اندرلی شانتی راہیں سکھ پراپت کرنا

جسمانی تے ہنی اشانتی

سکون دی طلب ہر کوئی کردا اے، بھاویں کدرے وی وسدا ہووے، پورب، پچھم یا اتر، دکھن۔ بھاویں امیر ہووے یا غریب، ہر کسے نوں دلوں سکون دی چنتا ہونی چاہیدی اے۔ اسی سب انسان آں تے عام طور تے ساڈیاں ساریاں سوچاں وی سانجھیاں نیں: خوش رہنا، ہنسدی کھیڈدی جند بتانا۔ تے سانوں سبناں نوں اک ہنسدی کھیڈدی جند دا حق پوہنچدا اے۔ اسی ایتھے ایس پدھر تے گل پئے کرنے آں۔ ہر کسے نوں اپنی ذات یعنی "میں" یا "نفس" دا احساس ہوندا اے، پر اسی ایہ گل چنگی طراں نئیں جاندے کہ "میں" یا "نفس" کیہ شے وے۔ فیر وی، سانوں اپنی "میں' دا ڈاڈھا احساس ہوندا اے۔ ایس احساس توں خوشی پاون تے دکھ توں بچن دی آشا جنم لیندی اے۔ ایہ آپوں ہی آ جاندی اے۔ ایس مُڈھ تے، سانوں سبناں نوں خوشی دا حق حاصل اے۔

ایس وچکار، ساڈی جند وچ کئی مندے تے اڑکاں آون دیاں۔ ایہناں دیاں دو قسماں نیں۔ اک وچ پیڑ دے جسمانی کارن نیں، مثلاً بماری، بڑھاپا۔ جویں میں، مینوں ہن ای ایدی کجھ واپر ہے – میرے لئی سننا، تکنا تے ٹرنا پھرنا اوکھا اے۔ ایہ تے ہونا ہی ہوندا اے۔ دوجی قسم من دی پدھر تے وے۔ بھاویں باہرلی پدھر تے، پورا ارام تے سکھ ہووے تے ہر لوڑ دی شے موجود ہووے، پر جے سانوں کجھ پریشانی تے اپنے بارے وچ کجھ شک ہووے، تے اسی اکلے محسوس کرنے آں۔ ساڈے اندر ساڑا، خوف تے نفرت ہوندی اے، تے فیر اسی دکھی ہو جانے آں۔ لہٰذا، جسمانی سکھ ہوندیاں وی اسی من دی پدھر تے دکھ دا شکار ہو سکنے آں۔

جسمانی ارام لئی، پیسے نال، آہو، اسی دکھ وچ کجھ گھاٹا کر سکنے آں تے باہرلی تشفی حاصل کر سکنے آں۔ اوہ باہرلی پدھر، جدے وچ طاقت، نام، تے مشہوری رلت نیں سانوں وچل واہی شانتی نئیں دے سکدی۔ کدے انج وی ہوندا اے کہ، بوہتا مال دولت سانوں چوکھی پریشانی دیندا اے۔ اسی نام تے شہرت دی بڑی چنتا کرنے آں، تے ایس توں کجھ دوگلا پن، کجھ اشانتی، کجھ پریشانی آوندی اے۔ لہٰذا، من دی خوشی دی باہرلی شیواں تے اینی ڈھو نئیں، جِنّی وچل واہی وچار تے وے۔

اسی تکنے آں کہ کجھ غریب لوکیں بڑے شانت ہوندے نیں، وچل واہی پدھر تے، تگڑے تے خوش۔ در اصل، جے اسی اندروں خوش ہوئیے، تے اسی کوئی باہرلی وڈہی مصیبت وی جھل سکنے آں تے اوہنوں بدلا سکنے آں۔ لہٰذا، جسم دی تے من دی پیڑاں وچوں، میرا خیال اے کہ من دی پیڑ بوہتی ڈاڈہی ہوندی اے۔ ایہ ایس پاروں کہ جسمانی دکھ نوں من دے سکھ نال گھٹ کیتا جا سکدا اے، پر من دے دکھ نوں جسمانی سکھ نال گھٹایا نئیں جا سکدا۔

انساناں دیاں مصیبتاں تے دکھ جانوراں دے دکھاں تے مصیبتاں نالوں ڈاڈھے ہوندے نیں۔ باہرلی پدھر تے، ہورے دوناں دا دکھ اکو جِنّا ہوندا اے، پر، انسان ہون پاروں، ساڈی بدھی دے سبب، اسی شک، عدم تحفظ، تے پریشانی وچ پے جانے آں۔ ایس توں نراشا آوندی اے؛ تے ایس سب دا کارن ساڈی مہان بدھی اے۔ ایدا توڑ کرن لئی وی سانوں، اپنی عقل توں کم لینا چاہیدا اے۔ جذباتی پدھر تے، کجھ جذبات، جویں ہی اوہ ابھرن، ساڈے من دا سکون کھو لیندے نیں۔ تے کجھ ہور جذبات، دوجے پاسے، سانوں ہور شکتی دیندے نیں۔ اوہ طاقت تے اعتماد دا مڈھ نیں تے سانوں ہور شانت من ول لے جاندے نیں۔

جذبات دیاں دو قِسماں

لہٰذا جذبات دو طراں دے نیں۔ اک من دی شانتی لئی انت بھیڑے، تے ایہ برباد کرن والے جذبات نیں جویں غصہ تے نفرت۔ ایہ نہ صرف ہنے ساڈی من دی شانتی نوں تباہ کردے نیں، سغوں ساڈے بولن لئی تے ساڈے شریر لئی وی بڑے نقصان دہ نیں۔ دوجے لفظاں وچ، ایہ ساڈے سُبھا تے اثر انداز ہوندے نیں۔ ایہ سانوں بھیڑے پاسے لاوندے نیں تے ایس لئی نقصان دہ نیں۔ ہور طراں دے جذبات، بہر حال، سانوں وچل واہی شکتی تے شانتی دیندے نیں جویں درد مندی۔ مثلاً، اوہ سانوں درگذر کرن لئی طاقت دیندے نیں۔ سانوں بھاویں کسے بندے نال کسے ویلے کجھ شکائت ہووے وی، پر بھُل جان نال سانوں سکون ملے دا، من دی شانتی ملے دی۔ جس شخص تے اسی ڈاڈھا غصہ کری بیٹھے ساں، ہو سکدا اے کہ اوہ ساڈا ودیہ بیلی بن جاوے۔

باہرلا سکون

جدوں اسی سکون دی گل کرنے آں، تے سانوں ایہناں جذبات تے وچل واہی شانتی دی گل ضرور کرنی چاہیدی اے۔ تاں جے سانوں پتہ لگے کہ کیہڑے جذبات اندرلے سکون دا باعث بندے نیں۔ پر پہلاں میں باہرلے سکون بارے کجھ کہنا چاہنا واں۔

باہرلے سکون دا ارتھ نرا عدم ات واد نئیں۔ شائد سرد جنگ ویلے ویکھن وچ امن سی؛ پر اوس امن دی جڑ وچ ڈر لکیا ہویا سی، ایٹمی جنگ دی تباہی دا ڈر۔ دوویں فریق اک دوجے دی بمباری توں خوف زدہ سان، ایس لئی ایہ سچا امن نئیں سی۔ سچا امن اندرلے امن توں آوندا اے۔ جد وی کوئی جھگڑا ہووے، تے میں محسوس کرناں کہ سانوں کوئی پرامن حل تلاش کرنا چاہیدا اے، جدا مطلب اے گل بات راہیں۔ لہٰذا امن دا تعلق نرم دلی تے دوجیاں دی جند جان دی ستکار نال اے، اوہناں نوں نقصان پوہنچان توں پرہیز نال، تے ایس سوچ نال کہ ہوراں دی جند وی ساڈی جند وانگوں پوتّر اے۔ سانوں ایس گل دا خیال کرنا چاہیدا اے، تے ایس بنیاد تے، جے اسی کسے دی مدد کر سکئیے، تے سانوں کرنی چاہیدی اے۔

جدوں سانوں کوئی مصیبت پئی ہووے تے کوئی ساڈی مدد کرے، تے اسی اوہنوں چنگا جاننے آں۔ جے کوئی ہور دکھ وچ ہووے، تے جے اسی نری انسانی ہمدردی ہی وکھائیے، تے اوہ شخص ایس گل دا قدردان ہوندا اے تے بڑا خوش وی۔ لہٰذا، وچل واہی درد مندی تے من دی شانتی نال، سارے کرم پر امن ہو جاندے نیں۔ جے اسی من نوں شانت کر لئیے، تے فیر اسی باہرلا سکون وی پیدا کر سکنے آں۔

بطور انسان دے، ساڈی اک دوجے نال میل جول وچ ہمیش وکھو وکھ تکنی ہوندی اے۔ پر "میں' تے "اوہ" دی تگڑی سوچ دی وجہ توں، ساڈے وچ "میرا فائدہ" تے "اوہناں دا فائدہ" دا مکھ وی پایا جاندا اے۔ ایس بنیاد تے جنگ وی ہو سکدی اے۔ اسی سوچنے آں کہ میں اپنے دشمن نوں تباہ کر کے فتح حاصل کر لواں دا۔ پر ہن، اک نویں حقیقت سامنے آئی اے۔ اسی اقتصادی تے ماحولیاتی طور تے اک دوجے تے چوکھا آسرا کرنے آں۔ ایس لئی "اسی" تے "تسی" دی سوچ ہن کم نئیں آوندی۔ اوہ جنہاں نوں اسی "اوہ" (یعنی غیر) سمجھدے ساں ہن "اسی" وچ رل گئے نیں۔ لہٰذا، درد مندی راہیں من دی شانتی پیدا کرنا اصل کم اے، ایس گل نوں دھیان وچ رکھدیاں ہوئیاں کہ ایس دھرتی تے ۶ ارب جی وسدے نیں تے ایہناں ساریاں نوں خوش رہن دا برابر دا حق اے۔ ایس بنیاد تے اسی ہر جی نوں اہم مناں دے، تے ایس بنیاد تے، سانوں باہرلا سکون قائم کرن دی لوڑ اے۔

نکی پدھر تے ہنی کرنا

لہٰذا، شانتی لئی، سانوں اپنے اندر، اپنے گھراں وچ، تے فیر اپنی برادری وچ امن،سکون پیدا کرنا چاہیدا اے۔ مثال دے طور تے، میکسیکو وچ، اک بیلی نے اپنی برادری وچ "امن دا علاقہ" قائم کیتا۔ اوہنے ایہ کم ایداں کیتا کہ برادری دے ہر بندے نیں اک عہد متھیا۔ ایس امن دے علاقے راہیں سبناں نے عہد کیتا کہ اوہ جان بوجھ کے مارا ماری توں بچن دے۔ جے اوہ لڑنا یا جگھڑنا چاہن، تے اوہ ایس علاقے توں باہر ٹُر جان دے۔ ایہ بوہت ودیہ گل اے۔

پورے جگ وچ امن دی آشا کرنا مشکل اے، بھاویں جگتائی پدھر تے ایہ سب توں ودھیہ گل اے۔ پر جیہڑی شے ہو سکدی اے اوہ ایہ وے کہ نکے پیمانے تے اپنے توں، اپنے ٹبّر توں، برادری، ضلع، وغیرہ توں امن دے علاقے ونگر دیاں شیواں راہیں ایہ کم شروع کیتا جاوے۔ لہٰذا، وچل واہی شانتی درد مندی نال ڈاڈھی جڑی ہوئی اے۔

اجوکے یگ وچ جگ وچ بڑے بدلاؤ آ رہے نیں۔ مینوں چیتا اے کہ کجھ ورہے پہلاں، میرا اک جرمن دوست، سورگ واسی فریڈرک وان وائز سیکر، جنہوں میں اپنا استاد وی مننا واں، نے مینوں دسیا کہ جدوں اوہ نکا سی، تے ہر جرمن باسی دے بھوں فرانسیسی لوک ویری سمجھے جاندے سان، تے ہر فرانسیسی باسی دے بھوں جرمن لوک ویری سمجھے جاندے سان۔ پر ہن حالات بدل گئے نیں۔ ہن ایہناں دی اکٹھی طاقت اے، یورپین یونین۔ ایہ بڑی چنگی گل اے۔ پشلے سمے وچ، ہر راجدھانی، اپنے حساب نال، اپنے راج نوں ڈاڈھا قیمتی سمجھدی سی۔ پر ہن یورپ وچ اک نویں حقیقت نے جنم لیا اے؛ ذاتی فائدے توں سانجھا فائدہ چوکھا بھارا اے۔ جے مالی حالت چنگی ہووے، تے ہر ممبر راج نوں فائدہ ہووے دا۔ ہن ویلا آ گیا اے کہ ایہ سوچ دھرتی دے ۶ ارب لوکاں تک پوہنچائی جاۓ۔ سانوں سبناں نوں اک وڈے ٹبر دا ممبر سمجھنا چاہیدا اے۔

درد مندی بطور اک حیاتیاتی عنصر دے

جتھوں تیکر درد مندی دا تعلق اے، اوہ سارے ممالی جانور جیہڑے ماں وچوں جنم لیندے نیں – انسان، ممیلئیے، پرندے، وغیرہ – اوہناں دی پرورش پیار تے سیوا تے آسرا کردی اے۔ ایہ گل سچ اے سواۓ چند اک نسلاں دے، جویں، سمندری کچھو کمے، باہمن، تے سالمن دے جیہڑی آنڈے دین مغروں مر جاندی اے – ایہ جانور ذرا اولّے نیں۔ مثلاً، جویں سمندری کچھو کما اے۔ ماں دندے تے آنڈے دے کے ٹُر جاندی اے؛ لہٰذا بچیاں دی بقاء اوہناں دی اپنی کوشش نال ہوندی اے۔ اوہ ماں دے پیار بنا ہی پل جاندے نیں۔ تے میں کدے اپنے حاضرین نوں ایہ کہنا واں کہ ایہ اک بڑا مزے دا سائینسی تجربہ ہووے کہ جدوں آنڈے وچوں بچہ نکلے تے ماں بچے نوں اکٹھیاں رکھ کے ویکھئیے کہ اوہ اک دوجے نال پیار کردے نیں یا نئیں۔ مینوں نئیں تھَوہ کہ اوہ کرن دے۔ قدرت ایہناں نوں انج ای پیدا کردی اے، ایس لئی پیار دی کوئی لوڑ نئیں۔ پر جتھوں تیکر ممیلیاں دا تعلق اے، اُچرج انساناں دا، ماں دی سیوا بنا اسی سب مر جاں دے۔

کسے نکے نیانے دی سیوا لئی کجھ جذبات دی لوڑ ہوندی اے، جیہڑے کہ درد مندی، شفقت، احساس تے پیار نیں۔ سائینسدان کہندے نیں کہ بچہ جمن توں چند ہفتے مغروں تک، بچے دے دماغ دے ودھن لئی ماں دا بچے نوں چھونا بڑا ضروری اے۔ اسی تکنے آں کہ جیہڑے نیانے پیار، شفقت والے گھراں توں آوندے نیں اوہ زیادہ خوش ہوندے نیں۔ اوہ جسمانی لحاظ نال وی تگڑے ہوندے نیں۔ پر اوہ نیانے جنہاں نوں نکیاں ہوندیاں پیار دی کمی رہی ہووے، چوکھی مشکل وچ ہوندے نیں۔

کجھ سائینسداناں نے تجربے کیتے نیں جدے وچ اوہناں نے باندراں دے بالاں نوں اوہناں دی ماواں توں وکھ کر دتا تے اوہنا تکیا کہ اوہ بال ہر ویلے بھیڑے موڈ وچ رہندے تے لڑدے رہندے سان۔ اوہ آپس وچ چنگی طراں نئیں سان کھیڈدے۔ پر جیہڑے اپنیاں ماواں نال رہے اوہ خوش سان تے آپس وچ چنگی طراں کھیڈدے سان۔ تے اچرج انسان دے بال جنہاں نوں نکیاں ہوندیاں پیار نہ ملیا ہووے – اوہ ٹھنڈے مزاج دے ہو جاندے نیں۔ اوہناں نوں ہوراں نال پیار دا ورتا کرنا اوکھا لگدا اے، تے کدے تے اوہ اک دوجے نال مار کُٹائی تے آ جاندے نیں۔ لہٰذا، پیار اک حیاتیاتی عنصر اے، حیاتیات تے قائم عنصر۔

نالے، میرا ایہ وی وچار اے کہ چونکہ درد مندی تے جذبات دا ایس حیاتیاتی عنصر نال جوڑ اے، تے فیر کجھ سائنسداناں دے حساب نال جے اسی ہر ویلے غصہ، نفرت تے خوف دا شکار رہئیے، تے ساڈا شریر دا دفاعی نظام کمزور ہو جاندا اے۔ جد کہ اک درد مند من شریر دے دفاعی نظام نوں شکتی دیندا اے۔

اک ہور مثال لینے آں۔ جے اسی میڈیکل دے شعبے وچ تکئیے، جے ڈاکٹراں، نرساں تے مریضاں وچکار دھرواس ہووے، تے ایہ بمار دے چنگا ہون لئی ضروری اے۔ ایس دھرواس دا کارن کیہ اے؟ جے ڈاکٹر تے نرساں اپنے پرت ولوں دلوں مریض دے چنگا ہون دی آشا وکھان، تے فیر دھیرج قائم ہوندا اے۔ دوجے پاسے، ڈاکٹر بھاویں کڈا ہی سُچت ہووے، پر جے اوہ مریض نوں اک مشین سمجھے، تے فیر کوئی دھیرج نئیں بندا۔ جے ڈاکٹر چوکھا تجرے والا ہووے، تے کجھ دھرواس بن سکدا اے، پر جے ڈاکٹر بڑا درد مند ہووے، تے فیر دھرواس ہور وی ودھ جاندا اے۔ مریض سکھ نال سوندے نیں تے گھٹ پریشان ہوندے نیں۔ جے اوہ اندروں پریشان ہون، تے فیر اوہ چوکھے پریشان ہو جاندے نیں تے ایدا اوہنا دے چنگے ہون تے بھیڑا اثر ہوندا اے۔

پر حیاتی وچ سمسیاواں توں بچیا نئیں جا سکدا۔ وڈے بدھ متی بدھی مان شانتی دیو نے صلاح دتی، کہ جدوں مسٔلے سامنے آون، تے اوہناں دا نکھیڑ نہار کرو۔ جے اوہناں دا کوئی اوپا ہو سکے، تے فیر چنتا کرن دی لوڑ نئیں، بس کوئی چارہ کرو۔ تے جے کجھ نئیں ہو سکدا، فیر چنتا کرن دی لوڑ نئیں، ایس توں کجھ نئیں لبھنا۔ ایداں سوچنا بڑا چنگا اے۔ بھاویں ساڈا مسٔلہ بوہت وڈھا وی ہووے، ایس طراں سوچن نال اسی اوہنوں کجھ گھٹ کر سکنے آں۔

جدوں تیکر سانوں ہوراں دے موہ دی لوڑ ہوندی اے، مثلاً جدوں اسی نکے بالڑے ہوندے آں، تے سانوں پیار تے درد مندی ملدی اے۔ پر وڈھیاں ہوندیاں چوکھی ازادی ملن نال، اسی سمجھنے آں کہ اپنی مرضی منوان لئی زور، نہ کہ درد مندی، زیادہ ضروری اے۔ پر ۶ ارب لوک ماواں دی جم نیں۔ ماں دے پیار توں ہر کوئی خوش تے شانت ہوندا اے، یا، جے ماں نئیں سی، تے فیر کسے ہور دی شفقت جیہڑی سانوں نکے بالڑ ہوندیاں ملی۔ ہولی ہولی، جویں جویں، اسی وڈے ہونے آں تے بوہتے زور مار ہو جانے آں، بوہتیاں تڑیاں لا کے اسی بوہتیاں مصیبتاں پیدا کرنے آں۔

حقیقت نوں تکن دی لوڑ

جدوں من غصے وچ آ جاوے تے دماغ وچ وی غصہ ہووے، سویڈن دے اک سائنسدان نے مینوں دسیا کہ ایہ بھیڑا شخص جدے تے سانوں وٹ چڑھیا اے، ایدا ۹۰٪ روپ ساڈے من دی بنائی ہوئی تصویر اے۔ دوجے لفظاں وچ، ۹۰٪ منفی اثر ساڈے من دی پیداوار اے۔ ایہ اودوں وی انج ہی ہوندا اے جدوں سانوں کسے نال موہ تے گوھڑی سنگت ہووے: تے اوہ شخص سانوں ۱۰۰٪ سوہنا تے چنگا جاپدا اے۔ تے اودے وچ وی وڈا حصہ ساڈے من دی بنائی ہوئی مورت ہوندی اے۔

اک ہور ضروری گل وی اے: کوئی وی مصیبت نئیں منگدا، پر فیر مصیبت آوندی کتھوں اے؟ ایدا سبب ساڈا بھولپن، بے علمی، تے ساڈی سوچ اے: سانوں حقیقت نئیں دِکھدی۔ اسی اپنی حدل سوچاں پاروں، حقیقت دی پوری مورت نئیں ویکھ پاوندے۔ سانوں صرف دو ہی پرت دکھدے نیں، تے ایہ کافی نئیں۔ سانوں شیواں دے تِن، چار، بلکہ چھ پرت نظر آونے چاہیدے نیں۔ سچائی دی پڑتال کرن توں پہلاں سانوں اپنے من نوں شانت کرن دی لوڑ اے۔

ایتھے وی، ایہناں ساریاں گلاں نوں سمجھن لئی تعمیری تے تخریبی جذبات وچ فرق نوں جاننا ضروری اے۔ جدوں اسی وڈے ہونے آں، ہولی ہولی درد مندی دا حیاتی عنصر گھٹتا جاندا اے، تے سانوں درد مندی نوں فیر توں ودھان لئی تعلیم تے تربیت دی لوڑ اے۔ پر حیاتیاتی قسم دی درد مندی وچ طرفداری پائی جاوندی اے: ایدی بنیاد دوجیاں دی شفقت اے۔ پر ایہنوں بنیاد بنا کے، تے فیر ایہنوں اپنی پرچول وچوں کڈھی ہوئی مت تے سائنسی عناصر دا تڑکا لا کے، اسی نہ صرف درد مندی دی ایس حیاتیاتی پدھر نوں قائم رکھ سکنے آں، سغوں ایدے وچ وادھا وی کر سکنے آں۔ لہٰذا، تعلیم تے تربیت نال، حدل طرفدار درد مندی ات حدل، ان پکھ درد مندی وچ بدلا کے ۶ ارب، تے اوس توں وی ودھ لوکاں نوں ونڈی جا سکدی اے۔

تعلیم دی اہمیت

ایس سارے کم دی کنجی شکشا اے۔ اجوکی تعلیم دماغ تے بدھی نوں ودھاون تے زور دیندی اے، پر اینا ہی کافی نئیں۔ سانوں اپنے تعلیمی نظام وچ نرم دلی نوں وی رلانا چاہیدا اے۔ ایہنوں کچی جماعت توں لے کے یونیورسٹی تک سکھانا چاہیدا اے۔

امریکہ وچ کجھ سائنسداناں نے بالاں نوں درد مندی تے ذہنی خبر گیری سکھان دے پروگرام متھے نیں۔ پر ایہ کم بالاں دی اگلی حیاتی نوں چنگا بناون تے نروان پاون لئی نئیں کیتے، سغوں ایہ ایس حیاتی دے بھلے لئی کیتے نیں۔ کجھ یونیورسٹیاں وچ، اگے ہی نرم دلی تے درد مندی دی شکشا دین دا سربندھ موجود اے۔ ایہو جیہی ان پکھ درد مندی دا دھیان ہوراں دی سوچ بارے نئیں، بلکہ نرا ایس گل تے وے کہ اوہ سب انسان نیں۔ اسی ایس دھرتی تے وسن والے ۶ ارب لوکاں دا حصہ واں، لہٰذا برابری دی ایس بنیاد ہیٹھ، ہر اک دا ساڈی درد مندی تے حق بندا اے۔

اندرلی تے باہرلی تخفیف اسلحہ

لہٰذا وچل واہی شانتی تے جگتائی امن لئی ، سانوں اندرلے تے باہرلے دوواں ہتھیاراں نوں گھٹ کرن دی لوڑ اے۔ ایدا مطلب اے کہ اندرلی پدھر تے، اسی درد مندی پیدا کرئیے تے فیر اخیر، ایس مڈھ تے، اسی سب ہتھیار گھٹ کر سکاں دے، سارے دیس، باہرلی پدھر تے۔ ایہ فرانس تے جرمنی دی اکٹھی یورپی امن فوج بنان والی گل اے؛ ایہ بڑی ودیہ شے وے۔ جے سارے یورپی دیساں دی اک اکٹھی فوج بن جاۓ، تے فیر رکن دیساں وچکار جنگ نئیں ہووے دی۔

اک وار برسلز وچ بدیسی وزیراں دے اکٹھ وچ میں صلاح دتی کہ ایہ مستقبل لئی چنگا ہووے دا جے یورپین یونین دا ہیڈ کواٹر تھوڑا کو ہور پورب ول قائم کر دتا جاۓ، کسے پوربی دیس وچ، مثلاً پولینڈ وچ۔ تے فیر ایہنوں ودھا کے روس نوں وی وچ شامل کیتا جاوے، تے اخیر نیٹو دا ہیڈ کواٹر ماسکو وچ لے جاؤ۔ جے ایہ ہو جاوے، تے فیر امن ہو جاوے دا تے ایتھے یورپ وچ جنگ دا خطرہ نئیں رہوے دا۔ ایس ویلے، روس تے جارجیا وچکار کجھ مسٔلے نیں، پر سانوں آس نئیں توڑنی چاہیدی۔

امن نوں پھیلاون دی ایس وڈی کوشش دی بنیاد تے، ایتھے فرانس وچ، اخیر اسلحے دے کارخانے بند ہو سکدے نیں، تے معیشت نوں تعمیری کماں ول موڑیا جا سکدا اے۔ مثال دے طور تے! کارخانے ٹینک بناون دی تھاں بُل ڈوزر پئے بناون دے۔

افریقہ دے دیساں نوں وی ساڈی سہائتا دی ڈاڈھی لوڑ اے۔ امیر تے غریب وچکار دراڑ بڑا وڈا مسٔلہ اے، نہ صرف جگتائی بلکہ قومی پدھر تے وی، ایہ امیر غریب دا فرق ڈاڈھا بھیڑا اے۔ مثلاً، فرانس وچ، امیر تے غریب وچکار بڑا فرق اے۔ بعض لوک بھکے پئے مردے نیں۔ پر اسی سب انسان آں تے ساڈیاں آساں، تے لوڑاں تے مسٔلے اکو جیہے نیں۔ سانوں وچل واہی شانتی راہیں امن نوں ترقی دین لئی ایہناں ساریاں گلاں نوں دھیان دینا چاہیدا اے۔