ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਦਇਆਵਾਨ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ, ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਦੂਸਰੇ ਦੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ਯੋਗ ਲਾਭ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਉਸ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਹਮਦਰਦੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਸੀਂ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਔਨਲਾਈਨ ਮਿਲਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਕੁਝ ਜਾਨਵਰ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਕਰਨਾ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ, ਅਸੀਂ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਹਮਦਰਦੀ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ: ਉਹ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਅਜਨਬੀ, ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬਿਲਕੁਲ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਅਸੀਂ ਉਦੋਂ ਤਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਤਕ ਸਾਡੀ ਹਮਦਰਦੀ ਵਿਚ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ – ਹਾਂ, ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਕਾਕਰੋਚ ਵੀ!
ਹਮਦਰਦੀ ਵਿੱਚ ਦੋਵੇਂ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਅਤੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਹਿੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਗ੍ਰਹਿ 'ਤੇ ਸਾਰੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਅੰਤਰ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਜਿਸਦਾ ਅਸੀਂ ਅਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ – ਭੋਜਨ, ਕੱਪੜੇ, ਯੰਤਰ, ਘਰ, ਵਾਹਨ ਅਤੇ ਹੋਰ – ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਦੁਆਰਾ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਬਗੈਰ, ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸੜਕਾਂ, ਬਿਜਲੀ, ਬਾਲਣ, ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਭੋਜਨ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਹੀ ਬਹੁਤ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰ ਹੋਈਏ, ਮਨ ਦੀ ਇਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਵਸਥਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ "ਨਿੱਘੇ-ਦਿਲ ਦਾ ਪਿਆਰ" ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸੀਂ ਇਸ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਓਂਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਦਰ ਕਰਾਂਗੇ, ਇਕ ਮਾਂ ਵਾਂਗ ਜੋ ਭਿਆਨਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੇਗੀ ਜੇ ਉਸ ਦੇ ਇਕਲੌਤੇ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਭਿਆਨਕ ਵਾਪਰੇ। ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ’ਤੇ ਦੁਖੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਤਰਸ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਹਮਦਰਦੀ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸਾਡੀਆਂ ਹਨ।
ਸਾਡੀ ਹਮਦਰਦੀ ਨੂੰ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਬਰਾਬਰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਅਧਾਰ ਇੰਨਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਵਿਚਾਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ: ਹਰ ਕੋਈ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਵਿਚ ਬਰਾਬਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਹਰ ਕੋਈ ਨਾਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਵਿਚ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਤੱਥ ਸੱਚੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਸਾਡੇ ਨੇੜੇ ਹੈ ਜਾਂ ਦੂਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਚਾਹੇ ਉਹ ਜੋ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋਣ। ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਅਗਿਆਨਤਾ, ਉਲਝਣ ਅਤੇ ਭਰਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਏਗਾ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅੰਦਰੂਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾੜੇ ਹਨ; ਕੋਈ ਵੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਤੌਰ' ਤੇ "ਮਾੜਾ" ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਲਈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਹਮਦਰਦੀ ਰੱਖਣਾ ਉਚਿਤ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ ਝੱਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ, ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਹਮਦਰਦੀ ਦਾ ਧਿਆਨ
ਹਮਦਰਦੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਇਸ ਨੂੰ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਫਿਰ ਉਹ ਜਿਹੜੇ ਨਿਰਪੱਖ ਹਨ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਆਖਰਕਾਰ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਕਿਸੇ, ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ 'ਤੇ ਬਰਾਬਰ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਹਰ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਅਸੀਂ ਤਿੰਨ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ:
- ਇਹ ਕਿੰਨਾ ਵਧੀਆ ਹੋਵੇਗਾ ਜੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੁੰਦੇ।
- ਉਹ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਣ; ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਣ।
- ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਵਾਂ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਹਮਦਰਦੀ ਵਿਚ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਦਾਸੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਭਰੋਸਾ ਹੈ ਕਿ ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਕੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਮਤਲਬ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿਚ ਹਮਦਰਦੀ, ਫਿਰ, ਮਨ ਦੀ ਇਕ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਅਵਸਥਾ ਹੈ ਜੋ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਲ, ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।