ਧਰਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਤੋਂ ਬਚਣਾ

ਅਸੀਂ ਜੋ ਦੁੱਖ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ: ਉਹ ਜਿਹੜੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਜਿਹੜੇ ਅਸੀਂ ਬਾਹਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ। ਜਨਮ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਦਰਦ, ਕਦੇ-ਕਦੇ ਬਿਮਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਬੇਇੱਜ਼ਤੀ, ਬੁਢਾਪੇ ਅਤੇ ਬੁਢਾਪੇ ਨਾਲ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤੀ ਗਈ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਾ ਦਹਿਸ਼ਤ।

ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੋ ਦੁੱਖ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਕਿਸੇ ਆਮ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਅਸੀਂ ਸੋਚ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਜਨਮ ਲਵਾਂਗੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇਹ ਮੰਨਣ ਦਾ ਕੋਈ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਕਿ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਨਹੀਂ ਲਵਾਂਗੇ।

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਲਈ ਲਵਾਂਗੇ, ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਾਡੇ ਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਜੀਵਨ ਦੌਰਾਨ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਕਰਮ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਵੇਗਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਰੂਪ ਲੈ ਲਵਾਂਗੇ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਜੇ ਅਸੀਂ ਜਿਆਦਾਤਰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਰਮ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਨਹੀਂ ਲਵਾਂਗੇ, ਪਰ ਹੇਠਲੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਾਂਗੇ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਹੈ। ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਕਣਕ ਦਾ ਬੀਜ ਬੀਜਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਜੋ ਉੱਗਦਾ ਹੈ ਉਹ ਕਣਕ ਦਾ ਪੌਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਚਾਵਲ ਦਾ ਬੀਜ ਬੀਜਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਚਾਵਲ ਦਾ ਪੌਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਰਮ ਬਣਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਤਿੰਨ ਹੇਠਲੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਯਾਨਿ ਨਰਕ ਦੇ ਜੀਵ, ਭੁੱਖੇ ਭੂਤ, ਜਾਂ ਇੱਕ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦੇ ਬੀਜ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਾਂ । 

ਨਰਕ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਿਤੀਆਂ ਜਾਂ ਖੇਤਰ ਹਨ (ਖੁਸ਼ੀ ਰਹਿਤ ਖੇਤਰ): ਗਰਮ, ਠੰਡਾ, ਗੁਆਂਢੀ ਅਤੇ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਨਰਕ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੰਡਣ ਲਈ, ਇੱਥੇ ਅੱਠ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗਰਮ ਨਰਕ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲੇ ਨੂੰ ਰੀਵਾਈਵਿੰਗ ਨਰਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੱਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੁੱਖ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਬੋਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਇੱਥੇ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤੀ ਗਈ ਦੁੱਖ ਦੀ ਹੱਦ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ, ਵੱਡੀ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਦਰਦ ਪਹਿਲੇ ਗਰਮ ਨਰਕ ਵਿੱਚ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗਾ। ਰੀਵਾਈਵਿੰਗ ਨਰਕ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹਰ ਨਰਕ ਦੇ ਦੁੱਖ ਦੀ ਤੀਬਰ ਡਿਗਰੀ ਵਧਦੀ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਰਕ ਦੇ ਜੀਵਾਂ ਅਤੇ ਭੁੱਖੇ ਭੂਤਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖ ਸਾਡੇ ਲਈ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੇ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖ ਸਾਡੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਹੈਰਾਨ ਹੁੰਦੇ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਖੁਦ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਜਨਮ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਗਲੀ ਦੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਬੋਝ ਢੋਣ ਵਾਲੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸੋਚ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਕਿਵੇਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਧਰਮ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੇਠਲੇ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦਾ ਪੂਰਾ ਚੱਕਰ, ਬੇਕਾਬੂ ਤੌਰ ਤੇ ਦੁਹਰਾਉਣ ਵਾਲੀ ਹੋਂਦ (ਸੰਸਾਰ) ਦਾ ਪੂਰਾ, ਦੁੱਖ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਹੈ। ਧਰਮ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰਿਕ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮਹਾਯਾਨ ਧਰਮ, ਮਹਾਨ ਵਾਹਨ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ, ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਾਡੇ ਲਈ, ਬਲਕਿ ਸਾਰੇ ਸੀਮਤ ਜੀਵਾਂ (ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜੀਵਾਂ) ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਿਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿਚ, ਅਸੀਂ ਸ਼ਰਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਗਹਿਣਿਆਂ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ – ਬੁੱਧ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੰਘ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲੇ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਜੀਵ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਧਰਮ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬੁੱਧ ਸ਼ਕਯਾਮੁਨੀ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਰਾਣਸੀ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਨੈਤਿਕ ਸੱਚਾਈਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਕੇ ਧਰਮ ਦਾ ਚੱਕਰ ਮੋੜਿਆ, ਸਾਡੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਸੱਚਾਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਖਰੀ - ਸੱਚ ਮਾਰਗ - ਧਰਮ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਦਿਸ਼ਾ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ਇਕਾਈ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਧਰਮ ਰਤਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਧਰਮ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ: ਸੰਸਾਰਿਕ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨਾ ਅਤੇ ਇਸ ਜੜ੍ਹ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ। ਆਵਰਤੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਕੀ ਹੈ? ਇਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਵੈ ਲਈ ਅਤੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਸੱਚੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਲਈ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਸਨੂੰ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਸੱਚ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਵਿਰੋਧੀ ਦਵਾਈ ਦੀ ਸਮਝ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਰੋਧੀ ਦਵਾਈ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਜਾਂ ਪਛਾਣਹੀਣਤਾ ਦੀ ਬੁੱਧੀ (ਵਿਤਕਾਤਮਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ) ਹੈ। ਇਹੀ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਦੀ ਸਮਝ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਲਿਆਏਗੀ।

ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਜੋ ਦੁੱਖ ਅਸੀਂ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਉਹ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰਵੱਈਏ (ਭੁਲੇਖੇ) ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਕਰਮ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰਵੱਈਏ ਅਤੇ ਕਰਮ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਸਵੈ ਨੂੰ ਫੜਨਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਸਵੈ ਨੂੰ ਫੜ੍ਹਣ ਲਈ ਵਿਰੋਧੀ ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਮਾਨਸਿਕ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਦਵਾਈ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ? ਅਸੀਂ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ? ਇਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮੌਤ ਅਤੇ ਅਸਥਾਈਤਾ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੂ ਨਹੀਂ ਹਾਂ।

ਜਨਮ ਦਾ ਇਕੋ ਇਕ ਸੰਭਵ ਨਤੀਜਾ ਮੌਤ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਜ਼ਰੂਰ ਮਰ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਕੋਈ ਜੀਵ ਨਹੀਂ ਜਿਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੌਤ ਨਾਲ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਲੋਕ ਮੌਤ ਦੀ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਈ ਢੰਗ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਅਸੰਭਵ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਦਵਾਈ ਸਾਨੂੰ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਚਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।

ਸਿਰਫ ਇਹ ਸੋਚਣਾ, "ਮੈਂ ਮਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ", ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬੇਸ਼ੱਕ, ਹਰ ਕੋਈ ਮਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਸਿਰਫ ਇਸ ਤੱਥ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਹੀ ਹੈ। ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਿਰਫ ਇਸ ਤੱਥ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਬਿਖਰ ਜਾਵਾਂਗੇ ਅਤੇ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਵਾਂਗੇ, ਕਿ ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਡੀਕੰਪੋਜ਼ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਪਤਨ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ।

ਜੇ ਅਸੀਂ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਡਰ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਸ ਡਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੌਤ ਬਾਰੇ ਸਾਡਾ ਧਿਆਨ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਰਮ ਕੀਤੇ ਹਨ ਉਹ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਡਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਰੋਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੰਝੂ ਵਗਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਉਤਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਵਿਚ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜੀਵਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਕਾਰਨ ਡਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਦੇ ਵੇਲੇ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੁੱਖ ਦੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੰਕੇਤ ਹਨ।

ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਜੇ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਅਸੀਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਮੌਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸੌਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਕੋਲ ਘਰ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੇ, ਅਸੀਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਮਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਦਸ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ, ਦਸ ਉਸਾਰੂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ, ਸਾਡੀ ਮੌਤ ਸੌਖੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਾਨੂੰ ਦੁੱਖ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ। ਸਾਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚਿਕਿਤਸਕ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਬੀਜ ਬੀਜਣ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਚਿਕਿਤਸਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਾਲੇ ਰੁੱਖ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਬੀਜਣ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਫਲ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਚੇਤਨਾ 'ਤੇ ਉਸਾਰੂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਵਿਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਾਂਗੇ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਦੋਨੋ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਹਾਲਾਤ ਹੋਣਗੇ। ਧਰਮ ਦੀ ਇਹ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਿੱਖਿਆ – ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਕੰਮਾਂ ਤੋਂ ਬਚੋ ਅਤੇ ਉਸਾਰੂ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰੋ - ਨਾ ਸਿਰਫ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿਚ, ਬਲਕਿ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਅਸੀਂ ਮੌਤ ਅਤੇ ਅਸਥਾਈਤਾ ਬਾਰੇ ਕਿਵੇਂ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ? ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਇਹ ਸੋਚਣਾ, "ਮੈਂ ਮਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ," ਬਹੁਤ ਲਾਭਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸੋਚਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, "ਜੇ ਮੈਂ ਦਸ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਡਰ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮੈਂ ਤੀਬਰ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਦੇ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਵਾਂਗਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਜੇ ਮੇਰੇ ਜੀਵਨ ਦੌਰਾਨ ਮੈਂ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸ਼ਕਤੀ (ਯੋਗਤਾ) ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੌਤ ਵੇਲੇ ਮੈਂ ਡਰ ਜਾਂ ਦੁੱਖ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗਾ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਜਨਮ ਲਵਾਂਗਾ।” ਮੌਤ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਦਾ ਇਹ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।

ਇਹ ਧਿਆਨ ਸਿਰਫ ਉਦਾਸ, ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਸੋਚ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, "ਮੈਂ ਮਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।” ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸੋਚਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। "ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਕਿੱਥੇ ਜਾਵਾਂਗਾ? ਮੈਂ ਕਿਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ? ਕੀ ਮੈਂ ਮੇਰੀ ਮੌਤ ਖੁਸ਼ੀ-ਖੁਸ਼ੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਕਿਵੇਂ? ਕੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹਾਂ? ਕਿਵੇਂ?”

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਹੜਾ ਸਰੀਰ ਧਾਰਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਖੋਹ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਸੌ ਜਾਂ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜੀ ਰਹੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਵੀ, ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਲੋਕ ਕਿੰਨੇ ਵੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹੋਣ, ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਕੋਈ ਕੇਸ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਆਖਰਕਾਰ ਮਰ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਸੰਸਾਰਿਕ ਸਰੀਰ ਜੋ ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਮੌਤ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ।

ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿੱਥੇ ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਸਮਾਂ ਆਵੇਗਾ, ਸਾਨੂੰ ਮਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਫਿਰ ਕੋਈ ਵੀ ਦਵਾਈ, ਮੰਤਰ ਜਾਂ ਅਭਿਆਸ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਸਰਜੀਕਲ ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰੋਗ ਦੇ ਕੁਝ ਕਿਸਮ ਦੇ ਇਲਾਜ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜੋ ਮੌਤ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕੇ।

ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਮੌਤ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਚੱਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਜਨਮ, ਜੀਵਨ, ਮੌਤ ਅਤੇ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਿਵੇਂ ਨਿਰੰਤਰ ਹੈ, ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਕਰਮ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੇਗੀ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸੀਂ ਕਈ ਵਾਰ ਧਰਮ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੱਲ੍ਹ ਜਾਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਅਜਿਹਾ ਕਰਾਂਗੇ ਬਾਰੇ ਹੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਦੋਂ ਮਰਾਂਗੇ। ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਗਾਰੰਟੀ ਹੁੰਦੀ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕ ਸੌ ਸਾਲ ਬਾਕੀ ਹਨ, ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰ ਸਕੀਏ। ਅਸੀਂ ਕਦੋਂ ਮਰਾਂਗੇ? ਸਾਡੇ ਅਭਿਆਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮੂਰਖਤਾਪੂਰਨ ਗੱਲ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਗਰਭ ਵਿਚ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਦੂਸਰੇ ਤੁਰਨਾ ਸਿੱਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਂਗ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਲੰਬੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੱਕ ਰਹਾਂਗੇ।

ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਬਹੁਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹਨ। ਜੇ ਉਹ ਪੱਥਰ ਜਾਂ ਲੋਹੇ ਦੇ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ, ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਸਥਿਰਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਜੇ ਅਸੀਂ ਪੜਤਾਲ ਕਰੀਏ, ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕੁਝ ਵੀ ਗਲਤ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਅਸਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਅਣਗਿਣਤ ਛੋਟੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨਾਲ ਬਣੀ ਕਿਸੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਗੁੱਟ ਘੜੀ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਸਾਡੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ: ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰ, ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਕੀੜੇ ਦਾ ਕੱਟਣਾ, ਜਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇੱਕ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਕੰਡੇ ਦਾ ਚੁੱਭਣਾ। ਅਜਿਹੇ ਛੋਟੇ ਹਾਲਾਤ ਸਾਨੂੰ ਮਾਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਤਰਲ ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਹਾਲਾਤ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਕਦੋਂ ਮਰਾਂਗੇ, ਜਾਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਸਾਡੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਚਤਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਭਾਵੇਂ ਅਸੀਂ ਨਿਸ਼ਚਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋਈਏ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸੌ ਸਾਲ ਜੀਵਾਂਗੇ, ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲੰਘ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਮੌਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਉਂਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਸੌਂ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਲਗਾਤਾਰ ਮੰਜ਼ਿਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਅਤੇ ਨੇੜੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਵੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜੋ ਅਸੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਲਗਾਤਾਰ ਮੌਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਉਂਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੌਰਾਨ ਕਿੰਨੇ ਪੈਸੇ, ਗਹਿਣੇ, ਘਰ ਜਾਂ ਕੱਪੜੇ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਇਸ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਸਾਨੂੰ ਖਾਲੀ ਹੱਥ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸਮੱਗਰੀ ਵਾਲੀ ਵਸਤੂ ਵੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਮਨ ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਨ-ਪ੍ਰਵਾਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਇਸਨੂੰ ਲਿਜਾਉਣਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਸਕਦੇ।

ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ, ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੀ ਕੋਈ ਸਹਾਇਕ ਜਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੀ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ?

ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ: ਕਰਮੀ ਵਿਰਾਸਤ (ਬੀਜ) ਜੋ ਅਸੀਂ ਇਸ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਦਸ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਰਮੀ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਰਮੀ ਵਿਰਾਸਤ ਜਾਂ ਕਰਮੀ ਕਰਜ਼ਾ ਸਾਡੀ ਮਾਨਸਿਕ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਸਾਡੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ, ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਚੋਰੀ ਕਰਕੇ, ਜਾਂ ਜਿਨਸੀ ਗਲਤ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ, ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਾਰਮੀ ਵਿਰਾਸਤ ਮਨ-ਧਾਰਾ ਤੇ ਰੱਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਝੂਠ ਬੋਲਣ, ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਬਦਨਾਮੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਅਸਹਿਮਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ, ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ, ਜਾਂ ਅਰਥਹੀਣ ਬੋਲਣ ਨਾਲ, ਭਾਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਰਮ ਕਰਜ਼ੇ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨਗੇ। ਜੇ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲਾਲਚੀ ਵਿਚਾਰ ਹੋਣ, ਅਕਸਰ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦੇ ਹੋਈਏ; ਜੇ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਦੂਜਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਬੁਰਾਈ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋਈਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚੇ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੁਝ ਬੁਰਾ ਵਾਪਰੇ; ਜਾਂ ਜੇ ਅਸੀਂ ਵਿਗਾੜੇ ਵਿਰੋਧੀ ਤਰੀਕੇ ਸੋਚੇ ਹੋਣ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ "ਕੋਈ ਅਤੀਤ ਜਾਂ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਨਹੀਂ ਹੈ," "ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਰਗੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ," "ਸ਼ਰਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਦਿਸ਼ਾ ਵਰਗੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ," ਮਨ ਦੀਆਂ ਇਹ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਰਮੀ ਵਿਰਾਸਤ ਪੈਦਾ ਕਰਨਗੀਆਂ ਜੋ ਸਾਡੇ ਮਨ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਣਗੀਆਂ।

ਉਲਟ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋਏ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਊਰਜਾ ਦੀ ਕਰਮੀ ਵਿਰਾਸਤ ਸਾਡੇ ਮਨ-ਧਾਰਾਵਾਂ 'ਤੇ ਯਾਤਰਾ ਕਰੇਗੀ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਬਿਹਤਰ ਹਾਲਾਤ ਪੈਦਾ ਕਰੇਗੀ।

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਕਰਮ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਉਲਟ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਾਂਗੇ। ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜਿੰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਤੋਂ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਕਰਮੀ ਕਰਜ਼ੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨਾ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਵੇ।

ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਵੇਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਿਸ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਬਿਆਨ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਚੰਗੇ ਗੁਣ ਸਨ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿਚ ਕਠੋਰਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢੀਆਂ, ਕਿਹਾ, "ਤੂੰ ਕੁੱਤਿਆਂ ਵਾਂਗ ਬੋਲਦਾ ਹੈਂ।” ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੇ ਖੁਦ ਪੰਜ ਸੌ ਵਾਰ ਕੁੱਤੇ ਵਜੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਜਨਮ ਲਿਆ। ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਨਤੀਜਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੋਟੀ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਨਤੀਜਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਬਿਆਨ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਬੁੱਧ ਨੂੰ ਨਿਮਰਤਾਪੂਰਵਕ ਭੇਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਮਹਾਨ ਰਾਜਾ ਅਸ਼ੋਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦੁਬਾਰਾ ਜਨਮ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬੋਧੀ ਸਮਾਰਕਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਣਗਿਣਤ ਉੱਤਮ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ।

ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਕੀਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਸਾਡੀ ਭਲਾਈ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁੱਖਾਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਦੁੱਖ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਜੋ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਉਸਨੂੰ "ਤਿਆਗ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸੋਚ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਣੂ ਹੋਣਾ ਧਿਆਨ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ, ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ; ਫਿਰ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਤੱਕ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਸੋਚੋ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਕੋਈ ਵੀ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ, ਫਿਰ ਵੀ ਦੁੱਖ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸੋਚ ਸਾਨੂੰ ਹਮਦਰਦੀ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਹੋਰ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਿਵੇਂ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਆਖਰਕਾਰ ਲਾਭਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਤੱਕ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੀ ਇੱਛਾ ਵੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਖ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਸੋਚਣ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਲਾਭਕਾਰੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।

ਸਾਨੂੰ ਹੋਰ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕਿਉਂ ਲੋੜ ਹੈ? ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਦੁੱਧ ਜੋ ਅਸੀਂ ਪੀਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਗਊਆਂ ਅਤੇ ਮੱਝਾਂ ਦੀ ਦਿਆਲਤਾ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਗਰਮ ਕੱਪੜੇ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਠੰਡੇ ਅਤੇ ਹਵਾ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ ਭੇਡਾਂ ਅਤੇ ਬੱਕਰੀਆਂ ਦੀ ਉੱਨ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਰ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਤਰੀਕਾ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਸਕੇ।

ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ – ਮੰਤਰ ਦਾ ਪਾਠ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਧਿਆਨ – ਸਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, "ਇਹ ਸਾਰੇ ਸੀਮਤ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕੇ।” ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਡੇ ਲਈ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਆਮ ਜੀਵਨ ਹਾਲਾਤ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਜੇ ਕੋਈ ਬਹੁਤ ਸੁਆਰਥੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਆਪਣੇ ਲਾਭ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦੂਜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਦਿਆਲੂ ਹੈ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੁਆਰਾ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸਾਡੇ ਮਾਨਸਿਕ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਵਿਚਾਰ ਇਹ ਹੈ, "ਹਰ ਕੋਈ ਖੁਸ਼ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਦੁੱਖੀ ਨਾ ਦੇਵੇ।” ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਜੀਵ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸੋਚ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਉਹ ਹੁਣ ਮਹਾਨ ਬੁੱਧ, ਬੋਧੀਸੱਤਾ ਜਾਂ ਸੰਤ ਰਹੇ ਹਨ; ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸੱਚਮੁੱਚ ਮਹਾਨ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਕੀਤਾ। ਕਿੰਨਾ ਵਧੀਆ ਹੋਵੇਗਾ ਜੇ ਅਸੀਂ ਖੁਦ ਇਸ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕੀਏ!

ਕੀ ਸਾਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸਾਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦਾ ਬਚਾਅ ਨਾ ਕਰੀਏ?

ਇਹ ਸਵਾਲ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਿਆਪਕ ਵਿਸ਼ੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਕੋਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਲੱਬ ਜਾਂ ਸੋਟੀ ਨਾਲ ਸਿਰ 'ਤੇ ਵਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਿਛਲੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕੰਮਾਂ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ਸੋਚੋ ਕਿ ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸ ਖਾਸ ਕਰਮੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਹੁਣ ਕਿਵੇਂ ਪੱਕਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮਨ-ਪ੍ਰਵਾਹ ਤੋਂ ਇਸ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਰਮੀ ਕਰਜ਼ੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਜੇ ਕੋਈ ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਜਾਂ ਬੱਚੇ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਮੇਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੇਠ ਹਨ? ਕੀ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਾਂ? ਕੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਹੋਵੇਗਾ?

ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਤੁਹਾਡਾ ਫਰਜ਼ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੋ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਜਿੰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ ਹੁਨਰਮੰਦ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹਮਲਾਵਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏ ਬਿਨਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਤਰੀਕਾ ਲੱਭਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾ ਪਹੁੰਚਾਓ।

ਉਹ ਮੇਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ? ਕੀ ਇਹ ਸਾਡਾ ਫਰਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬੇਰਹਿਮ ਅਤੇ ਜ਼ਾਲਮ ਹਾਲਾਤਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕੀਏ? ਕੀ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੇ ਦੇਈਏ?

ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹਿੰਮਤ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਬੁੱਧ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਵਾਕਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਇੱਕ ਨੇਵੀਗੇਟਰ ਸਨ ਜੋ ਇੱਕ ਦੱਬੇ ਹੋਏ ਖਜ਼ਾਨੇ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸੌ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਨਾਲ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਲਾਲਚੀ ਵਿਚਾਰ ਸਨ ਅਤੇ, ਆਪਣੇ ਲਈ ਸਾਰੇ ਗਹਿਣੇ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਲਈ, ਪੰਜ ਸੌ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਰਚ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਬੋਧੀਸੱਤਵ (ਪਿਛਲੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕਯਾਮੁਨੀ ਬੁੱਧ) ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਹੋਣ ਦੇਣਾ ਗਲਤ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਪੰਜ ਸੌ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਇਕ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਪੰਜ ਸੌ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦਲੇਰਾਨਾ ਵਿਚਾਰ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ, ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਆਪ ਉਸ ਮੌਤ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੀ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਨਰਕ ਵਿਚ ਦੁਬਾਰਾ ਜਨਮ ਲੈਣ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਦਰ ਬਹੁਤ ਦਲੇਰਾਨਾ ਵਿਚਾਰ ਹਨ। ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੁੱਧ ਨੇ ਖੁਦ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਕੀ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿਚ ਕਤਲ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਾਰਵਾਈ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?

ਨਾਗਾਰਜੁਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਪੱਤਰ  ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ, ਬੱਚਿਆਂ, ਬੁੱਧ ਧਰਮ, ਜਾਂ ਸ਼ਰਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ। ਫਰਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਲੈਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਦੁਖੀ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰੋਗੇ। ਪਰ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਇਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, "ਮੈਂ ਇਹ ਦੁੱਖ ਆਪਣੇ ਆਪ ਉੱਤੇ ਲਵਾਂਗਾ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚੇਗਾ।”

ਫਿਰ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਾਰਜ ਹੋਵੇਗਾ?

ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਉਸਾਰੂ ਕੰਮ ਹੈ, ਪਰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਤੁਸੀਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਕੋਈ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਰਮ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਦੁੱਖ ਝੱਲਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੇ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਆਵੇਗੀ। ਕੀ ਇਹ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਪੂਰਨ ਮੁਕਤੀ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਅਰਥ ਵਿਚ ਕਿ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਨਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇ?

ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਅਤੇ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਈਸਾਈ ਮਾਰਗ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਸੀਹ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਮਸੀਹੀ ਮੁਕਤੀ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਯਿਸੂ ਖੁੱਦ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ਪਾਪਾਂ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਬਚਾ ਸਕਦਾ; ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ, ਯਿਸੂ ਨੇ ਪਾਪ ਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਹੁੰਦਾ? ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਯਿਸੂ ਨੇ ਜੋ ਸਿਖਾਇਆ ਹੈ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਸੀਹੀ ਮੁਕਤੀ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਬੁੱਧ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਬੋਧੀ "ਆਜ਼ਾਦੀ" – ਮੁਕਤੀ – ਸੰਭਵ ਹੈ।