نسبت به اینکه از لندن به لاهال بروم تردید نکردم. این مراحل برایم کاملاً طبیعی بود. وقتیکه در لندن بودم همیشه حس می‌کردم در جای نامناسبی هستم و می‌خواستم آنجا را ترک کنم. به فکر این بودم که به استرالیا یا نیوزیلند بروم. احساس بدی نسبت به انگلیس ندارم، اما می‌دانستم نباید آنجا باشم. اما وقتی به دارما رسیدم، متوجه شدم نیاز دارم در جایی زندگی کنم که معلم در دسترسم باشد. در آن زمان هند بودم.  

تحصیل بودیسم: در دنیای جدید، اگر برای کسب اطلاع از اینترنت استفاده کنیم کافی است، یا لازم است با استادان واقعی مرتبط باشیم؟  

تنزین پالمو: اینترنت واقعاً مفید است، همانطور که کتاب مفید است، اما فکر نمی‌کنم این برای همه تمرین‌های بودیسم مفید باشد. مثل آموختن هر مهارتی، در یک مرحله خاص، نیاز است با فردی مرتبط باشیم که از ما پیشرفته‌تر باشد. اگر می‌خواهیم موسیقیدان یا ورزشکار باشیم یا مهارت رقص را به‌دست آوریم می‌توانیم آنچه را که می‌خواهیم از اینترنت دانلود کنیم و دی وی دی و کتاب بخوانیم، اما در نهایت نیاز داریم کسی کار ما را ارزیابی کند و برای زندگی شخصی ما برنامه‌ریزی کند. هر از گاهی آن دو باید با هم همنشین باشند. لازم نیست که همیشه در برابر یک معلم بنشینیم، اما لازم است گاه گاهی به کار ما نگاهی بیاندازد و ما را راهنمایی کند.

تحصیل بودیسم: چطور می‌توانیم یک معلم پیدا کنیم؟

تنزین پالمو: در هند بسیاری از مردم درباره مسائلشان با من بحث می‌کردند. گاه می‌دیدم که برخی از آنها می‌گفتند:«من مشگلی دارم، می‌خواهم یک معلم پیدا کنم.» بعضی دیگر می‌گفتند: «من مشگل دارم چون معلم دارم!» پیدا کردن معلم کار آسانی نیست. معلمان واجد شرایط فوق‌العاده بسیاری وجود داشتند، اما به این معنی نیست که هر معلمی برای هر فردی مناسب است، ما همه کارمایمان را داریم و هر معلمی برای دانش‌آموز خاصی مناسب است.   

معلمانی هستند که برای معلم بودن مناسب نیستند. اما مهم این است که ساده‌لوح نباشیم، یا مجذوب نشویم. صرف اینکه برخی افراد جاذبه دارند دلیل بر شایسته بودن آنها نیست. هم متون و هم عالیجناب دالایی لاما به ما یادآوری می‌کنند که باید رفتارهای فرد را نه تنها وقتیکه در رأس قدرت است بلکه رفتارهای پشت صحنه او را نیز بررسی کنیم. مثلاً اینکه با مردم معمولی ـ نه افراد مهم ـ چطور رفتار می‌کنند. منظور آنهایی است که برایشان از اهمیت خاصی برخوردار نیستند. زمانی، از لامای خودم راجع به لامایی جنجالی که احاطه بسیاری بر مطالب داشت سؤال کردم. لامای من گفت پاسخ دادن به این سؤال مشگل است، پس از ۲۰ سال که نتیجه کار او را ببینیم می‌توانیم به این سؤال جواب دهیم. 

در مورد خود من، وقتیکه نام لامایم را شنیدم می‌دانستم که او لامای من است، این در واقع نقض نصیحتی است که درباره پیدا کردن یک معلم شایسته کردم! به‌هر حال او یک بودا بود و این از خوش شانسی من بود. در خصوص دیگران، برای ارزیابی یک معلم باید به دانش‌ آموزانش نگاه کنی. آیا می‌خواهی مانند آنها باشی؟ اگر گروه (sangha) خوب و هماهنگی هستند و از دستورات بودیسم چنانکه باید پیروی می‌کنند و افراد خوش قلبی هستند، این دلیل خوبی برای اعتماد کردن به آن استاد است.

تحصیل بودیسم: در این عصری که میلیون‌ها فلسفه و عقیده وجود دارد چرا بودیسم را مطالعه کنیم؟

تنزین پالمو: نکته مهم درباره بودیسم این است که فقط نمی‌گوید باید خوب باشی، چگونه خوب بودن را می‌آموزد. فقط نمی‌گوید، «خشمگین نباش». روش‌هایی برای خشمگین نشدن به ما می‌آموزد. در همه موارد به ما روش‌هایی را ارائه می‌کند که به ما می‌آموزند چگونه یک ویژگی را در وجودمان پرورش دهیم و بر همه ویژگی‌های منفی‌مان غلبه کنیم و آنها را تغییر دهیم.

 این بی‌نهایت مؤثر است زیرا حتی اگر به بودیسم متعهد نباشیم، به ما کمک می‌کند انسان بهتری شویم. من کشیش‌ها و راهبه‌های فراوانی را می‌شناسم که تعالیم بودیسم را به‌کار می‌برند تا فرد کاتولیک بهتری شوند و یهودیان از آنها استفاده می‌کنند تا یهودی بهتری شوند. چرا نه؟ بودیسم به ما کمک می‌کند تا طبیعت اصلی‌مان را بشناسیم. این همان نقطه اشتراک ما انسان هاست.

تحصیل بودیسم: در سال‌های گذشته حضور ذهن بسیار مورد توجه قرار گرفته است. نظر شما در این باره چیست؟

تنزین پالمو: امروزه، حضور ذهن کلمه متداولی شده اما اصول عام هوشیاری و آگاهی بیشتر در زندگی
روزمره بسیار مهم است. علاوه بر این، اگر درباره برخی از آیات بیاندیشیم که برای تغییر در همه مشگلاتی که تجربه می‌کنیم در نظر گرفته شده‌اند، به ما کمک زیادی می‌کند. ما می‌توانیم از همه شرایط بیرونی و افراد بی‌ادب و سرسختی که سر راهمان قرار می‌گیرند برای پیشرفتمان استفاده کنیم، به‌جای آنکه خشمگین، ناراحت یا سرخورده شویم. آنها می‌توانند به ما روحیه بخشند و قدرت دهند. این نصیحت بسیار عملی است. به این دلیل است که من همیشه درباره تبدیل زندگی روزمره‌‌مان به دارما زیاد صحبت می‌کنم، در غیراینصورت به سادگی ناامید و درمانده می‌شویم. 

چه در دوره‌های عزلت‌نشینی باشیم و چه در ارتباط با دنیای بیرون، باید سعی کنیم تا حد امکان کیفیت آگاهی را در زندگی‌مان افزایش دهیم. انقطاع مهمترین مشگل همه ماست ـ آنچه بودا ذهن میمون‌مانند نامید. ما باید این ذهن میمون‌مانند را رام کنیم. هر جا که باشیم و در حال انجام هر کاری که باشیم، یا هوشیاریم یا نه، یا آگاهیم و حاضر یا نه. میانه راه وجود ندارد. یکی از بهترین نصایحی که در صومعه‌مان شنیدم این بود که در هر ساعت سه دفعه باید به ذهن توجه کرد. ما متعهد می‌شویم که برای لحظه‌ای ذهنمان را متوقف کنیم و ببینیم چه می‌کند، در چه حالت ذهنی مسکن گزیده‌ایم. قضاوتش نمی‌کنیم، فقط آن را می‌شناسیم. به‌تدریج بیشتر عادت می‌کنیم که به آنچه فکر می‌کنیم و حالت‌های مثبت و منفی‌مان توجه کنیم. هرچه بگذرد بیشتر بر ذهنمان مسلط می‌شویم به‌جای آنکه برده او باشیم.   

تحصیل بودیسم: در اکثر مواقع حفظ اشتیاق و لذت مداوم برای تمرین‌های دارما دشوار است. به چه طریق می‌توانیم آن را حفظ کنیم.

تنزین پالمو: باید به اصطلاح آن را روشن کنیم! همیشه گفته‌ام که هفتمین پارامتر باید شوخ‌طبعی باشد، تا خودمان را زیادی جدی نگیریم. باید برای انجام تمریناتمان صادقانه حرکت کنیم اما در همان حال نباید خودمان را زیادی جدی بگیریم. 

تشخیص دادن این نکته مهم است که ما بسیار خوش‌شانسیم که به‌صورت انسان متولد شده‌ایم و می‌توانیم آنچه را که می‌خواهیم تمرین کنیم. نه تنها توانایی این را داریم که کتاب‌ها را انتخاب کنیم و بخوانیم بلکه می‌توانیم آنها را درک کنیم. این سطح تحصیل در تاریخ بسیار کمیاب است، به این دلیل نباید آن را بی‌چون و چرا بپذیریم. باید برای آنچه داریم احترام بسیاری قائل شویم. در غیر اینصورت در زمان مرگ متأسف خواهیم بود. 

فکر می‌کنم این تغییر تا حدی شبیه به تکنولوژی است، باید باطری‌هایمان را عوض کنیم. هر از گاهی دوره عزلت‌نشینی را انجام دهیم و گاه گاه از معلمان الهام‌بخش آموزه‌های شخصی بگیریم، همه اینها کمک می‌کنند تا دوباره باطری‌هایمان را شارژ کنیم. پس از آنکه الهام گرفتیم می‌توانیم آنچه را که آموخته‌ایم در زندگی شخصی‌مان به‌کار بریم، این کار بسیار مهم است. 

در پایان اینکه، بودا همیشه بر اهمیتِ داشتن دوستان خوب تأکید کرده است. ما در جامعه‌ای تک جهتی زندگی
می‌کنیم، بنابراین به‌دست آوردن چند دوست که ارزش‌های مشترکی بین آنها وجود دارد و می‌توانند به ما کمک کنند تا بدانیم که تنها و عجیب و غریب نیستیم، بلکه آنچه انجام می‌دهیم روش معتبر زندگی است، به ما کمک می‌کند. این ما را تشویق می‌کند تا دارما را در مرکز زندگی‌مان قرار دهیم، نه در زمره فرعیات تا از زندگی روزانه‌مان برای تمرین‌های دارما استفاده کنیم.  

تحصیل بودیسم: گاه مردم بودیسم را روش منفعلی می‌بینند. شما چه فکر می‌کنید؟

تنزین پالمو: بودیسم فعال‌ترین روش است! ما دائماً با ذهنمان در ارتباطیم و اینکه چطور آن را تعلیم دهیم و چگونه ذهن معمولی‌ قراردادی‌مان را ارتقاء دهیم. این به تصمیم‌گیری و استقامت نیاز دارد. به‌جای آنکه منقبض و مضطرب باشیم باید آرام و منبسط باشیم. مسلماً اینطور نیست که بنشینیم و منتظر باشیم همه چیز اتفاق بیافتد. اگر ما این کار را انجام ندهیم خود به‌خود انجام نمی‌شود!      

تحصیل بودیسم: ممکن است کمی درباره نقش زنان در بودیسم توضیح دهید؟

تنزین پالمو: به‌طور سنتی زنان نقش چندانی در بودیسم نداشته‌اند. همه کتاب‌ها را راهبان برای راهبان  نوشته‌اند. دیدگاه کلی بودیسم ضد زن بوده، آنها نقش فرد ممنوعه را داشتند، منتظرند تا به راهب‌های بی‌نوا حمله کنند! در آن جامعه، برای زنان دشوار بود که تحصیل کنند و تعالیم پیشرفته‌تری را بیاموزند و واقعاً آن را کسب کنند. 

امروزه، همه اینها تغییر کرده اند. دخترها و پسرها با هم به مدرسه می‌روند و تحصیلات عالیه کسب می‌کنند. این اولین سالی است که راهبه‌های زن، فارغ‌التحصیل‌های رشته الهیات مدرکشان را از حضرت دالایی لاما دریافت می‌کنند. راهبه‌ها بیش از همه افراد در حال پیشرفت‌اند و به انجام تمرین‌های معنوی عمیق می‌پردازند، آنها در دوره‌های طولانی عزلت‌نشینی می‌مانند و در همه موارد توانایی‌های بالقوه‌شان را می‌شناسند. البته باید خاطر نشان کنم که‌ راهب‌ها وقتیکه به این نتیجه رسیدند که راهبه‌ها توانایی تحصیل دارند حامیان اصلی راهبه‌ها شدند. معلمان آنها شدند و مشتاقانه آنها را تشویق می‌کردند. مخالفت آنها با انتصاب راهبه‌ها بوده و در طی سی سال گذشته دیواری از مقاومت وجود داشته است.  

تحصیل بودیسم: این فوق‌العاده است که از پیشرفت راهبه‌ها اطلاع پیدا می‌کنیم. این کار به‌طور طبیعی انجام شد یا در آغاز با دشواری‌های فراوانی مواجه بود؟

تنزین پالمو: اگر به صومعه راهبه‌ها بروید و از آنها درباره اولین مانع این راه سؤال کنید خواهند گفت کمبود عزت نفس و عدم اعتماد به‌نفس. این به زمان نیاز دارد. اما تفاوت بین اولین دخترهای اهل لاداخ و دخترانی که الان راهبه می‌شوند به حدی است که باعث تشویق ما می‌شود. راهبه‌های جدید نمی‌دانند که «انتظار می‌رود» آنها باحوصله و مطیع باشند، به این جهت فکر می‌کنند می‌توانند هر کاری را انجام دهند، چون افراد پیشین آنها را انجام داده‌اند. در این راه، چیزی وجود ندارد که نسبت به آن تردید کنند. یک مرتبه از راهبه‌ها سؤال کردم آیا فکر می‌کنید پسرها ذاتاً از دخترها باهوش‌ترند، همه آنها گفتند بله. من جواب دادم: «اینطور نیست، فقط فرصت‌های بیشتری در اختیار آنها قرار داشته است. در شرایط مشابه هم شما و هم پسرها به‌خوبی کارتان را انجام می‌دهید. بعضی افراد مذکر باهوشند و برخی خنگ در مورد مؤنث‌ها هم همینطور است. برخی باهوشند و بعضی خنگ. همه ما انسانیم، کسی برتر نیست.»  حال اگر همان سؤال را دوباره بپرسم، دخترها با این سؤال گیج می‌شوند! بنابراین، در آینده به آن می‌پردازیم.

تحصیل بودیسم: هیچ راه حلی برای انتصاب راهبه‌ها در نظر گرفته شده؟

تنزین پالمو: در حال حاضر منتظر عالیجناب کارماپا هستیم، وی گفت این کار انجام خواهد شد. ما باید منتظر بمانیم و ببینیم او چطور می‌خواهد این کار را انجام دهد، همه منتظر او هستند. این مهم است که همه کارها درست انجام شود و او راهی را بیابد که همه با آن موافق باشند که این انتصاب درستی است، چون وقتیکه درها باز شوند، شامل همه می‌شود. 

تحصیل بودیسم: آخرین سؤال من این است، افرادی که احساس تنهایی یا اندوه دارند چه کاری می‌توانند انجام دهند؟

تنزین پالمو: شاید یکی از اصلی‌ترین پادزهرها برای افسردگی، کمبود عزت نفس، تنهایی و مواردی از این قبیل تشخیص آن است که ما بودا را داریم. سایر مشگلات از جمله خشم، حسادت، جاه‌طلبی الگوهای عادتی هستند که آموخته‌ایم. آنها در ذات ما وجود ندارند. 

ما گناه‌کارانی دون‌مایه نیستیم، ما موجوداتی بی‌ارزش نیستیم. ما پدیده‌ای جواهرمانند و زیبا هستیم. 

همیشه به ما گفته شده که توانایی بالقوه ما بسیار محدود است و این غم‌انگیز است. در واقع، توانایی‌های بالقوه ما  بی‌نهایت اند. طبیعتِ ذهن فوق‌العاده است. ما گناه‌کارانی دون‌مایه نیستیم،  ما موجوداتی بی‌ارزش نیستیم. ما پدیده‌ای جواهرمانند و زیبا هستیم. 

بودیسم به ما کمک می‌کند تا بر نفس بی‌پایانمان که ذهنمان را تحت تسط آورده غالب شویم تا راه را برای چیزی فراختر و عمیقاً با معنی باز کنیم. مدیتیشن روشی است که ما را به سطحی عمیق‌تر از آگاهی می‌رساند. به‌طور طبیعی ما در حالت کنونیِ تفکر، احساسات و عواطف مانده‌ایم. با آگاهی، می‌توانیم همه آنها را ببینیم بدون آنکه رانده شویم. به این طریق به چیزی وسیع‌تر و عمیق‌تر از ذهن‌های فشرده عادیمان دست یابیم. همه ما می‌توانیم به آن دست پیدا کنیم. این کار چندان مشگل نیست. با دستورالعمل و تمرین هر کسی می‌تواند این کار را انجام دهد.    

فیلم های بیشتر