اسی سب درد مندی دی یوگتا لے کے پیدا ہونے آں جس وچ اسی دوجیاں نوں دکھ اتے اوس دے سبب توں ازاد ویکھن دی آشا رکھنے آں۔ اسی ایس یوگتا نوں انج پنگر سکنے آں کہ جس توں سانوں اتے دوجیاں نوں ات دا فیدہ پوہنچے۔
ایس سلسلہ وچ سب توں وڈی گل ایہ ہے کہ اسی اپنی درد مندی دی حداں مقرر کرئیے اوہناں لوکاں تک جنہاں نال سانوں آمنے سامنے یا آن لائن واہ پیندا اے، جس وچ کجھ پشو وی شامل کیتے جا سکدے نیں۔ ہولی ہولی، اسی اپنے درد مندی دے جذبے وچ سب نوں شامل کر لواں گے: اوہ جو سانوں پسند نیں، اجنبی لوکی، اتے ایتھوں تیکر کہ اوہ وی جنہاں نوں اسی بالکل چنگا نئیں جاندے۔ اسی ایہ چلار اوس ویلے تک چالو رکھنے آں جدوں تک کہ سارا جگ ساڈی درد مندی دی جھولی وچ نہ آجاۓ - جی ہاں، حتیٰ کہ لال بیگ وی!
درد مندی دے دو پرت نیں اک جذباتی دوجا سرتائی۔ جذباتی پدھر اوپر، سانوں دھرتی اوپر ساری مخلوق دی آپس دی حاجتمندی نوں سمجھنا چاہیدا اے۔ عالمی معیشت اتے ہر اوہ شے جس توں اسی مزے لٹنے آں – کھان پین، کپڑا لتا، منورنجن دے رچھ ، گھر، گڈیاں وغیرہ ایہ سب دوجے لوکاں دی محنت دا نتیجہ اے۔ اوہناں لوکاں دے بغیر نہ سڑکاں ہوندیاں اتے نہ ہی بجلی، بالن، پاںی یا خوراک۔ کیول ایس گل نال ہی ساڈے اندر اوہناں لئی تشکر پیدا ہوندا اے، اک اجیہی من دی خوش کرن والی حالت جس نال "دل نوں گرم کرن والا پیار" جنم لیندا اے۔ اسی ایس دھنواد دے احساس اوپر جس قدر زیادہ گوہ کرئیے اونا ہی زیادہ اسی دوجیاں نال پیار کراں گے، اک ممتا دے سمان جس دے اکلوتے نیانے نوں کوئی ڈاڈھی پیڑ ہووے۔ اسی دوجیاں دی بد نصیبی اوپر سوگوار ہونے آں، پر اسی اوہناں اوپر ترس نہیں کھاندے۔ اسی اوہناں نال تعلق خاطری قائم کرنے آں جویں کہ ایہ ساڈا ہی مسلہ ہووے۔
ساڈی درد مندی نوں سب دے نال برابر دا ونڈن دی سرتائی وجہ بالکل صاف اے، پر چوکھے لوکی ایس دی پرواہ نئیں کردے: خوشی وچ رلت دے معاملہ وچ اسی سب برابر آں، اتے دکھ تے مصیبت توں مکتی پان دے معاملہ وچ وی اسی سب اکو جیہے آں۔ ایہ دو سچائیاں ہمیش پکیاں نیں بھاویں کوئی ساڈے توں دور ہووے یا نیڑے، اتے بھاویں اوہ کجھ ہی کردے ہون۔ جے کوئی پرش ڈاڈھا بھیڑا کم کر رہیا ہووے، تے اوہ ایہ کم انجان پن، پلیکھا یا خود فریبی دی بنا اوپر کردا اے ایس پلیکھے دے ہیٹھ کہ ایس توں اوس نوں یا سماج نوں فیدہ ہووے گا۔ ایہ ایس لئی نہیں کہ اوہ فطری طور اوپر برا انسان اے؛ کوئی پرش وی فطری طور تے "بد" نئیں ہوندا۔ ایس پاروں ایہ معقول اتے سوتر پرتندھ ہووے گا جے اسی اوہناں لئی درد مندی دا جذبہ رکھئیے، کیونکہ جس طراں اسی دکھ سہنا نہیں چاہندے، تے انج ہی اوہ وی ایہ نہیں چاہندے۔
درد مندی اوپر سمادھ
درد مندی پیدا کرن دی سرکھیا نال ایہ جذبہ پدھر در پدھر خصوصیت دے حساب نال پنگردا اے۔ پہلے اسی اوہناں دے دکھ اوپر توجہ مرکوز کرنے آں جو سانوں پسند نیں، فیر اوہ جنہاں بارے اسی ان پکھ آں، اتے فیر اوہ جو سانوں پسند نہیں۔ اخیر اسی سب لئی، سب تھاں دکھ سہن والیاں اوپر برابر دی توجہ دینے آں۔
ہر مرحلہ اوپر اسی تن جذبیاں نوں پنگرنے آں:
- کنی ودیہ گل ہووے جے اوہ دکھ درد اتے ایس دے سبب توں مکتی پا لین۔
- کاش کہ اوہ ازاد ہون؛ میری اچھیا اے کہ اوہ مکش پان۔
- کاش کہ میں اوہناں نوں مکتی دلوان وچ اوہناں دی مدد کر سکاں۔
لہٰذا، درد مندی دوجیاں نوں مسلیاں توں جان چھڈان اتے دکھ توں مکتی پراپت کرن وچ اوہناں دی مدد دی آشا اوپر مشتمل اے۔ ایہ معتبر گل اے کہ مسلیاں دا حل حقیقت پسند طریقیاں اوپر عمل کرن نال ممکن اے، یعنی کہ کوئی دَشا وی مایوس کرن والی نہیں۔ تے بدھ مت وچ درد مندی من دی اک اجیہی ترکھی دَشا اے جو دوجیاں دی بھلائی دی خاطر ہر ویلے عملی قدم چکن نوں تیار اے۔