46 wad utrudniających studiowanie i praktykę

W dziele Ozdoba urzeczywistnień (mNgon-rtogs rgyan, sanskr.: Abhisamajalamkara), Maitreja wylicza 46 wad mogących zakłócać rozwijanie mądrości cechujących bodhisattwów (sbyor-ba’i skyon). Te wady mogą występować aż do siódmego poziomu bhumi umysłu arja bodhisattwy, jak określa się w tradycji swatantriki. Choć formułuje się je w kontekście studiowania literatury pradżniaparamity (dalekosiężnej świadomości, doskonałości mądrości), owe wady mogą odnosić się również do innych aspektów studiowania i praktyki Dharmy.

20 wad dotyczących samych uczniów

12 ogólnych wad dotyczących uczniów

(1) Konieczność poświęcenia długiego czasu i wielka trudność w zrozumieniu pradżniaparamity. Odnosi się to zarówno do wewnętrznych, jak i zewnętrznych przeszkód powodujących tę wadę.

(2) Uczenie się bardzo szybko i arogancja z tego powodu, lecz zaniedbywanie poznawania szczegółów.

(3) Doświadczanie fizycznych przeszkód podczas zapisywania nauk pradżniaparamity czy malowania tanki, takich jak ziewanie, śmianie się, żartowanie czy naśmiewanie.

(4) Doświadczanie przeszkód umysłowych przy zapisywaniu nauk pradżniaparamity, takich jak niedbałość, utrzymywanie tylko połowicznej uwagi, gdy resztę umysłu przyciąga jakaś osoba czy inne rzeczy.

(5) Doświadczanie przeszkód mowy, jak przy recytowaniu sutry czy odprawianiu pudży tylko dla zdobycia szacunku, pieniędzy czy korzyści osobistej.

(6) Odwracanie się od praktyki mahajany ku innej tradycji, kiedy już podjęliśmy ścieżkę mahajany i zobaczyliśmy, że jest ona właściwa, lecz potem doznaliśmy rozczarowania, kiedy okazało się, że żaden budda nie może przepowiedzieć, gdzie i kiedy staniemy się oświeceni.

(7) Zmniejszenie zaufania do ścieżki mahajany, kiedy najpierw odczuwaliśmy do niej wielki entuzjazm, lecz potem zniechęciliśmy się, kiedy się przekonaliśmy, jak ona jest trudna i jak wiele czasu zajmie.

(8) Zamiast poznania właściwego smaku nauk Buddy o pradżniaparamicie, angażowanie się w głębokie doznawanie smaku rzeczy przyziemnych.

(9) Usiłowanie znalezienia wszechwiedzącej świadomości Buddy przy pomocy praktykowania hinajany.

(10) Pojąwszy główne punkty nauk mahajany, zamiast podążać zgodnie z nimi, wybieranie hinajany z tego powodu, że jest łatwiejsza.

(11) Przekonanie, że możemy osiągnąć oświecenie podążając tylko za naukami hinajany.

(12) Przekonanie, że hinajana i mahajana są takie same i przynoszą te same wyniki.

8 wad powodujących błądzenie umysłu

(13) Przyswajanie wielu stronniczych, z góry nastawionych lub uprzedzonych myśli, gdyż pociągają nas określone pożądane przedmioty zmysłów.

(14) Przy kopiowaniu lub zapisywaniu książek takich jak pradżniaparamita, zamiast traktować samą książkę jako po prostu książkę, uznawanie książki za prawdziwą mądrość Buddów.

(15) Usiłowanie znajdowania bezpieczeństwa w zjawiskach istniejących w sposób nieprzypisany, takich jak książki.

(16) Bycie przyciąganym i przywiązanym ogólnie do drukowanych książek.

(17) Bycie przyciąganym i przywiązanym do nauk ustnych i recytacji, jako do rzeczywistej mądrości Buddów.

(18) Bycie przyciąganym i przywiązanym do pięknych miejsc i widoków, oraz do pieniędzy.

(19) Doświadczanie zadowolenia, kiedy jesteśmy chwaleni lub się nam schlebia i rozpamiętywanie, jacy to jesteśmy wspaniali.

(20) Poszukiwanie wyzwolenia poprzez podążanie za słowami mary (sił demonicznych) przyjmujących postać mnichów i nauczającego fałszywie.

23 wady dotyczące zarówno uczniów, jak i ich nauczycieli

Te wady dotyczą sytuacji, kiedy to, jako uczniowie, wnikliwie zbadaliśmy jakiegoś nauczyciela duchowego i przyjęliśmy go za własnego nauczyciela, a potem wyszukujemy i obsesyjnie rozmyślamy o poniższych wadach nauczyciela w porównaniu z nami samymi. Jeśli odkryjemy owe wady u kogoś, zanim uznamy go czy ją za swego nauczyciela, to takiego nauczyciela, oczywiście, musimy unikać.

14 wad po stronie nauczyciela, w porównaniu z uczniem

(21) Jako uczeń mamy wielki podziw i entuzjazm dla pradżniaparamity, zaś nauczyciel jest leniwy i nie wysila się, żeby nas jej uczyć. Nauczyciela nie interesuje nauczanie jej i zawsze to odkłada.

(22) Uczeń chce poznać pradżniaparamitę, lecz nauczyciel chce nauczać czegoś innego. Nauczyciel jest nieczuły na pragnienia i potrzeby ucznia i chce nauczać tylko tego, co sam lubi. Może być również tak, że uczeń chce uczyć się w jakimś miejscu, zaś nauczyciel nauczać w innym.

(23) Uczeń jest zadowolony, zaś nauczyciela wypełnia pożądanie przedmiotów zmysłów.

(24) Uczeń przestrzega dwunastu pozytywnych ćwiczeń, takich jak mieszkanie na cmentarzach, nie pod dachem itd., lecz nauczyciel nie czyni tego.

(25) Uczeń ma pozytywne jakości charakteru, takie jak ufne przekonania, lecz nauczyciel ich nie ma.

(26) Uczeń jest szczodry, zaś nauczyciel jest skąpy.

(27) Uczeń pragnie ofiarowywać nauczycielowi liczne dary, lecz nauczyciel odmawia przyjmowania ich.

(28) Uczeń potrafi pojmować i uczyć się rzeczy przy jedynie krótkiej wzmiance o danym temacie, zaś nauczyciel wymaga rozległych i wyczerpujących objaśnień.

(29) Uczeń zna pisma z dwunastu kategorii pism, zaś nauczyciel nie zna ich.

(30) Uczeń rozwinął sześć dalekosiężnych postaw (sześć doskonałości), lecz nauczyciel ich nie rozwinął.

(31) Uczeń jest ekspertem na polu sposobów osiągania oświecenia, natomiast nauczyciel jest ekspertem od sposobów osiągania przyziemnych celów. Innymi słowy, uczeń zna więcej i to lepszych metod osiągania oświecenia niż nauczyciel.

(32) Uczeń ma zdolność do bardzo dobrego zapamiętywania nauk, zaś nauczyciel jej nie ma.

(33) Uczeń pragnie spisać wszystkie nauki pradżniaparamity, lecz nauczyciel jest niechętny zapisywaniu ich lub zezwalaniu na ich spisywanie.

(34) Uczeń przezwyciężył codzienne problemy, takie jak senność, wątpliwości, żal, duma, pogarda i błądzenie umysłu, powiedzmy po pięknych krajobrazach, zaś nauczyciel tego nie uczynił.

3 błędy po stronie ucznia w porównaniu z nauczycielem

(35) Nauczyciel opowiada o pozbawionych radości krainach piekielnych, zaś uczeń wpada w przerażenie i wycofuje się z pragnienia odrodzenia się w nich kiedykolwiek, aby pomagać osobom uwięzionym w tamtych krainach.

(36) Nauczyciel opowiada o radościach krain niebiańskich, a uczeń wzbudza w sobie pragnienie odrodzenia się w nich.

(37) Nauczyciel pragnie nauczać małą grupę uczniów, lecz uczeń przyprowadza ze sobą duży tłum innych uczniów, sprzeciwiając się życzeniom nauczyciela.

6 wad po obu stronach

(38) Nauczyciel jest nieuczciwy, na przykład życząc sobie, żeby uczeń nie uczył się u żadnych innych nauczycieli, zaś uczeń sprzeciwia się temu i udaje się do innych, i uczy się u nich.

(39) Nauczyciel pragnie i żąda od ucznia określonych rzeczy, zaś uczeń nie chce ich mu dać.

(40) Nauczyciel chce udać się w miejsce zagrażające życiu i chce, żeby uczeń udał się tam razem z nim, zaś uczeń nie zgadza się i nie chce tam jechać.

(41) Nauczyciel chce udać się w miejsce, gdzie jest wielki głód, zaś uczeń nie chce się tam z nim udać.

(42) Nauczyciel chce udać się w miejsce, gdzie jest wielu złodziei i rabusiów, zaś uczeń nie chce się tam z nim udać.

(43) Nauczyciel chce udać się w miejsce, gdzie ludzie dają wiele ofiar i datków, zaś uczeń nie chce się tam z nim udać.

3 wady dotyczące tak zwanych nauczycieli, którzy w rzeczywistości są zwodniczy

(44) Kiedy studiujemy autentyczne nauki pradżniaparamity i pojawia się tak zwany nauczyciel i mówi: „To, co studiujesz, nie jest dobre. Chodź uczyć się u mnie”, zaś to, czego będzie nauczał czy nauczała, to są wymyślone przez niego czy nią, tak zwane nauki pradżniaparamity.

(45) Kiedy poprawnie medytujemy nad pustką i pojawia się tak zwany nauczyciel, i mówi: „Nie medytuj w taki sposób. Aby uzyskać wgląd w pustkę medytuj zamiast tego nad brzydkimi aspektami ciała lub innymi podobnymi rzeczami,”. Ogólnie oznacza to spotkanie tak zwanego nauczyciela, który mówi, że nasze prawidłowe metody medytowania są niewłaściwe.

(46) Mylne przekonanie, że tak zwany nauczyciel – „manifestacja mary” – jest w rzeczywistości oświeconą istotą.

Top