អារម្ភកថា
បារមីទាំងប្រាំមួយនេះជាធម្មតាគេហៅថា«ភាពពេញបរិបូរណ៍ទាំងប្រាំមួយ» គឺជាសភាពនៃមនោដែលអាចឳ្យយើងធ្វើការបដិបត្តិឳ្យខ្លួនមានការរីកចម្រើន និងដើម្បីឳ្យយើងអាចជួយដល់អ្នកដ៍ទៃឳ្យបានកាន់តែប្រសើរតាមតែអាចធ្វើទៅបាន។ គុណធម៌ទាំងអស់នេះគឺជាបដិបក្ខផ្ទាល់ទប់ទល់នឹងឧបសគ្គចម្បងៗដែលរារាំងយើងមិនឳ្យទទួលបានការជោគជ័យ ពោលជាបដិបក្ខប្រឆាំងនឹងភាពខ្ជិលច្រអូស និងទោសៈ បើដូចនេះគុណធម៌ទាំងអស់នេះគឺមានអត្ថប្រយោជន៍សំរាប់មនុស្សគ្រប់រូបទាំងអស់។ នៅទីនេះយើងហៅគុណធម៌ទាំងនេះថាជា«គុណធម៌ដែលនាំយើងទៅដល់ទីឆ្ងាយ»(ក្នុងន័យប្រៀបធៀប) ពីព្រោះថាបើយោងទៅតាមបរិបទនៃព្រះពុទ្ធសាសនា កាលណាយើងបដិបត្តិចម្រើនគុណធម៌ទាំងនេះបានពេញបរិបូរណ៍ហើយ គុណធម៌នេះអាចដឹកនាំរូបយើងឳ្យទៅដល់ត្រើយម្ខាងទៀតនៃមហាសមុទ្របញ្ហា មហាសមុទ្រទុក្ខនិងមហាសមុទ្រនៃដែនកំណត់របស់យើងជាដើម។ ប្រសិនបើយើងត្រូវបានជំរុញឡើងដោយអភិនិស្រ្កមណ៍ (ការតាំងចិត្តលះដើម្បីវិមុត្តិភាពពីកងទុក្ខ) នោះគុណធម៌នេះនឹងដឹកនាំយើងឆ្ពោះទៅរកវិមុត្តិសុខ។ បើយើងត្រូវបានជំរុញលើកទឹកចិត្តឡើងដោយបំណងពុទ្ធិចិត្ត(ជាក្តីប្រាថ្នាដើម្បីឳ្យខ្លួនក្លាយជាភាវៈសម្មាសម្ពុទ្ធដើម្បីធ្វើជាប្រយោជន៍ដ៍ប្រសើរដល់មនុស្សគ្រប់រូប) នោះគុណធម៌នេះនឹងដឹកនាំយើងឆ្ពោះទៅរកការត្រាស់ដឹងពេញលេញនៅថ្ងៃអនាគត។
បារមីទាំងប្រាំមួយនេះគឺ៖
- ទានបារមី
- សីលបារមី
- ខន្តីបារមី
- វិរយបារមី
- ឈានបារមី
- ប្រាជ្ញាបារមី
យើងហ្វឹកហាត់បដិបត្តិបារមីទាំងប្រាំមួយនេះទាំងនៅក្នុងការបដិបត្តិសមាធិនិងនៅក្នុងសកម្មភាពជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង។ ដូចការដែលយើងហាត់ប្រាណដើម្បីបង្កើនសាច់ដុំដូច្នោះដែរ យើងកាន់តែប្រតិបត្តិគុណធម៌ទាំងអស់នេះនៅក្នុងកិច្ចអ្វីក៍ដោយដែលយើងធ្វើ នោះវាកាន់តែខ្លាំងក្លាឡើងថែមទៀត។ នៅទីបំផុតគុណធម៌ទាំងអស់នេះនឹងក្លាយជាផ្នែកមួយនៃការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយអ្នកដ៍ទៃនៅក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់យើងគ្រប់ពេលវលាទាំងអស់។
ការឳ្យទាន
ការឲ្យទានគឺជាគុណធម៌មួយ ជាគុណធម៌ប្រកបដោយឆន្ទះដើម្បីអោយនូវទ្រព្យអ្វីដែលអ្នកក្រក្សត់ត្រូវការចាំបាច់ នៅទីនេះមិនមែនបានសេចក្តីថាយើងត្រូវតែលះបង់ ឬអោយអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងដល់គេ ហើយខ្លួនក្លាយជាជនក្រីក្រនោះទេ ប៉ុន្តែបើយោងទៅតាមជំនឿសាសនាខ្លះភាពក្រគឺជាគុណធម៌មួយ។ នៅទីនេះការឳ្យទាន(ភាពសុប្បុរស)មានអត្ថន័យថា យើងឳ្យទានប្រកបដោយឆន្ទះមិនមានការស្ទាក់ស្ទើរ មិនមានការសង្ស័យអ្វីទេ គ្មានឧបសគ្គរារាំងអ្វីឡើយ និងជាធុរៈដែលត្រូវធ្វើប្រកបដោយប្រាជ្ញា។ (សំរាប់បរិបទនៅប្រទេសអាមេរិកកាំង)យើងមិនឳ្យទានជាកាំភ្លើងដល់អ្នកដែលចង់យកកាំភ្លើងនេះទៅសម្លាប់គេនោះទេ ហើយគិតថា«ឪ ខ្ញុំចិត្តល្អណាស់!ចូរអ្នកយកលុយនេះទៅវិញកាំភ្លើងចុះ!» មិនមែនបែបនេះទេ។ ឧទាហរណ៍ដែលបញ្ជាក់អំពីការឳ្យទានមិនសមរម្យមួយទៀតអាចជាការឳ្យលុយទៅបុគ្គលណាម្នាក់ដែលគេយកលុយនោះទៅទិញថ្នាំញៀនជាដើម។
ការបដិបត្តិការឳ្យទាននៅទីនេះមិនមែនមានន័យថាយើងត្រូវតែក្លាយជាអ្នកមានទេទើបធ្វើរឿងនេះបាននោះទេ បើសូម្បីយើងជាជនក្រីក្រ គ្មានអ្វីដាក់ទានឳ្យគេយ៉ាងណាក្តី តែយើងនៅតែអាចមានចិត្តនិងមានឆន្ទៈដើម្បីឳ្យទាន បើពុំដូច្នេះទេតើជនក្រីក្រទូគ៌ត(ទូរគត)គេអាចរៀនអំពីការឳ្យទាននិងចិត្តសុប្បុរសនេះបានដោយរបៀបណា? បើដូច្នេះ កាលណាយើងបានមើលឃើញព្រះសុរិយាអស្តង្គត យើងអាចប្រាថ្នាថាសូមឳ្យមនុស្សគ្រប់គ្នាគេបានមើលឃើញនូវព្រះសុរិយាដ៍ស្រស់ស្អាតនេះដែរ។ យើងអាចធ្វើកិច្ចបែបនេះចំពោះទេសភាពស្អាតៗដែលយើងបានឃើញ អាកាសធាតុល្អ ម្ហូបឆ្ងាញ់ៗជាដើម ទាំងអស់នេះអាចរាប់បានថាជាឆន្ទៈនិងចិត្តសប្បុរសរបស់យើងបាន! យើងអាចមានចិត្តសប្បុរសឳ្យទានដល់គេ មិនចំពោះតែរបស់ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់យើងតែប៉ុណ្ណោះទេ តែអាចជារបស់ដែលមិនមែនជាកម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលណាម្នាក់ផងដែរ។ នៅក្នុងការបដិបត្តិសមាធិយើងស្រមៃថាឳ្យទានគ្រប់ប្រភេទដល់គេ ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងពិតជាមានរបស់ដែលអាចជាប្រយោជន៍ដល់គេមែន នោះយើងចាំបាច់ត្រូវតែឳ្យដល់គេ កុំចេះតែស្រមៃគិតតែម៉្យាង!
ការឳ្យទានគឺជាកិច្ចផ្ទុយពីភាពកំណាញ់ ហើយកំណាញ់នេះទៀតសោតគឺជាចិត្តដែលមិនប្រាថ្នាចង់ចែករំលែកអ្វីដែលខ្លួនមានជាមួយអ្នកណាម្នាក់ទេ។ ចិត្តកំណាញ់នេះជាធម្មតាកើតឡើងដោយមានអារម្មណ៍នឹកគិតថាបើសិនជាអញឳ្យរបស់នេះដល់គេ នោះច្បាស់ជាគ្មានអ្វីសល់សំរាប់ខ្លួនអញឡើយ ប៉ន្តែផ្ទុយទៅវិញ៖
ប្រសិនបើអញកំណាញ់ទុកសំរាប់តែខ្លួនអញ នោះតើមានអ្វីទៀតដែលសល់ដើម្បីយកទៅឳ្យអ្នកដ៍ទៃ?
ជាសុភាសិតទីបេបុរាណ
យើងគួរតែប្រុងប្រយ័ត្នកុំបណ្តោយខ្លួនឳ្យក្លាយជាមនុស្សជ្រុលនិយមពេក នៅក្នុងខណៈពេលដែលយើងកំពុងតែជួយដល់អ្នកដ៍ទៃ ហើយស្របពេលនោះដែរយើងក៍ត្រូវការអាហារបរិភោគនិងត្រូវការកន្លែងដេកសំរាប់ខ្លួនឯងដែរ។ យើងក៍ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់មើលថែខ្លួនយើងដែរ បើដូច្នេះពាក្យថាទាននៅត្រង់នេះ គឺយើងនិយាយអំពីការចែករំលែកនូវអ្វីដែលយើងមាន។ ភាវៈជាព្រះពោធិសត្វៈអាចលះបង់ជីវិតរបស់ខ្លួនដើម្បីជួយដល់សត្វ ប៉ុន្តែនៅត្រឹមកំរិតរបស់យើង យើងប្រាកដជាមិនអាចធ្វើការលះបង់បែបនេះបានទេ បើដូចនេះយើងពុំគួរដាក់ទាននូវអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងដែលយើងមានដល់គេរហូតដល់ខ្លួនអត់អាហារស្លាប់នោះទេ។ ប៉ុន្តែយើងនៅតែអាចដាក់ទានដល់គេតាមរយៈកំលាំងកាយរបស់យើង ពោលដូចជាការជួយធ្វើកិច្ចការងារលំបាកណាមួយក្តី ដោយកុំខ្លាចប្រឡាក់ដៃឳ្យសោះ!
ទាន(ការឳ្យទាន)រួមទាំងការចែករំលែកនូវអ្វីដែលយើងហៅថា«ឬសគល់ដើមនៃគុណធម៌»របស់យើងផងដែរ ពោលគឺសំដៅដល់សក្តានុពលវិជ្ជមាន និងកុសលផលបុណ្យដែលយើងបានសាងកន្លងមក។ ខ្ញុំអាចប្រើប្រាស់ឧទាហរណ៍ស្តីអំពីជីវិតពិតរបស់ខ្ញុំផ្ទាល់៖ ដោយសារតែកុសលផលបុណ្យដែលខ្ញុំបានសាងកាលពីជាតិមុន ខ្ញុំបានទៅសិក្សានិងបានជួបជាមួយព្រះមហាថេរៈដ៍មហស្ចារ្យជាច្រើនរូបនៅប្រទេសឥណ្ឌា និងត្រូវបានគេអញ្ជើញឳ្យទៅបង្រៀននៅជុំវិញពិភពលោក និងរាប់អានជាមួយមនុស្សដ៍អស្ចារ្យជាច្រើនរូបនៅជុំវិញពិភពលោកផងដែរ។ ប្រការនេះក៍បានជួយសាងកុសលផលបុណ្យថែមទៀតដែលជាផ្នែកមួយនៃការប្រតិបត្តិរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំតែងតែព្យាយាមធ្វើការចែករំលែកនូវ«ឬសគល់ដើមនៃគុណធម៌»ទាំងអស់នេះជាមួយអ្នកដ៍ទៃ និងមិនរក្សាវាទុកសំរាប់តែខ្លួនខ្ញុំម្នាក់ឯងទេ។ នៅក្នុងកាលវេលាសមរម្យ ខ្ញុំភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកដ៍ទៃ ដោយបង្ហាញនូវគុណធម៌ទាំងនោះដល់ព្រះមហាថេរៈដែលខ្ញុំបានជួប ដល់មនុស្សដែលគេបានសិក្សា និងដល់មនុស្សឯទៀតនៅជុំវិញពិភពលោក។ ខ្ញុំព្យាយាមចែករំលែកនូវអ្វីដែលខ្ញុំបានសិក្សានៅឯមហាវិទ្យាល័យ និងចែករំលែកនូវចំណេះដឹងនិងការបដិបត្តិសមាធិជាច្រើនទស្សវត្តន៍នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា។ នេះហើយជាអត្ថន័យនៃការចែករំលែកឬសគល់នៃគុណធម៌របស់យើង៖ ពោលគឹការបើទ្វារទទួលអ្នកដ៍ទៃ(សំដៅដល់ការបើកចិត្ត)។
ជាទូទៅយើងនិយាយអំពីទានបួនប្រភេទ៖
- ឳ្យទាននៅក្នុងន័យនៃការឳ្យជាសំភារៈ
- ឳ្យទាននៅក្នុងន័យនៃការបង្រៀននិងផ្តល់ជាដំបូន្មាន
- ឳ្យទាននៅក្នុងន័យនៃការការពារឳ្យរួចផុតពីភាពភ័យខ្លាច
- ឳ្យទាននៅក្នុងន័យនៃក្តីស្រលាញ់
ការឳ្យទាននៅក្នុងន័យនៃការឳ្យជាសំភារៈ
ការឲ្យសំភារៈនៅទីនេះគឺសំដៅដល់ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់យើង ពោលមានដូចជាអាហារ សំលៀកបំពាក់ លុយកាក់ របស់អ្វីផ្សេងទៀតក្តីដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់យើង ការឳ្យនេះគឺប្រកបដោយពេលវេលានិងឥរិយាបថសមរម្យ មិនមែនឳ្យដូចជាការបោះឆ្អឹងឳ្យឆ្កែស៊ីនោះទេ។ យើងមិនចាំបាច់ក្លាយជាអ្នកមាន និងមានទ្រព្យហូរហៀរទើបអាចបដិបត្តិកិច្ចនេះបានទេ ពីព្រោះថាយើងអាចឳ្យរបស់ដែលមិនមែនជាកម្មសិទ្ធិរបស់យើងបានដែរ។ នៅត្រង់នេះមិនមែនបានសេចក្តីថាយើងត្រូវទៅលួចទៅឆក់ប្លន់គេ ដូចនៅក្នុងរឿងរ៉ប់ប៊ីនហ៊ូតនោះទេ!(Robin Hood ជាតួអង្គដែលលួចពីអ្នកមានមកជួយដល់អ្នកក្រ) តែនៅទីនេះយើងនិយាយអំពីទ្រព្យសាធារណៈ ពោលដូចជាការជួយសម្អាត់បរិឋានដើម្បីជាទីមនោរម្យដល់មនុស្សគ្រប់រូប ហើយនេះគឺជាធុរៈដ៍អស្ចារ្យបំផុតដែលយើងអាចឳ្យដល់គេ។ យើងក៍អាចចែករំលែកបទពិសោធន៍របស់យើងផងដែរ ពោលដូចជាការប្រាថ្នាថា»សូមឳ្យមនុស្សគ្រប់រូបគេរីករាយសប្បាយនឹងអាកាសធាតុល្អនេះ» ជាដើម។ល។
យើងពុំគួរគិតត្រឹមតែសំរភារៈតែម៉្យាងទេ។ យើងក៍អាចឳ្យនូវកំលាំងកាយរបស់យើងបានផងដែរ នៅក្នុងន័យនៃការឳ្យនូវពេលវេលារបស់យើង ការងារ ចំណាប់អារម្មណ៍ កំលាំងថាមពល និងការលើកទឹកចិត្តជាដើម។ ប្រការទាំងអស់នេះគឺជាវិធីដ៍ប៊ិនប្រសប់នៅក្នុងន័យនៃការឳ្យទានជាសំភារៈ។
ពិតប្រាកដណាស់ថាការឳ្យនូវថ្នាំពុល ឲ្យអាវុធ ឬរបស់អ្វីផ្សេងទៀតដែលគេអាចយកទៅធ្វើទុកបុកម្និញដល់ខ្លួនគេនិងដល់អ្នកដ៍ទៃ គឺមិនមែនជាការឳ្យដ៍ប្រសើរនិងត្រឹមត្រូវទេ។
ការឳ្យទាននៅក្នុងន័យនៃការបង្រៀននិងផ្តល់ដំបូន្មាន
បើនិយាយនៅក្នុងបរិបទនៃព្រះពុទ្ធសាសនា គឺសំដៅដល់ការឳ្យនូវព្រះធម៌(ការបង្រៀនព្រះធម៌) ប៉ុន្តែនៅទីនេះយើងក៍អាចនិយាយក្រៅពីបរិបទព្រះពុទ្ធសាសនាបានដែរ។ មិនមែនគ្រាន់តែការបង្រៀន ការបកប្រែ ការធ្វើប្រតិចារឹក ការបោះពុម្ពផ្សាយ ឬការបង្កើតនិងការធ្វើការងារនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែរួមទាំងការឆ្លើយនូវសំនួររបស់គេ ផ្តល់ដំបូន្មាននិងព័ត៌មានដល់គេប្រសិនបើយើងអាចធ្វើទៅបាន។ល។
និកាយសក្យៈ(ជានិកាយមួយនៅក្នុងចំណោមនិកាយដ៍ទៃទៀតនៅទីបេ)មានការឳ្យនូវសមាធិ(សមាធិ) ដែលជាផ្នែកមួយនៃការបដិបត្តិព្រះធម៌របស់យើង។ ចំណេះដឹងគ្រប់យ៉ាងដែលយើងចេះចាំពីការសិក្សានិងការអាន យើងឳ្យដល់គេ និងប្រើប្រាស់វាដើម្បីជួយដល់គេ។ យើងត្រូវធ្វើកិច្ចដូចគ្នានេះដែរជាមួយនឹងចំណេះដឹង ភាពជឿជាក់ សីល ប្រាជ្ញា និងសតិដែលយើងទទួលបានពីការប្រតិបត្តិ រួមទាំងការពន្យល់បកស្រាយព្រះធម៌របស់យើងផងដែរ។ ប្រការទាំងអស់នេះចាត់ចូលជាប្រភេទនៃការឳ្យទាននៅក្នុងន័យនៃការឳ្យនូវព្រះធម៌ ពិតណាស់យើងអាចពង្រីកដល់ការចែករំលែកនូវអ្វីដែលយើងដឹងដែលអាចធ្វើជាប្រយោជន៍ដល់គេ។
ការឳ្យទាននៅក្នុងន័យនៃការការពារឳ្យរួចផុតពីភាពភ័យខ្លាច
ទានប្រភេទនេះគឺសំដៅដល់ការជួយដល់សត្វ នៅពេលសត្វស្ថិតនៅក្នុងសភាពមិនល្អ រួមទាំងការជួយសង្រ្គោះដល់សត្វដែលនឹងត្រូវគេពិឃាដ ជួយឳ្យសត្វរួមផុតពីការជាប់ទ្រុង លែងឳ្យវាមានសេរីភាព រហូតដល់ការជួយសង្រ្គោះសត្វរុយពីការលង់ទឹកក៍ថាបាន ការពារមនុស្សសត្វឳ្យគេរួចផុតពីអាកាសធាតុត្រជាក់និងក្តៅហួសប្រមាណជាដើម ទាំងអស់នេះគឺជាការផ្តល់ឳ្យគេនូវការការពារ។ ឧបមាថា៖ប្រសិនបើមានសត្វកញ្ចែហើរចូលមកក្នុងផ្ទះរបស់យើង យើងមិនត្រូវចាប់វាបោះចោលទៅក្រៅវិញតាមបង្អួច ដោយគិតថាវានឹងមិនឈឺអ្វីនោះទេ។ នៅក្នុងន័យនៃការការពារឳ្យរួចផុតពីភាពភ័យខ្លាចនៅត្រង់នេះគឺត្រូវយកវាទៅប្រលេងខាងក្រៅថ្នមៗ។ យើងពុំគួរបោះវាចូលទៅក្នុងបង្គន់និងចាក់ទឹកឳ្យវាហូរទៅតាមទឹកបង្គន់នោះទេ និងពោលពាក្យថា សំណាងល្អអាសត្វចង្រៃ! មិនត្រូវធ្វើបែបនេះឡើយ។
យើងអាចបន្ថែមចំពោះការឳ្យទាននៅក្នុងន័យនៃការជួយខាងផ្នែកស្មារតីដល់គេនៅខណៈពេលគេមានភាពភ័យខ្លាច មិនថាគេជាកូនរបស់យើង ឬជាសត្វដែលត្រូវគេតាមប្រមាញ់នោះទេ។ ឧបមាថា៖បើសត្វឆ្មាកំពុងតែធ្វើបាបសត្វកណ្តុរ យើងគួរតែព្យាយាមការពារសត្វកណ្តុរកុំឳ្យឆ្មានោះធ្វើបាបកណ្តុរ។
នៅក្នុងគម្ពីរតន្រ្ទៈទីបេ ការឳ្យទាននៅក្នុងន័យនៃការការពារពីភាពភ័យខ្លាចមានការបកស្រាយជ្រៅជាងនេះ ពោលគឺសំដៅដល់ការផ្តល់ឳ្យគេនូវធម៌ឧបេក្ខារបស់យើង ដើម្បីកុំឳ្យគេមានការភិតភ័យចំពោះវត្តមានរបស់យើង ដោយសារថាយើងនឹងមិនមានក្តីឧបាទានចំពោះគេ មិនបដិសេធគេដោយសារតែទោសៈរបស់យើង និងមិនអើពើនឹងគេដោយសារតែភាពអវិជ្ជារបស់យើងនោះទេ។ នៅទីនេះគឺយើងបើកចិត្តទទួលមនុស្សគ្រប់រូបទាំងអស់ ដែលជាទានដ៍ប្រសើរបំផុតដែលយើងអាចឳ្យដល់គេ។
ការឳ្យទាននៅក្នុងន័យនៃក្តីស្រលាញ់
ពម្ពីរតន្រ្ទៈទីបេក៍បានលើកឡើងអំពីទានប្រភេទទីបួននេះ គឺការឳ្យនូវក្តីស្រលាញ់។ មិនមែនមានន័យថាយើងត្រូវដើរទៅគ្រប់ទិសទីទៅអោបមនុស្សគ្រប់រូបថាយើងស្រលាញ់គេនោះទេ តែជាក្តីប្រាថ្នាឳ្យមនុស្សគ្រប់រូបគេជួបតែក្តីសុខ។ នេះហើយជាអត្ថន័យនៃការស្រលាញ់នៅទីនេះ ជាក្តីប្រាថ្នាឳ្យគេបានសុខ និងឳ្យទទួលបាននូវហេតុនៃសុខ។
វិធីសាស្រ្តឳ្យទានឳ្យបានត្រឹមត្រូវ
ពេលយើងប្រតិបត្តិនូវបារមីទាំងប្រាំមួយនេះយើងព្យាយាមបញ្ចូលនូវបារមីនីមួយៗនៃបារមីប្រាំទៀតផងដែរ។នៅក្នុងការប្រតិបត្តិនៃការឳ្យទាន៖
- ស្របគ្នាជាមួយសីលបារមីយើងកម្ចាត់បង់នូវរាល់អំពើអកុសលនានា។
- ស្របគ្នាជាមួយខន្តីបារមីយើងមិនខ្លាចនូវការលំបាកនានា។
- ស្របគ្នាជាមួយនឹងវិរយបារមីយើងត្រេកអររីករាយនៅក្នុងការឳ្យទាន ដោយមិនគិតថាវាគឺជាកាតព្វកិច្ចទេតែធ្វើដោយចិត្តស្មោះ។
- ស្របគ្នាជាមួយនឹងឈានបារមី យើងមានការតាំងសតិលើការឧទ្ទិសកុសលផលបុណ្យដែលបានសាងពីការឳ្យទាន។
- ស្របគ្នាជាមួយនឹងប្រាជ្ញាបារមីយើងដឹងថា អ្នកឳ្យទាន អ្នកទទួលទាន និងទានដែលត្រូវឳ្យ គឺមិនប្រកបដោយអត្តភាពទេ ប្រការទាំងអស់នេះគឺអាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមក។ បើគ្មានអ្នកទទួលទេក៍គ្មានអ្នកឳ្យដែរ បើដូច្នេះប្រការនេះគឺអាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមក មិនកើតឡើងតែឯកឯង និងមិនមានតួអត្តភាពដោយឯករាជ្យនោះទេ។
ទាននិងចេតនាមិនសមរម្យ
មានស្ថានភាពឬករណីជាច្រើនដែលបានបង្ហាញថាយើងបានធ្វើទានមិនត្រឹមត្រូវ ហើយយើងចង់ចៀសវាងនូវបញ្ហានេះ។ យើងអាចឳ្យទានដោយសង្ឃឹមថាគេ(ទទួល)នឹងមានការចាប់អារម្មណ៍ ឬគេគិតថាយើងជាមនុស្សអស្ចារ្យនិងមានការប្រតិបត្តិសាសនាល្អជាដើម ឬវាគឺជារឿងសាមញ្ញធម្មតា នៅពេលយើងឳ្យយើងរំពឹងចង់បានអ្វីមួយមកវិញ សូម្បីតែពាក្យថាអរគុណមកវិញក៍យើងអស់ចិត្តដែរ។ តែទោះបីយ៉ាងណាក៍ដោយ នៅពេលយើងធ្វើទាន គឺជាប្រការមិនសមរម្យទេដែលយើងរំពឹងចង់បានអ្វីមួយមកវិញនោះ សូម្បីតែពាក្យថាអរគុណក៍យើងមិនគួររំពឹងចង់បានពីគេដែរបើយើងពិតជាមានចិត្តចង់ធ្វើទានមែននោះ។ យើងអាចផ្តល់ឳ្យគេនូវជំនួយខ្លះ ប៉ុន្តែយើងពុំគួររំពឹងគុណ ឬភាពជោគជ័យអ្វីមកពីគេវិញនោះទេ រឿងជោគជ័យឬមិនជោគជ័យនោះអាស្រ័យលើកម្មរបស់គេទេ។
ខ្ញុំចាំថានៅពេលមួយនៅកំឡុងរដូវវស្សានៅក្នុងតំបន់ដារ៉ាម៉ាសាលាប្រទេសឥណ្ឌា កាលនោះមានសត្វកណ្តុរមូយក្បាលលង់ទឺកលូ។ ខ្ញុំបានចាប់យកវាចេញមកពីទឹកលូនោះ ហើយដាក់វានៅលើដី ហើយនៅខណៈពេលដែលសត្វកណ្តុរនោះកំពុងតែឋិតនៅទីនោះស្រាប់តែមានសត្វឥន្រ្ទីមួយក្បាលហើរឆក់យកសត្វកណ្តុរនោះទៅបាត់។ អ្វីៗគ្រប់យ៉ាងគឺឋិតនៅលើកម្មរបស់បុគ្គល សូម្បីយើងព្យាយាមជួយគេយ៉ាងណាក៍មិនអាចទៅរួចដែរ។ យើងអាចផ្តល់ឳកាសគ្រប់យ៉ាងដល់គេ និងជួយគេគ្រប់យ៉ាងដើម្បីឳ្យគេជោគជ័យ ប៉ុន្តែគេនៅតែបរាជ័យ នេះគឺអាស្រ័យលើកម្មរបស់គេ។
លើសពីនេះទៅទៀតបើសិនផលល្អពិតជាកើតឡើងចំពោះរូបយើង នោះយើងពុំគួរសប្បាយលើក្តីទុក្ខរបស់គេទេ ឬក៍រំលឹកគុណបុណ្យរបស់ខ្លួនថាខ្លួនបានធ្វើល្អដាក់គេជាដើម។ យើងមិនត្រូវមើលស្រាលគេទេ ជាពិសេសនៅពេលយើងជួយដល់គេ។ តាមពិតទៅគេទៅវិញទេដែលជាអ្នកជួយដល់យើង ដែលអនុញ្ញាតឳ្យយើងបានសាងបុណ្យ ដែលបុណ្យនេះនឹងនាំយើងឆ្ពោះទៅរកការត្រាស់ដឹង និងដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់មនុស្សគ្រប់រូបឳ្យបានកាន់តែច្រើនកាន់តែប្រសើរ។
វាគឺជារឿងដែលមិនសមរម្យផងដែរដែលយើងគិតថាការឳ្យទាននេះគឺជាការឳ្យដោយសារតែកាតព្វកិច្ចឬដោយសារមានអារម្មណ៍ថាខ្លួនខុសបើមិនឳ្យទេ ហើយបើមាននរណាម្នាក់គេឳ្យទាន នោះយើងគិតថាយើងត្រូវតែឳ្យអោយបានច្រើនជាងគេដើម្បីយកឈ្នះគេជាដើម នោះគឺជារឿងមិនត្រឹមត្រូវទេ ការឳ្យទានគឺគ្មានការប្រណាំងច្រជេងគ្នាទេ។
ការឳ្យទាននិងចេតនាត្រឹមត្រូវ
នៅពេលយើងប្រតិបត្តិការឳ្យទាន គោលបំណងនិងការគិតរបស់យើងតែម៉្យាងគត់គឺត្រូវធ្វើជាប្រយោជន៍ដល់អ្នកទទួលនៅក្នុងខណៈពេលនេះនិងពេលក្រោយ។ យើងព្យាយាមឲ្យអស់ពីសមត្ថភាព ជោគជ័យក៍ដោយមិនជោគជ័យក៍ដោយ តែយ៉ាងហោចណាស់យើងបានខិតខំព្យាយាមចំពោះធុរៈនេះហើយ។ កិច្ចនេះមិនមែនគ្រាន់តែជារឿងស្រពិចស្រេពិលថា«ពិតណាស់ខ្ញុំចង់ជួយដល់សព្វសត្វៈលោកទាំងអស់» តែផ្ទុយទៅវិញសូម្បីតែលាងចានបាយខ្លួនឯងក៍មិនលាងផង តើអាចនិយាយបែបនេះកើតទេ!
ពិតណាស់ថារឿងឳ្យទាននេះគឺជាកិច្ចដែលមានប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក មិនមែនបានតែម្ខាងទេ។ ប្រសិនបើគេចង់ជួយយើង និងមានចិត្តសប្បុរសចំពោះយើង នោះយើងពុំគួរមានមោទកភាពខ្លាំងពេក និងមិនគួរបដិសេធមិនព្រមទទួលយកទានរបស់គេនោះទេ មានមនុស្សច្រើននាក់ណាស់ដែលវៃរឹកបែបនេះនៅពេលមានគេទិញរបស់អ្វីមួយឳ្យ សូម្បីតែរបស់តូចតាចដូចជាការចេញលុយថ្លៃអាហារពេលល្ងាចឳ្យជាដើមក៍គេបដិសេធដែរ។ បើសិនយើងបដិសេធអំពើល្អរបស់គេ នោះបានសេចក្តីថាយើងមិនអនុញ្ញាតឳ្យគេបានសាងបុណ្យកុសលអ្វីទេ។ គឺជាការតាំងចិត្តនៃព្រះពោធិសត្វៈដែលថាយើងត្រូវតែទទួលយកនូវការអញ្ជើញឬនិមន្ត ឬត្រូវទទួលនូវទានដែលគេជូន វាលើកលែងតែទាននោះជាទានដែលបង្កគ្រោះដល់ម្ចាស់ទានទើបយើងមិនត្រូវទទួលយកឡើយ។
ខ្ញុំធ្លាប់បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសអ៊ីតាលីម្តងជាមួយព្រះមហាថេរៈ សឺកុង រីនប៉ូជេ នៅពេលនោះពេលដែលគេមកសួព្រះអង្គ ហើយបន្ទាប់ពីសួរួចហើយគេបានទុកស្រោមសំបុត្រនៅលើតុដែលឋិតនៅក្បែរទ្វារចេញចូល។ ព្រះមហាថេរៈ សឺកុង រីនប៉ូជេ បានប្រាប់ខ្ញុំថា «នេះគឺជាវិធីនៃការឳ្យទានដ៍ប្រសើរ គេមិននិយាយអួតអាងច្រើនថាគេប្រគេនផ្ទាល់ដៃដើម្បីឳ្យអាត្មាចងចាំរូបគេអីនោះទេ» ជាកិច្ចដ៍ប្រសើរដែលប្រគេនបែបស្ងាត់ មិនចង់បញ្ចេញឈ្មោះ មិនចង់ឳ្យគេដឹងលឺច្រើន ហើយការប្រគេននៅក្នុងឥរិយាបថគួរឲ្យគោរពនេះគឹជាកិច្ចដ៍ប្រសើរ។
បើយើងបំរុងនឹងឳ្យទានដល់គេ ចូរអ្នកសូមកុំឳ្យគេរងចាំនូវទានរបស់អ្នក ឬរងចាំនូវជំនួយរបស់អ្នក ហើយបែរជានិយាយថាចាំស្អែកៗ។ យើងនិយាយអំពីការប្រគេនចំពោះសង្ឃឡាម៉ាជាថ្មីម្តងទៀត ពោលព្រះមហាថេរៈសឺកុង រីនប៉ូជេ គឺជាព្រះគ្រូរបស់សម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ដាឡៃឡាម៉ា ហើយព្រះអង្គបានលើកឡើងថា មានមនុស្សម្នាជាច្រើន(បរិស័ទ)គេបានធ្វើដំណើរមកជួបសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ដាឡៃឡាម៉ា ហើយព្រះអង្គបានកត់សម្គាល់ថា វាគឺជារឿងដែលមិនសម និងមិនគួរឳ្យជឿទេដែលពួកគេត្រូវរងចាំរហូតទាល់តែបានជួយព្រះអង្គទើបគេក្រាបលូន(តាមទំនៀមរបស់ជនទីបេគេត្រូវក្រាបលូន prostrate)និងនិយាយរឿងផ្សេងៗដល់ព្រះអង្គនៅខណៈពេលដែលមានបរិស័ទជាច្រើនរូបទៀតដែលកំពុងរងចាំ។ ព្រះអង្គបានមានបន្ទូលទៅកាន់ពួកគេថា «ធ្វើបែបនេះគឹខាតពេលវេលាណាស់ អាត្មាមិនចាំបាច់មើលញោមលូនក្រាបបែបនេះទេ ការលូនក្រាបនេះគឺមិនមែនជាប្រយោជន៍ដល់អា ត្មាទេ ពួកគេគួរតែបដិបត្តិបែប(លូន)នេះមុនគេចូលមកដល់ទីនេះដើម្បីឳ្យគេមានពេលគ្រប់គ្រាន់និយាយនូវអ្វីដែលគេចង់និយាយមកកាន់អាត្មា ដោយមិនចាំបាច់ក្រាបលូនចំពោះមុខអាត្មាអីទេ»។ នៅក្នុងប្រទេសទីបេជារឿងធម្មតាដែលបរិស័ទគេប្រគេននូវ កាតាស(katas) (ជាប្រភេទក្រមាសំរាប់ពិធីបុណ្យ) ដល់ព្រះសង្ឃឡាម៉ា ប៉ុន្តែគេមិនត្រូវប្រគេនដល់ព្រះសង្ឃឡាម៉ាដើម្បីទាញយកតែចំណាប់អាម្មរណ៍នោះទេ។ ចូរអ្នកត្រូវចងចាំថាការលូនក្រាប(ថ្វាយបង្គំតាមទំនៀមទីបេ)គឺដើម្បីជាបុណ្យប្រយោជន៍របស់អ្នក មិនមែនដើម្បីគ្រូទេ។
ការឳ្យទានដោយផ្ទាល់
ទ័យទានអ្វីក៍ដោយដែលយើងប្រគេនឬជូន ជាធុរៈសំខាន់ដែលយើងត្រូវជូនឬប្រគេនដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់។ ព្រះមហាថេរៈ អទិស្សៈ ព្រះអង្គមានកូនសិស្សមួយរូបដែលប្រាថ្នាចង់ថ្វាយនូវទ័យទាននានាដល់ព្រះអង្គដែលជាព្រះគ្រូធម្មចារ្យ ពោលគឺដូចជាការចាក់ទឹកថ្វាយឳ្យពេញផ្ទិលជាដើម។ល។ ព្រះមហាថេរៈ អទិស្សៈ ព្រះអង្គបានលើកឡើងថា«ជាកិច្ចដ៍សំខាន់ដែលអាត្មាត្រូវតែធ្វើវាដោយខ្លួនអាត្មាផ្ទាល់ តើអ្នកនឹងឆាន់ជំនួសអាត្មាមែនទេ?» ទ័យទានអ្វីក៍ដោយ យើងគួរតែប្រគេនថ្វាយដោយខ្លួនឯង។
ប្រសិនបើយើងបានសម្រេចចិត្តថាប្រគេនឬជូនទានអ្វីដល់គេហើយ យើងពុំគួរកែប្រែចិត្ត ឬយើងពុំគួរស្តាយក្រោយនិងប្រាថ្នាចង់យកវាមកវិញនោះទេ។ លើសពីនេះទៅទៀតកាលណាយើងបានឳ្យទៅហើយ យើងពុំគួរទទូចប្រាប់គេថាត្រូវប្រើប្រាស់បែបនេះឬបែបនោះតាមតែយើងចង់ឳ្យគេប្រើប្រាស់នោះទេ ត្រង់នេះគឺសំដៅដល់ការឳ្យលុយកាក់ជាទាន និងទទូចឳ្យគេចាយបែបនេះឬបែបនោះជាដើម។ ត្រង់នេះប្រៀបដូចពេលដែលយើងឳ្យរូបភាពឬរូបថតទៅបុគ្គលណាម្នាក់ ដោយរំពឹងថាគេនឹងដាក់ភ្ជួររូបនោះនៅលើជញ្ជាំងរបស់គេ តែពេលយើងទៅដល់ផ្ទះរបស់គេស្រាប់តែមិនឃើញគេភ្ជួររូបនោះទេ ហើយយើងមានអារម្មណ៍ថាឈឺចាប់ណាស់។ នេះជាការពិត កាលណាយើងឳ្យរបស់អ្វីមួយទៅគេហើយ របស់នោះលែងជារបស់យើងទៀតហើយ បើគេចង់ធ្វើយ៉ាងម៉េចក៍ជារឿងរបស់គេ។
ខ្ញុំនៅចាំបានថានៅវត្តមួយនៅក្នុងតំបន់ដារ៉ាម៉ាសាលាប្រទេសឥណ្ឌាជាទីឋានដែលជនភាសខ្លួនទីបេរស់នៅ នៅក្នុងវត្តនេះចង្ឆាន់(អាហារ)សំរាប់ព្រះសង្ឃគឺមិនសមរម្យសោះ មិនល្អសោះ ហើយព្រះសង្ឃឡាម៉ាដែលគង់នៅទីនោះគឺមិនមានសុខភាពល្អទេ។ ពួកយើងបានរៃអង្គាស់បច្ច័យពីក្នុងចំណោមជនបស្ចឹមប្រទេសពួកយើង និងយកទៅថ្វាយវត្ត ដើម្បីឳ្យវត្តទិញចង្ហាន់ឆ្ងាញ់ៗ និងល្អៗប្រគេនព្រះសង្ឃដែលគង់នៅទីនោះ។ តែនៅទីបញ្ចាប់គេយកបច្ច័យនោះទៅទិញឥដ្ឋដើម្បីកសាងវត្តឳ្យកាន់តែធំ និងកាន់តែរឹងមាំថែមទៀត! ការធ្វើបែបនេះគឺពិតជាធ្វើឳ្យពួកយើងមិនសប្បាយចិត្តទាល់តែសោះ។ ដំណោះស្រាយនោះគឺថាបើសិនយើងចង់ឳ្យព្រះសង្ឃឆាន់ចង្ហាន់ដ៍ប្រសើរជាងនេះ យើងខ្លួនឯងត្រូវតែទិញចង្ហាន់នោះទៅប្រគេនព្រះសង្ឃផ្ទាល់ទើបប្រសើរ ដូច្នេះនៅត្រង់នេះយើងត្រូវតែមានភាពវៃឆ្លាតបន្តិចទើបបាន។ តែទោះបីជាយើងគិតថាយើងត្រូវតែមានភាពវៃឆ្លាតយ៉ាងណាក្តី ក៍យើងនៅតែត្រូវទិញនូវចង្ហាន់អ្វីដែលគេ(ព្រះសង្ឃ)ចូលចិត្តឆាន់ នៅត្រង់នេះសំរាប់ជនជាតិទីបេគឺគេចូលចិត្តសាច់ បើទោះបីជាពួកយើងមិនសូវចូលចិត្តយ៉ាងក្តី(មិនចង់ឳ្យព្រះសង្ឃឆាន់សាច់) តែបើទិញតៅហ៊ូឬអ្វីផ្សេងដែលព្រះសង្ឃមិនឆាន់គឺជារឿងដែលមិនសមរម្យទេ។
បើទោះបីជាខ្ញុំទៅជួបព្រះមហាថេរៈ សឺកុង រីនប៉ូជេស្ទើររៀងរាល់ថ្ងៃនិងយកទ័យទានបន្តិចបន្តួចទៅប្រគេព្រះអង្គយ៉ាងណាក្តី តែបន្ទាប់ពីអស់ពេលមួយរយៈក្រោយមកព្រះអង្គបានស្តីបន្ទោសឳ្យខ្ញុំថា «ហេតុអ្វីអ្នកឯងយកតែក្រមាកាតាស(katas)និងធូកទាំងអស់នេះមកប្រគេនអាត្មាអ៊ីចឹង? អាត្មាមិនត្រូវការរបស់ទាំងអស់នេះទេ!»។ «តើអាត្មាត្រូវធ្វើអ្វីជាមួយនឹងក្រមារាប់ពាន់ទាំងអស់នេះ?» «បើអ្នកចង់ប្រគេនអាត្មានូវទ័យទាននោះ ត្រូវប្រគេនអ្វីដែលអាត្មាអាចប្រើប្រាស់បានទើបប្រសើរ។» ខ្ញុំដឹងថាព្រះអង្គចូលចិត្តចេក ដូច្នេះខ្ញុំបានទិញចេកយកទៅប្រគេនព្រះអង្គ។ ត្រង់នេះបើសិនយើងឳ្យទានដល់នរណាម្នាក់យើងត្រូវតែមានភាពប៊ិនប្រសប់ និងត្រូវជូននូវអ្វីដែលគេចូលចិត្ត។ ជឿខ្ញុំចុះ ព្រះសង្ឃឡាម៉ាទាំងអស់នោះមានធូកច្រើនណាស់ហើយព្រះអង្គមិនត្រូវការវាទេ!
ចំណុចដូចគ្នានេះដែរ ជារឿងសំខាន់ដែលត្រូវនាំយកនូវរបស់ដែលមានគុណភាពល្អ មិនមែននាំយករបស់ដែលយើងមិនត្រូវការ មិនចូលចិត្ត ឬរបស់ដែលយើងឈប់ប្រើប្រាស់ហើយនោះទៅប្រគេនឬទៅជូនគេទេ។ ច្បាស់ជាមានមនុស្សដែលមិនចង់បាននូវការជូន(ទាន)របស់យើងទេ បើដូចនេះយើងត្រូវពោលពាក្យថា «គេជូនរបស់នេះមកខ្ញុំហើយខ្ញុំនឹងមិនប្រើប្រាស់វាទេ សូមអ្នកទទួលយករបស់នេះចុះ ខ្ញុំមិនចង់បោះវាចោលទេ។» មានទ័យទានជាច្រើនប្រភេទដែលមិនសមរម្យដើម្បីប្រគេនឬជូនដល់គេ ឧបមាដូចជា ការទិញហែមប៊ឺហ្គឺសាច់គោទៅឳ្យអ្នកដែលបរិភោគអាហារបួស(មិនហូបសាច់)ជាដើម។ ប្រសិនបើគេមិនបរិភោគអាហារប្រភេទខ្លះទេ យើងត្រូវតែធ្វើតាមគេ ពោលយើងនឹងមិនយកនំខេកទៅជូនអ្នកដែលគេកំពុងតមអាហារដើម្បីសុខភាពរបស់គេនោះទេ!
ធម្មទាន
នៅក្នុងន័យនៃការឳ្យនូវធម្មទាន ប្រសិនបើមានគេចង់ធ្វើការជជែកវិភាគជាមួយយើងអំពីចេតនានៃទោសៈ នៃឧបាទាន ឬដោយគ្រាន់តែចង់ជជែកដោយភាពចង់ដឹងរបស់គេ នោះយើងពុំគួរវិគាគជជែករកឬសរកគល់ នៅក្នុងបរិបទព្រះធម៌ជ្រុលនិយមពេកទេ។ យើងធ្វើការជជែកនិងបង្រៀនព្រះធម៌តែជាមួយអ្នកដែលគេចូលចិត្តស្តាប់ និងមានសទ្ធាក្នុងការស្តាប់តែប៉ុណ្ណោះ មិនត្រូវបង្ខំគេទេ។ បើគេមិនចូលចិត្តស្តាប់ទេ នោះមិនសមរម្យទេដែលយើងនៅតែព្យាយាមបង្រៀនគេទៀតនោះ។ ជាការពិតវាគឺជាការចំណាយពេលវេលាឥតប្រយោជន៍ទេ ហើយថែមទាំងរួមចំណែកធ្វើឳ្យគេកាន់តែមានការគិតអវិជ្ជមានទៅទៀត។ យើងបង្រៀនអ្នកដែលបើកចិត្តស្តាប់ និងអ្នកដែលមានបំណងចង់សិក្សាស្វែងយល់។
ប្រសិនបើយើងបង្រៀនយើងបង្រៀននៅត្រឹមកំរិតរបស់គេ(កំរិតអ្នកស្តាត់ ឬសិស្ស)។ យើងមិនចេះតែពោលពាក្យដែលជ្រៅពេក ដើម្បីអួតអំពីចំណេះនិងអួតគេថាយើងឆ្លាតនោះទេ។ យើងពុំគួរបង្រៀនព្រះធម៌ដែលមានលក្ខណៈជ្រៅពេកនោះទេលុះត្រាណាតែយើងមើលឃើញនូវអត្ថប្រយោជន៍បើសិនគេបានស្គាល់រស់ជាតិពិតនៃព្រះធម៌បន្តិច។ ជួនពេលខ្លះការបង្រៀនព្រះធម៌ដែលមានលក្ខណៈជ្រៅអាចជំរុញលើកទឹកចិត្តគេឳ្យខិតខំប្រតិបត្តិកាន់តែខ្លាំងឡើងដើម្បីស្វែងយល់បន្ថែម ហើយជារឿងដែលប្រសើរដែលត្រូវបង្រៀនព្រះធម៌ដែលមានលក្ខណៈជ្រៅជាពិសេសដល់បុគ្គលដែលមានអំណួតចំពោះខ្លួន។ ជួនពេលខ្លះសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ដាឡៃឡាម៉ាព្រះអង្គបង្រៀននូវព្រះធម៌ដែលមានលក្ខណៈស្មុគស្មាញពិបាកយល់ដល់សាស្រ្តាចារ្យនៃមហាវិទ្យាល័យនានា ដើម្បីបង្ហាញថាព្រះធម៌គឺមានលក្ខណៈទំនើប និងពិសេស។ ប្រការនេះជួយកម្ចាត់នូវទស្សនៈដែលថាព្រះពុទ្ធសាសនាចាស់គំរិល ដើរថយក្រោយពីមនុស្សមួយចំនួនខ្លះ។
ខ្ញុំនៅចាំថានៅពេលមួយនោះពេលដែលព្រះមហាថេរៈសឺកុង រីនប៉ូជេ បាននិមន្តទៅធម្មមណ្ឌលនៅឯបស្ចឹមប្រទេសមួយកន្លែង គេចង់ឳ្យព្រះអង្គសម្តែងធម៌នូវអំពូកមួយស្តីអំពីសុញ្ញភាព(ភាពសូន្យ) ដែលមាននៅក្នុងគម្ពីររបស់ព្រះមហាថេរៈសន្តិទេវៈ ដែលមានរយៈពេលត្រឹមតែពីរថ្ងៃតែប៉ុណ្ណោះ មានពេលត្រឹមតែពីរថ្ងៃដើម្បីបង្រៀននូវធម៌ដ៍ស្មុគស្មាញនេះ ពិតជារឿងដែលមិនគួរឳ្យជឿ និងមិនអាចទៅរួចទេ! គ្រាន់តែផ្នែកតូចមួយនេះនៃព្រះធម៌នេះគឺប្រើពេលពីមួយទៅពីរឆ្នាំ ទើបអាចយល់ពីចំណុចលម្អិតបាន។ ព្រះមហាថេរៈ រីនប៉ូជេ បានចាប់ផ្តើមពន្យល់នូវចំណុចនិងខ្លឹមសារជាន់ខ្ពស់និងស្មុគស្មាញបំផុត ពោលគឺពាក្យដ៍ស្មុគស្មាញពីរបីពាក្យដំបូងនៃជំពូកនេះ ដើម្បីបង្ហាញថាតើវាមានភាពស្មុគស្មាញយ៉ាងណានៅក្នុងគម្ពីរនេះ។ នៅពេលនោះគ្មាននរណាម្នាក់គេយល់នូវអ្វីដែលព្រះអង្គសម្តែងនោះទេ ត្រង់នេះលាតត្រដាងឳ្យឃើញថាពួកគេពិតជាមានអំណួតណាស់ដែលគិតថាធម៌ដ៍ជ្រៅនេះអាចយល់បានត្រឹមពីរឬបីថ្ងៃ។ បន្ទាប់មកព្រះអង្គបានបន្ថយ និងពន្យល់យឿតៗ ដើម្បីឳ្យត្រូវទៅតាមកំរិតរបស់គេ និងគ្រាន់តែពន្យល់ចំណុចឬខ្លឹមសារទូទៅនៃផ្នែកដ៍តូចមួយនៃគម្ពីរនេះប៉ុណ្ណោះ។
នៅពេលដែលសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ដាឡៃឡាម៉ា បង្រៀនដល់មហាជន ព្រះអង្គបង្រៀនបន្តិចម្តងៗ ដើម្បីឳ្យត្រូវទៅតាមកំរិតរបស់គេម្នាក់ៗ។ តែជារឿយៗព្រះអង្គសម្តែងធម៌ថ្នាក់ខ្ពស់ណាស់ ជាពិសេសសម្តែងទៅកាន់ព្រះសង្ឃឡាម៉ា និងទៅកាន់វត្តមាននៃហ្គេហ្សេស និងខិនប៉ូស(Geshes, khenpos) ដោយសារតែពួកគេមានកំរិតនៃការយល់ដឹងខ្ពស់ និងដើម្បីឳ្យគេយកទៅបង្រៀនសិស្សរបស់គេនៅក្នុងវិធីសាស្រ្តដែលមិនសូវស្មុគស្មាញ។ នៅក្នុងស្ថានភាពប្រភេទនេះគេមិនចាំបាច់បង្រៀនដល់អ្នកដែលមិនងាយយល់នោះទេ ដោយសារគេមានគ្រូរបស់គេជួយពន្យល់ហើយ។ ព្រះអង្គគ្រាន់តែបង្រៀនដល់សិស្សដែលមានការយល់ដឹងជ្រៅ ដើម្បីឳ្យគេយកទៅបង្រៀនសិស្សរបស់គេតទៀតទៅតាមកំរិតរបស់សិស្ស។
នៅទីបញ្ចប់ជារឿងសំខាន់ណាស់ដែលយើងត្រូវឳ្យដល់អ្នកដែលគេពិតជាត្រូវការ។ បើគេមិនត្រូវការទេ ប៉ុន្តែគេចង់បានអ្វីមួយដោយសារតែការលោភនិងឧបាទានរបស់គេទេ ដូចក្មេងដែលយំស្រែកចង់បានស្ករគ្រាប់សូកូឡាពេញមួយថ្ងៃនោះ នោះវាគ្មានប្រយោជន៍អ្វីទេ។ យើងចាំបាច់ត្រូវតែប្រើប្រាស់ប្រាជ្ញារបស់យើងដើម្បីកំណត់នូវអ្វី នូវកាលវេលាណា និងសម្គាល់ឳ្យបានច្បាស់ថានរណាដែលយើងត្រូវឳ្យឲ្យបានសមរម្យ។ ព្រះមហាថេរៈ ទ្រុងប៉ា រីនប៉ូជេ ព្រះអង្គបានបង្កើតពាក្យដ៍អស្ចារ្យនេះឡើងថា «មេត្តាធម៌សំរាប់មនុស្សឡប់ៗ» យើងមិនអាចជួយដល់មនុស្សគ្រប់គ្នាទៅតាមអ្វីដែលគេចង់បាននោះទេ ពីព្រោះថាប្រការនេះអាចជារឿងដែលមិនសមនិងល្ងីល្អឺ! ការឳ្យទានរបស់យើងត្រូវតែស្របទៅតាមប្រាជ្ញានៃការគិតរបស់យើងទើបប្រសើរ។
សេចក្តីសង្ខេប
ប្រតិបត្តិទានបារមីមិនតម្រូវឳ្យយើងក្លាយជាអ្នកមានទើបបដិបត្តិបាននោះទេ មិនសំខាន់ថាយើងឋិតនៅទីណា ឬកំពុងបំពេញកិច្ចអ្វីនោះទេ យើងអាចចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិចម្រើននូវសទ្ធាជ្រះថ្លាតាមរយៈការចែករំលែងខាងផ្លូវចិត្តនូវអ្វីដែលយើងគិតថាល្អសំរាប់យើង ចែករំលែកនូវខ្យល់ល្អបរិសុទ្ធដែលយើងដកដង្ហើម ចែករំលែកនូវសោភ័ណភាពនៃសូរិយាអស្តង្គត នូវអាហារដ៍ឆ្ងាញ់ជាដើម។ ប្រាថ្នាថាគេអាចរីករាយត្រេកអរចំពោះកិច្ចអ្វីគ្រប់យ៉ាងដែលយើងធ្វើ ក្តីប្រាថ្នានេះគឺជាគ្រឹះសំរាប់ធុរៈបន្ទាប់ ពោលគឺត្រូវផ្តល់ឳ្យគេនូវអ្វីដែលគេត្រូវការចាំបាច់។
ប្រសិនបើយើងអាចមានលទ្ធភាព នោះយើងអាចផ្តល់ឳ្យគេនូវសំភារៈផ្សេងៗ ប៉ុន្តែយើងក៍អាចមានសទ្ធាជ្រះថ្លាក្នុងការចំណាយពេលវេលានិងកំលាំងកាយរបស់យើងផងដែរ។ កាលណាយើងឳ្យដោយមានចេតនាល្អផូរផង់ ទាននោះនឹងក្លាយជាទានដ៍ប្រសើរបំផុត ដែលអាចជួយធានានូវភាពសម្បូរសប្បាយនិងសុភមង្គលរបស់យើងនិងគេ។