گیان کیہ شے اے؟

گیان پان دا مطلب اے مہاتما بدھ بننا – یعنی انسانی ترقی دی اتم پدھر – اتے ایہ بدھ مت دا ات لکشن اے۔ ایہ اجیہی شے اے جس نوں پان دی ہر کوئی یوگتا رکھدا اے۔

 ایس ویلے اسی مہاتما بدھ نہیں آں – ایس دی تھاں، اسی اک اجیہی حیاتی گزار رہے آں جس وچ مسلے اتے اوکڑاں دا چلار اے۔ اسی ایس گھمن گھیر وچ پھنسے ہوۓ آں کیونکہ ساڈے من آپوں ہی ہر شے نوں غلط سمجھدے نیں اتے اسی ایس نوں حقیقت مننے آں۔ اسی اجیہا کرم اختیار کرنے آں جس توں اسی سمجھنے آں کہ سانوں سچی خوشی ملے گی، پر ایس توں سانوں نری مصیبت ملدی اے۔
 
[ویکھو: نیتی وشے کیہ شے اے؟]

 عام طور تے اسی جو کرنا چاہنے آں کرنے آں ایس گل دی پرواہ کیتے بغیر کہ ایس دا دوجیاں اوپر کیہ اثر ہووے گا، کیونکہ اسی اپنے آپ نوں جگ دا محور یعنی سب توں پربھاوت پرش سمجھنے آں۔ اجیہے وچاراں دا حقیقت نال کوئی واسطہ نئیں: ایہ خود غرضی اے جو کہ سانوں اتے دوجیاں نوں سوگمان کردی اے۔ گیان پان لئی سانوں سب توں پہلے ایہ کرنا اے:

• اپنے سبھاو دے ساڈے اوپر اتے دوجیاں اوپر اثر دا جائزہ لینا، اتے ایس طراں نقصان دین والے کرماں توں بچنا
• ہر شے دے وجود دی حقیقت نوں سمجھنا، اتے اپنے خیالاں دے دھوکے وچ نہ آونا۔

جد اسی اپنے من دے فرضی خیالاں نوں مننا چھڈ دینے آں تے فیر ایس پلیکھے دی بنیاد اوپر پیدا ہون والے پریشان کرن والے جذبے جویں غصہ، ورودھ، لالچ، اتے کرودھ دا نشٹ ہو جاندا اے۔ اسی آئندہ کدی اپنے منفی جذبیاں دا وسوں باہر وکھالا نہیں کراں گے۔ ایس دے لئی مندرجہ ذیل دی لوڑ اے:

• اچار ونت، جس وچ مورکھ سبھاو توں پرہیز دی شکتی شامل اے
• سمادھ، تا کہ ذہنی اوارگی اتے ذہنی بے حسی توں بچیا جا سکے
• سرتائی، جس دے ذریعہ چنگے ماڑے اتے سچ تے جھوٹ وچکار انتر کیتا جا سکے
• جذباتی توازن، جو کہ مثبت گن جویں پیار اتے درد مندی پنگرن نال آوندا اے۔

جے اسی ایس توں من دا چین پا وی لئیے، تے ایہ کافی نئیں: فیر وی اسی ہر شے اتے ہر انسان دا آپس دا جوڑ اتے آپس دی محتاجی نوں نئیں ویکھ سکاں گے۔ ایس پاروں، اسی کدی وی دوجیاں دی مدد کرن دے متعلق اُتم طریقے نہیں مِتھ سکاں گے۔

ایس دے لئی سانوں مکمل طور اوپر گیانی مہاتما بدھ بننا ہووے گا، جس وچ ساڈے من بالکل نرول ہوندے نیں۔ اسی سارے جگ دی آپس دی محتاجی نوں صاف صاف ویکھنے آں اتے انج ایس گل نوں سمجھنے آں کہ دوجیاں دی مدد کویں کیتی جاۓ۔ ساڈے شریر وچ ات دی شکتی اے، اسی ہر اک نال چنگی طراں گل بات کر سکنے آں، اتے ساڈے من ہر شے دی پوری سدھ بدھ رکھدے نیں۔ سب لوکاں لئی ساڈا پیار، درد مندی اتے برابر دی چنتا اینی کو ڈاڈھی اے کہ جویں ہر کوئی ساڈا من موہن اکلوتا نیانا ہووے۔ (ویکھو: درد مندی کیہ شے اے؟) اسی دوجیاں دی بھلائی دے لئی بے لوث کم کرنے آں۔ جد اسی گیان پا لئیے تے ایہ ناممکن اے کہ اسی صبر نوں ہتھوں چھڈ دئیے یا غصہ وچ آجائیے، لوکاں نال چمبڑے رہئیے یا اوہناں نوں امن جوگ کر دئیے کیونکہ اسی بوہت مصروف آں یا تھکے ہوۓ آں۔

اک مہاتما بدھ دے سمان اسی سروش مان وی آں پر قادرِمطلق نہیں آں۔ اسی دوجیاں دے دکھ درد دا اوپا نئیں کر سکدے، پر اسی اوہناں نوں راہ وکھا سکنے آں اتے اوہناں لئی مثال وی قائم کر سکنے آں۔ گیان تک پوہنچن دی راہ طے کرن لئی سانوں ضرورت اے:

• مثبت شکتی دی بے پناہ ذخیرہ اندوزی: دوجیاں دی حتیٰ المقدور مدد
• حقیقت نوں پراپت کرن دا جتن: دنیا دے متعلق مورکھ سوچ دی بندش۔

 ساڈے سب کول ضروری چیز وست موجود اے -  ساڈا شریر اتے مڈھلی انسانی سدھ بدھ – جنہاں نال اسی گیان دے سبب پیدا کر سکنے آں۔ آکاش دے سمان، ساڈے من اتے قلب فطری طور اوپر جذباتی پریشانی اتے پریشان کرن والے وچاراں توں پاک نیں۔ اساں کیول ایہناں نوں ایس طراں پنگرنا اے کہ اوہ اپنی پوری یوگتا تک پوہنچ سکن۔

 ہو سکدا اے کہ گیان اک تقریباً پراپت نہ کرن جوگے لکشن سمان ہووے، اتے ایس نوں پانا ہے وی ڈاڈھا اوکھا-  کدی کسے نے ایہ دعویٰ نہیں کیتا کہ ایہ کم سوکھا سی! پر ایس لکشن اوپر کم کرنا زندگی نوں زبردست منورتھ دیندا اے۔ ساڈے ہر اک دے نال آپس دے جوڑ نوں سمجھن نال سانوں دل مندا ہون اتے ڈر توں سرکھشا ملدی اے۔ ساڈی ایس مہان معرکہ آرائی نال ساڈی حیاتی بھر پور ہو جاندی اے: سب دی بھلائی دی خاطر گیان حاصل کرنا۔