Aryadeva

Aryadeva [Tib. Wylie, 'Phags-pa'i lha, çev.] Sri Lanka’da bir kraliyet ailesinin üyesi olarak dünyaya gelmiş ve İsa’dan sonra yaklaşık olarak 2. ila 3. yüzyıllar arasında yaşamıştır. Bazı kaynaklarda bir nilüfer çiçeğinin içinden doğduğu aktarılır. Erken yaşta keşiş olarak Tripitaka olarak bilinen Budist metinleri öğrenmiş ve daha sonra kral Udayibhadra’nın Şatavana krallığında bulunan Nagarjuna’nın öğrencisi olmak üzere Güney Hindistan’a gitmiştir. Kral Udayibhadra Nagarjuna’nın ‘Bir Dosta Mektup’ ve ‘Değerli Çelenk’ adlı eserlerinde hitap ettiği kraldır. Aryadeva Nagarjuna’ya eşlik etmeye ve onunla beraber o zamanki Şatavana Krallığı sınırları içinde kalan ve bugünkü Andra Pradeş eyaletinde bulunan Nagajunakonda vadisindeki Şri Parvata’da bulunan kutsal dağlarda yaşamaya devam etti. Bu sıralarda tanrı Şiva’nın müridi olan Matrcheta yapılan tüm münazaralarda Nalanda’da bulunan keşişleri yeniyordu. Aryadeva onunla yüzleşmek üzere Nalanda’ya gitti. Yolda özel güçler edinmeye çalışan ve bu yüzden de bilge bir keşişin gözüne ihtiyaç duyan yaşlı bir kadınla karşılaştı. Aryadeva duyduğu şefkatin etkisiyle bir gözünü kadına verdi fakat kadın gözü alınca onu bir taşın altında ezdi. Bu olaydan sonra Aryadeva tek gözlü olarak tanınmaya başladı. Aryadeva Matrcheta’yı hem münazara hem de özel güçler atışmasında yendi ve Matrcheta onun müridi oldu.

Aryadeva Nalanda’da uzun yıllar kaldı. Ancak yaşamının ilerleyen yıllarında ölmeden önce ona bütün öğretilerini emanet eden Nagarjuna’nın yanına döndü. Aryadeva Güney Hindistan’da pek çok manastır kurdu ve geniş kapsamlı dersler vererek hem Mahayana geleneğini hem de ‘Boddhisattva Yoga’sının Eylemleri Üzerine Dörtyüz Mısra’ (Byang-chub sems-dpa’i rnal-‘byor spyod-pa bzhi-brgya-pa’i bstan-bcos kyi tshig-le’ur byas-pa, Skt. Bodhisattvayogacarya-catuhshataka-shastra-karika) adlı eseriyle bu geleneğin içinde yer alan Madhyamaka ilkelerini oluşturdu. Bu metin kısaca ‘Dört Yüz’ veya ‘Dört Yüz Mısralık İlmi Eser’ olarak da bilinir. Nagarjuna gibi Aryadeva da Guhyasamaja Tantra’sı üzerine yorumlama ve tefsirler kaleme aldı.

Resim kaynakçası: himalayanart.org