सन् १९४४ मा जन्मिएका अलेक्जेन्डर बर्जिनको बाल्यकाल अमेरिकाको न्यूजर्सीमा बितेको थियो। उनले बुद्धधर्मको अध्ययन सन् १९६२ मा रट्गर्स विश्वविद्यालयबाट शुरु गरे र प्रिन्सटन विश्वविद्यालयमा थप अध्ययन गरे। सन् १९७२ मा हार्वर्ड विश्वविद्यालयको संस्कृत तथा भारतीय अध्ययन विभाग र सुदूर पूर्वीय भाषा विभाग (चिनियाँ) बाट संयुक्त रूपमा विद्यावारिधि उपाधि हासिल गरे। बुद्धधर्म एशियाको एक सभ्यताबाट अर्कोमा कसरी विस्तार भयो, यसलाई कसरी अनुवाद र अंगीकार गरियो जस्ता कुराले उनलाई प्रेरित गर्दथ्यो। त्यो बेलादेखि नै उनको मुख्य ध्यान पारम्परिक बौद्ध संस्कृति र आधुनिक पश्चिमी जगतलाई जोड्ने विषयमा केन्द्रित रहेको छ।
डा. बर्जिनले भारतमा २९ वर्ष बिताए। पहिला फुलब्राइट विद्यार्थीका रूपमा र पछि धर्मशालामा तिब्बती ग्रन्थ तथा अभिलेख पुस्तकालय अन्तर्गतको अनुवाद व्युरोमा काम गरे, जसको स्थापनामा उनको भूमिका थियो। भारतमा रहँदा उनले तिब्बती बुद्धधर्मका चारवटै परम्पराका आचार्यहरूबाट थप शिक्षा ग्रहण गरे। उनका मुख्य शिक्षकहरूमा परम पूजनीय दलाई लामा, चेन्शाब सेरकोंग रिन्पोछे र गेशे ङावाङ् धार्ग्ये हुनुहुन्थ्यो। उहाँहरूको निर्देशनमा साधना गर्दै बर्जिनले गेलुक् परम्पराका सबै प्रमुख ध्यानसाधना शिविरहरू (रिट्रिट) सम्पन्न गरे।
उनले नौ वर्षसम्म चेन्शाब सेरकोंग रिन्पोछेको प्रमुख भाषा अनुवादकका रूपमा काम गरे र रिन्पोछेको विदेश यात्रामा सँगै यात्रा गर्दै र उहाँसँग प्रशिक्षण लिँदै स्वयं एक स्वतन्त्र बौद्ध शिक्षक बने। उनले बेलाबेलामा परम पूजनीय दलाई लामाको समेत अनुवादकका रूपमा काम गरेका छन् र उहाँका कैयौं अन्तराष्ट्रिय परियोजनाहरूको आयोजना गरेका छन्। तीमध्ये केही मुख्य परियोजनामा चेर्नोविल आणविक दुर्घटनाका पीडितको सहायतार्थ तिब्बती उपचार सहायता, मंगोलियामा बुद्धधर्मको पुन:स्थापनाका लागि बोलीचालीको मंगोलियन भाषामा आधारभूत बौद्ध ग्रन्थहरूको लेखन, इस्लाम मुलुकका विश्वविद्यालयहरूमा बौद्ध–इस्लाम परिसंवादको सुरुवात आदि रहेका छन्।
सन् १९८० देखि डा. बर्जिनले विश्वका विभिन्न भागको यात्रा गर्दै ७० भन्दा बढी देशका विश्वविद्यालयहरू र बौद्ध केन्द्रहरूमा बुद्धधर्मसम्बन्धी प्रवचन दिएका छन्। उनी कम्युनिष्ट जगतको अधिकांश भाग, सम्पूर्ण ल्याटिन अमेरिका र अफ्रिकाका ठूला भूभागहरूमा बुद्धधर्म अध्यापन गर्ने पहिलो शिक्षकहरूमध्ये एक रहेका छन्। आफ्नो यात्राको क्रममा उनले सधैं बुद्धधर्मलाई सरल र स्पष्ट रूपमा बताउने र यसका शिक्षाहरूको दैनिक जीवनमा व्यावहारिक प्रयोग देखाउने प्रयास गरेका छन्।
डा. बर्जिन एक सिर्जनशील लेखक र अनुवादक हुन्। उनका प्रमुख कृतिमा रिलेटिङ् टु अ स्पिरिचुअल टीचर (आध्यात्मिक गुरुसँगको सम्बन्ध), टेकिङ् कालचक्र इनिशिएशन (कालचक्र दीक्षा), डेवलपिङ् ब्यालेंस्ड सेन्सिटिभिटी (सन्तुलित संवेदनशीलताको विकास) तथा दलाई लामासँगको सहकार्यमा लेखिएको द गेलुग-काग्यू ट्रेडिशन अफ महामुद्रा (गेलुक्–काग्यु परम्परामा महामुद्रा) आदि पर्छन्।
सन् १९९८ को अन्त्यतिर डा. बर्जिन आफूले तयार पारेका पुस्तक, लेख र अनुवादका करिब ३०,००० पृष्ठका अप्रकाशित पण्डुलिपिहरू, आफूले अनुवाद गरेका महान् गुरुहरूका उपदेशहरूका प्रतिलेखनहरू र ती गुरुहरूबाट प्राप्त गरेका सबै शिक्षाका नोटहरू लिएर पश्चिम फर्किए। उक्त सामग्री अरूका लागि हितकर हुनेछ भन्ने विश्वास र त्यो त्यत्तिकै हराएर नजाओस् भन्ने दृढ निश्चयका साथ उनले त्यसलाई “बर्जिन आर्काइभ्स्” नामले सुरक्षित राखे। आफू चाहिँ जर्मनीको बर्लिनमा बसोबास गर्न थाले। त्यहाँ, परम पूजनीय दलाई लामाको प्रोत्साहनमा उनले त्यो विशाल संग्रहलाई इन्टरनेटमार्फत सकेसम्म धेरै भाषामा विश्वका सबै समुदायका लागि निःशुल्क उपलब्ध गराउन थाले।
यसप्रकारले बर्जिन आर्काइभ्स् वेबसाइट सन् २००१ को डिसेम्बरमा सञ्चालनमा आयो। यो क्रमशः विस्तारित हुँदै गयो र डा. बर्जिनका नयाँ प्रवचन र व्याख्यानहरू पनि यसमा समावेश गरिँदै गए। सन् २०१५ मा यो २१ भाषामा उपलब्ध भयो। ती विभिन्न भाषामध्ये पनि खासगरी इस्लामिक जगतका ६ भाषाहरूमा त यो आफ्नो विषयको अग्रणी कार्य बन्न पुग्यो। सन् २०२१ मा आइपुग्दा वेबसाइटको वर्तमान संस्करण ३२ भाषामा उपलब्ध छ। यो परम्परागत बौद्ध जगत र आधुनिक विश्वबीच सेतु निर्माण गर्ने डा. बर्जिनको जीवनपर्यन्तको प्रतिबद्धताको निरन्तरता हो। बौद्ध शिक्षालाई आधुनिक विश्वसँग जोड्ने र यसको सान्दर्भिकता स्पष्ट पार्ने प्रयासका पछाडि उनको मान्यता के हो भने यी शिक्षाहरू विश्वमा भावनात्मक सन्तुलन कायम गर्न सहयोगी हुनेछन्।