បដិបត្តិតាមព្រះធម៌ និងការចៀសវាងសេចក្តីទុក្ខ

ក្តីទុក្ខដែលយើងជួបប្រទះគឺមានពីរប្រភេទ៖ ក្តីទុក្ខដែលយើងអាចមើលឃើញភ្លាមៗក្នុងនាមជាមនុស្សសាមញ្ញ និងក្តីទុក្ខដែលយើងមិនអាចមើលឃើញដោយភ្នែកទទេបាន។ ក្តីទុក្ខប្រភេទទីមួយនេះរាប់ទាំងការឈឺចាប់នៅក្នុងដំណើរនៃជាតិកំណើត ក្តីទុក្ខកើតឡើងដោយសារជម្ងឺឈឺផ្កាត់ ទុក្ខវេទនាពីការចាស់ជរាព្យាធិ និងក្តីតក់ស្លុតពីក្តីស្លាប់។ 

ក្តីទុក្ខដែលកើតឡើងបន្ទាប់ពីការស្លាប់គឺមិនអាចមើលឃើញដោយមនុស្សសាមញ្ញធម្មតាបានទេ។ យើងអាចគិតថាបន្ទាប់ពីយើងស្លាប់ទៅ យើងប្រហែលជានឹងចាប់កំណើតកើតជាមនុស្សជាថ្មីម្តងទៀត។ បើទោះបីជាបែបនេះក្តី ប្រការនេះមិនមែនជាករណីចាំបាច់នោះទេ។ គ្មានហេតុផលត្រឹមត្រូវតាមបែបតក្កណាមួយដើម្បីឪ្យយើងគិតសន្មត់ថា ការវិវឌ្ឍន៍បែបនេះនឹងកើតឡើងចំពោះយើងមួយរយភាគរយនោះទេ។ ហើយក៍គ្មានករណីដែលថាយើងនឹងមិនកើតឡើងវិញទាល់តែសោះនោះដែរ។ 

សំរាប់ប្រភេទជាតិកំណើតជាក់លាក់ដែលយើងនឹងទៅកើត ប្រការនេះគឺពិតជាមានការពិបាកដើម្បីដឹងឪ្យច្បាស់ណាស់ ជារឿងមួយដែលមិនឋិតនៅក្នុងរង្វង់នៃចំណេះដឹងរបស់យើងឡើយ។ ប្រសិនបើយើងបង្កើតកម្មជាវិជ្ជមាន(កុសលកម្ម)នៅក្នុងជាតិនេះ វានឹងតាមទ្រទ្រង់យើងទៅកើតក្នុងរូបជាតិកំណើតជាសុខនៅក្នុងអនាគតជាតិ។ ផ្ទុយទៅវិញប្រសិនបើយើងប្រព្រឹត្តតែកម្មអវិជ្ជមាន(អកុសលកម្ម) យើងនឹងមិនទៅកើតនៅក្នុងជាតិកំណើតជាសុខទេ តែយើងនឹងជួបនូវទុក្ខលំបាកយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងពិភពអបាយភូមិ (នរកប្រេតតិរច្ឆាន) ប្រការនេះគឺពិតប្រាកដណាស់។ ការចាប់កំណើតឡើងវិញប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងដូច្នេះ។ ប្រសិនបើយើងសាបព្រោះពូជស្រូវសាលី នោះស្រូវសាលីនឹងដុះឡើងជាក់ជាមិនខាន។ ប្រសិនបើយើងសាបព្រោះពូជស្រូវ នុ៎ះដើមស្រូវនឹងដុះឡើងមិនខាន។ លក្ខណៈស្រដៀងគ្នានេះដែរ បើប្រព្រឹត្តតែអំពើអកុសលកម្មនោះ មានន័យថាយើងសាបព្រោះគ្រាប់ពូជនៃការចាប់កំណើតឡើងវិញនៅក្នុងភពមួយក្នុងចំណោមអបាយភូមិទាំងបី កើតជាសត្វនរក និងប្រេតតិរច្ឆាន។ 

មានឋាននរក ឬអបាយភូមិបួនខុសៗគ្នា (ពិភពគ្មានក្តីសុខ)៖ ជាឋាននរកដែល ក្តៅ ត្រជាក់ នៅជិតបង្កើយ និងកើតឡើងយូរៗម្តង។ ដើម្បីធ្វើការបែងចែកឪ្យច្បាស់បន្ថែមទៀតនូវពិភពទាំងអស់នេះ ពោលគឺមានឋាននរកដ៍សែនក្តៅចំនួនប្រាំបី។ ពិភពនរកទីមួយដែលត្រូវបានគេស្គាល់គឺ ពិភពនរកដែលមិនចេះស្លាប់ នេះគឺជាពិភពមួយដែលមានក្តីទុក្ខវេទនាតិចជាងគេបំផុត បើនិយាយឪ្យខ្លីទៅ។ ដើម្បីឪ្យយល់ច្បាស់នូវវិសាលភាពនៃទុក្ខវេទនានៅក្នុងពិភពនេះ គឺឧបមាដូចជាមនុស្សម្នាក់ធ្លាក់ចូលនៅក្នុងភ្នក់ភ្លើងដែលកំពុងឆេះយ៉ាងសន្ធោរសន្ធៅ តែនៅតែមិនមានកំដៅក្តៅខ្លាំងដូចនៅក្នុងពិភពនរកនេះទេ។ ឋាននរកនីមួយៗស្ថិតនៅក្រោមឋាននរកដែលមិនចេះស្លាប់នេះ មានកំរិតនៃសេចក្តីទុក្ខវេទនាកាន់តែខ្លាំងឡើងៗថែមទៀត។ 

បើទោះបីជាយើងមិនអាចមើលឃើញទុក្ខវេទនារបស់សត្វនរក និងប្រេតយ៉ាងណាក្តី សត្វនរកប្រេតទាំងអស់នោះយើងអាចមើលឃើញនឹងភ្នែករបស់យើងបាន ប្រសិនបើយើងស្រមៃសួរខ្លួនឯងថា តើមានអ្វីកើតឡើងប្រសិនបើយើងចាប់កំណើតកើតមកជាសត្វនោះ ដោយយើងគ្រាន់តែក្រឡេកមើលលើពពួកសត្វដែលរស់នៅតាមចិញ្ចើមផ្លូវនៅជុំវិញខ្លួនយើងនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា ហើយគិតស្រមៃថា តើយើងនឹងក្លាយទៅជាបែបណាបើយើងស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពនៃសត្វទាំងនោះ។ ព្រះធម៌គឺជាអ្វីដែលជួយជ្រំជ្រែង និងការពារយើងកុំឪ្យជួបប្រទះនូវទុក្ខវេទនានៅក្នុងពិភពអបាយភូមិទាំងនេះ។ 

កងចក្រទាំងមូលនៃការចាប់កំណើតឡើងវិញ និងដំណើរអន្ទោលវិលកើតវិលស្លាប់(វាលវដ្តសង្សារ) ទាំងអស់នេះគឺពោរពេញដោយធម្មជាតិនៃទុក្ខ។ ព្រះធម៌ជាអ្វីដែលអាចជួយរក្សាការពារយើងពីក្តីទុក្ខដែលកើតឡើងពីវាលវដ្តសង្សារនេះ។ លើសពីនេះទៅទៀត ព្រះធម៌នៃនិកាយមហាយាន ជាព្រះធម៌(ការបង្រៀន) នៃយានដ៍ធំអស្ចារ្យ មិនត្រឹមតែនាំមកនូវការការពារចំពោះយើងតែប៉ុណ្ណោះទេ តែនាំមកនូវការការពារចំពោះសត្វៈលោកទាំងអស់ផងដែរ។ 

យើងឧស្សាហ៍បានលឺបានដឹងច្រើនណាស់មកហើយអំពីព្រះរតនៈត្រៃទាំងបីគឺ - ព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ និងព្រះសង្ឃ។ ព្រះរតនៈត្រៃទីមួយនៅត្រង់នេះ គឺរាប់ទាំងបុគ្គលត្រាស់ដឹងទាំងអស់ដែលបានបង្រៀនព្រះធម៌កន្លងមក។ ព្រះពុទ្ធសក្យមុនី ជាព្រះបរមគ្រូនៃយើង ជាអ្នកដែលចាប់ផ្តើមកងចក្រនៃព្រះធម៌ដំបូងគេ នៅឯទីក្រុងពារាណាសី (Varanasi) ដោយព្រះអង្គបានបង្រៀននូវអរិយសច្ចបួន ព្រះអង្គជាបរមគ្រូសំខាន់បំផុតសំរាប់រូបយើង។ សច្ចៈភាពចុងក្រោយគេបង្អស់នៃចតុរារិយសច្ច - មគ្គសច្ចៈ - គឺជាព្រះធម៌ដែលត្រូវធ្វើការបដិបត្តិដើម្បីសម្រេចបាននូវការរួចរំដោះ។ នេះគឺជាវត្ថុសរណៈនៃទិសដៅសុវត្ថិភាពដែលត្រូវបានគេហៅថា ព្រះធម្មរតនៈ។ 

ការបដិបត្តិព្រះធម៌មានខ្លឹមសារពីយ៉ាងនេះ៖ ទីមួយត្រូវទទួលដឹងនូវឬសគល់នៃសេចក្តីទុក្ខនៅក្នុងសង្សារវដ្ត និងទីពីរត្រូវជីករំលើងឬសគល់នៃសេចក្តីទុក្ខនេះចោលឪ្យអស់។ តើអ្វីទៅជាឬសគល់នៃដំណើរអន្ទោលវិលកើតវិលស្លាប់មិនឈប់នេះ? វាគឺជាការប្រកាន់មាំចំពោះតួខ្លួន (ចំពោះអត្ថិភាពនៃអត្តភាព) និងការប្រកាន់មាំចំពោះអត្ថិភាពពិតនៃបាតុភូតនានា។ យើងចាំបាច់ត្រូវតែអភិវឌ្ឍនូវការប្រឆាំងតបតចំពោះការប្រកាន់មាំ និងការជាប់ជំពាក់នេះ ដែលនាំមកនូវតែក្តីទុក្ខដល់យើង។ យើងត្រូវតែអភិវ ឌ្ឍនូវការយល់ដឹងចំពោះថ្នាំបន្សាបដើម្បីទប់ទល់នឹងការជាប់ជំពាក់ និងដើម្បីទប់ទល់នឹងការប្រកាន់មាំចំពោះទស្សនៈគំនិតនៃតួអត្ថិភាពពិតនេះ។ ថ្នាំបន្សាបនេះគឺជាប្រាជ្ញា (សតិវិភាគត្រិះរិះពិចារណា) មិនសម្គាល់តួខ្លួន(មិនសម្គាល់អត្តភាព) ឬភាពមិនសម្គាល់អ្វីទាំងអស់។ ការយល់ដឹងថាមិនមែនខ្លួននេះហើ យដែលនាំយើងទៅរកការរួចរំដោះផុតពីសេចក្តីទុក្ខ។ 

សេចក្តីទុក្ខដែលយើងជួបប្រទះនៅក្នុងវាលវដ្តសង្សារមិនមែនកើតឡើងដោយគ្មានមូលហេតុនោះទេ។ ក្តីទុក្ខនោះបង្កឡើយដោយកិលេស (ពពួកអារម្មណ៍រំខានសៅហ្មង) និងឥរិយាបថ (មោហៈ ការភាន់ច្រឡំ) និងបង្កឡើងដោយកម្មប្រព្រឹត្តធ្វើឡើងដោយពពួកអារម្មណ៍ និងឥរិយាបថទាំងអស់នេះ។ ឬសគល់នៃពពួកអារម្មណ៍រំខានសៅហ្មង (កិលេស) ឬសគល់នៃឥរិយាបថ និងឬសគល់នៃកម្មគឺបានមកពីការប្រកាន់មាំ និងការជាប់ជំពាក់លើតួខ្លួននេះឯង (លើអត្តភាព)។ តើហេតុអ្វីយើងមិនបានបង្កើតនូវថ្នាំបន្សាបនៅក្នុងអំណាចនៃចិត្តរបស់យើង? តើហេតុអ្វីបានជាយើងមិនយល់អំពី ភាពមិនមែនតួខ្លួន (ភាពមិនមែនអត្តភាព)? មូលហេតុមូយនោះគឺថា មកពីយើងមិនមានសតិដឹងឪ្យបានគ្រប់គ្រាន់ចំពោះសេចក្តីស្លាប់ និងចំពោះអនិច្ចតាធម៌។ 

លទ្ធផលតែមួយគត់នៃការកើតគឺការស្លាប់។ យើងនឹងស្លាប់ចៀសមិនផុតទេ។ គ្មានសត្វលោកណារស់នៅហើយមិនស្លាប់នោះទេ។ មនុស្សបានព្យាយាមរិះរកគ្រប់វិធីសាស្រ្តទាំងអស់ដើម្បីទប់ស្កាត់សេចក្តីស្លាប់មិនឪ្យកើតឡើង តែវាមិនអាចទៅរួចទេ គ្មានថ្នាំទិព្វណាអាចព្យាបាលយើងឪ្យជាពីសេចក្តីស្លាប់បានទេ។ 

ដោយគ្រាន់តែគិតឬពោលពាក្យថា «ខ្ញុំនឹងស្លាប់» គឺមិនមែនជារឿងត្រឹមត្រូវដើម្បីយកមកធ្វើការភាវនាចំពោះសេចក្តីស្លាប់បានទេ។ ពិតណាស់មនុស្សគ្រប់គ្នានឹងស្លាប់ ក៍ប៉ុន្តែដោយគ្រាន់តែគិតចំពោះសច្ចៈភាពនេះតែម៉្យាងនោះវាមិនមានឥទ្ធិពលអ្វីទេ វាមិនមែនជាវិធីសាស្រ្តត្រឹមត្រូវឡើយ។ ស្រដៀងគ្នានេះដែរ បើគ្រាន់តែគិតចំពោះសច្ចៈភាពថាយើងនឹងបាក់បែកចែកឋានទៅ ហើយរាងកាយរបស់យើងពុកផុយរលួយតែម៉្យាងនោះក៍មិនគ្រប់គ្រាន់ដែរ។ អ្វីដែលយើងត្រូវគិតនោះគឺត្រូវគិតអំពីវិធីសាស្រ្តទប់ស្កាត់ពីការធ្លាក់ចូលទៅក្នុងអាបាយភូមិរបស់យើង។

ប្រសិនបើយើងគិតអំពីក្តីភ័យខ្លាចនៅពេលស្លាប់ និងគិតរិះរកវិធីសាស្រ្តកម្ចាត់បង់ក្តីភ័យខ្លាចនោះ នោះការបដិបត្តិសមាធិចំពោះសេចក្តីស្លាប់របស់យើងប្រាកដជាមានប្រសិទ្ធិភាពមិនខាន។ មនុស្សដែលបានកសាងគំនរអកុសលកម្មជាច្រើននៅក្នុងជីវិតរបស់គេ គេនឹងមានការភ័យខ្លាចតក់ស្លុតយ៉ាងខ្លាំងនៅពេលស្លាប់ ពោលគឺគេស្រែកយំ ទឹកភ្នែកហូរកាត់ផ្ពាល់របស់គេមិនឈប់ មាត់របស់គេចាប់ផ្តើមញ័រពោរពេញដោយទឹកមាត់ហូរចេញមិនឈប់ រាងកាយរបស់គេរញាក់រញ័របត់បែនចេញពីខោអាវរបស់គេ និងមានអារម្មណ៍ជ្រួលច្របល់លើសលុបមិនអាចគ្រប់គ្រងខ្លួនឯងបាន។ ប្រការទាំងអស់នេះគឺជាសញ្ញានៃក្តីទុក្ខដែលកើតឡើងនៅខណៈពេលជិតនឹងស្លាប់ ដោយសារតែភាពភ័យខ្លាចជំរុញឡើងដោយអំពើអកុសល (អំពើអវិជ្ជមាន) ដែលខ្លួនបានប្រព្រឹត្តនៅក្នុងបច្ចុប្បន្នជាតិ។

ម៉្យាងវិញទៀត ប្រសិនបើនៅក្នុងជីវិតយើង យើងវៀរចាកមិនប្រព្រឹត្តនូវអំពើអកុសល ឬអវិជ្ជមានទេនោះ នុ៎ះវាមានភាពងាយស្រួលចំពោះយើងដើម្បីប្រឈមមុខនឹងខណៈពេលជិតនឹងស្លាប់ ពោលគឺយើងនឹងមានក្តីសប្បាយរីករាយ គឺសប្បាយដូចក្មេងធ្វើដំណើរទៅផ្ទះទៅជួបឪពុកម្តាយរបស់គេអ៊ីចឹងដែរ។ ប្រ សិនបើយើងបានជម្រះចិត្តឪ្យស្អាតបរិសុទ្ធផូរផង់ហើយ យើងអាចស្លាប់ដោយមានក្តីសុខបាន។ បើយើងធ្វើការវៀរចាកពីទង្វើអកុសលដប់យ៉ាង ហើយចម្រើននូវអារម្មណ៍បដិបក្ខដើម្បីទប់ទល់នឹងទង្វើអកុសលទាំងនោះ ពោលគឺចម្រើននូវទង្វើជាកុសលដប់យ៉ាង នុ៎ះសេចក្តីស្លាប់របស់យើងនឹងមានភាពងាយស្រួល ហើយជាលទ្ធផលយើងនឹងមិនទៅកើតនៅក្នុងជាតិកំណើតជាទុក្ខទៀតទេ។ យើងអាចធ្វើការធានាថានឹងមានជាតិកំណើតនៅទីឋានជាកុសល។ បើយើងដាំគ្រាប់ពូជឪសថ នុ៎ះយើងនឹងទទួលបាននូវដើមឪសថដ៍មានប្រសិទ្ធិភាព ហើយបើយើងដាំគ្រាប់ពូជថ្នាំពុល វានឹងផ្តល់ផ្លែដែលមានជាតិពុលដល់យើងមិនខាន។ ប្រសិនបើយើងដាំគ្រាប់ពូជនៃទង្វើកុសលនៅក្នុងដួងវិញ្ញាណរបស់យើង នុ៎ះយើងនឹងទទួលបាននូវសេចក្តីសុខសុភមង្គលនៅក្នុងអនាគតជាតិរបស់យើងជាក់ជាមិនខាន។ យើងនឹងមានកុសលផលបុណ្យទាំងខាងផ្លូវចិត្ត និងផ្លូវកាយ។ ការបង្រៀនដ៍សាមញ្ញនៃព្រះធម៌នេះ ពោលគឺ - ចៀសវាងអំពើអកុសលអាក្រក់ ប្រព្រឹត្តធ្វើអំពើជាកុសល - នេះមិនមែនមានតែនៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាតែប៉ុណ្ណោះទេ តែឃ្លានេះក៍មាននៅក្នុងការបង្រៀននៃបណ្តាសាសនាជាច្រើនទៀត រួមទាំងគ្រឹស្តសាសនាផងដែរ។

តើយើងធ្វើការភាវនាលើសេចក្តីស្លាប់ និងអនិច្ចតាធម៌ដោយរបៀបណា? ដូចដែលបានពោលពីខាងដើមមកហើយថា បើគ្រាន់តែគិតនិងពោលពាក្យថា «ខ្ញុំនឹងស្លាប់» តែម៉្យាងនោះ នឹងមិនមានអត្ថប្រយោជន៍អ្វីឡើយ។ យើងត្រូវគិតថា «ប្រសិនបើយើងបានប្រព្រឹត្តអំពើអកុសលទាំងដប់យ៉ាងនោះ នៅខណៈពេលជិតស្លាប់ខ្ញុំនឹងប្រឈមមុខនឹងភាពភ័យខ្លាចតក់ស្លុត និងក្តីទុក្ខយ៉ាងធំធេងបំផុត ហើយជាលទ្ធផល ខ្ញុំនឹងទៅចាប់កំណើតនៅទីឋានមិនល្អ។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រសិនបើយើងបានធ្វើបុណ្យកុសលនៅក្នុងជីវិតនេះវិញ នៅខណៈពេលជិតស្លាប់ខ្ញុំនឹងមិនមានការភ័យខ្លាចតក់ស្លុត និងមិនមានទុក្ខវេទនាឡើយ ហើយខ្ញុំនឹងទៅកើតនៅទីឋានជាកុសល»។ នុ៎ះគឺជាវិធីសាស្រ្តដ៍ត្រឹមត្រូវដើម្បីធ្វើការភាវនាលើសេចក្តីស្លាប់។

ការបដិបត្តិសមាធិនេះមិនចាំបាច់មានតែគំនិតទុទិដ្ឋិនិយម អាប់អួបែបនេះទេ ពោលគឺគំនិតគិតតែម៉្យាងថា «ខ្ញុំនឹងស្លាប់ គ្មានអ្វីដែលខ្ញុំអាចធ្វើការកែប្រែវាបានទេ»។ តែផ្ទុយទៅវិញយើងត្រូវគិតថា តើមានអ្វីកើតឡើងនៅពេលយើងស្លាប់ «តើខ្ញុំនឹងទៅទីណាបន្ទាប់ពីការស្លាប់? តើមានបុព្វហេតុប្រភេទណាខ្លះដែលខ្ញុំបានធ្វើ? តើខ្ញុំអាចធ្វើឪ្យក្តីមរណៈរបស់ខ្ញុំជាក្តីមរណៈពោរពេញដោយក្តីរីករាយបានទេ? ដោយរបៀបណា? តើខ្ញុំអាចធ្វើឪ្យការចាប់កំណើតឡើងវិញរបស់ខ្ញុំជាកំណើតជាសុខបានទេ? ដោយរបៀបណា?»

ពេលណាយើងធ្វើការភាវនាលើការចាប់កំណើតឡើងវិញ យើងត្រូវចង់ចាំថា គ្មានទីឋានណាមួយនៅក្នុងវាលវដ្តសង្សារនេះដែលអាចចាត់ជាទីពឹងពំនាក់បានទេ។ មិនថាយើងកើតនៅក្នុងរូបរាងកាយប្រភេទណានោះទេ នៅទីបញ្ចប់វានឹងរលត់ទៅជាក់ជាមិនខាន។ យើងបានអាននូវប្រវត្តិសាស្រ្តនៃពពួកមនុស្សដែលបានរស់នៅអស់រយៈពេលមួយរយឆ្នាំ ឬមួយពាន់ឆ្នាំ ប៉ុន្តែមិនសំខាន់ថាប្រវត្តិសាស្រ្តទាំងអស់នោះវាល្អអស្ចារ្យកំរិតណានោះទេ យើងសង្កេតឃើញថាគ្មានដានប្រវត្តិសាស្រ្តណាមួយដែលបញ្ជាក់ថា មានមនុស្សរស់នៅហើយមិនស្លាប់នោះទេ។ រូបរាងកាយនៃវាលវដ្តសង្សារដែលយើងជ្រកកោននេះគឺឋិតនៅក្រោមអំណាចនៃសេចក្តីស្លាប់ទាំងអស់។ 

ហើយក៍គ្មានទីកន្លែងណាដែលអាចឪ្យយើងទៅជ្រកពួកគេចពីសេចក្តីស្លាប់នេះបានដែរ។ មិនថាយើងស្ថិតនៅទីណានោះទេ ពេលវេលានឹងមកដល់ យើងនឹងប្រាកដជាស្លាប់។ គ្មានឪសថទិព្វ គ្មានមន្តអាគម គ្មានការបដិបត្តិឯណាដែលនឹងអាចជួយយើងបានទេ។ ការធ្វើការវះកាត់តាមបែបវេជ្ជសាស្រ្តអាចជួយធ្វើការព្យាបាលប្រភេទជម្ងឺជាក់លាក់នៅក្នុងរាងកាយរបស់យើងបាន ប៉ុន្តែមិនអាចជួយការពារយើងពីការស្លាប់បានទេ។ 

មិនថាយើងចាប់កំណើតកើតឡើងវិញនៅក្នុងកំណើតប្រភេទណានោះទេ កំណើតនោះនឹងស្ថិតនៅក្រោមសេចក្តីស្លាប់ជានិច្ច ហើយដំណើរការនោះនៅតែបន្តជាប់រហូតបែបនោះ។ ដោយធ្វើការភាវនាលើទង្វើ និងឥរិយាបថរបស់យើង ដែលវាជះឥទ្ធិពលនៅក្នុងរយៈពេលដ៍វែងនោះ និងធ្វើការភាវនាលើរបៀបដំណើរការនៃជីវិត កំណើត ការស្លាប់ និងការចាប់កំណើតឡើងវិញ ថាវាកំពុងតែបន្តដំណើរទៅមុខមិនឈប់នោះ ប្រការនេះអាចជួយយើងចម្រើននូវកុសលកម្មកាន់តែច្រើនឡើងថែមទៀត។ 

បើទោះបីជាពេលខ្លះយើងគិតគ្រោងនឹងបដិបត្តិព្រះធម៌យ៉ាងណាក្តី ជាធម្មតាយើងគិតលើកការបដិបត្តិនោះទៅថ្ងៃស្អែកវិញ ឬទៅថ្ងៃបន្ទាប់ជាដើម។ ទោះបីយ៉ាងណាក៍ដោយ គ្មាននរណាម្នាក់អាចដឹងបាន ថាពេលណាយើងនឹងស្លាប់នោះទេ។ ប្រសិនបើយើងមានការធានា ថាយើងនឹងពិតជាមានពេលវេលាមួយរយឆ្នាំទៀតដើម្បីរស់ នុ៎ះយើងនឹងមានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីរៀបចំចាត់ចែងការបដិបត្តិរបស់យើងមិនខាន។ ប៉ុន្តែវាគ្មានភាពប្រាកដសូម្បីតែបន្តិចសោះឡើយ ថាពេលណាយើងនឹងស្លាប់។ ធ្វើការពន្យាពេលចំពោះការបដិបត្តិរបស់យើងគឺជារឿងឆ្កួតលីលាបំផុត។ មនុស្សខ្លះស្លាប់នៅក្នុងស្បូនមុនពេលគេកើតមកទៅទៀត ខ្លះទៀតស្លាប់ទាំងនៅក្មេងមិនទាន់ទាំងចេះដើរស្រួលបួលផង។ មានគំនិតថាយើងនឹងរស់នៅអាយុវែងនោះ វាមិនចេះតែកើតមានតាមការគិតរបស់យើងនោះឡើយ។ 

រាងកាយរបស់យើងគឺផុយស្រួយខ្លាំងណាស់។ ប្រសិនបើវាធ្វើឡើយដោយថ្ម ឬដោយដែកវិញនោះ ប្រហែលជាវាអាចធ្វើឪ្យយើងមានអារម្មណ៍ថាវានឹងនរខ្លះ ក៏ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងធ្វើការសង្កេត យើងនឹងមើលឃើញថា រាងកាយមនុស្សគឺខ្សោយខ្លាំងណាស់។ ផ្នែកណាមួយនៃរាងកាយនេះងាយស្រួលនឹងខូចខាត វាហាក់បីដូចជានាឡិកាដៃដែលផលិតឡើងដោយបំណែកផុយស្រួលរាប់មិនអស់ដូច្នោះដែរមិនមែនជាតួរឹតមាំដែលអាចទុកចិត្តបាននោះទេ។ ការស្លាប់របស់យើងអាចបង្កឡើងដោយឪកាស និងកាលៈទេសៈជាច្រើនបែប៖ ដូចជាការពុលអាហារ សត្វល្អិតទិចឬខាំ ឬសូម្បីតែការមុតបន្លាដែលមានជាតិពិសក៍អាចសម្លាប់យើងបានដែរ។ សូម្បីតែរឿងតូចតាចបែបហ្នឹងក៍អាចសម្លាប់យើងបានដែរ។ អាហារ និងវត្ថុរាវ (ទឹក) ដែលយើងបរិភោគដើម្បីបន្តជីវិតរស់នៅរបស់យើង ក៍អាចក្លាយជាឪកាសឬកាលៈទេសៈបញ្ចប់ជីវិតនេះបានដែរ។ សរុបទៅគឺគ្មានភាពប្រាកដទេថាពេលណាយើងនឹងស្លាប់ តើមូលហេតុ និងកាលៈទេសៈអ្វីនឹងបង្កការស្លាប់របស់យើង។ 

បើទោះបីជាយើងដឹងប្រាកដថាយើងនឹងរស់នៅដល់អាយុមួយរយឆ្នាំក្តី តែចំនួនឆ្នាំទាំងអស់នោះនឹងកន្លងផុតទៅយ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយយើងនឹងមិនសម្រេចបានអ្វីច្រើនទេ។ យើងយល់ឃើញចំពោះសេចក្តីស្លាប់ដូចជាបុរសម្នាក់កំពុងដេកលង់លក់នៅក្នុងទូររថភ្លើងដូច្នោះដែរ ពោលគឺរថភ្លើងធ្វើដំណើរជិតទៅៗ ជិតទៅដល់គោលដៅ ប៉ុន្តែគាត់នៅតែមិនដឹងអំពីដំណើរនោះដ៍ដែល។ មានរឿងតិចតួចណាស់ដែលយើងអាចធ្វើបានដើម្បីបញ្ឈប់ដំណើរការនេះ ពោលយើងធ្វើដំណើរកាន់តែកៀកទៅនឹងសេចក្តីស្លាប់ទៅហើយ មិនអាចធ្វើអ្វីបានច្រើនទៀតឡើយ។ 

មិនថានៅក្នុងជីវិតនេះយើងមានលុយកាក់ប្រាក់កាស មានគ្រឿងអលង្ការ មានផ្ទះ មានខោអាវយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ប៉ុណ្ណានោះទេ គ្រឿងបរិក្ខា និងទ្រព្យសម្បត្តិទាំងអស់នោះគ្មានអ្វីខុសគ្នាបន្តិចណាទេនៅពេលយើងស្លាប់។ ពេលយើងស្លាប់ យើងស្លាប់ទៅដោយបាតដៃទទេ សូម្បីតែរបស់តូចបំផុតមួយក៍មិនអាចយកទៅតាមយើងបានដែរ។ បន្សល់ទុកនៅតែរាងកាយទាំងមូលនេះតែប៉ុណ្ណោះ។ រូប និងចិត្តចាង់ផ្តើមបែកខ្ញែកចេញពីគ្នា ហើយថាមពលនៃចិត្តនឹងនៅតែធ្វើដំណើរបន្តទៅមុខទៀតមិនឈប់ដោយខ្លួនឯង។ យើងមិនត្រឹមតែមិនអាចយកទ្រព្យសម្បត្តិទៅជាមួយយើងបាននោះទេ តែថែមទាំងមិនអាចយករូបរាងកាយរបស់យើងទៅតាមបានផងដែរ។ 

តើអ្វីជាគ្រឿងហែហមអមដំណើរវិញ្ញាណបន្ទាប់ពីការស្លាប់? ប្រសិនបើយើងចាំបាច់ត្រូវតែចាកចេញពីរូបរាងកាយ ពីមិត្តភក្តិ និងចាកចេញពីទ្រព្យសម្បត្តិរបស់យើងទាំងអស់នោះ តើមានអ្នកជួយ ឬមានគ្រឿងបរិក្ខាអ្វីដែលអាចជួយហែហមអមដំណើរវិញ្ញាណរបស់យើងទៅកាន់អនាគតជាតិទេ?

បន្ទាប់ពីការស្លាប់ពិតជាមានអ្វីមួយដែលធ្វើដំណើរហែហមទៅជាមួយនឹងវិញ្ញណ៖ សំណល់នៃកម្ម (គ្រា ប់ពូជ) ដែលយើងបានកសាងឡើងនៅក្នុងជាតិនេះ។ ប្រសិនបើយើងបានប្រព្រឹត្តនូវអកុសលកម្មណាមួយក្នុងចំណោមអកុសលកម្មដប់នោះ នុ៎ះសំណល់អកុសលកម្ម ឬបំណុលកម្មនឹងធ្វើដំណើរទៅតាមជាមួយអំណាចនៃចិត្តរបស់យើងនៅខណៈពេលដែលវាធ្វើដំណើរទៅចាប់កំណើតនៅក្នុងអនាគតជាតិ។ បើយើងបានសម្លាប់ បានលួចទ្រព្យគេ និងបានប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាមនោះ នុ៎ះសំណល់អកុសលកម្មកើតចេញពីទង្វើអកុសលដោយកាយទាំងនេះនឹងស្ថិតនៅក្នុងចរន្តនៃចិត្ត។ បើយើងនិយាយភូកកុហក និយាយមួលបង្កាច់គេ និយាយបំបែកបំបាក់សាមគ្គីគេ និយាយយាយីគេដោយវាចា ឬនិយាយប៉ប៉ាច់ប៉ប៉ោចឥតន័យខ្លឹមសារ នុ៎ះបំណុលអកុសលកម្មដែលកើតចេញពីទង្វើអកុសលតាមវាចាទាំងនេះនឹងធ្វើដំណើរទៅជាមួយយើងនៅខណៈពេលយើងស្លាប់ទៅ។ ប្រសិនបើយើងមានគំនិតច្រណែនឈ្នានីស មានបំណងមិនល្អចង់បានទ្រព្យអ្នកដ៍ទៃ បើយើងមានគំនិតព្យាបាទគេ ចង់ឪ្យគេជួបគ្រោះថ្នាក់ដោយប្រការណាមួយ ឬបើយើងមានគំនិតវង្វែងភ័ន្តពោរពេញដោយជម្លោះ ដោយគិតថា «វាគ្មានអតីតជាតិ ឬក៍អនាគតជាតិស្អីទេ» «វាគ្មានហេតុនិងផលស្អីទេលើលោកនេះនោះ» ហើយ «វាក៍គ្មានអ្វីដែលហៅថាទិសដៅសុវត្ថិភាពនៃសរណៈគមន៍នោះដែរ» ទង្វើអកុសលលផ្លូវចិត្តទាំងនេះនឹងបង្កើតជាកាកសំណល់អកុសលកម្មដែលវានឹងធ្វើដំណើរ និងកាន់ចង្កូតចិត្តរបស់យើងទៅរកអនាគតជាតិជាថ្មី។

ករណីផ្ទុយគ្នាពីការប្រព្រឹត្តខាងលើទាំងអម្បាលមាណគឺពិតជាត្រឹមត្រូវពោលគឺ បើយើងបានប្រព្រឹត្តទង្វើជាកុសល មិនចូលរួមប្រព្រឹត្តទង្វើអកុសលនោះ នុ៎ះកុសលកម្មនៃថាមពលវិជ្ជមាននឹងធ្វើដំណើរទៅជាមួយចរន្តនៃចិត្តរបស់យើង ហើយវានឹងជួយទ្រទ្រង់បង្កើតឪកាសនិងកាលៈទេសៈល្អប្រសើរសំរាប់អនាគតជាតិរបស់យើង។ 

នៅពេលណាយើងចាប់ផ្តើមគិតអំពីស្ថានភាពរបស់យើងឪ្យបានប្រាកដប្រជានោះ ពេលនោះយើងនឹងតាំងចិត្តព្យាយាមបង្កើតនូវកម្មវិជ្ជមាន(កុសលកម្ម) និងព្យាយាមកម្ចាត់បង់នូវកម្មអវិជ្ជមានចោលឪ្យអស់ពីសណ្តាន។ យើងត្រូវតែលាងជម្រះនូវទង្វើ និងគំនិតអវិជ្ជមានចេញឪ្យអស់ពីសណ្តានរបស់យើងឪ្យបានកាន់តែច្រើនកាន់តែប្រសើរ ដើម្បីឪ្យយើងមានបំណុលអកុសលកម្មតិចតួចបំផុតដែលត្រូវសងនៅក្នុងអនាគតជាតិរបស់យើង។ 

យើងចាំបាច់ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ក្រឡេកមើល ថាតើប្រតិកម្មបែបណាដែលវានឹងកើតឡើងនៅក្នុងវង្វង់នៃច្បាប់ហេតុ និងផល។ មានរឿងមួយដែលនិយាយអំពីមនុស្សម្នាក់ ដែលជាអ្នកមានគុណធម៌ល្អៗច្រើនប្រការ ប៉ុន្តែគេជាមនុស្សដែលមានសំដីអាក្រក់គ្រោធគ្រាធណាស់។ គាត់និយាយរំលោភបំពាក់ទៅលើមនុស្សម្នាក់ទៀតដោយវាចាថា «អាហែងនិយាយដូចសត្វឆ្កែអ៊ីចឹងហា» ជាលទ្ធផលពីការរំលោភបំពានតាមផ្លូវវាចានេះ គាត់បានទៅចាប់កំណើតកើតជាសត្វឆ្កែចំនួនប្រាំរយដង។ ទង្វើនោះស្តាប់ទៅហាក់បីដូចជាតូចទេ តែជះឥទ្ធិលធំធេងណាស់។ 

លក្ខណៈស្រដៀងគ្នានឹងប្រការនេះដែរគឺថា ទង្វើវិជ្ជមានដ៍តូចបំផុតមួយក៍អាចផ្តល់លទ្ធផលយ៉ាងធំធេងបានដែរ។ មានរឿងដំណាលអំពីកុមារមួយរូបដែលបានបូជាថ្វាយគ្រឿងសក្ការៈដល់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ជាលទ្ធផលកុមារមួយរូបនេះបានទៅចាប់កំណើតកើតជាស្តេចផែនដីដ៍មហាអស្ចារ្យ គឺព្រះបាទអសោក ជាក្សត្រមួយព្រះអង្គដែលបានកសាងទីពុទ្ធស្ថានរាប់ពាក់ និងបានធ្វើបុណ្យកុសលច្រើនរាប់មិនអស់ឡើយ។ 

ការធ្វើការចម្រើនភាវនាគិតអំពីទង្វើអកុសល និងគិតអំពីផលវិបាកកើតឡើងពីទង្វើអកុសលទាំងអស់នេះ គឺជាវិធីសាស្រ្តដ៍មានប្រសិទ្ធិភាពមួយដើម្បីធានានូវសុខមាលភាព និងសុខសុភមង្គលរបស់យើង។ ប្រសិនបើយើងគិតអំពីក្តីទុក្ខដែលផ្តល់ឪ្យយើងពីទង្វើ និងគំនិតអវិជ្ជមានរបស់យើង ហើយចាប់ផ្តើមបណ្តុះការតាំងចិត្តមួយថាយើងមិនចាំបាច់ឆ្លងកាត់ក្តីទុក្ខប្រភេទនេះឡើយ នុ៎ះយើងប្រាកដជាបានអភិវឌ្ឍនូវអ្វីដែលយើងហៅថា «មហាអភិនិស្រ្កមណ៍»(ការលះបង់)។

ដោយគ្រាន់តែផ្សាំខ្លួនយើងទៅនឹងការគិតបែបនេះនោះ វាគឺជាវិធីសាស្រ្តនៃការសមាធិមួយបែបទៅហើយ។ ជាបឋមយើងចាំបាច់ត្រូវតែអភិវឌ្ឍនូវសតិរលឹកដឹងចំពោះសេចក្តីទុក្ខរបស់យើងផ្ទាល់ជាមុនសិន ធុរៈបន្ទាប់យើងត្រូវពង្រីកសតិរលឹកដឹងចំពោះក្តីទុក្ខនេះទៅដល់មនុស្សឯទៀត ដោយធ្វើការពិចារណាថាសព្វសត្វទាំងអស់មិនប្រាថ្នាក្តីទុក្ខឡើយ ប៉ុន្តែជាអកុសលពួកគេធ្លាក់ចូលទៅក្នុងបញ្ហានៃក្តីទុក្ខ ការគិតពិចារណាបែបនេះនាំយើងទៅរកសេចក្តីមេត្តា។ ប្រសិនបើយើងមិនមានក្តីប្រាថ្នាឪ្យខ្លួនរួចរំដោះចាកចេញពីសេចក្តីទុក្ខនេះទេ តើយើងអាចប្រាថ្នាឪ្យអ្នកដ៍ទៃគេរួចផុតពីក្តីទុក្ខរបស់គេដោយរបៀបណាបាន? យើងអាចបញ្ឈប់នូវរាល់ក្តីទុក្ខរបស់ខ្លួនយើងបាន តែប្រការនេះមិនមែនជាអត្ថប្រយោជន៍ចុងក្រោយបំផុតនោះទេ។ យើងចាំបាច់ត្រូវតែពង្រីកក្តីប្រាថ្នានេះទៅដល់រាល់សព្វសត្វទាំងអស់ ដែលគេក៍មានក្តីប្រាថ្នាចង់បានក្តីសុខផងដែរ។ យើងអាចហ្វឹកហាត់ពត់ចិត្តរបស់យើង និងធ្វើការអភិវឌ្ឍក្តីប្រាថ្នាឪ្យអ្នករាល់គ្នារួចចាកផុតពីសេចក្តីទុក្ខរបស់ពួកគេ។ ការគិតបែបនេះគឺមានអត្ថប្រយោជន៍យ៉ាងទូលំទូលាយ។ 

សំនួរសួរថា តើហេតុអ្វីយើងចាំបាច់ខ្វល់ខ្វាយចំពោះមនុស្សម្នាឯទៀត? ពីព្រោះថាយើងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនណាស់ពីពួកគេ។ ឧបមាដូចជា៖ ទឹកដោះដែលយើងទទួលទានបានមកពីក្តីករុណារបស់សត្វគោ និងសត្វក្របី ខោអាវដែលយើងស្លៀកពាក់ការពារយើងពីអាកាសធាតុត្រជាក់បានមកពីរោមសត្វចៀម និងសត្វពពែជាដើម។ល។ ទាំងនេះគ្រាន់តែជាគំរូឧទាហរណ៍ពីរបីប៉ុណ្ណោះស្តីអំពីមូលហេតុដែលយើងចាំបាច់ត្រូវព្យាយាមរិះរកវិធីសាស្រ្តដើម្បីកម្ចាត់បង់សេចក្តីទុក្ខរបស់ពួកគេ។

មិនប្រកាន់ថាវិធីសាស្រ្តបដិបត្តិរបស់យើងបែបណានោះទេ - មិនថាជាការសូត្រមន្ត្រា ឬក៍ប្រភេទសមាធិបែបណាក៏ដោយ - យើងចាំបាច់ត្រូវតែរក្សាទ្រទ្រង់នូវគំនិតនេះឪ្យបាន ពោលគឺ «សូមឪ្យអ្វីដែលខ្ញុំកំពុងបដិបត្តិនេះចូលជាប្រយោជន៍ដល់សព្វសត្វៈលោកទាំងអស់កុំបីខានឡើយ»។ ប្រការនេះវានឹងនាំមននូវប្រយោជន៍ដល់រូបយើងផងដែរ។ យើងអាចទទួលបានការគោរពឪ្យតម្លៃពីស្ថានភាពជីវិតដ៍សាមញ្ញរបស់យើង ឧបមាថា៖ ប្រសិនបើបុគ្គលណាម្នាក់មានភាពអត្មានិយម គិតតែពីប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន នុ៎ះមនុស្សម្នាឯទៀតគេនឹងមិនចូលចិត្តមនុស្សបែបនេះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ បើបុគ្គលណាម្នាក់មានទឹកចិត្តសប្បុរស តែងយកចិត្តទុកដាក់គិតជួយដល់អ្នកដ៏ទៃ នុ៎ះមនុស្សម្នាគ្រប់គ្នាគេនឹងចូលចិត្តជាក់ជាមិនខាន។ 

ចិត្តដែលត្រូវអភិវឌ្ឍឡើងនៅក្នុងមនោបន្តជាប់រហូតមិនដាច់បន្ទាប់ពីការស្លាប់នោះគឺ «សូមឪ្យមនុស្សគ្រប់រូបមានក្តីសុខ សូមកុំឪ្យមានទុក្ខ»។ យើងត្រូវតែខិតខំព្យាយាមបញ្ចូលការគិតនេះទៅក្នុងចិត្តរបស់យើងដោយពោលពាក្យឧទ្ទិសវាម្តង់ហើយម្តងទៀតជាប់ជានិច្ច។ ការបដិបត្តិបែបនេះអាចមានសារៈប្រយោជន៍ខ្លាំងណាស់។ បុគ្គលទាំងឡាយនៅក្នុងអតីតកាលដែលបានអភិវឌ្ឍនូវការគិតបែបនេះ ឥឡូវនេះបុគ្គលទាំងឡាយនោះបានក្លាយជាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ជាព្រះពោធិសត្វ ឬបានសម្រេចជាព្រះអរហន្ត ហើយមហាបុរស និងស្រ្តីដ៍មហាអស្ចារ្យគ្រប់រូបនៅលើលោកនេះក៍មានមូលដ្ឋាននៃការគិតបែបនេះដែរ។ តើវាអស្ចារ្យប៉ុណ្ណាទៅបើយើងខិតខំព្យាយាមចម្រើនការគិតបែបនេះចំពោះខ្លួនឯងនោះ! 

តើគេប្រាប់យើងមិនឪ្យការពារខ្លួនយើងមែនទេនៅពេលណាមានគេមកយាយីរូបយើង

សំនួរនេះគឺពិតជាបើកផ្លូវទៅរកប្រធានបទមួយយ៉ាងទូលំទូលាយបំផុត។ ប្រសិនបើនរណាម្នាក់យកដំបងវាយអ្នកចំពីលើក្បាលរបស់អ្នក ការឆ្លើយតបដ៍ល្អប្រសើរបំផុតគឺត្រូវតាំងសតិឡើងហើយគិតថា អ្វីដែលអ្នកកំពុងជួបប្រទះនេះគឺបណ្តាលមកពីទង្វើអវិជ្ជមាន(អកុសល)របស់អ្នកកាលពីអតីតកាល។ ចូរអ្នកគិតថាបុគ្គលម្នាក់នេះប្រព្រឹត្តឪ្យកម្មទុំនៅខណៈពេលនេះ ជាជាងនៅក្នុងពេលអនាគត។ អ្នកគួរតែមានអារម្មណ៍នឹកដឹងគុណចំពោះគេដែលបានលុបបំបាត់បំណុលអកុសលកម្មនេះចេញពីចរន្តនៃចិត្តរបស់អ្នក។ 

ចុះបើមាននរណាម្នាក់មកបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់កូន និងប្រពន្ធរបស់ខ្ញុំ ដែលពួកគេស្ថិតនៅក្រោមការការពាររបស់ខ្ញុំ? តើខ្ញុំត្រូវការពារពួកគេទេ? តើទង្វើ(ការពារ)នោះចាត់ជាទង្វើអវិជ្ជមានទេ?

ដោយសារវាគឺជាភារកិច្ច និងការទទួលខុសត្រូវរបស់អ្នកដើម្បីការពារប្រពន្ធ និងកូនរបស់អ្នកនោះ អ្នកត្រូវតែព្យាយាមធ្វើវាឪ្យបានប្រុងប្រយ័ត្នតាមតែអាចធ្វើទៅបាន ពោលគឺអ្នកត្រូវតែមានភាពវៃឆ្លាត។ វិធីដ៍ល្អបំផុតគឺត្រូវការពារពួកគេដោយមិនបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ជនបង្ក។ និយាយនៅក្នុងន័យម៉្យាងទៀតនោះគឺថា អ្នកត្រូវតែរិះរកវិធីណាដើម្បីការពារពួកគេដោយមិនបង្កគ្រោះថ្នាក់ណាមួយឡើយ។ 

ជនបង្កអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់កូនរបស់ខ្ញុំ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ជនបង្កទេ? តើវាមិនមែនជាតួនាទីភារកិច្ចរបស់យើងដើម្បីរក្សាការពារកូនៗរបស់យើងពីទង្វើសាហាវឃោរឃៅមែនទេ? តើយើងគួរតែនៅស្ងៀមឪ្យគេយកជីវិតយើងទៅមែនទេ?

ដើម្បីដោះស្រាយស្ថានការណ៍នេះប្រកបដោយជំនាញច្បាស់លាស់ អ្នកចាំបាច់ត្រូវមានសេចក្តីក្លាហានខ្លាំងក្លាណាស់។ មានរឿងមួយស្តីអំពីជីវិតអតីតជាតិរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ កាលនោះទ្រង់ជាអ្នកកាច់ចង្កូតសំពៅ ហើយព្រះអង្គបានបើកបរសំពៅឆ្ពោះទៅកាន់សមុទ្រជាមួយហ្វូងមនុស្សប្រាំរយនាក់ផ្សេងទៀតដើម្បីទៅស្វែងរកទ្រព្យកំណព្វដែលកប់នៅក្នុងបាតសមុទ្រ។ នៅខណៈនោះមានបុរសម្នាក់ក្នុងចំណោមបុរសទាំងប្រាំរយនាក់នោះ មានចិត្តលោភលន់ចង់លួចក្រសោបយកកំណព្វទ្រព្យតែម្នាក់ឯង ហើយបានរៀបគម្រោងផែនការសម្លាប់មនុស្សប្រាំរយនាក់នោះចោល។ ព្រះពោធិសត្វ (ព្រះសក្យមុនីសម្ពុទ្ធក្នុងអតីតជាតិ) ទ្រង់បានដឹងនូវគម្រោងផែនការអាក្រក់នេះ ពេលនោះព្រះអង្គគិតថាបើអនុញ្ញាតឪ្យរឿងនេះកើតឡើងនោះពិតជាមិនត្រឹមត្រូវឡើយ មិនអាចឪ្យមនុស្សម្នាក់សម្លាប់មនុស្សប្រាំរយនាក់នោះទេ។ ដូច្នេះព្រះអង្គមានទឹកចិត្តក្លាហានខ្លាំងណាស់ដើម្បីសម្លាប់បុរសម្នាក់នេះដើម្បីសង្គ្រោះជីវិតមនុស្សប្រាំរយនាក់ផ្សេងទៀត ហើយព្រះអង្គមានឆន្ទះទទួលខុសត្រូវទាំងស្រុងចំពោះការសម្លាប់នេះ។ ប្រសិនបើអ្នកព្រមទទួលថាអ្នកនឹងទៅកើតនៅឋាននរកដើម្បីសង្គ្រោះជីវិតអ្នកដ៍ទៃនោះ នុ៎ះអ្នកពិតជាមានទឹកចិត្តក្លាហានខ្លាំងណាស់។ បើអ៊ីចឹងអ្នកអាចប្រព្រឹត្តទង្វើបែបនេះបាន ដូចដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធបានធ្វើអ៊ីចឹងដែរ។ 

តើស្ថិតនៅក្រោមកាលៈទេសៈបែបណាដែរ ដែលការសម្លាប់នៅតែត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាទង្វើអកុសល(អវិជ្ជមាន)?

នាហ្គារជនៈបានសរសេរសំបុត្រទៅកាន់មិត្តរបស់គាត់ម្នាក់ថា បើបុគ្គលណាម្នាក់ប្រព្រឹត្តទង្វើអវិជ្ជមាន(អកុសល) ក្នុងនាមថែរក្សាការពារឪពុកម្តាយ និងកូនរបស់គេ ការពារព្រះពុទ្ធសាសនា ឬការពារព្រះរតនៈត្រៃយ៍ជាទីសក្ការៈ បុគ្គលនោះត្រូវតែទទួលលទ្ធផលពីការប្រព្រឹត្តនោះ។ ភាពខុសគ្នានោះគឺស្ថិតនៅត្រង់ថាអ្នកដឹងពីលទ្ធផលនៃការប្រព្រឹត្តនោះឬអត់ ហើយព្រមទទួលយកនូវអ្វីដែលខ្លួនបានប្រព្រឹត្តដើម្បីការពារប្រពន្ធ និងកូនរបស់អ្នក។ ប្រសិនបើអ្នកបង្កគ្រោះថ្នាក់ដក់សត្រូវ ឬដល់ជនបង្ក អ្នកនឹងមានកំណើតជាទុក្ខនៅជាតិក្រោយ។ បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកចាំបាច់ត្រូវតែព្រមប្រឈមមុខនឹងរឿងនេះដោយគិតនៅក្នុងចិត្តថា «ខ្ញុំនឹងទទួលយកក្តីទុក្ខនេះដោយខ្លួនឯង ដោយមិនឪ្យប្រពន្ធនិងកូនរបស់ខ្ញុំទទួលរងទុក្ខឡើយ»។ 

អ៊ីចឹងបើយោងទៅតាមព្រះពុទ្ធសាសនា វានៅតែត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាទង្វើអកុសល(អវិជ្ជមាន)មែនទេ?

ការការពារប្រពន្ធ និងកូនរបស់អ្នកគឺជាទង្វើកុសល តែការបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ជនបង្កគឺជាទង្វើអវិជ្ជមាន(អកុសល)។ អ្នកត្រូវតែព្រមទទួលយកលទ្ធផលទាំងពីរនេះ។

ព្រះអង្គបានមានសង្ឃដីកាថា បើបុគ្គលណាម្នាក់បង្កើតអកុសលកម្ម បុគ្គលនោះនឹងទទួលទុក្ខនៅក្នុងពេលអនាគត ប៉ុន្តែបើគេធ្វើទង្វើល្អ សេចក្តីសុខនឹងកើតមាន។ តើអំពើល្អទាំងនេះអាចនាំយើងទៅរកការរួចរំដោះទាំងស្រុងបានទេ នៅក្នុងន័យថាយើងមិនចាំបាច់មានការចាប់កំណើតជាថ្មីទៀតទេ?

បើអ្នកប្រាថ្នាចង់សម្រេចបានការរួចរំដោះទាំងស្រុង នុ៎ះអ្នកត្រូវតែបដិបត្តិតាមការបង្រៀន(ព្រះធម៌)ឪ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន និងត្រឹមត្រូវបំផុត។ ឧបមាថា៖ បើអ្នកជឿលើមាគ៌ាគ្រឹស្តសាសនា អ្នកត្រូវតែបដិបត្តិតាមការបង្រៀនរបស់ព្រះយេស៊ូឪ្យបានល្អឥតខ្ចោះ នុ៎ះការសង្រ្គោះនឹងអាចកើតឡើង។ ព្រះយេស៊ូតែមួយអង្គឯងមិនអាចជួយយើងឪ្យរួចផុតពីអំពើបាបរបស់យើងបានទេ យើងខ្លួនឯងផ្ទាល់ត្រូវតែចាប់ផ្តើមធ្វើអ្វីម៉្យាង បើពុំដូច្នោះទេហេតុអ្វីព្រះយេស៊ូចាំបាច់មានព្រះបន្ទូលថា កុំធ្វើអំពើបាបធ្វើអ្វី? ប្រសិនបើយើងខ្លួនឯងបដិបត្តិឪ្យបានត្រឹមត្រូវនូវអ្វីដែលព្រះយេស៊ូបានបង្រៀមនោះ នុ៎ះអាត្មាគិតថាការសង្គ្រោះ ឬការរួចរំដោះនៃគ្រឹស្តសាសនាអាចនឹងកើតមានឡើង។ ប្រសិនបើយើងបដិបត្តិតាមការបង្រៀនរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធឪ្យបានត្រឹមត្រូវនោះ «នុ៎ះការសង្គ្រោះ» - ការរួចរំដោះ - អាចកើតមានឡើង។