کدی کدی تنتری مراقبے کرنا
بھاویں، ہر ویلے تنتر دے سمادھ بارے لمے چِر دا چِلہ فائدہ مند ہوندا اے، چوکھے لوکیں ایس نوں اپناون دی عیاشی توں محروم رہندے نیں۔ ایس لئی رنپوچے دے وچار بھوں انج سوچنا اک قسم دے سوڑے من دی نشانی سی کہ اسی انج دا چِلہ صرف اودوں کٹ سکنے آں جدوں ساڈے کول تِن مہینے یا ایس توں ودھ دا ویہلا سمے ہووے، چِلہ کٹن دا ایہ مطلب نئیں کہ اسی دوجیاں توں وکھ ہو جائیے، بلک ایس دا مطلب ایہ ہے کہ ایس چِر اندر اسی ریاضت راہیں اپنے من وچ لوچ پیدا کر سکئیے۔ ہر روز سویر اتے رات ویلے (ایس مشق دا) اک اکٹھ، جدوں اسی باقی ساری دہاڑی معمول دی زندگی گذار رہے ہوئیے، پوری طراں قابل قبول اے۔ رنپوچے نے اپنے کئی چِلے انج ہی کٹے، بنا کسے نوں دسیاں کہ اوہ کیہ کر رہے نیں۔
ایس طراں دی مشق دے ول وچ اکو ہی پابندی اے، اتے اوہ ہے کہ چِلے دے پورے سمے وچ اکو ہی بسترے تے سَونا اتے اکو ہی استھان تے سمادھ کرنا۔ نئیں تے روحانی شکتی دی پنگرتا مَٹھی پے جاوندی اے۔ ایس توں اڈ، چِلے دی پہلی مجلس وچ پہلاں توں مِتھی ہوئی گِنتی دے انوسار ہر مجلس اندر اک مَنّی ہوئی مقدار دے منتر، سجدے اتے کوئی ہور گھڑی مڑی کرن والی رسماں نوں رلانا ضروری ہوندا اے۔ ایس پاروں، رنپوچے نے ایہ مت دتی ہے کہ پہلی مجلس وچ متھی ہوئی رسم نوں صرف تِن وار ادا کیتا جاۓ۔ انج چوکھا روگ لگن وچ وی چلہ نئیں ٹُٹے دا اتے سانوں ایہ رسم مُڑ کے شروع توں ادا نئیں کرنی پوے دی۔
جدوں لوڑ چلّے دی پابندیاں اوپرحاوی ہووے
پر، جویں کہ سب بودھی پربندھاں دے روپاں ہیٹھ ہوندا اے کہ "لوڑ اڑیک نوں توڑدی اے"، پر چھڑی کجھ خاص دَشا اندر۔ اک وار دھرم شالہ وچ مینوں آکھیا گیا کہ میں ہمالیہ دے اک شہر منالی وچ ترجمے دا کم کراں جتھے اوس ویلے تقدس مآب دلائی لاما عطاء اختیار دے اک پریوگ دی اُگوائی کر رہے سان اتے درس دے رہے سان۔ میں رنپوچے دی صلاح لئی۔ اوہناں نے آکھیا کہ مینوں بغیر کسے شک یا جھاکے دے ٹُر جانا چاہیدا اے۔ تقدس مآب دی سہائتا کرنا میرے لئی ہور کسے وی کم توں ودیہ ہووے دا۔ مینوں اپنی پوجا نوں وی توڑنا نئیں پوے دا، جدوں تک کہ میں روز سمادھ دی اک مجلس کراں اتے اونے منتر جپدا رہواں جنہاں نوں میں اپنے لئی متھیا سی۔ میں ایہ ول اپنایا تے تقدس مآب دے نال دس دہاڑے گذار کے دھرم شالہ مُڑ کے جا کے چِلہ پورا کیتا۔
رسماں دی مناسب پابندی
رنپوچے ہمیش ایس گل اوپر زور دیندے سان کہ رسماں نوں صحیح ول اتے سنجیدگی نال ادا کیتا جاوے۔ مثال دے طور تے، تانترک چلے دا تقاضہ ایہ ہوندا اے کہ کجھ منتراں دا جاپ اک خاص گنتی دے انوسار کیتا جاوے اتے اوس مغروں "اگ دی پوجا" کیتی جاوے۔ اگ دی پوجا اک ولیویں رسم اے جس اندر خاص شیواں نوں اگ وچ ساڑیا جاوندا اے۔ پوجا دے دوران ہون والی کسے غلطی دا بدلہ چُکان لئی یا اپنے آپ نوں کسے غلطی توں پاک کرن لئی، ایہ رسم کیتی جاوندی اے۔
کجھ چلے ڈاڈھے اوکھے ہوندے نیں۔ اک جو میں کیتا سی، جس وچ دس لکھ واری منتر دا جاپ اتے ڈاڈھے آہر نال کیتی گئی اگ دی پوجا دے دوران دس ہزار گھاس دے تیلیاں دے جوڑیاں نوں منتر دا جاپ کردے ہوۓ اگ وچ سُٹنا ہوندا اے۔ پورے دس ہزار تیلیاں نوں اکو ہی مجلس وچ بغیر کسے ساہ لین دے اگ وچ سُٹنا ہوندا اے۔ ایس چلے دے مکن اوپر جدوں میں اگ دی پوجا دا پربندھ کیتا تے گھاس دے تیلے تھُڑ گئے۔ پر خیر، دوجیاں رسماں پوریاں کرن مغروں میں رنپوچے نوں ایس بارے دس دتا۔ اوہناں نے کجھ دہاڑے بیتن مغروں میرے کولوں اگ دی پوجا مُڑ کے کروائی۔ ایس وار میں پہلاں توں ایس گل دی تسلی کر لئی سی کہ میرے کول تیلیاں دے پورے دس ہزار جوڑے موجود ہون!
کیوں جے رسماں دے ماہر ہر ویلے موجود نئیں ہوندے، ایس پاروں، رنپوچے ایس گل اوپر زور دیندے سان کہ اسی اپنے آپ جوگے ہوئیے۔ اوہناں نے اپنے ترقی یافتہ پچھمی چیلیاں نوں سکھلایا کہ کویں اوہ آپوں اگ دی پوجا کرن۔ کھڈ کویں بناون اتے رنگدار سواہ نال اوس دی زمین اوپر خاص قسم دے منڈل دا نقشہ بناون۔ جے پچھمی لوکاں نوں رسمی دعاواں پڑھن لئی کسے ہور دی لوڑ ہووے، جو ہُن تیکر اوہناں دی بھاشا وچ موجود نئیں، تے فیر رنپوچے اوہناں نوں ایہ سمجھاندے سان کہ اوہ گھٹ تو گھٹ اینا کرن کہ شیواں نوں اپنے ہتھ نال اگ وچ سُٹن۔ ایہ ول کسے مجموعی چلے لئی وی صحیح منیا جاوندا اے۔
رسماں نوں ٹھیک ول نال ادا کرن اتے حقیقت پسند ہون وچ کوئی ٹاکرا نئیں۔ مثال دے طور تے، تانترک چلے دی شروعات کسے گھر اندر قربان گاہ اوپر نذر چڑھان نال ہوندی اے، اتے فیر اوکڑاں نوں دور کرن لئی ایہ نذر ہر روز پیش کیتی جاوندی اے۔ اوکڑاں نوں لت اڑان والیاں روحاں دے روپ وچ تکیا جاوندا اے، اتے ایہناں نوں ہر روز نذر کیتیاں شیواں کھان لئی سدا دتا جاوندا اے۔ رنپوچے دی مت ایہ سی کہ روائیتی سامان نال سجاۓ تورمے دی تھاں کسے طراں دی مٹھائی یا بسکٹ دے استعمال وچ کوئی حرج نئیں۔
ایس جوگ نہ ہون دی صورت وچ ترقی یافتہ پوجا توں پرہیز
رنپوچے ایس گل توں خوش نئیں سان جے نا اہل لوک اگواڑی مشقاں کرن دی کوشش کر رہے ہوون۔ مثال دے طور تے، کجھ لوکیں ایہو جئے ہوندے نیں جو اخیرلی پدھر دی مکمل پرتاں دی مشق دا جتن کرن لگ پیندے نیں، جد کہ اوہناں نوں لمی سادھنا نال کوئی موہ نئیں ہوندا، ایس اوپر عبور ہونا تے دور دی گل اے۔ تنتر دی سب توں اُچی پدھر انوتر یوگا دے دو پرت ہوندے نیں، پہلی پیڑھی دی پدھر اتے فیر مکمل پدھر دیاں مشقاں۔ پہلی پدھر وچ سادھنا پوجا راہیں سوچ دی شکتی اتے سمادھ دی سرکھیا ہوندی اے۔ بعد دی پرت اوپر من دی اگواڑی شکتیاں دا پریوگ شریر دی ناقابل تشریح شکتی دے پربندھ نال انج ہوندا اے کہ اپنے اندر سچ مچ دی تبدیلی آ جاوے۔ سادھنا پوجا راہیں حاصل کیتے ہُنراں دے بنا، ایس ناقابل تشریح پربندھ دے چکراں، نہراں، اتے شکتی دیاں لہراں بارے سوچنا اک دھوکہ اے۔
رنپوچے نے خبردار کیتا سی کہ اگواڑی تنتر پوجا چوکھی نقصان دہ وی ہو سکدی اے جے کوئی انجان شخص ایس نوں غلط ول نال کرے۔ مثال دے طور تے، شعور دی منتقلی (پووا) دی مشق، جس دا مطلب ہے ایہ فرض کر لینا کہ اسی اپنے سِر دے اُتوں، اپنے شعور نوں، مرگ دی توقع نال، اپنا منورتھ بنا رہے آں، اتے انج اسی اپنی حیاتی نوں گھٹا وی سکنے آں۔ گولیاں دا سَت لینا (چولن) جس دے وچکار ہفتیاں دا روزہ رکھنا ہوندا اے اتے نرا متبرک گولیاں اوپر گذارہ کرنا ہوندا اے۔ خاص طور تے جے ایہ پوجا اک جتھے نال رل کے کیتی جاوے تے ایس دے سبب اوس علاقے وچ کال وی پے سکدا اے۔ ایس توں علاوہ، ایس طراں دی پوجا کرن والا نہ کھان پین سبب بمار وی ہو سکدا اے، ایتھوں تیکر کہ مر وی سکدا اے۔
تانترک چلہ بذات خود اک اُچی پدھر دی پوجا اے اتے رنپوچے نے خبردار کیتا اے کہ ایس نوں مناسب سمے توں پہلاں نئیں کرنا چاہیدا۔ مثلاً، کدی کدار لوکیں ایہ سوچ کے چلہ کٹدے نیں کہ اوہ اک لکھ واری منتر جپن دے، پر اوہ ایس پوجا دا ول وی نئیں جاندے ہوندے۔ اوہ سوچدے نیں کہ چلے دے دوران اوہناں نوں تجربہ ہو جاوے دا۔ بھاویں اک خاص منورتھ لئی ڈوہنگی پڑھائی اتے کسے خاص پوجا نال واقفیت حاصل کرن دا جتن اپنے آپ وچ فائدہ مند اے، پر ایہ کم کسے تانترک چلے وچ کرن والا نئیں۔ جے کسے نوں تیرنا نہ آوندا ہووے تے اوہ شخص دہاڑی وچ بارہ گھنٹے تالاب وچ بیٹھ کے اپنی مشق شروع نئیں کردا۔ ایہو جئی بیوقوفی نال جوڑاں دی پیڑ اتے تھکاوٹ ہی ہتھ آوے دی۔ ڈوہنگی سرکھیا چھڑی تجربہ کار تیراکاں لئی ہوندی اے جو چوٹی دے تیراک بننا چاہندے نیں۔ ایہو ہی گل تانترک سمادھی چلے اوپر وی پوری آوندی اے۔
اپنی عبادت بارے گرب توں پرہیز
نالے، تانترک پوجا اکلیاں ہی کرنی چاہیدی اے، نئیں تے ایس وچ اڑیک آ سکدی اے۔ رنپوچے نے ایہ تکیا سی کہ بوہت سارے پچھمی لوک نہ صرف ایہ کہ اپنی پوجا اتے کامیابیاں نوں اپنے آپ تیکر نئیں رکھدے ، سغوں اوہ ایہنا بارے وڈیائی وکھالا وی کردے نیں۔ اوہناں آکھیا کہ مہاتما بدھ دی کسے شبیہ دے انوسار اپنے آپ نوں اک مہان یوگی پوجا کرن والا من کے شیخی مارنا فضول گل اے جدوں کہ زیادہ توں زیادہ اسی ایہ کر رہے ہونے آں یا کر چکے ہونے آں کہ اک نکے چلے وچ مروجہ منتراں دا لکھ دو لکھ واری جاپ کر لئیے، اتے ایس اوپر گربھ کرنا یا شیخی مارنا، جدوں کہ اسی روز مہاتما بدھ دی شبیہ دے انوسار لمی سادھنا وی نئیں کر پاوندے، ایہ بوہتی شرم دی گل اے۔ رنپوچے ہمیش ایس گل نوں کھول کے بیان کردے رہے کہ لمی سادھنا نویں سکھن والیاں لئی ہے۔ عام طور تے ایس سادھنا وچ اک لمے اوپیرا وانگوں سو توں وی ودھ صفحیاں دی لکھائی ہوندی اے۔ نکی اتے چھوٹی سادھنا چھڑی اگواڑی پجاریاں لئی ہوندی اے جو پوجا دے سارے کم نوں جاندے ہوون اتے جو تھوڑے جنے شبد پڑھ کے ضرورت دی پوجا دا تصور کر لین اتے اوس دے ول نوں ورت سکن۔
جان بوجھ کے پلیکھے وچ پا کے تعلیم دین دے تنتری طریقے دی منوتی
رنپوچے ایہ مت دیندے سان کہ پچھمی لوکیں ایہ توقع نہ کرن، اچیچ تنتر بارے، کہ ساری شکشا اتے ہدائیتاں شروع وچ ہی اوہناں نوں اک آسان اتے منظم روپ وچ مل جاون دیاں۔ مہان ہندوستانی اتے تبتی گورو پوری طراں ایس دے اہل سان کہ لکھت نوں صاف ول نال لکھ سکن۔ پر اوہناں نے جان بوجھ کے پلیکھے والا سبھاو اپنایا سی۔ تانترک جانکاری نوں صاف اتے آسان ول نال بیان کیتا جاوے تے ایس وچ اڑیک پاون دی بوہتی گنجائش ہوندی اے اتے ایس دا نتیجہ ایہ ہوندا اے کہ مشق دی پدھر نیویں ہو جاوندی اے۔ مثلاً لوکیں شکشا نوں متھے ہوئے معنیاں برابر سمجھ لیندے نیں، اتے اوس دی باریکیاں تیکر اپڑن دا سنجیدہ جتن نئیں کردے۔
اک اہم بودھی شکشا دین دا ول ایہ ہے کہ گل سمجھان لئی سنن والیاں نوں سوال کرن دی اکساوٹ دتی جاوے۔ جے ودیارتھی سچ مچ دا موہ رکھدے نیں تے اوہ ہور کھول کے سمجھنا چاہون دے۔ ایس طریقے نال اوہ لوکیں جو "روحانی سیاح" نیں، اوہناں دی چھانٹی ہو جاوندی اے، جو کہ گیان پاون لئی کیتی جاون والی ریاضت نئیں جھل سکدے۔ تقدس مآب دلائی لاما نے سوکھی بھاشا وچ تشریح دے پرچار دی آگیا اوہناں معاملیاں وچ دتی اے جتھے ایس دا مدعا تنتر بارے لوکاں دی پلیکھے والی، منفی سوچاں نوں دور کرنا ہووے۔ پر ایہ تفصیلاں صرف اصولی مسٔلیاں تیکر محدود نیں اتے ایہ مہاتما بدھ دی کسے شبیہ دی خاص پوجا اوپر لاگو نئیں ہوندیاں۔ جے کوئی سوکھا یا "ایس نوں کویں کرنا اے" ورگا ہدائت نامہ موجود ہووے تے لوکیں کسے گورو دی سہائتا دے بنا اگواڑی پوجا کرن دا جتن کرن دے، جو خطرناک وی ہو سکدا اے۔
دھرم دے محافظاں نوں ایویں نہ جاننا
رنپوچے نے ایس گل توں وی خبردار کیتا اے کہ سب توں خطرناک شے دھرم دے راکھیاں نوں اہمیت نہ دینا اے۔ دھرم دے راکھی اوہ شکتی مان قوتاں ہوندیاں نیں، اکثر روحاں دے روپ وچ، جنہاں نوں مہان گورواں نے سدھایا اے۔ اوہناں نے ہی ایہناں عام طور تے ماراماری اوپر مائل رہن والیاں ہستیاں نوں ایس گل دی سَوں دوائی اے کہ اوہ مہاتما بدھ دی شکشا (دھرم) اتے ایس دے سچے پجاریاں دی رکھشا کرن اتے اوہناں نوں دکھ اتے مصیبت توں بچائی رکھن۔ صرف مہان یوگی ہی اوہناں اوپر قابو رکھ سکدے نیں۔
رنپوچے اکثر اک رچھپال دی مثال دیندے ہوندے سان جس نوں اک آشرم وچ بحث مباحثے دی ریت دی رکھشا دا کم دتا گیا سی۔ اوس دا فرض سی کہ جدوں لوک بحث مباحثے دی تھاں آشرم دے اندر تنتر پوجا شروع کر دین، تے اوہ کوئی بماری یا درگھٹنا لیا کے اوہناں دے ایس کم وچ اڑیک پا دیوے۔ چھڑے اوہناں بھکشواں نوں تنتر پوجا دی آگیا دتی جاوندی سی جنہاں نے اپنی جدلیاتی سرکھیا پوری کر لئی ہووے، اتے اوس مغروں اوہناں تانترک کالجاں وچ جتھے تنتر دی مشق دی اجازت سی، کسے اک وچ شکشا لئی ہووے۔ پر ایس حال وچ وی آشرم دے اندر ایس دی اجازت نئیں سی۔
اک گیشے جو حالی ودیارتھی سی، آشرم دی زمین اوپر تنتر نال جوڑ رکھن والے صنوبر دے پتے بال کے نذر چڑھاندا ہوندا سی۔ ایس کم وچ اوس نوں ہمیش اڑیکاں نال واہ پیندا سی۔ اوس مغروں، اوس نے اک تانترک کالج وچ داخلہ لے لیا۔ اتے سند حاصل کرن مغروں، آشرم دے باہر اک پہاڑی دے نیڑے انج ہی نذر چڑھان دا سلسلہ چالو کر دتا۔ فیر کجھ ورہیاں بعد، جدوں ایس گیشے نوں خالی پن دا براہ راست، غیر تصوراتی تجربہ ہویا، اوس ویلے اوہ رچھپال اوس دے سفنے وچ آیا۔ اوس ڈراؤنی دِکھن والی روح نے معافی منگی اتے آکھیا،"مینوں افسوس ہے کہ ایس توں پہلاں میں تہانوں پریشان کیتا، پر اوہ میرے ایس آشرم دے بانی نال وعدے دا میرا حصہ سی۔ ہُن جد کہ تسی خالی پن دی کھری سُرت پا لئی اے، میں جے چاہواں وی تے تہانوں کوئی نقصان نئیں پوہنچا سکدا"۔
رنپوچے نے ایس مثال نوں بوہت اہم جانیا۔ ایہو جئی ہستیاں نال مخول کرنا جنہاں اوپر اسی قابو نئیں رکھ سکدے، ساڈے لئی مصیبت دا سبب ہو سکدا اے۔ اوہ ہمیش تقدس مآب دی گل دا حوالہ دیندے سان جنہاں آکھیا سی کہ دھرم دے رچھپال مہاتما بدھ دی شبیہ دے نوکر نیں۔ چھڑے اوہ لوکیں جو انوتر یوگا تنتر ونگر دی رچنائی شکتی دی پدھر تیکر اپڑ چکے نیں اتے جو مہاتما بدھ دی شبیہ دے طور تے اپنا حکم چلان جوگے ہو گئے نیں ، چھڑا اوہناں نوں ہی ایس کم نوں ہتھ پانا چاہیدا اے۔ نئیں تے وقت توں پہلاں ایس نوں ہتھ پانا انج ہی ہووے دا جویں کوئی نیانا کسے وڈے شیر نوں اپنی رکھشا لئی سدے۔ انج ہو سکدا اے کہ اوہ شیر نیانے نوں ہی کھا جاۓ۔ تقدس مآب دی ایہ مت ہے کہ ساڈا سب توں وڈا رچھپال ساڈا کرم ہے جو ساڈے کماں توں پیدا ہوندا اے۔ ایس توں اڈ، تن رتناں وچ سرکھیا – بدھ، دھرم، اتے پوہنچے ہوۓ روحانیاں دا ٹولہ – دا کیہ بنیا؟