سرکونگ رنپوچے دا اک مہان گرو بنن بارے وچار

ذاتی طور تے، رنپوچے مستند، معیاری لکھتاں اوپر وی سوال کردے سان۔ انج کرن ویلے تسونگکھاپا دی مثال سامنے رکھدے سان۔ چودھویں صدی دے ایس سدھارک نے لکھیا سی کہ ہندوستانی اتے تبتی دوہناں دے گورواں دیاں آدر لائق لکھتاں اک دوجے دی تردید کردیاں سان یا اوہناں اندر بے تُکیاں گلاں موجود سان۔ تسونگکھاپا نے اجیہے نکتیاں نوں موہرے لیاندا اتے اوہناں دی پرچول کیتی، یا تے ایہو جئے سبھاو اتے عقیدے جو عقل دی کسوٹی اوپر پورے نہ آون اوہناں نوں رد کردیاں ہوئیاں، یا فیر اوہناں عبارتاں نوں جو پہلاں غلط ول نال سمجھیاں گئیاں سان اوہناں دی نویں، سُرت سمان تشریح راہیں۔ چھڑے اوہ لوکیں جنہاں دا روحانی گیان بڑا کھلا اتے سمادھ دا تجربہ چوکھا اے ایس لائق نیں کہ نویں معنے بیان کر سکن۔ سرکانگ رنپوچے ایہو جئے لوکاں وچوں ہی سان۔

مثلاً، اپنے مرگ توں ذرا پہلاں رنپوچے نے مینوں بلایا اتے تسونگکھاپا دی ڈاڈھی اوکھی فیلسوفی کتاب 'تشریح لائق پکے معنیاں دے ودیہ بیان دا نچوڑ' وچوں اک لکھت ول اشارہ کیتا۔ رنپوچے نے ایس کئی سو صفحیاں دے مقالے دی قرأت نوں، چھڑا اپنے چیتے نال، روز دی عبادت دا انگ بنا لیا ہویا سی۔ ایہ عبارت اچیچ من دے پلیکھے دے سبب یعنی من دی پدھر تے پلیکھے پیدا کرن والے "بیجاں" بارے سی۔ ایس نکتے نوں ہوراں تیکر اپڑان لئی میں ایس شبد دا ترجمہ "بیج" دی تھاں "رحجان" کر رہیا ساں۔ منطق، تجربہ اتے لکھت توں دوجیاں عبارتاں کڈ کے، ایہناں سبناں دی مثال دے کے رنپوچے نے ایہ بیان کیتا کہ اک چاول دا بیج وی آپوں چاول ہی ہوندا اے۔ ایس پاروں (من دے) پلیکھے دا بیج وی "بھورا کو" پلیکھا ہی ہے۔ ایہ انقلابی بیان لا شعور نال عمل کرن اتے اوس نوں سمجھن دے معاملیاں وچ ڈاڈھیاں اوڑکاں رکھدا اے۔

اپنی اختراعی سرت دے باوجود سرکانگ رنپوچے، ہر ویلے اپنے سب طریقیاں نال، عاجزی اتے وکھالے توں بچن اوپر زور دیندے سان۔ ایس لئی، ایس حقیقت دے باوجود کہ منڈ گڈ وچ اوہناں دے آشرم دے اوہ سب توں وڈے لاما سان، رنپوچے نے اپنے لئی کوئی ودیہ اتےسندر گھر نئیں بنوایا، بس ایویں اک سادہ جیہا کوٹھا۔ دھرم شالہ وچ وی اوہناں دا گھر بڑا سادہ سی، ایس وچ چار جنیاں ، اکثر آون والے پروہنے، دو کتے اتے اک بلی لئی تن کمرے سان۔

بالکل انج ہی جویں رنپوچے اپنی وڈیائی دے وکھالے توں گریز کردے سان، اوہ اپنے چیلیاں نوں وی اوہناں دی وڈیائی کرن توں منع کردے سان۔ مثال دے طور تے، سمادھ دیاں کئی مشقاں اپنے روحانی گورو نال چیلے دے جوڑ دا حساب رکھدیاں نیں، جویں کہ تفصیل نال من دی پدھر تے تصویراں بنانا جس نوں گورویوگ آکھدے نیں، اتے اک منتر دا جاپ کرنا جس اندر لاما دا سنسکرت نام رلت اے۔ گورویوگ دی مشقاں وچ رنپوچے اپنے چیلیاں نوں ہمیش ایہ صلاح دیندے سان کہ اوہ تقدس مآب دلائی لاما دی مورت موہرے (من وچ) رکھن۔ جدوں اوہناں کولوں اوہناں دے منتر نام بارے پوچھیا گیا تے اوہناں ہمیش اپنے پیو دا نام جپن لئی دسیا۔ ویویں صدی دے شروع دے مہان گورواں اتے مشقاں دی سرکھیا دین والیاں وچ اک نام رنپوچے دے پیو سر کانگ دورجے چانگ دا اے۔ اوہ اپنے سمے اندر کلچکر چلار دے وارث سان جس دا مطلب ایہ ہے کہ اپنے گیان اتے سمادھ دے تجربے نوں اگلی پیڑھی تیکر اپڑان لئی اوہناں دا رتبہ اک منّے پرونّے گورو دا سی۔

رنپوچے دی حیاتی دا سادہ وسیب ہور کئی شیواں وچ اپنا وکھالا کردا سی۔ مثلاً جدوں کدی وی اوہ سفر کردے سان، اوہناں دے موہرے مہاتما گاندھی دی مثال ہوندی سی۔ اوہ ہندوستانی ریل گڈی دے تیجے درجے دے تن برتھاں والے ڈبے وچ سواری کرن اوپر اصرار کردے سان، ماسوا ایس گل دے کہ کسے خاص مجبوری ہیٹھ کجھ ہور نہ چُننا پوے۔ اوہ اوس ویلے وی نئیں سان جھکدے جدوں اوہناں نوں بدبودار حاجت خانے دے نیڑے والی برتھ اوپر سَونا پوے، جویں کہ ساڈے پچھم دے پہلے سانجھے سفر دے دوران ہویا، جدوں اسی دھرم شالہ توں دلی ول ٹُرے۔ رنپوچے نے آکھیا کہ عام لوکاں وانگوں انج سفر کرنا بڑی ودیہ گل اے کیوں جے انج درد مندی دا جذبہ پیدا کرن وچ سہائتا ملدی اے۔ گڈی دے تنوں درجے اکو وقت تے اکو تھاں پوہنچدے نیں، تے فیر پیسہ کیوں روڑھیا جاوے؟ رنپوچے اوہناں لوکاں نوں دلوں چنگا نئیں سان جاندے جو اوہناں اوپر اپنا پیسہ فضول خرچ کرن، بھاویں اوہ گڈی دی اُچے درجے دی ٹکٹ خریدن اوپر خرچ ہووے، یا اوہناں نوں مہنگے، اُچے ریستوراناں وچ لیجان اوپر خرچ ہووے۔

اک وار، جدوں رنپوچے سپیتی توں دھرم شالہ واپس آ رہے سان، ہور کئی چیلیاں دے نال میں وی، اک ہندوستانی بازار وچ، سواگت کرن لئی، اوہناں نوں اُڈیک رہیا ساں۔ اسی راہ تکدے رہے تے کئی کاراں اتے بساں رنپوچے دے بغیر سامنے توں لنگدیاں رہیاں۔ فیر اوس مغروں اک مَیلا جیہا، پرانا ٹرک بازار اندر آیا۔ ہتھ وچ اپنی دعاواں دی تسبیح پھڑے ہوئے سرکانگ رنپوچے ایس ہی بھیڑ بھرے ٹرک وچ بیٹھے ہوئے سان۔ اوہناں نے اپنے نوکراں نال سپیتی توں لے کے اوتھے تیکر دا سارا سفر، تن دن تیکر ایس ٹرک وچ کیتا سی، نہ اپنے آرام دی پرواہ کیتی اتے نہ ہی اوس ٹرک دے ماڑے حُلیے دی۔

جدوں رنپوچے میرے اتے اپنے نوکراں نال منڈ گڈ دے مہان مونلم میلے توں واپس آ رہے سان، سانوں پونا وچ پوری دہاڑی گڈی نوں اُڈیکنا پیا۔ اوہناں نے خوشی خوشی اک ڈاڈھے رولے رپے والے اتے گرم، تیجے درجے دے ہوٹل دے کمرے وچ ڈیرہ لا لیا، جس دی پیشکش اک مقامی سویٹر ویچن والے تبتی نے کیتی سی۔ سچی گل ایہ وے کہ رنپوچے اکثر صلاح دیندے سان کہ اسی جدوں ہندوستان اندر سفر کرئیے تے رات والی بساں وچ جائیے کیوں جے اوہناں وچ سفر نسبتاً سستا اتے سَوکھا ہوندا سی۔ بھیڑ نال بھرے لاریاں دے اڈیاں تے اڈیکن نوں اوہ مندا نئیں سان جاندے۔ اوہناں سانوں دسیا سی کہ اوہناں نے سمادھ دیاں چوکھیاں مشقاں کر رکھیاں سان تاں جے اپنے آپ نوں مصروف رکھ سکن۔ رولا رپا اتے آلے دوالے دی گندگی توں اوہناں دی رجھتا اوپر کوئی اثر نئیں سی ہوندا۔

رنپوچے اک تھاں ٹِک کے بوہتا چرکدی نئیں سان رہندے، سغوں ہمیش ایدھر اودھر آندے جاندے رہندے سان۔ اوہ کہندے سان کہ کسے اک تھاں نال موہ لان اوپر قابو پاون لئی ایہ ودیہ اے۔ تے انج، جدوں اسی دورہ کر رہے ہوندے ساں، تے اسی اکو ہی گھر وچ بوہتے دن نئیں ساں ٹھہردے تاں جے انج نہ ہووے کہ اسی بوہتا چِر اوتھے ٹھہر جائیے اتے اپنے میزبان اوپر بوجھ بن جائیے۔ جدوں کدی اسی کسے بودھی آشرم وچ اک وڈیرے بھکشو نال جو اوتھوں دا گورو وی ہوندا ٹھہردے تے رنپوچے اوس بھکشو نال اپنے ودیہ یار بیلی والا ورتا کردے۔ اوہ اپنے دلی سانگھے چھڑا اکو ہی شخص نال نئیں سان جوڑدے۔

رنپوچے بھاویں کدرے وی جاون، اوہ ساری دہاڑی ڈاڈھیاں مشقاں چالو رکھدے سان، اتے راتیں تھوڑا کو سوندے سان۔ اوہ تانترک تصوراتی شبیہاں (سادھناواں) لئی منتراں اتے لکھتاں نوں پڑھدے رہندے سان، چھڑا اپنے متھے ہوۓ کماں دے وچ وچ ہی نئیں جدوں بدیسی لوک اوہناں دے درشن لئی آۓ ہوون، بلک ایتھوں تیکر کہ میرے ترجمیاں دے دوران، اُڈیک دے وچکارلے سمے وچ وی پڑھن دا ایہ سلسلہ چالو رہندا سی۔ اپنی سادھنا بارے سمادھ دا چلار کدی ٹُٹدا نئیں سی، بھاویں اوہ موٹر کار وچ ہوون یا ریل گڈی وچ، یا ہوائی جہاز وچ سفر کر رہے ہوون، باہرلی دَشا کدی اڑک نئیں سی بندی۔ اوہ ایس گل اوپر زور دیندے سان کہ اسی بھاویں کدرے وی جائیے یا کجھ وی کر رہے ہوئیے، روز دی کڑی مشق ساڈی حیاتی نوں چلار دا احساس دواندی اے۔ ایس توں سانوں ڈاڈھی لوچ، خوداعتمادی اتے استحکام ملدا اے۔

اپنی ایس پوجا دا، رنپوچے کدی وکھالا نئیں سان کردے۔ اوہ کہنے سان کہ سانوں ہر کم چپ چپیتے اتے نجی طور تے کرنا چاہیدا اے، جویں کہ بھوجن کرن توں پہلاں دی دعا ہووے یا درس شروع کرن توں پہلاں دی پرارتھنا۔ دوجیاں نال بھوجن کرن توں پہلاں لمیاں دعاواں پڑھنا اوہناں نوں بے آرام کر سکدی اے، یا فیر اوہ ایہ سوچ سکدے نے کہ اسی اوہناں تے رعب پاون یا اوہناں نوں شرمندہ کرن دی کوشش کر رہے آں۔ نالے اوہناں نے کدی وی ہوراں اوپر کوئی رسم یا پوجا دھکے زوری قائم نئیں کیتی، بلک جو وی دعاواں یا رسماں، عام طور تے درس توں پہلاں یا مغروں، اوہناں نوں سدے گئے مرکز وچ پہلاں توں رواج وچ ہوندیاں، اوہناں نوں ہی مندے سان۔

بھاویں رنپوچے تقدس مآب نوں اتے تبتی تے پچھمی، دوہناں طراں دے آشرماں نوں وڈے نذرانے دیندے سان، پر نہ تے کدی ایہناں بارے گل کردے، نہ وڈیائی جتاندے سان۔ اوہناں دی مت ایہ سی کہ انج کدی وی نہ کرو۔ اک وار ولوربا، اٹلی وچ اک درمیانی عمر دا ماڑے حال بندہ رنپوچے نوں ملن لئی آیا۔ اوہ جدوں کمرے توں باہر جا رہیا سی، اوس نے چپ چپیتے، کسے سامنے والے استھان اوپر نئیں، بلک اک نکی جئی میز اوپر، اک لفافہ جس اندر وڈی نذرانے دی رقم سی، رکھ دتا۔ مغروں رنپوچے نے آکھیا کہ کسے لاما نوں نذرانہ دین دا ایہو ہی صحیح ول اے۔

پر خیر، رنپوچے دا زور ایس گل اوپر سی کہ ساڈی عاجزی دا مڈھ خلوص ہونا چاہیدا اے، جھوٹا نہ ہووے۔ اوہ ایہو جئے لوکاں نوں چنگا نئیں سان جاندے جو عاجزی دا جھوٹا وکھالا کردے نیں، اتے اندروں غرور اتے گربھ نال بھرے ہوندے نیں، یا جو اپنے آپ نوں بڑا وڈا یوگی سمجھدے نیں۔ اوہ اک ٹپریواس دا پچھواڑا رکھن والے گھمنڈی پجاری شخص دا قصہ سناوندے سان جو اک وڈے لاما موہرے پیش ہویا۔ انج جویں اوس نے پہلاں کدی سنسکرتی دا منہ وی نہ تکیا ہووے، اوس نے پوچھیا کہ لاما دی میز اوپر رسماں کرن دا ایہ سامان کیہ اے؟ جدوں اوس نے لاما دی بلی ول اشارہ کر کے پٔچھیا کہ ایہ اولّا جانور کیہ اے، تے لاما نے اوس نوں دھکے مار کے کڈ دتا۔

رنپوچے نوں ایہ گل اچیچ بھیڑی لگدی سی جدوں لوکیں اپنی پوجا بارے وکھالے لئی شیخی مارن۔ اوہ کہندے سان کہ جے اسی سمادھ لئی چِلہ کٹن دا ارادہ کرنے آں، ایتھوں تیکر کہ اسی اپنا چِلہ پورا کر لیا اے، سانوں ہوراں نوں ایہ گل دسنی نئیں چاہیدی۔ سب توں ودیہ گل ایہ وے کہ اسی ایہو جئیاں شیواں نوں اپنی ذات توں باہر نہ کڈئیے اتے کسے نوں ایہ پتہ نہ لگن دیوئیے کہ اسی کیہ کر رہے آں۔ نئیں تے ساڈے بارے لوکاں دی گل بات کئی اڑیکاں پیدا کرے دی، جویں اپنے اوپر گھمنڈ، یا دوجیاں اندر ساڑ اتے مقابلے دا جذبہ۔ کسے نوں وی ایہ پتہ نئیں سی کہ مہاتما بدھ دی کیہڑی شبیہ اوپر تسونگکھاپا دی خاص تانترک پوجا مبنی سی۔ ایہ تے اوس ویلے، جدوں اوہناں دے چیلے کئیڈروب جے نے، اوہناں دے مرگ توں عین پہلاں اوہناں نوں غور نال تکدیاں ہوئیاں اپنی اندرلے نذرانے پیش کرن والی کٹوری نال باٹھ واری چڑھاوے چڑھاۓ، فیر جا کے اوہناں نوں پتہ لگیا کہ ایہو ہی چکر سموار ہے، مہاتما بدھ دی اوہ شبیہ جو اوہناں دی وچل واہی خوشی دا مجسمہ اے۔ انج ہی، سرکانگ رنپوچے دی ساری مشہوری اتے کلچکر بارے اوہناں دا اُچا رتبہ بطور اک ماہر دے باوجود، کسے نوں وی اوہناں دی خاص ذاتی پوجا بارے جانکاری نئیں سی۔

رنپوچے اکثر کدمپا گیشیاں بارے گل کردے سان کہ اوہ اپنی تنترک پوجا انج ڈوہنگا لُکا کے رکھدے سان کہ چھڑا اوس ویلے جدوں لوکاں نوں اوہناں دے مرگ مغروں اوہناں دے چولے دی اک نُکر وچ اک نکا جیہا وجر، رچھ، اتے اک ٹلی سیتی ہوئی ملی فیر کدرے جا کے پتہ چلیا کہ اوہ لوکیں کیہڑی پوجا کردے رہے سان۔ رنپوچے نے اپنی حیاتی ایس ہی اصول دے انوسار بتائی۔ عام طور تے رنپوچے اپنے گھر دے سارے جیاں دے سَون توں ادھا گھنٹہ پہلاں سَوں جاوندے سان اتے سویرے ایہناں سبناں توں تھوڑے چِر مغروں اٹھدے سان۔ پر اوہناں دے نوکراں نے اتے میں وی کئی وار تکیا کہ اوہناں دے کمرے وچ بتی سب دے ہورے سوں جان مغروں وی جگدی رہندی سی اتے سب دے جاگن توں تھوڑا چِر پہلاں بجھ جاوندی سی۔

اک وار جاگندورف، جرمنی وچ، رنپوچے دے خاص نوکر چوندزیلا رنپوچے دے سَون دے کمرے وچ اوہناں نال ٹھہرے۔ اوپروں ایہ وکھالا کردے ہوۓ کہ اوہ سَوں گئے نیں، چوندزیلا نے ادھی راتیں ایہ تکیا کہ رنپوچے اُٹھ کھلوتے اتے نروپا دی ۶ مشقاں بارے کجھ مختلف قسم دیاں اوکھیاں کسرتاں پئے کردے نیں۔ بھاویں دن ویلے رنپوچے نوں اُٹھن اتے ٹُرن پھرن لئی اکثر ہوراں دی مدد دی لوڑ پیندی سی، پر اوہناں دے اندر سچ مچ اینی شکتی اتے لوچ موجود سی کہ ایہو جئیاں یوگا کسرتاں کر سکن۔

رنپوچے ہمیش اپنے چنگے گُناں نوں لُکا کے رکھن دا جتن کردے سان۔ اصل وچ، اوہ تے ایہ وی نئیں سان چاہندے کہ انجان لوکاں نوں اوہناں دی پچھان ہووے۔ اک وار کسے انڈونیشی جوڑے نے سانوں اپنی کار وچ پیرس توں ایمسٹرڈیم لیجان دی پیشکش کیتی۔ ایمسٹرڈیم اپڑن مغروں اوس جوڑے نے سانوں اپنے گھر بھوجن کرن دی دعوت دتی۔ ذرا مغروں، جدوں مقامی بودھی مرکز دے لوکاں نے اوس جوڑے نوں ٹیلی فون کیتا تا کہ اوہناں نوں رنپوچے دے بھاشن وچ آون دی دعوت دتی جاوے، تے اوس ویلے میزباناں نوں پتہ لگا کہ اوہناں دا پروہنا کون اے۔ اوس ویلے تیکر اوہ رنپوچے نوں چھڑا اک عام، بڈھا اتے خوش مزاج بھکشو سمجھ رہے سان۔

ایسے ہی جذبے نال، کدی کدار، جدوں اوہ بدیسی سفر وچ ہوون، رنپوچے نیانیاں نال شطرنج کھیڈدے سان، یا اوہ اپنے نکے نوکر نگاوانگ نوں نال بٹھا کے اکو وار دوہناں پاسیاں توں کھیڈ وچ سہائتا دیندے سان۔ نیانے چھڑا ایہ سمجھدے سان کہ اوہ اک مہربان بڈھے دادا نیں۔ اک وار، کرسمس دے موقع تے، جدوں رنپوچے میونخ، جرمنی دی سڑکاں تے ٹُردے جا رہے سان، نیانے ایہ سوچ کے اوہناں مغر لگ گئے کہ ہورے اپنے لال چولے وچ اوہ سانٹا کلاز نیں۔

رنپوچے ایس گل نوں وی لُکاندے سان کہ اوہناں نوں بہتیری انگریزی آوندی اے۔ سپیتی وچ کلچکر دے داخلے دی تقریب مغروں، اوہناں دے مرگ توں اک مہینہ پہلاں، میں ٹابو آشرم وچ، دھرم شالہ مُڑ جاون دی آگیا منگی۔ پچھمیاں لئی میں اک بس کراۓ تے لے لئی سی تے ہن جاون دا سمے آ گیا سی۔ پر اک بدیسی، عین اخیر سمے تے کئیی دے آشرم دی زیارت لئی ٹُر گئی سی جو کہ اوتھوں ۲۰ میل دی چڑھائی اوپر واقع سی، اتے متھے ہوۓ سمے تے مُڑ نئیں سی آئی۔ میں اوس نوں لبھن کئیی ول ٹُر پیا۔ اتے ایس دوران اک اطالوی چیلا رنپوچے دے درشن لئی گیا، پر بنا کسے التھاو دے۔ رنپوچے نے، جنہاں کدی کسے بدیسی نال انگریزی دا اک وی شبد نئیں سی بولیا، اوس اطالوی ول مُڑے اتے اوس نوں بالکل صحیح انگریزی وچ پوچھیا،"ایلکس کتھے وے؟" جدوں اوس نے حیران ہو کے آکھیا،" پر رنپوچے، تسی تے انگریزی نئیں بولدے" تے رنپوچے چھڑا ہنس پئے۔