آریہ دیو

آریہ دیو سری لنکا وچ اک شاہی خاندان وچ پیدا ہویا، اتے دوجی صدی عیسوی دے وچکار تے تیجی صدی عیسوی دے وچکارلے سمے وچ گزریا۔  بعض قصیاں دے انوسار اوہ اک کنول دے پھل توں پیدا ہویا۔ چھوٹی عمر وچ ہی اوہ بودھی بھکشو بن گیا۔ اوتھے اوس نے دکھنی بھارت جان توں پہلے بودھی صحیفے، 'تریپیتاکا'  دا ڈوہنگا مطالعہ کیتا  تا کہ اوہ راجہ اودھے بھدرا دی شاتا وہانا راج دھانی وچ جا کے ناگرجونا دے نال ودیا لے سکے۔ راجہ اودھے بھدرا نوں ناگرجونا دا 'دوست دے نام خط' اتے 'قیمتی ہار' عطا ہویا سی۔ آریہ دیو ناگرجونا دے سنگ ہو لیا اتے اوس دے نال شری پرواتا دے پوتّر پہاڑ جو اج دے زمانے دی ناگرجونا کونڈا وادی دے اوپر آندھر پردیش وچ شاتا وہانا راج دھانی وچ واقع اے اوپر مطالعہ جاری رکھیا۔  

اوس ویلے مترچیتا، شوا دا اک مرید، نالندا وچ سب نوں مناظرے وچ ہرا رہیا سی۔ آریہ دیو چیلنج قبول کرن اوتھے گیا۔ راہ وچ اوس دی ملاقات اک سوانی نال ہوئی جو غیرمعمولی شکتی پراپت کرن دی کوشش کر رہی سی، اتے ایس لکشن نوں پان لئی اوس نوں کسے وگیانک بھکشو دی اکھ دی لوڑ سی۔ درد مندی دے اثر ہیٹھ اوس نے سوانی نوں اپنی اک اکھ دے دتی، پر اکھ لین دے بعد اوس عورت نے اوس نوں پتھر مار کے تباہ کر دتا۔ اوس دے بعد توں آریہ دیو کانے دے طور تے پچھانیا جاندا رہیا۔ آریہ دیو نے مترچیتا نوں مناظرہ اتے خصوصی شکتی دونواں وچ ہرا دتا، اتے اوس توں بعد مترچیتا اوس دا چیلا بن گیا۔

 آریہ دیو نے کئی ورے نالندا وچ قیام کیتا۔ زندگی دے اخیرلے سالاں وچ، فیر وی، اوہ ناگرجونا دے کول واپس گیا جس نے مرن توں پہلے اپنی ساری شکشا اوس دے حوالے کر دتی۔ آریہ دیو نے دکھنی بھارت وچ کئی آشرم تعمیر کیتے اتے اوتھے بوہت شکشا دتی، اتے مہایانا پنتھ دی بنیاد رکھی، خصوصاً مدھیا مک عقیدیاں دے نال اوس دی لکھت، 'چار سو اشلوک اوپر مشتمل بودھی ستوا یوگا حرکتاں اوپر مقالہ' لکھیا۔ ایس نوں اختصار نال چار سو یا چار سو اشلوک دا مقالہ کہندے نیں۔ ناگر جونا وانگوں آریہ دیو نے وی 'گوہیا سماج تنتر' اوپر تبصرے لکھے۔ 

Image source: himalayanart.org