ایمانداری، بھروسہ اتے دوستی

خوشی کیہ شے وے؟

ہر کوئی خوشی نال بھری حیاتی منگدا اے، تے سوال پیدا ہوندا اے، خوشی کیہ شے وے؟ دیرپا خوشی کیہ شے وے؟ سانوں ایدی ڈوھنگی پڑتال کرنی چاہیدی اے۔ خوشی یا مسرت جیہڑی کہ زیادہ تر حواسِ خمسہ دی راہیں آوندی اے – ایہو جئی واپراں جِویں کوئی سندر شے ویکھنا، کوئی ودیہ شے سننا، چنگا سواد یا خوشبو – یقیناً کسے حد تک باعثِ تسکین ہوندے نیں۔ پر جو مسرت ایہناں حسی تجربیاں توں ملدی اے اوہ ات دی ڈنگ ٹپاؤ اے۔ جد ہی کجھ خاص سوکھاں ملدیاں نیں، تہانوں کسے ول دی خوشی یا مسرت ملدی اے، تے جد ہی کوئی اُچی، پریشان کرن والی آواز آوندی اے، تے خوشی غائب ہو جاندی اے۔ یا جے کجھ لوک ٹیلیویژن ویکھ کے خوش ہو رہے ہون، تے اک گھنٹہ لَنگ جان مغروں اوہ ٹیلیویژن نہ ہون پاروں بیزاری دا اظہار کردے نیں۔ بعض لوک بڑے من موجی ہوندے نیں تے اوہ دنیا دی کئی تھاواں پھردے نیں، تے ون سونیاں تھاواں، تہذیباں، سنگیت تے سواداں دا مزہ لیندے نیں۔ میرے خیال وچ ایس دی وجہ من دی تربیت دے راہیں اندرلا سکون پیدا نہ کرن دی صلاحیت ہوندی اے۔

پر اوہ لوکیں جیہڑے کئی ورہیاں تیکر تیاگ لے لیندے نیں، اوہ یقیناً خوشی نال بھری زندگی گذاردے نیں۔ اک وار بارسلونا وچ میں اک کیتھولک راہب نوں ملیا، جِدی انگریزی میرے ورگی سی لہٰذا مینوں اودے نال گل کرن دا چوکھا حوصلہ ہویا! منتظم نے مینوں دسیا کہ راہب نے پنچ ورہے تیکر پہاڑاں وچ بن واسی زندگی گذاری سی۔ میں اوہنوں پچھیا کہ پہاڑاں وچ اوہنیں کیہ کیتا، تے اوہنیں مینوں دسیا کہ اوہنیں موہ اوپر گوہ کیتا یا اودے اوپر مراقبہ کیتا۔ جد اوہنیں ایس گل دا ذکر کیتا، تے اودیاں اکھیاں وچ اک خاص قسم دا تاثر سی، جدے توں ایہ لگدا سی کہ اوہنے سچ مچ من دے سکون دا سواد لیا سی۔ تے ایہ من دے سکون دی اک مثال اے جدے وچ حسلی لذتاں تے بھروسہ نئیں، بلکہ کوئی خاص اندرلی قدراں نوں اپراجن کرن دا معاملہ اے۔ موہ تے مستقل گوہ کرن نال، ایدے نال اوہنوں سچا سکون نصیب ہویا۔

تے ہُن جد میں لیکچر دینا واں، میں ہمیشی ایس گل اوپر زور دینا واں کہ جسمانی سُکھ لئی مادی سہولتاں بوہت ضروری نیں، پر مادہ پرستی کدی وی من دے ارام دا کارن نئیں بن سکدی۔ بعض اوقات لوکیں جد دولتمند ہو جاندے نیں، تے اوہناں نوں لوبھ آ جاندا اے، تے ہور پریشان ہو جاندے نیں۔ نتیجے وچ اک ناخوش انسان موہرے آوندا اے۔ لہٰذا، خوشگوار زندگی لئی، نرا مادی شیواں تے بھروسہ نہ کرو۔ مادی شیواں ضروری نیں، پر ایس توں علاوہ سانوں اپنی اندرلیاں قدراں اوپر سنجیدگی نال گوہ کرنا چاہیدا اے۔ اسی بھاویں دھرم دے بندے آں یا نئیں آں، جے اسی انسانیت دا پلّہ پھڑی رکھئیے، تے اندرلا سکون ضرور ملدا اے۔

من دی شانتی تے تندرستی

کجھ سائنسداناں دا کہنا اے کہ اوہناں دی پرچول مطابق، چوکھی پریشانی فشارِ دم تے ایہو جئے کئی مسٔلے پیدا کردی اے۔ تے کجھ ہور طبی سائنسداناں دا کہنا اے کہ ہمیش خوف، غصہ تے نفرت ساڈے شریر دے نظامِ دفاع نوں کمزور کر دیندے نیں۔ لہٰذا چنگی صحت لئی سب توں مُڈھلی شیواں وچوں اک من دا سکون اے، کیوں جے نروگ تن تے نروگ من دی گوڑھی سنگت اے۔ میرے ذاتی تجربے مطابق، دو ورہے پہلاں کسے پریس کانفرنس وچ، اک اخباری نمائندے نے میرے پُنر جنم لین دے بارے وچ پچھیا۔ میں مخول نال اودے ول تکیا، اپنی عینک لاہی تے اوہنوں پچھیا، "میرے مُکھ دے مطابق، کیہ میرا پنر جنم نیڑے وے یا نئیں؟!" اوہ کہن لگا کہ کوئی چھیتی نئیں!

کجھ چِر پہلاں میں یورپ وچ ساں تے میرے کجھ پرانے بیلی میریاں پرانیاں تصویراں جو کہ ۲۰، ۳۰، بلکہ ۴۰ ورہے پہلاں لئیاں گئیاں سان، اوہناں دا مقابلہ کرن لگے، تے سب نے آکھیا کہ میرا مہاندرا اجے وی جوان لگدا اے۔ میں حیاتی وچ، جویں کہ تسی ویکھ سکدے او بڑے کشٹ کٹے نیں، تے کئی شیواں پاروں خوف، مایوسی، تے اکنت نال واہ پیا اے۔ پر میرا خیال اے کہ میرا من کافی شانت اے۔ کدی کدار مینوں غصہ آیا اے، پر بنیادی طور تے میرے من دی حالت بڑی شانت اے۔

میں اوہناں الھڑ بیبیاں نوں جیہڑیاں سرخی پاؤڈر تے بوہت سارا پیسہ خرچ کردیاں نیں ہاسے مخول نال کجھ کہنا چاہنا واں۔ پہلی گل تے ایہ وے کہ تہاڈے خاوند شکائت کر سکدے نیں کہ ایہ بوہت مہنگا اے! منیا کہ، خارجی حسن ضروری اے، پر اندرلی سندرتا ہور وی ضروری اے۔ تہاڈا مکھ بڑا سندر ہو سکدا اے، پر اک کوہجی وی بغیر سرخی پاؤڈر دے بھلی لگ سکدی اے جے اودے وچ پرخلوص مسکراہٹ تے پیار بھریا ہووے۔ ایہ ہے اصلی حسن: سچی قدروقیمت ساڈے اندر موجود اے۔ خارجی شیواں تے بوہت سارا پیسہ خرچ ہوندا اے – ہمیشی وڈیاں دکاناں تے وڈیاں منڈیاں۔ پر اندرلے سکون تے کوئی پیسہ خرچ نئیں ہوندا! ایہناں داخلی قدراں اوپر گوہ کرو تے ایہناں نوں پچھان لَو، تے ایس طراں ہولی ہولی نقصان دہ جذبے گھٹ ہو جان دے۔ ایس توں من دا سکون پیدا ہوندا اے۔

اک درد مند رویہ یا دوجیاں دی بھلائی دا احساس خود اعتمادی پیدا کردا اے۔ جد تہاڈے اندر خود اعتمادی ہوندی اے تے تسی اپنے سارے کم نرول من، سچائی تے ایمانداری نال کر لیندے او۔ ایداں ہوراں نال (معاملے اندر) بھروسہ پیدا ہوندا اے، تے بھروسہ یاری دا مڈھ اے۔ اسی انسان سماجی حیوان آں جنہاں نوں یاراں بیلیاں دی لوڑ ہوندی اے۔ یار دوست طاقت یا دولت، تعلیم یا علم نال نئیں آوندے، یاری دا اصل مڈھ دھیرج اے۔ پس غیراں دی بھلائی تے اوہناں دی حیاتیاں دا احترام گل بات دی بنیاد اے۔