Bố Thí Ba La Mật: Danaparamita

Là trẻ con, chúng ta thường được dạy phải chia sẻ đồ chơi và kẹo, nhưng ngay cả khi làm người lớn thì tâm bố thí không phải là điều luôn xảy ra một cách tự nhiên hay dễ dàng. Ta thường cảm thấy nếu cho đi những vật sở hữu quý báu của mình, thì sẽ không còn gì nữa để hưởng thụ. Tuy nhiên, Đức Phật đã dạy bố thí là một pháp tu lạ thường, không chỉ trực tiếp làm lợi lạc cho tha nhân, mà còn đem lại cho mình niềm vui và lòng mãn nguyện lớn lao. Bài này xem xét hạnh bố thí như ba la mật đầu tiên của lục độ ba la mật, hay sáu hạnh hoàn hảo.

Dẫn nhập

Sáu thái độ vượt thoát, thường được biết như “sáu hạnh hoàn hảo”, hay “lục độ ba la mật”, là những tâm thái giúp mình cải thiện bản thân, và giúp đỡ tha nhân bằng cách tốt nhất. Những thái độ này trực tiếp đối kháng với những chướng ngại làm cản trở thành công, như tâm giãi đãi và sân hận, nên chúng giúp ích cho tất cả mọi người. Ta gọi chúng là “vượt thoát”, vì trong bối cảnh Phật giáo, khi được phát triển một cách trọn vẹn thì chúng sẽ giúp ta sang bờ bên kia của đại dương đầy dẫy những sự giới hạn và khó khăn của mình. Nếu có tâm xả ly, quyết tâm thoát mọi nỗi khổ, làm động lực thúc đẩy thì chúng sẽ đưa ta đến giải thoát. Khi có bồ đề tâm, ước nguyện thành Phật để tạo lợi lạc tối đa cho chúng sinh, làm động lực thúc đẩy thì chúng sẽ đưa ta đến quả vị toàn giác.

Sáu thái độ vượt thoát là:

  • Bố thí
  • Trì giới
  • Nhẫn nhục
  • Tinh tấn
  • Thiền định
  • Trí tuệ

Ta sẽ tu tập cả sáu hạnh, trong cả việc hành thiền và sinh hoạt hàng ngày. Giống như tập luyện để phát triển cơ bắp, càng áp dụng những tâm thái này trong bất cứ điều gì mình làm thì chúng sẽ càng trở nên mạnh mẽ hơn. Cuối cùng thì chúng sẽ được kết hợp vào trong đời sống, và trở thành một phần tự nhiên trong cách mình liên hệ với bản thân và người khác trong mọi lúc.

Bố Thí

Bố thí là một thái độ sẵn sàng cho đi bất kỳ thứ gì mà người khác cần thiết. Điều này không thật sự có nghĩa là mình phải cho đi tuyệt đối tất cả mọi thứ và nghèo sạch túi, như thể chính sự nghèo đói là một đức hạnh, như được thấy trong các tôn giáo khác. Ở đây, bố thí có nghĩa là sẵn sàng cho mà không ngần ngại và không có chướng ngại, và khi bố thí là điều thích hợp thì ta phải sử dụng trí phân biệt. Mình sẽ không đưa súng cho một kẻ muốn đi giết người và nghĩ rằng, “Ồ, mình thật quá rộng rãi! Đây là tiền để anh mua súng!”. Một ví dụ khác của việc bố thí không thỏa đáng có thể là cho ai tiền để họ đi mua ma túy.

Tu tập hạnh bố thí không có nghĩa là mình phải giàu có. Ngay cả khi nghèo khó cùng cực và không có gì để cho, ta vẫn có thể có lòng sẵn sàng bố thí. Nếu không thì làm sao những người nghèo có thể phát tâm bố thí? Vậy nên bất cứ lúc nào nhìn thấy hoàng hôn tuyệt đẹp thì mình có thể rộng lòng bằng cách ước mong tất mọi người đều có thể thưởng thức cảnh đẹp ấy. Mình có thể làm như vậy đối với những khung cảnh đẹp, thời tiết tốt, thức ăn ngon và vân vân. Tất cả những điều này đều được xem là hạnh bố thí. Ta có thể rộng lượng không chỉ với những thứ thuộc về mình, mà kể cả những thứ không thuộc về ai cả. Trong khi thiền quán, ta có thể tưởng tượng ra điều gì có thể giúp ích cho ai khác, và họ cần có nó, rồi không chỉ tưởng tượng là mình tặng nó cho họ, mà là thật sự trao tặng nó!

Bố thí là hạnh trái ngược với tâm keo kiệt, đó là sự không sẵn lòng chia sẻ bất cứ thứ gì, hay trao tặng bất kỳ điều gì cho người khác. Đi kèm với tâm keo kiệt thường là một cảm giác, nếu như mình cho đi thì sẽ không còn gì cho bản thân.

Nếu như tôi giữ hết tất cả cho mình, thì sẽ còn lại gì để cho người khác? - Châm ngôn Tây Tạng

Nên cẩn thận để không trở thành người cuồng tín. Trong khi làm việc để giúp đỡ người khác thì mình cần phải ăn uống và ngủ nghỉ. Mình cũng cần phải chăm sóc bản thân, nên đối với hạnh bố thí thì chúng ta đang nói nhiều hơn về việc chia sẻ những gì mình có. Chư Bồ tát siêu việt có thể hy sinh đời mình để giúp đỡ tha nhân, nhưng ở giai đoạn của mình thì ta không thể làm như vậy một cách thực tiễn. Nên chúng ta không thể và không nên, khoan cho đi tất cả cho đến mức đói khổ đến chết. Nhưng vẫn nên sẵn lòng đem thân mình đi giúp kẻ khác, đó có thể là một hình thức giúp người làm việc khó khăn hay tẻ nhạt, hay thậm chí việc cực nhọc. Không nên sợ làm bẩn tay mình!

Bố thì còn bao gồm việc chia sẻ những gì được gọi là “thiện căn” của mình, đó là công đức của bất kỳ thiện nghiệp nào mình đã tạo ra. Tôi có thể dùng một ví dụ trong đời sống của mình: kết quả của công đức đã được tích tập từ những thiện nghiệp trong tiền kiếp là tôi đã gặp gỡ và tu học với một vài vị đạo sư cao cả nhất trong Phật giáo ở Ấn Độ, được mời đi khắp nơi trên thế giới và được kết giao với nhiều người tuyệt vời. Thậm chí, điều này đã tạo thêm nhiều công đức nữa, và như một phần của việc tu tập, tôi cố gắng chia sẻ những “thiện căn” này với người khác, và không chỉ giữ làm của riêng những gì có thể trổ quả cho người khác. Khi có hoàn cảnh thích hợp thì tôi sẽ chia sẻ những mối liên hệ của mình cho người khác, bằng cách giới thiệu họ với các vị đạo sư này và những người có học thức, đang giúp ích cho khắp nơi trên thế giới. Tôi cố chia sẻ những gì tôi đã học được từ nền giáo dục ở đại học, cũng như sau một vài thập niên tu học và hành thiền ở Ấn Độ. Đó là những gì liên hệ đến việc chia sẻ thiện căn của mình, mở cửa cho người khác.

Nói chung thì chúng ta nói về bốn loại bố thí:

  • Tài thí
  • Pháp thí
  • Vô úy thí
  • Từ ái thí

Tài Thí

Tài thí nói về của cải, thức ăn, y phục, tiền bạc và bất cứ thứ gì khác mà mình có thể sở hữu. Nó bao gồm tinh thần bố thí, khi việc bố thí là điều phù hợp, và được thực hiện với sự tôn trọng, không như cách liệng xương cho một con chó. Không cần giàu có và có nhiều của cải để thực hành tài thí, vì ta có thể trao tặng những thứ mà mình không sở hữu. Điều này không có nghĩa là ra ngoài cướp giựt, như một Robin Hood hiện đại, mà chúng ta đang nói về những việc công cộng, như làm sạch môi trường, để người khác có thể an hưởng. Đó là một tặng phẩm tuyệt vời cho người khác. Chúng ta cũng có thể chia sẻ bất kỳ kinh nghiệm nào, như “Nguyện tất cả mọi người có thể thưởng thức thời tiết tốt”, và vân vân.

Không nên chỉ nghĩ về mặt của cải vật chất mà thôi. Ta còn có thể cho thân thể mình, về mặt thời giờ của mình, công việc, sở thích, sức lực, sự khuyến khích và vân vân. Tất cả những điều này là phương tiện thiện xảo để bố thí bằng vật chất.

Hiển nhiên là việc cho thuốc độc, vũ khí hay bất cứ thứ gì mà họ có thể dùng để làm hại bản thân hay người khác thì không thỏa đáng.

Pháp Thí

Trong bối cảnh Phật giáo thì đây là Pháp thí, ban tặng giáo lý nhà Phật, nhưng cũng có thể nới rộng nó đến các lãnh vực ngoại đạo. Nó không chỉ là việc giảng dạy, dịch thuật, sao chép, ấn tống, hay sáng tạo và làm việc trong các trung tâm giáo dục, mà còn ngụ ý về việc giải đáp thắc mắc của người khác, cho họ lời khuyên và thông tin, nếu có thể làm như vậy, và khi nào mình có thể làm như vậy, vân vân.

Truyền thống Sakya (Tát Ca) còn có việc bố thí định tâm, khi trao tặng cho người khác những khía cạnh khác nhau trong việc tu tập của mình. Ta sẽ bố thí cho người khác tất cả những điều mình đã học hỏi từ việc nghiên cứu và đọc được, và sử dụng nó để giúp họ. Ta cũng làm như vậy đối với tất cả kiến thức, lòng xác tín, kỷ luật, tuệ giác và định tâm và mà mình đã đạt được, cũng như việc mình giảng giải giáo pháp. Tất cả những điều này sẽ thuộc về phạm vi Pháp thí, nhưng đương nhiên có thể nới rộng nó thành việc chia sẻ bất cứ điều gì ích lợi cho người khác mà mình biết được.

Vô Úy Thí

Loại bố thí này nói về việc giúp đỡ chúng sinh, khi họ ở trong tình trạng tồi tệ. Nó bao gồm cứu mạng những con thú sắp bị làm thịt, và thả chúng ra khỏi lồng hay chuồng, để đi lại tự do. Cứu ruồi nhặn ra khỏi hồ bơi, giúp người và thú vật tránh cái nóng hay lạnh khắc nghiệt, tất cả những điều này là bố thí sự bảo vệ. Nếu có một con bọ cánh cứng trong căn hộ thì mình không chỉ liệng nó ra ngoài cửa sổ, với lý lẽ là nó sẽ không bị thương khi rơi từ trên 5 tầng lầu xuống đất. Vô úy thí là đem nó ra ngoài một cách nhẹ nhàng. Ta sẽ không bao giờ bỏ nó vào bồn cầu rồi nhận nước và chúc nó lên đường may mắn!

Ở đây, có thể bao gồm việc an ủi chúng sinh khi họ sợ hãi, dù đó là con cái của mình hay có thể là một con thú đang bị săn bắt. Ví dụ, nếu một con mèo đang vờn chuột thì ta sẽ cố bảo vệ con chuột, bằng cách đem nó đi chỗ khác.

Trong Mật tông, vô úy thí có một sự diễn dịch xa hơn, đó là bố thí tâm xả cho chúng sinh. Nó có nghĩa là người khác hoàn toàn không có gì phải sợ hãi đối với mình, vì ta sẽ không bám víu vào họ bằng tâm tham ái, cự tuyệt họ bằng tâm sân hận, thù hằn, hay bỏ mặc họ vì sự ngây thơ. Ở đây, mình sẽ mở lòng với tất cả chúng sinh một cách bình đẳng, đó là một món quà thật tuyệt diệu để trao tặng cho bất cứ ai.

Từ Ái Thí

Mật tông còn nói về loại bố thí thứ tư, gọi là từ ái thí. Không phải là mình đi vòng vòng ôm tất cả mọi người, mà là ước mong họ được hạnh phúc. Đây là định nghĩa của lòng từ, ước nguyện cho người khác được hạnh phúc và nhân hạnh phúc.

Cách Bố Thí Một Cách Đúng Đắn

Khi thực hành mỗi một ba la mật trong các ba la mật thì ta sẽ cố gắng kết hợp năm ba la mật kia luôn. Trong khi tu tập hạnh bố thí:

  • Kết hợp với trì giới, ta sẽ đoạn trừ tất cả những động cơ sai lầm hay không đúng đắn bên trong.
  • Kết hợp với nhẫn nhục, ta sẽ không ngại gánh vác bất kỳ sự khó khăn nào trong công việc.
  • Kết hợp với tinh tấn, ta sẽ hoan hỷ với việc bố thí, không thực hiện việc bố thí vì tinh thần trách nhiệm hay nghĩa vụ.
  • Kết hợp với thiền định, ta sẽ có định tâm đối với việc hồi hướng công đức tích tập được từ hạnh bố thí.
  • Kết hợp với trí tuệ, ta sẽ chứng ngộ rằng người bố thí (bản thân ta), người nhận, và vật được cho, tất cả đều không có bất kỳ sự hiện hữu có tự tánh nào cả. Chúng đều tương thuộc vào nhau. Sẽ không có người bố thí, nếu không có người nhận sự bố thí.

Bố Thí Và Động Lực Không Đúng Đắn

Có nhiều hoàn cảnh cho thấy mình đang bố thí điều gì không đúng, và cần phải tránh những việc này. Ta có thể bố thí với hy vọng là người ta sẽ có ấn tượng tốt, hay nghĩ rằng mình thật ngoan đạo và tốt lành; hay khi bố thí, mình thường mong nhận được sự hồi đáp, thậm chí chỉ là một lời cảm ơn. Tuy nhiên, khi bố thí mà mong đợi bất kỳ sự đền đáp nào là không đúng đắn, ngay cả một lời cảm ơn cũng không nên mong đợi, đừng nói gì đến thành công lớn trong việc cải thiện hoàn cảnh của người khác. Điều đó chủ yếu tùy thuộc vào nghiệp riêng của họ. Mình có thể giúp đỡ phần nào, nhưng không nên kỳ vọng thành công hay lòng biết ơn.

Tôi nhớ có một lần trong mùa mưa ở Dharamsala, tại Ấn Độ, có một con chuột chết đuối trong ống cống. Tôi đã vớt nó lên và để nó trên mặt đất để hong khô thân nó, và trong khi nó nằm đó thì một con diều hâu xà xuống, vồ lấy nó rồi bay đi. Dù mình có cố gắng giúp đỡ họ thì tất cả mọi việc đều tùy thuộc vào nghiệp dĩ của mỗi cá nhân. Ta có thể giúp cho ai đó có tất cả cơ hội và sự giúp đỡ để họ được thành công, nhưng họ vẫn có thể thất bại thê thảm.

Hơn nữa, nếu có kết quả tốt thì không nên hả hê với người kia, hay nhắc nhở họ về tất cả những điều mình đã làm cho họ và trao tặng họ. Không nên xem thường người khác khi giúp đỡ họ, nghĩ rằng mình đang cho họ một ân huệ lớn. Đúng ra thì họ đang ban cho mình ân huệ, bằng cách chấp nhận và cho phép mình tích tập công đức để đưa mình đến giác ngộ, và tạo ra khả năng để mình giúp đỡ tha nhân đến mức tối đa.

Bố thí vì cảm thấy tội lỗi hay vì nghĩa vụ cũng là động lực không đúng đắn, chỉ vì cảm thấy nếu ai khác đã đóng góp một số tiền thì mình cũng phải làm theo, hay thậm chí cho nhiều tiền hơn để qua mặt họ.

Bố Thí Và Động Lực Đúng Đắn

Khi tu tập hạnh bố thí thì ý tưởng duy nhất ta cần phải có là làm lợi lạc cho người nhận sự bố thí, cả về hai mặt tạm thời và cứu cánh. Ta sẽ cố gắng hết mình, dù có thành công hay không thì ít nhất là mình đã cố gắng. Nó không chỉ là một ý tưởng trừu tượng, “Chắc chắn là tôi muốn giúp đỡ tất cả chúng sinh”, nhưng rồi thậm chí không màng giúp họ rửa chén nữa!

Đương nhiên là bố thí có thể xảy ra ở cả hai chiều. Nếu người khác muốn giúp mình và tỏ ra rộng lượng thì mình không nên tự hào và không nhận lời mời hay quà cáp của họ. Nhiều người làm như vậy, khi ai đó cố gắng mua cho họ món gì, ngay cả trả tiền cho bữa ăn tối của họ, là một điều nhỏ nhặt. Khi làm như vậy thì mình khiến cho họ mất đi cơ hội tạo công đức. Đúng ra thì trong bồ tát giới, cần phải chấp nhận lời mời và sự giúp đỡ của người khác, trừ khi điều đó sẽ gây tổn hại cho họ.

Một lần nọ, tôi đang ở Ý với Serkong Rinpoche, khi có người đến hỏi ngài một vài câu hỏi. Trước khi ra về, họ chỉ để một phong bì cúng dường trên bàn, bên cạnh cửa. Serkong Rinpoche đã nhấn mạnh điểm quan trọng ấy bằng cách nói với tôi rằng, “Đó là cách cúng dường đúng đắn, chứ không phải là những người đến đây đóng một màn kịch lớn, cúng dường tận tay vị lama, để vị ấy biết ai là người đã cúng dường, rồi cảm kích điều đó và nghĩ về họ một cách tốt đẹp hơn.”. Việc bố thí một cách thầm lặng, vô danh, không bày vẽ nhiều luôn luôn là điều tốt hơn. Nếu mình làm việc này vì muốn làm vừa lòng và tôn trọng người nhận thì đó là cách tốt nhất.

Đừng để người khác phải chờ đợi những gì mình hứa cho họ, hay chấp nhận giúp đỡ họ, nhưng đến hôm sau mới cho họ điều mà họ cần. Nó cũng hơi giống như việc cúng dường vậy. Serkong Rinpoche là một trong những vị thầy của Đức Dalai Lama, nên nhiều người đã diện kiến ngài. Ngài đã để ý điều này, thấy nó không chu đáo và hơi kỳ cục, vì người ta đợi cho đến khi tới trước mặt ngài rồi mới lễ lạy một cách trịnh trọng, nên ngài nói rằng, “Tất cả những điều đó chỉ làm tốn thời giờ của ta. Ta không muốn thấy họ lễ lạy. Việc họ lễ lạy không có ích gì cho ta hết. Họ nên làm chuyện đó trước khi vào đây, để đến lúc vô đây thì có thể trực tiếp nói với ta những điều họ muốn nói.”. Chuyện người Tây Tạng dâng katas, khăn choàng cổ theo tục lệ, cho các vị lama là việc bình thường, nhưng nó không nên được thực hiện để làm vui lòng các ngài. Hãy nhớ việc lễ lạy là để tạo lợi lạc cho mình, không phải cho vị thầy.

Bố Thí  Riêng Tư

Khi quyết định bố thí thì điều quan trọng là tự tay mình bố thí một cách riêng tư. A Đề Sa (Atisha) có một thị giả, vị này muốn cúng dường tất cả các thức cúng dường giùm cho thầy mình, như dâng nước cúng dường và vân vân. A Đề Sa nói rằng, “Điều tối quan trọng là ta phải tự mình làm việc đó. Có phải con sẽ ăn uống giùm ta luôn hay không?” Nên tự mình làm những việc như vậy, bất cứ khi nào có khả năng.

Nếu đã quyết định cho món gì thì không nên đổi ý, hay hối hận, rồi lấy lại món đó. Hơn nữa, khi đã cho đi thứ gì thì không nên đòi hỏi nó phải được sử dụng theo cách mình muốn; đặc biệt là khi mình cho tiền, và đòi hỏi nó phải được xài như thế nào. Giống như khi mình cho ai một bức tranh, rồi khi thấy họ không treo nó trên tường nhà họ thì mình lại không vui. Đúng ra, một khi đã cho đi điều gì thì nó không còn thuộc về mình nữa.

Tôi nhớ một lần ở nọ ở Dharamsala, có một tu viện, nơi mà phẩm chất thức ăn thật nghèo nàn, nên chư tăng không sinh hoạt khá cho lắm. Nhóm người Tây phương của chúng tôi đã đóng góp chút tịnh tài và cúng dường cho chư tăng, để các ngài có thể mua thực phẩm tốt hơn. Cuối cùng, các ngài chỉ dùng tịnh tài đó để mua thêm gạch, để tiếp tục xây một ngôi chùa to hơn, tốt đẹp hơn! Điều này thật sự làm nhiều người Tây phương bực bội, làm lớn chuyện về việc các ngài đã không dùng tiền để mua thức ăn. Sau đó, có giải pháp là nếu muốn chư vị ăn uống có chất lượng hơn thì chúng tôi phải mua thức ăn cho các ngài. Thế là các ngài sẽ phải dùng thức ăn đó! Nên chúng tôi phải thông minh một chút. Tuy vậy, chúng tôi phải mua thức ăn gì mà các ngài thích ăn, và đối với người Tây Tạng thì đó là thịt, mặc dù, một số người Tây phương không chấp nhận điều đó. Nếu mua tàu hủ hay món gì mà các ngài không bao giờ dùng thì cũng không thỏa đáng cho lắm.

Mặc dù gặp gỡ Serkong Rinpoche gần như mỗi ngày, nhưng tôi luôn luôn mang một món gì nho nhỏ cho ngài. Sau một thời gian, ngài đã mắng tôi và nói rằng, “Tại sao con lại mang cho ta tất cả những kata và nhang này? Ta đâu có cần thứ đồ tạp nhạp này!”. Ngài gọi nó là đồ tạp nhạp! “Ta sẽ làm gì với 1000 cái kata đây?”. Ngài nói, “Nếu con muốn đem thứ gì thì hãy mang cho ta món mà ta thích, và có thể dùng.”. Tôi biết ngài thích chuối, nên tôi đã mang cho ngài một trái chuối. Nếu muốn tặng quà cho người khác thì nên khéo léo và tặng họ món gì mà họ thích. Tin tôi đi, các vị lama này có đủ nhang mà!

Cũng cùng một điểm đó, điều quan trọng là mang những món có chất lượng tốt, không chỉ những thứ mà mình không thích hay không dùng đến. Có những người không bao giờ muốn nhận bất cứ món gì, nên ta có thể nói, “Có người cho tôi món này, nhưng tôi không dùng nó, nên anh làm ơn nhận nó giùm, vì tôi không muốn phải vứt nó.”. Cũng có những thứ không thích hợp để cho, như cho một cái bánh hamburger cho một người ăn chay. Nếu ai đó ăn kiêng theo cách nào thì mình nên chìu theo ý của họ. Không nên đem bánh cho một người đang ăn kiêng!

Pháp Thí

Về mặt Pháp thí thì nếu ai muốn tranh luận bằng động lực sân hận, tham ái, kiêu hãnh, hay chỉ vì tánh tò mò rảnh rỗi thì không nên tranh luận với họ, hay cho họ sách Phật. Chúng ta chỉ dạy hay bàn luận về giáo pháp với những người dễ tiếp nhận giáo pháp. Nếu người đó không dễ tiếp nhận thì việc giảng dạy hay bàn luận sẽ không phù hợp. Trên thực tế, nó chỉ tốn thời giờ, và chỉ góp phần cho tâm trạng tiêu cực và thù hằn của họ. Chúng ta chỉ dạy cho những người có lòng cởi mở và muốn học hỏi.

Nếu như giảng dạy thì ta sẽ dạy đúng trình độ của người đó. Đừng đổ cả biển học và kiến thức lên đầu họ, chỉ để chứng minh là mình thông minh đến mức nào. Đừng dạy giáo pháp quá cao, trừ khi nó có ích, để họ nếm thử một chút hương vị. Đôi khi, một bài pháp ở trình độ cao hơn có thể tạo cảm hứng cho người ta học hỏi nhiều hơn, để cố hiểu nó, và cũng hữu ích, nếu người đó hơi kiêu căng một chút. Đôi khi, Đức Dalai Lama sẽ giảng dạy một cách rất phức tạp cho các giáo sư đại học và v.v..., để chứng minh giáo lý nhà Phật tinh vi đến mức nào. Điều này sẽ xua tan mọi quan niệm rằng Phật giáo là thô sơ hay lạc hậu.

Tôi nhớ có một lần Serkong Rinpoche viếng thăm một trung tâm Phật giáo Tây phương, và họ muốn thỉnh ngài dạy chương sách về Không tướng (tánh Không) từ tác phẩm của ngài Tịch Thiên, chỉ trong vòng hai ngày. Điều đó thật vô lý! Chỉ phần này của bản văn thôi là phải mất một năm hay lâu hơn để học thật kỹ càng. Rinpoche bắt đầu giải thích nó ở mức độ cực kỳ cao cấp và phức tạp, về một vài chữ đầu tiên của chương sách, để cho họ thấy mỗi một chữ phức tạp đến mức nào. Không ai có thể hiểu những gì ngài nói, điều này cũng cho thấy rằng họ kiêu ngạo đến mức nào, khi nghĩ rằng đó là điều có thể được dạy hay tiếp thu qua một bài thuyết pháp trong chỉ hai ngày. Sau đó, ngài giảng chậm lại ở trình độ của họ, và chỉ giải thích ý nghĩa chung của một phần nhỏ trong bản văn.

Khi Đức Dalai Lama thuyết Pháp cho đại chúng thì ngài giảng một chút cho mỗi một trình độ của những người ở đó. Hầu hết thời gian thì ngài sẽ dạy một trình độ rất cấp tiến, hướng về bất kỳ vị lama, geshe và khenpo cao trọng nào. Vì ngài tu cao hơn tất cả mọi người, nên ngài có thể dạy họ ở trình độ này, rồi  họ có thể giải thích nó theo cách ít phức tạp hơn cho các đệ tử của họ. Trong  tình huống này, vị thầy không dạy cho những người có trình độ chung thấp nhất, bởi vì người khác có thể dạy cho họ ở trình độ đó. Bạn dạy cho những người có trình độ cao nhất, để kiến thức đó có thể đi xuống từ từ, qua các trình độ thấp hơn, như nó sẽ xảy ra.

Cuối cùng thì điều quan trọng là chỉ bố thí cho những người cần thiết. Nếu người đó không cần nó, nhưng chỉ muốn thứ gì vì lòng tham lam và chấp thủ, như trẻ con muốn sô cô la suốt ngày, thì không thích hợp để cho họ món đó. Cần sử dụng trí bát nhã để xác định nên bố thí thứ gì, khi nào và ai là người thích hợp hay không thích hợp để nhận sự giúp đỡ. Trungpa Rinpoche đã đặt ra thuật ngữ tuyệt vời là “lòng bi ngu xuẩn”; chúng ta không giúp mọi người làm tất cả mọi việc mà họ muốn làm, vì điều đó có thể khá ngu xuẩn! Lòng rộng lượng phải phù hợp với trí tuệ.

Tóm Tắt

Tu tập hạnh bố thí không đòi hỏi chúng ta phải giàu có hay có nhiều của cải. Bất kể đang ở đâu hay làm gì, ta có thể bắt đầu phát tâm bố thí bằng việc chia sẻ về mặt tinh thần tất cả mọi thứ mà mình tận hưởng, như không khí trong lành mà mình hít thở, hoàng hôn tuyệt đẹp mà mình thưởng thức, những bữa ăn ngon mà mình ăn. Ước nguyện rằng người khác cũng có thể tận hưởng mọi thứ như mình là nền tảng cho bước tiếp theo, khi mà mình thật sự trao tặng cho người khác những gì họ cần.

Nếu có khả năng thì việc bố thí vật chất để giúp đỡ là điều tuyệt vời, nhưng ta cũng có thể rộng rãi với thời gian và sức lực của mình. Khi bố thí một cách hoan hỷ, với động lực thanh tịnh thì hạnh bố thí sẽ trở thành mãnh lực mạnh mẽ, bảo vệ sự thịnh vượng và hạnh phúc của ta và người khác.

Top