اُپکار بطور اک پرمت: دان پرمت

اپکار اجیہا سبھاؤ اے جس دے انوسار اسی ہوراں نوں جو وی اوہناں نوں چاہیدا اے دے دینے آں۔ ایس دا مطلب ایہ نئیں کہ اسی اپنا سب کجھ لُٹا دئیے اتے آپ کنگال ہو جائیے، جویں کہ بعض دھرماں وچ کہیا جاندا اے کہ غربت بذات خود اک صفت اے۔ ایتھے اپکار توں مراد ساڈا 'بغیر سندیہہ دے دین اوپر راضی ہونا' اتے بغیر کسے رکاوٹ دے وی، اتے جد انج کرنا مناسب ہووے، جس لئی پچھان دی ضرورت اے۔ اسی کسے پرش نوں پستول نئیں پھڑا دیندے جس دا ارادہ خون کرن دا اے، ایہ سوچدے ہوۓ، "اوہ، میں کس قدرکھلے دل دا مالک آں! ایہ لو پھڑو بندوق خریدن لئی پیسے!" غیر مناسب اپکار دی اک ہور مثال ایہ ہو سکدی اے کہ کسے نوں نشہ دی دوائیاں خریدن لئی پیسہ دتا جاۓ۔

سخی ہون لئی ساڈا مالدار ہونا ضروری نئیں اے؛ جے اسی ڈاڈھے کانگلے ہوئیے اتے ساڈے کول دین نوں کجھ نہ ہووے تاں  وی ساڈے اندر کجھ دین دی آشا تے ہو سکدی اے۔ نئیں تے، غریب لوکی کس طراں اپکار دا جذبہ پنگر سکن گے؟ جد وی اسی سورج ڈبن دا سندر نظارہ ویکھئیے، تے اسی ایس اچھیا دا وکھالا کر کے کہ سب لوکی ایس دا مزہ لین اپکار دا مظاہرہ کر سکنے آں۔ اسی ایہ کم سندر نظارے، چنگے موسم، سوادی بھوجن، وغیرہ وغیرہ دے نال وی کر سکنے آں۔ ایہ سب اپکار وچ شامل اے! اسی اپنی ملکیت شیواں دے متعلق اپکاری رویہ اختیار کر سکنے آں، اتے اوہناں شیواں  بارے وی جو کسے دی ملکیت نئیں۔ مراقبہ وچ اسی ہر طراں دی عمدہ شیواں دوجیاں نوں دین دا تصور کر سکنے آں، جے ساڈے کول سچ مچ کوئی اجیہی شے ہے جو کسے دے کم آ سکدی اے اتے اوہناں نوں ایس دی ضرورت اے، تے فیر اسی ایس نوں کیول اوہناں نوں دین دا تصور ہی نئیں کردے۔ اسی سچ مچ دے دینے آں!

اپکار بخیلی دا الٹ اے، جو کسے دے نال کوئی وی شے ونڈن یا کسے نوں کوئی شے دین دی نا رضامندی اے۔ ایس بخل دی بنیاد ایہ احساس اے کہ جے اساں دوجیاں نوں دے دتا تے ساڈے لئی کجھ نئیں بچے گا۔ پر ایس دے مقابلے تے:

'جے میں سب کجھ اپنے لئی دبا رکھاں، تے دوجیاں نوں دین لئی میرے کول کیہ بچے گا؟'  - تبتی کہاوت

سانوں خبط دا  شکار نئیں ہونا چاہیدا۔ دوسریاں دی مدد کرن دے دوران سانوں خود اپنے کھان پین اتے سون دا پربندھ کرنا اے۔ سانوں خود اپنا خیال وی رکھنا اے، لہٰذا اپکار توں مراد اپنی ملکیت نوں دوجیاں دے نال ونڈنا اے۔ مہان ترقی یافتہ بودھی ستوا دوسریاں دی مدد لئی اپنی جان وی دے سکدے نیں، پر ساڈی پدھر اوپر اسی حقیقتاً انج نئیں کر سکدے۔ لہٰذا اساں انج نئیں کرنا اے، حالی، سب کجھ دان نئیں کر چھڈنا کہ اسی خود بھکے مر جائیے۔ پر اساں دوجیاں دی مدد دے سلسلہ وچ جسمانی قربانی دین لئی تیار رہنا چاہیدا اے، جو کسے لئی مشکل یا پیچیدہ کم دی صورت وچ یا جسمانی مشقت دے روپ وچ ہو سکدا اے۔ سانوں اپنے ہتھ گندے کرن وچ سندیہہ کولوں کم نہیں لینا چاہیدا!

اپکار وچ ساڈی "گن دی جڑاں" نوں ونڈنا وی شامل اے جو کسے مثبت شکتی جو اساں پالی پوسی اے دے مثبت امکان نیں۔ میں اپنی زندگی دی اک مثال پیش کر سکنا واں: اپنی پشلی زندگیاں دے دوران تعمیری کماں دے کارن میں جو مثبت امکان پیدا کیتے اوہناں دے نتیجہ وچ مینوں بھارت وچ بعض مہان بدھ عالماں نال ملن اتے اوہناں دے نال ودیا لین دا موقع ملیا اے اتے مینوں ساری دنیا وچ سدیا گیا اے جتھے میں بعض وڈے لوکاں نال مثبت سمبندھ جوڑے نیں۔ ایس توں ہور مثبت امکان نے جنم لیا اے، اتے اپنی مشق دے حصہ دے طور تے میں اوہناں "گن دی جڑاں" نوں دوسرے لوکاں دے نال ونڈن دی کوشش کرنا واں اتے اوہناں توں جو بھلائی پکی ہو کے موہرے آ سکدی اے اوس نوں اپنے تک ہی محدود نئیں رکھدا۔ جد کدی مناسب ہووے میں اپنے جان پچھان والے اوہناں گرواں، بدھی مان لوکاں اتے مختلف مدد گار لوکاں دی ساری دنیا وچ دوسرے لوکاں نال ملاقات کرانا واں۔ میں اپنی وش ودیالہ دی شکشا اتے ہندوستان وچ کئی دہائیاں تک مراقبہ اتے مطالعہ نال جو کجھ سکھیا اوس نوں دوجے لوکاں نال ونڈن دی کوشش کرنا واں۔ ایہ ہے ساڈی گن دی جڑاں نوں ونڈن دا مطلب: دوجیاں لئی بوئے کھولنا۔

عام طور تے اسی اپکار دی چار قسماں دی گل کرنے آں:

۱۔ مادی امداد دینا

۲۔ ودیا اتے اپدیش دینا

۳۔ ڈر توں سرکھشا مہیا کرنا

۴۔ پیار دینا۔

مادی امداد دین دی اپکار دا تعلق ساڈی مادی ملکیت نال اے، خوراک، کپڑے، روپیہ پیسہ، اتے دوجیاں شیواں جو ساڈی ملکیت نیں۔ ایس وچ دان کرن دا اجیہا احساس شامل اے کہ اوس سمے کجھ دتا جاۓ جد انج  کرنا مناسب ہووے،  اتے با عزت طریقہ نال دتا جاۓ، نہ کہ جویں کسے کتے دے اگے ہڈی سٹنے آں۔ مادی شیواں دین دی مشق لئی ساڈا امیر ہونا اتے بوہت ساری شیواں دا مالک ہونا ضروری نئیں اے، کیونکہ اسی اوہ شیواں وی دان کر سکنے آں جو ساڈی ملکیت نئیں۔ ایس دا مطلب ایہ نئیں کہ اسی کسے ماڈرن رابن ہڈ سمان جا کے لٹ مار کرئیے اتے فیر اوس نوں غریباں وچ ونڈ دئیے! اسی گل کر رہے آں اوہناں شیواں دی جو سرکار دی ملکیت وچ نیں، جویں واتا ورن دی صفائی تا کہ لوکی ایس دا مزہ لے سکن۔ ایہ لوکاں لئی ودیہ تحفہ اے۔ اسی کسے خوشگوار تجربہ نوں وی دوسرے لوکاں نال ونڈ سکنے آں، جویں "کاش ہر کوئی سندر رت دا مزہ چکھے،" وغیرہ۔

سانوں کیول مادی روپ وچ لپیٹی ہوئی شیواں دے متعلق ہی نئیں سوچنا چاہیدا ۔ اسی وقت، کم، شوق، شکتی، حوصلہ افزائی وغیرہ دے سلسلہ وچ اپنے شریر دی قربانی وی دے سکنے آں۔ ایہ سب مادی شیواں دے معاملہ وچ اپکار وکھان دے کلا ونت طریقے نیں۔

صاف ظاہر اے کہ کسے نوں زہر یا ہتھیار یا کوئی ہور اجیہی شے دینا جس نال اوہ اپنے آپ نوں یا کس ہور  نوں نقصان پوہنچا سکن نا مناسب ہووے گا۔

بودھی نظریہ دے انوسار ایہ دھرم دین والی گل اے – بدھ  ودیا– پر اسی ایس وچ غیر بودھی اکھ دھرائیاں نوں وی شامل کر سکنے آں۔ ایس دا تعلق کیول لکھائی پڑھائی، ترجمہ، لکھے ہوۓ مسودے تیار کرنا، شائع کرنا، یا وش ودیالہ قائم کرن اتے اوہناں  وچ کم کرن نال ہی نئیں اے، بلکہ ایس وچ لوکاں دے سوالاں دے جواب دینا، اوہناں نوں جانکاری اتے مشورہ دینا جد اتے جد کدی ممکن ہووے، وی شامل اے۔

ساکیہ پنتھ وچ 'سمادھی چڑھاوا'  (ارتکاز) وی شامل اے، جس وچ اسی دوسریاں نوں اپنے دھرم پاٹ دی مختلف پرتاں نال جانکاری کروانے آں۔ اوہ سب کجھ جو اساں پڑھائی کر کے سکھیا اے، ایس نوں اسی دوجیاں دے سامنے پیش کرنے آں اتے ایس نال اوہناں دی مدد کرنے آں۔ اساں اوہ ساری ودیا، یقین، اچار وہار، سدھ بدھ اتے سمادھ، اتے جانکاری دی شرح جو حاصل کیتی اے ایس نوں وی دوسریاں نال ونڈنے آں۔ ایہ سب دھرم نوں ونڈن دی اپکار وچ آۓ گا، پر بے شک، اسی ایس وچ ہر اوس شے نوں دوسریاں نال ونڈن لئی شامل کر سکنے آں جو اوہناں لئی فیدہ مند ہو سکدی اے۔

ایس قسم دی اپکار دا تعلق دوسریاں دی مدد نال اے جد اوہناں نوں مندی دشا نال واہ پیا ہووے۔ ایس وچ اوہناں جانوراں دی مکتی شامل اے جنہاں نوں ذبح کیتا جان والا ہووے، اتے جو پنجریاں وچ بند نیں اوہناں نوں رہا کرنا تا کہ اوہ ازادی نال گھم پھر سکن۔ کسے تیرن والے تالاب توں ڈبدی ہوئی مکھیاں نوں بچانا، شدید سردی یا گرمی توں انساناں اتے جانوراں نوں محفوظ رکھنا – ایہ سب سرکھشا پوہنچان سمان اے۔ جے ساڈے کوٹھے وچ کوئی بھمبھڑ آ جاۓ، تے اسی اوس نوں ایویں ہی باہر نئیں سٹ دیندے، ایہ سوچدے ہوۓ کہ پنج کوٹھے تھلے ڈگ کے ایس نوں کجھ نئیں ہووے گا۔ خوف توں سرکھشا دلوان دی اپکار ایہ ہووے گی کہ ایس نوں ارام نال باہر لیجا کے چھڈ دتا جاۓ۔ اسی ایس نوں کدی وی خیر دی دعا منگ کے ٹائلٹ وچ فلش نئیں کراں گے!

ایس وچ ساڈا دوجیاں نوں دلاسہ دینا جدوں کہ اوہ خوف زدہ ہون وی شامل اے، اوہ بھاویں ساڈے نیانے ہون یا کوئی جانور جس دا شکار کیتا جا رہیا اے۔ مثلاً، جے کوئی بلی کسے چوہے نوں تنگ کر رہی اے، اسی چوہے نوں وکھ کر کے اوس نوں سرکھشا  دین دی کوشش کراں گے۔

تنتر دے اندر، خوف توں رکھشا پوہنچان دے اپکار دا اک ہور بیان وی اے، جو کہ ساڈا دوجیاں نوں آنند دینا اے۔ جس دا مطلب اے کہ لوکاں نوں ساڈے کولوں ڈرن دی قطعی طور تے کوئی وجہ نئیں ہونی چاہیدی اے، کیونکہ نہ تے اسی اوہناں نال موہ لا کے چمبڑ جاواں گے، اوہناں نوں غصہ اتے ویر نال رد کر دیاں گے، یا بھولپن وچ اوہناں نوں امن جوگ کر دیاں گے۔  ایتھے ساڈا سلوک سب نال برابر دا اے، جو کہ کسے نوں دین لئی اک ودیہ تحفہ اے۔

تنتر اپکار دی اک چوتھی قسم دا ذکر وی کردا اے، جس نوں پیار دینا کہندے نیں۔ ایس دا مطلب ایہ نئیں کہ اسی ہر اک نوں سینے نال لاندے پھرئیے، بلکہ ایہ کہ اسی سب لئی خوشی دی آشا  کرنے آں۔ ایہ ہے پیار دا وشے– کسے دوسرے پرش لئی خوشی اتے خوشی دے سبب دی آشا۔

جد اسی ایہناں  دور رس طور طریقیاں وچوں کسے اک دی مشق کرنے آں تے اسی باقی دے پنج طور طریقیاں نوں وی ایس وچ شامل کرنے آں۔ اپکار دی مشق وچ:

• اچار ونت دے نال، اسی ساری غلط اتے نا مناسب لُکی ہوئی اکساوٹاں توں جان چھڑانے آں۔
• صبر دے ذریعہ اسی موہرے آن والی سمسیاواں نوں برداشت کرن توں نئیں گھبراندے۔
• استقامت دے کارن، اسی دین وچ خوشی محسوس کرنے آں ، نہ کہ ایس نوں فرض یا ذمہ واری سمجھ کے۔
• من دی امرتا دے کارن، اسی اپنی توجہ ایس مثبت شکتی اوپر مرکوز کرنے آں جو دین دے عمل نال پیدا ہوندی اے۔
• نکھیڑلی پچھان نال ساڈے اندر ایہ احساس جنم لیندا اے کہ دین والا (یعنی اسی)، وصول کنندہ، اتے اوہ شے جو دتی جا رہی اے، ایہناں ساریاں دا اپنا کوئی ازاد وجود نئیں اے۔ ایہ سب اک دوجے دے محتاج نیں۔ دان وصول کرن والے دی غیر موجودگی وچ کوئی دانی نئیں ہو سکدا۔

ایس طراں دی ان گنت دشا موجود نیں جو ایہ ظاہر کردیاں نیں کہ اسی غلط طریقہ نال کجھ خیرات کر رہے آں، اتے سانوں ایہناں توں پرہیز کرنا چاہیدا اے۔ اسی ایس امید نال دے سکنے آں کہ لوکی ساڈے توں متاثر ہون گے، یا سوچن گے اسی بوہت دھرم دے پابند اتے ودیہ پرش آں، یا فیر ایہ گل عام اے کہ جد اسی کجھ دینے آں تے ایس دے بدلہ وچ کجھ پان دی توقع کرنے آں بھاویں اوہ شکریہ دے دو بول ہی کیوں نہ ہون۔  جد اسی کجھ دئیے تے ایس دے بدلہ وچ کسے شے دی توقع انوچت اے،حتیٰ کہ شکریہ دی وی! اوہناں دی دشا بہتر بنان دے بدلے کسے وڈی کامیابی دی تے گل ہی نہ پچھو۔ اوہ بڑی حد تک اوہناں دے کرم اوپر نربر اے۔ اسی کجھ مدد دی پیشکش کر سکنے آں، پر سانوں بدلہ وچ دھنواد یا کامیابی دی توقع نئیں کرنی چاہیدی ۔

مینوں یاد اے کہ اک وار دھرم شالا، بھارت وچ ساون بھادوں دے موسم وچ اک چوہا پانی دی نالی وچ ڈب رہیا سی۔ میں اوس نوں باہر کڈیا اتے سکن لئی زمین اوپر رکھ دتا، جد اوہ اوتھے  پیا ہویا سی تے اک وڈا باز آیا تے اوس نوں جھپٹ کے لے گیا۔ ہر شے دا نربر پرش دے کرم اوپر اے، بھاویں اسی ایس دی مدد دی کوشش وی کرئیے (تے نئیں کر سکاں گے)۔ اسی کسے نوں کامیابی پراپت کرن لئی سارے سوتر موقعے اتے مدد مہیا کر سکنے آں، پر فیر وی ہو سکدا اے کہ اوہ بری طراں ناکام ہون۔

ہور ایہ گل اے کہ جے کوئی خاطر خواہ نتیجہ نکلے، تے سانوں کدی وی وڈیائی  دا و کھالا نئیں کرنا چاہیدا اے، اتے نہ ہی کدی اوہناں نوں جتانا چاہیدا اے کہ اساں اوہناں لئی کیہ کجھ کیتا اتے اوہناں نوں کیہ کجھ دتا۔ سانوں لوکاں دی مدد کرن ویلے اوہناں نوں قطعی طور تے گھٹ اتے ماڑا نئیں جاننا چاہیدا، ایہ سوچ کے کہ اسی اوہناں اوپر کوئی وڈا احسان کر رہے آں۔ در حقیقت، ایہ اوہناں دا ساڈے اوپر احسان اے کہ اوہ ساڈی مدد قبول کر کے سانوں مثبت شکتی پنگرن دا موقع دے رہے نیں جو سانوں روشن ضمیری پان اتے دوجیاں دی زیادہ توں زیادہ مدد کرن دی یوگتا دے گی۔

ایس دے علاوہ اپرادھ دے احساس یا مجبوری ہیٹھ دان دینا وی انوچت ہووے گا، انج محسوس کردے ہوۓ کہ کیوں جے کسے ہور نے دان دتا اے تے سانوں  وی انج ہی کرنا چاہیدا اے یا اوہناں توں ودھ کے کرنا چاہیدا اے۔

اپکار دا وکھالا کرن ویلے  ساڈا چھڑا منورتھ اپکار لین والے دی بھلائی، عارضی طور تے اتے اخیر، ہونا چاہیدا اے۔ اسی اپنی پوری کوشش کرنے آں اتے بھاویں ایس وچ کامیابی ہووے یا نہ ہووے، اسی کوشش تے کرنے آں۔ ایہ کوئی اجیہا  وشے اپکریش نئیں اے "یقیناً، میں ساری سرت مان ہستیاں دی مدد کرنا چاہنا واں!" اتے فیر اسی پانڈے مانجن توں وی گریز کرئیے!

بے شک، اپکار دونویں دِشا کم کردی اے۔ جے کوئی ساڈی مدد کرنا چاہے اتے اپکار وکھاۓ تے سانوں تکبر وچ آ کے اوہناں دی دعوت یا تحفے نوں ٹھکرانا نئیں چاہیدا اے۔ بوہت سارے لوکی ایس قسم دے رویہ دا وکھالا کردے نیں جد کوئی اوہناں لئی کوئی چھوٹی جئی شے جویں ڈنر خریدن دی کوشش کرے۔ انج کرن نال اسی اوہناں نوں مثبت شکتی پیدا کرن دے موقع توں محروم کرنے آں۔ ایہ گل بودھی ستوا وچن وچ موجود اے کہ سانوں لوکاں دی دعوت اتے مدد دی پیشکش نوں قبول کرنا چاہیدا اے ما سوا ایس دے کہ انج کرن نال اوہناں دا نقصان ہووے گا۔

اک وار میں سرکونگ رنپوچے دے نال اٹلی وچ سفر کر رہیا ساں کہ اک پرش اوس نوں کجھ سوال پچھن لئی آیا۔ جد اوہ جان لگا تے اوس نے دروازے دے نیڑے میز اوپر چڑھاوے دا اک لفافہ رکھیا۔ سرکوںگ رنپوچے نے ایس گل نوں بوہت پربھاوت جانیا  اتے مینوں آکھن لگا، "ایہ دان دین دا اُچت طریقہ اے۔ نہ کہ اوہ لوکی جو آوندے نیں اتے دکھاوے دے  طور تے خود دان لاما دے ہتھ وچ پھڑاندے نیں، تا کہ لاما نوں پتہ ہووے کہ ایہ اوس نوں کس نے دتا اتے اوہ اوہناں بارے بھلا سوچے اتے مشکور ہووے۔" ایہ ہمیش ودیہ گل اے کہ خموشی نال، گمنام صورت وچ، بغیر کوئی تماشا لاۓ دان دتا جاۓ۔ دان دین دا ایہ خوش کن اتے  آدر مان طریقہ ہی سب توں اُتم اے۔  

جدوں اسی کجھ دینا ہووے تے ایس لئی لوکاں نوں انتظار مت کرواؤ، یا ایہ کہ مدد دا وعدہ کرئیے پر ایس اوپر عمل کل تے چھڈ دئیے۔ ایہ کسے حد تک چڑھاوے والی گل اے۔ سرکونگ رنپوچے تقدس مآب دلائی لاما دے استاداں وچوں اک سی، تے بوہت سارے لوکی اوس نوں ملن لئی آیا کردے سان۔ اوس نے محسوس کیتا کہ ایہ بے تکی اتے مضحکہ خیز گل سی کہ لوکی بعض لمے لمے سجدے کرن لئی اوس سمے دا انتظار کردے حتیٰ کہ اوہ اوس دے عین سامنے نہ آ جان، اتے ایس بارے اوس نے کہیا، "ایس توں میرا سمے خراب ہوندا اے۔ مینوں ایہناں نوں سجدہ کردے ویکھن دی کوئی ضرورت نئیں۔ اوہناں  دے سجدہ کرن توں مینوں کیہ حاصل۔ ایہ کم اوہناں نوں ایتھے آن توں پہلے کر لینا چاہیدا اے، تا کہ اوہ مینوں براہِ راست کہہ سکن جو اوہناں نے کہنا اے۔" تبتی لوکاں دی ریتی دے مطابق لاما نوں 'کتاس' یعنی رسمی رومال دینا بہت عام اے، پر ایہ اوہناں اوپر رعب پان لئی نئیں ہونا چاہیدا اے۔ یاد رکھو، کہ سجدہ ساڈے فیدے لئی اے، نہ کہ استاد لئی۔

اسی جو وی دین دا ارادہ کرئیے، ایہ ضروری اے کہ اوس نوں اسی خود دئیے۔ اتیشا دا اک ملازم سی جو استاد لئی سارے چڑھاوے چڑھانا پسند کردا سی، پانی دے پیالے بھرنا، وغیرہ وغیرہ۔ اتیشا نے کہیا،"ایہ بوہت ضروری اے کہ میں ایہ کم آپ کراں۔ کیا توں میرا کھانا وی میرے لئی کھائیں گا؟" جتھوں تک ممکن ہووے سانوں ایس طراں دے کم آپ کرنے چاہیدے نیں۔  

جے اسی کوئی شے دین دا فیصلہ کرئیے، تے سانوں بعد وچ اپنا ارادہ تبدیل نئیں کرنا چاہیدا  اتے نہ ہی ایس فیصلے اوپر پچھتاندے ہوۓ ایس شےنوں واپس لینا چاہیدا اے۔ ہور ایہ کہ، جے اسی کوئی شے دے دئیے تے سانوں ایس گل اوپر زور نئیں دینا چاہیدا  کہ اوہ ایس نوں ساڈی مرضی دے مطابق استعمال کرن۔ ایہ گل خاص طور تے پیسے اوپر لاگو ہوندی اے، کہ اسی ایس دے ورتو دا فیصلہ کرئیے۔ ایہ انج ہی اے کہ اسی کسے نوں کوئی تصویر دئیے اتے جد اسی اوہناں دے گھر جائیے تے اوس نوں دیوار اوپر ٹنگی ہوئی نہ پائیے – تے اسی ذرا برا محسوس کراں گے۔ درحقیقت، اک وار جد اسی کوئی شے دے دئیے، تے فیر ساڈا اوس اوپر کوئی ادھیکار نئیں رہندا۔

مینوں یاد اے کہ اک وار دھرم شالا وچ اک آشرم وچ خوراک بوہت گھٹیا قسم دی سی تے ایس دے سبب بھکشو لوکاں دی صحت چنگی نہیں سی۔ پچھمی لوکاں توں اسی کجھ پیسے اکٹھے کیتے اتے اوہناں نوں دتے تا کہ اوہ بہتر خوراک خرید سکن۔ پر اوہناں نے ایہ پیسہ اِٹاں خریدن اوپر خرچ کر دتا تا کہ وڈا اتے بہتر مندر تعمیر کر سکن۔ ایس توں بوہت سارے پچھمی لوکی بوہت ناراض ہوۓ اتے اوہناں نے ایس پیسہ نال خوراک نہ خریدن اوپر بوہت رولا پایا۔ ایس دا حل ایہ کڈیا گیا کہ جے اسی چاہنے آں کہ اوہناں نوں بہتر غذا میسر ہووے تے اسی خود اوہناں نوں خوراک خرید کے دئیے۔ تے ایس طراں اوہناں نوں بہتر کھانا ملے گا! تے اساں ذرا چالاکی کولوں کم لیا۔ فیر وی، سانوں اوہناں لئی اوہناں دی من پسند غذا خریدنا ہوندی سی، جس دا مطلب تبتی لوکاں لئی گوشت اے۔ بھاویں کجھ پچھمی لوکاں نے ایس گل نوں پسند نہ کیتا۔ پر ٹافو یا کوئی ہور اجیہی شے خریدنا جو اوہ کدی نئیں کھان گے بالکل مناسب نہیں سی ۔

بھاویں سرکونگ رنپوچے نال میری روز ملاقات ہوندی سی پر میں ہمیش اوس لئی کوئی نہ کوئی چھوٹی موٹی شے لیاوندا ساں۔ کجھ چر گزرن دے بعد اوس نے مینوں ڈانٹ کے کہیا، " توں میرے لئی ایہ رومال اتے اگربتی کیوں لیاونا ایں؟ مینوں ایہناں فضول شیواں  دی لوڑ نئیں!" اوس نے ایہناں نوں کباڑ دا نام دتا! " میں ایہناں۱،۰۰۰ رومالاں دا کیہ کراں گا؟" اوہ کہن لگا، "جے توں مینوں کجھ دینا اے تے اجیہی شے دے جو مینوں پسند ہووے اتے جو میرے کم آ سکے۔" مینوں پتہ سی کہ اوس نوں کیلے بوہت پسند نیں، تے میں اوس لئی اک کیلا لیاون لگ پیا۔ جے اسی لوکاں نوں کجھ دینا چاہنے آں تے سانوں ذرا ہوشیار ہونا چاہیدا اے اتے اوہناں نوں اجیہی شے دینی چاہیدی اے جو اوہناں نوں پسند ہووے۔ یقین کرو کہ ایہناں لاما دے کول بوہت ساری اگر بتیاں نیں!

اک ہور گل، ایہ وی ضروری اے کہ اوہناں نوں ودیہ شے دئیے، نہ کہ اجیہی شیواں جو سانوں پسند نہ ہون یا جو ساڈے لئی بیکار ہون۔ بعض انج دے لوکی وی نیں جو کدی وی کسے توں کجھ لینا پسند نئیں کردے، تے اسی ایہ کہہ سکنے آں، "مینوں  کسے نے ایہ شے دتی سی پر میں ایس نوں کدی استعمال نئیں کراں گا۔ کرپا نال ایس نوں قبول کر لو۔ میں ایس نوں سٹنا نئیں چاہندا۔"  بعض ایسی شیواں وی نیں جنہاں دا دینا مناسب نہیں، مثلاً کسے شاکا ہاری نوں ہیمبرگر پیش کرنا۔ جے کوئی پرش کسے خاص غذا دا پابند اے، تے اسی ایس گل نوں موہرے رکھنے آں۔ جے کوئی منکھ پرہیزی غذا کھاندا اے تے اسی اوس نوں کیک پیش نئیں کردے۔

دھرم دین دے معاملہ وچ، جے کوئی پرش ساڈے نال بحث کرنا چاہندا اے اتے اوس دی اکساوٹ غصہ، لگاوٹ، تکبر، یا کیول بیکار کھوج اے، تے سانوں اوس دے نال نہ تے بحث وچ الجھنا چاہیدا اے اتے نہ ہی اوہناں نوں بودھی صحیفے دینے چاہیدے نیں۔ اسی صرف اوہناں لوکاں نوں سبق پڑھانے آں یا اوہناں نال وچار ونڈ کرنے آں جو گل سنن نوں تیار ہون۔ جے کوئی گل سنن نوں تیار نہ ہووے تے اوہناں نوں درس دینا یا اوہناں دے نال بحث مباحثہ کرنا مناسب نہیں ہووے گا۔ در حقیقت ایہ سمے خراب کرن والی گل اے اتے کیول اوہناں دے من دی منفی دشا اتے ویر نوں ہور شکتی دین سمان اے۔ اسی اوہناں لوکاں نوں درس دینے آں جنہاں دے من وچ پسار ہووے اتے جو کجھ سکھنا چاہندے نیں۔

جے اسی درس دئیے تے سانوں دوجے منکھ  دی یوگتا نوں دھیان وچ رکھنا چاہیدا اے۔ اسی ایہ ثابت کرن لئی کہ اسی کنے ہوشیار آں اوہناں دے اوپر اپنے ودیا وان ہون اتے جانکاری دے سمندر دی بوچھاڑ نئیں کر دیندے۔ اسی زیادہ ترقی یافتہ پدھر دی شکشا نئیں دیندے ماسوا ایس دے کہ اوس دا ذرا جنا سواد چکھانا فیدہ مند ہووے۔ کدی کدار، ترقی یافتہ شکشا کسے لئی ایس نوں سمجھن دی خاطر اکساوٹ اتے محنت دا سبب ہو سکدی اے، اتے ایہ اوس ویلے وی کار آمد ہوندی اے جد کوئی سرکشی دا وکھالا کردا اے۔ کدی کدار تقدس مآب دلائی لاما یونیورسٹی دے استاداں نوں ڈاڈھے اوکھے ول نال درس دیندے نیں، ایہ وکھان لئی کہ بودھی ودیا کس قدر ترقی یافتہ اے۔ ایس توں ایس اکھ دھرائی نوں شکست دین وچ مدد ملدی اے کہ بدھ مت پراچین اتے غیر ترقی یافتہ اے۔

مینوں یاد اے کہ اک وار سرکونگ رنپوچے اک پچھمی دھرم مرکز وچ گیا، اتے اوہناں دی ایہ اچھیا سی کہ اوہ شانتی دیو دے صحیفے توں خالی پن (کھوکھلا پن) دے باب اوپر دو دن وچ مکمل درس دیوے۔ ایہ اُکا ہی فضول گل اے! ایس صحیفے دا کیول اینا حصہ غور نال پڑھن لئی اک سال لوڑی دا اے۔ رنپوچے نے ایس باب دے شروع دے کجھ شبداں دی ڈاڈھی ترقی یافتہ اتے اوکھی پدھر اوپر تشریح کرنا شروع کیتی، ایہ وکھان دی خاطر کہ ایہ کس قدر ولیواں مواد اے۔ کسے نوں وی اوس دی گل سمجھ نہ آئی، جس توں ایہ ظاہر ہوندا اے کہ ایہ وچار کس قدر گھمنڈ بھریا سی کہ ایہ کوئی اجیہی گل اے جس نوں کیول دو دن دے تھوڑے جنے سمے وچ سکھایا یا سمجھایا جا سکدا اے۔ فیر اوہ اپنی گل نوں اوہناں  دی پدھر اوپر لے آیا اتے اوس نے ایس صحیفہ دے اک چھوٹے جیہے انگ دی عمومی معنیاں وچ تشریح کیتی۔

جد تقدس مآب دلائی لاما کسے وڈے مجمع نوں درس دیندے نیں تے اوہ اوتھے موجود سب پدھراں دے لوکاں لئی کجھ نہ کجھ سکھیا دیندے نیں۔ زیادہ تر اوہ بڑی ترقی یافتہ پدھر اوپر درس دیندے نیں، جس دا منہ اوتھے موجود مہان لاما، گیشے اتے خینپو ول ہوندا اے۔ کیونکہ اوہ سب توں زیادہ گیان وان نیں، تے اوہ اوہناں نوں ایس پدھر اوپر درس دے سکدے نیں، اتے فیر اوہ ایس نوں لے جا کے گھٹ اوکھے طریقہ نال اپنے شاگرداں نوں بیان کر سکدے نیں۔ اجیہی دشا وچ، سب توں سوکھی پدھر دا درس نہیں دینا چاہیدا، کیونکہ دوجے لوکاں دی ایس تک پوہنچ اے۔ اوہ سب توں اچے درجہ دا درس دیندے نیں، تا کہ ایہ اوہناں دی صفاں وچ رچ وس جاۓ، جس طراں کہ ہوندا اے۔

اخیرلی گل ایہ ہے کہ کیول اوہناں نوں ہی کجھ دینا چاہیدا اے جو ایس دی منگ رکھدے  ہون۔ جے کسے نوں کسے شے دی لوڑ نئیں پر اوہ کیول لالچ یا لگاوٹ دے سبب منگ رہے نیں –جویں کہ نیانے سارا دن چاکلیٹ منگدے نیں – تے اجیہی دشا وچ دینا سوتر نئیں۔ سانوں ایس شے نوں متھن لئی کہ کیہ، کدوں اتے کس نوں کجھ دینا مناسب یا غیر مناسب اے، اپنی نکھیڑلی پچھان نوں کم وچ لیاونا چاہیدا اے۔ ترنگپا رنپوچے نے "ہوچھی  درد مندی" دی ودیہ اصطلاح گھڑی؛ اسی ہر پرش دی جو اوہ کرنا چاہندے نیں اوس وچ مدد نئیں کر سکدے، کیونکہ ایہ نہائت بیوقوفی دی گل وی ہو سکدی اے! ساڈی اپکار دا ساڈی سرت نال واسطہ ہونا چاہیدا اے۔

اپکار اوپر عمل کرن دی خاطر ساڈا مالدار ہونا یا بوہت سارے مال اسباب دا مالک ہونا ضروری نئیں اے۔ بھاویں اسی کدرے وی ہوئیے یا کجھ ہی کر رہے ہوئیے، اسی من دے راہیں ہر اوہ شے جس توں سواد لے رہے ہوئیے – تازہ ہوا جس وچ اسی ساہ  لے رہے آں، سورج ڈبن دا سندر نظارہ، سوادی بھوجن جو اسی کھانے آں - دوجیاں دے نال ونڈ کے اک اپکاری من پنگرن دا عمل شروع کر سکنے آں۔ ساڈے اگلے قدم دی بنیاد ایہ آشا اے کہ دوسرے لوکی وی ہر اوس شے دا مزہ لین جس دا اسی مزہ لینے آں، اتے اسی فی الحقیقت، دوسریاں نوں اوہ دینے آں جس دی اوہناں نوں لوڑ اے۔

جے اسی اینے جوگے آں، تے مادی امداد دینا اتم اے، جے اسی اپنی شکتی اتے اپنا سمے وی دے سکنے آں۔ جد اسی خوشی خوشی اتے نیک نیتی نال دئیے، تے اپکار اک اجیہی زبردست شکتی دا روپ دھار لیندی اے جو ساڈی اتے دوجے لوکاں دی خوشی اتے بھلائی دی ضامن بن جاندی اے۔