ઉદારતાની સંપૂર્ણતા: દાનપરમિતા

ઉદારતા એ એક વલણ છે જ્યાં આપણે અન્ય લોકો ને જે જોઈએ તે આપવા માટે તૈયાર છીએ. એનો ખરેખર અર્થ એવો નથી કે આપણે બધું જ આપી દઈએ અને પોતે એકદમ ગરીબ બની જઈએ, જેમ કે ગરીબી પોતે જ એક ગુણ છે, જેમ કે કેટલાક ધર્મોમાં જોવા મળે છે. અહીં, ઉદારતાનો અર્થ એ છે કે આપણે અવરોધો વિના અને ખચકાટ વિના આપવા તૈયાર છીએ, અને જ્યારે તે આપવાનું યોગ્ય છે, જેના માટે આપણે ભેદભાવનો ઉપયોગ કરવો જરૂરી છે. આપણે એવી વ્યક્તિને બંદૂક આપતા નથી કે જે બહાર જઈને મારવા માંગે છે, વિચારીને, "અરે, હું ખૂબ ઉદાર છું! તમારી બંદૂક માટે આ લો પૈસા!” અયોગ્ય ઉદારતાનું બીજું ઉદાહરણ કોઈને પૈસા આપવાનું હોઈ શકે છે જેથી તેઓ ડ્રગ્સ ખરીદી શકે.

ઉદારતાનો અભ્યાસ કરવાનો અર્થ એ નથી કે આપણે શ્રીમંત હોવા જોઈએ; ભલે આપણે અત્યંત ગરીબ હોઈએ અને આપણી પાસે આપવા માટે કંઈ ન હોય, તો પણ આપણે આપવાની ઈચ્છા રાખી શકીએ છીએ. નહિંતર, ગરીબ લોકો ક્યારેય ઉદારતા કેવી રીતે વિકસાવી શકશે? તેથી, જ્યારે પણ આપણે સુંદર સૂર્યાસ્ત જોઈએ છીએ, ત્યારે આપણે ઉદારતાથી ઈચ્છી શકીએ છીએ કે બીજા બધા તેનો આનંદ માણી શકે. આપણે સુંદર ભૂમિ-ર્દશ્ય, સારા હવામાન, સ્વાદિષ્ટ ખોરાક વગેરે સાથે સમાન વસ્તુ કરી શકીએ છીએ. આ બધું ઉદારતા તરીકે ગણાય છે! આપણે ફક્ત આપણી માલિકીની વસ્તુઓ સાથે જ નહીં, પરંતુ એવી વસ્તુઓ સાથે પણ ઉદાર બની શકીએ છીએ જે કોઈની નથી. ધ્યાનમાં, આપણે અન્ય લોકોને તમામ પ્રકારની અદ્ભુત વસ્તુઓ આપવાની કલ્પના કરી શકીએ છીએ, પરંતુ જો આપણી પાસે વાસ્તવમાં કોઈ એવી વસ્તુ હોય જે કોઈ બીજાને મદદરૂપ થઈ શકે અને તેઓને તેની જરૂર હોય, તો આપણે તેને આપવાની કલ્પના જ નથી કરતા. આપણે ખરેખર તે આપીએ છીએ!

ઉદારતા એ કંજૂસીની વિરુદ્ધ છે, જે કોઈની સાથે કંઈપણ આપતા અથવા કોઈને કંઈપણ આપવા માટે અનિચ્છા છે. આ કંજૂસતા સામાન્ય રીતે એવી લાગણી સાથે હોય છે કે જો આપણે અન્ય લોકોને આપીશું, તો આપણા માટે કંઈ બાકી રહેશે નહીં. પરંતુ, તેનાથી વિપરીત:

જો હું બધું મારી પાસે રાખીશ, તો બીજાને આપવા માટે શું બાકી રહેશે? - તિબેટીયન કહેવત

આપણે કટ્ટરપંથી ન બનીએ તેનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ. બીજાને મદદ કરવા માટે કામ કરતી વખતે, આપણે જાતે જ ખાવું અને સૂવું જોઈએ. આપણે આપણી પણ કાળજી લેવાની જરૂર છે, તેથી ઉદારતા સાથે આપણે આપણી પાસે જે છે તે શેર કરવા વિશે વધુ વાત કરી રહ્યા છીએ. ઉત્તમ અદ્યતન બોધિસત્વો અન્ય લોકોને મદદ કરવા માટે તેમના જીવનનું બલિદાન આપી શકે છે, પરંતુ આપણા તબક્કે આપણે વાસ્તવિક રીતે આ કરી શકતા નથી. તેથી, આપણે ત્યાં સુધી બધું આપી શકતા નથી અને ન પણ કરવું જોઈએ, જ્યાં આપણે ભૂખે મરીએ છીએ. પરંતુ આપણે હજુ પણ અન્ય લોકોને મદદ કરવા માટે આપણું શરીર આપવા તૈયાર હોવા જોઈએ, જે મુશ્કેલ અથવા કંટાળાજનક કામ અથવા તો શારીરિક શ્રમ કરવામાં મદદરૂપ હોઈ શકે છે. આપણે આપણા હાથ ગંદા કરવાથી ડરવું જોઈએ નહીં!

ઉદારતામાં આપણા "સદ્ગુણના મૂળ" તરીકે ઓળખાતા વસ્તુનો સહભાગ કરવાનું પણ સમાવેશ થાય છે, જે આપણે બનાવેલા કોઈપણ સકારાત્મક બળની સકારાત્મક સંભાવનાઓ છે. હું મારા પોતાના જીવનમાંથી એક ઉદાહરણનો ઉપયોગ કરી શકું છું: અગાઉના જીવનકાળમાં રચનાત્મક ક્રિયાઓથી બનેલી સકારાત્મક સંભવિતતાના પરિણામે, હું ભારતના કેટલાક મહાન બૌદ્ધ ગુરુઓને મળવા અને એમના સાથે અભ્યાસ કરવા સક્ષમ થયો છું અને સમગ્ર વિશ્વમાં આમંત્રિત થયો છું અને ઘણા અદ્ભુત લોકો સાથે સકારાત્મક જોડાણો બનાવ્યા છે. આનાથી વધુ સકારાત્મક સંભાવનાઓ ઉભી થઈ છે અને, મારા અભ્યાસના ભાગ રૂપે, હું આ "સદ્ગુણોના મૂળ" ને અન્ય લોકો સાથે શેર કરવાનો પ્રયાસ કરું છું અને તેમાંથી જે પાકી શકે છે તે ફક્ત મારા માટે રાખતો નથી. જ્યારે યોગ્ય હોય, ત્યારે હું આ ગુરુઓ અને વિશ્વભરના અન્ય વિદ્વાન, મદદરૂપ લોકોનો પરિચય કરાવીને અન્ય લોકો માટે મારા જોડાણો ઉપલબ્ધ કરાવું છું. હું મારા યુનિવર્સિટીના શિક્ષણમાંથી અને ભારતમાં અભ્યાસ અને ધ્યાન કરવામાં વિતાવેલ કેટલાક દાયકાઓમાંથી જે શીખ્યો છું તે શેર કરવાનો પ્રયાસ કરું છું. આ તે છે જે આપણા સદ્ગુણના મૂળને શેર કરવું છે: અન્ય લોકો માટે દરવાજા ખોલવા.

સામાન્ય રીતે, આપણે ચાર પ્રકારની ઉદારતા વિશે વાત કરીએ છીએ:

1. સામગ્રી સહાય આપવી
2. ઉપદેશો અને સલાહ આપવી
3. ભયથી રક્ષણ આપવો
4. પ્રેમ આપવો

ભૌતિક સહાય આપવાની ઉદારતા એ આપણી સંપત્તિ, ખોરાક, કપડાં, પૈસા અને આપણી પાસે હોઈ શકે તેવી બીજી કોઈપણ વસ્તુનો સંદર્ભ આપે છે. તે કૂતરાને હાડકું ફેંકવા જેવું નહીં, સન્માનપૂર્વક આપવું અને આપવું યોગ્ય હોય ત્યારે આપવાની ભાવનાનો તેમાં સમાવેશ થાય છે. ભૌતિક સહાય આપવાનું અમલમાં મુકવા માટે આપણે ધનવાન બનવાની અને ઘણી બધી વસ્તુઓની માલિકીની જરૂર નથી, કારણ કે આપણે એવી વસ્તુઓ પણ આપી શકીએ છીએ જે આપણી પાસે નથી. આનો અર્થ એ નથી કે આપણે આધુનિક રોબિન હૂડની જેમ બહાર જઈને ચોરી કરીએ છીએ! તેના બદલે, આપણે જાહેર વસ્તુઓ વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ, જેમ કે પર્યાવરણને સાફ કરવું જેથી અન્ય લોકો તેનો આનંદ માણી શકે. તે અન્ય લોકો માટે એક અદ્ભુત ભેટ છે. આપણે કોઈપણ સુખદ અનુભવને પણ શેર કરી શકીએ છીએ, જેમ કે "દરેક વ્યક્તિ સુંદર હવામાનનો આનંદ માણી શકે," વગેરે.

આપણે માત્ર વાસ્તવિક ભૌતિક વસ્તુઓના સંદર્ભમાં વિચારવું જોઈએ નહીં. આપણે આપણા સમય, કામ, રસ, ઉર્જા, પ્રોત્સાહન વગેરેના સંદર્ભમાં આપણું શરીર પણ આપી શકીએ છીએ. આ બધી ભૌતિક વસ્તુઓ સાથે ઉદાર બનવાની કુશળ રીતો છે.

દેખીતી રીતે, લોકોને ઝેર, શસ્ત્રો અથવા તેઓ પોતાને અથવા અન્યને નુકસાન પહોંચાડવા માટે ઉપયોગ કરી શકે તેવી કોઈપણ વસ્તુ આપવી અયોગ્ય છે.

બૌદ્ધ સંદર્ભમાં, આ ધર્મ આપવા વિશે છે - બૌદ્ધ ઉપદેશો - પરંતુ આપણે તેને બિન-બૌદ્ધ વિસ્તારોમાં પણ વિસ્તારી શકીએ છીએ. તે માત્ર શિક્ષણ, ભાષાંતર, અનુલેખન, પ્રકાશન, અથવા શિક્ષણ કેન્દ્રોમાં બનાવવું અને કામ કરવા વિશે જ નથી, પરંતુ લોકોના પ્રશ્નોના જવાબ આપવા, તેમને સલાહ અને માહિતી આપવી, જો અને જ્યારે આપણે કરી શકીએ, વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

શાક્ય પરંપરામાં સમાધિ (એકાગ્રતા) ની અર્પણો પણ છે, જ્યાં આપણે આપણા ધર્મ પ્રથાના વિવિધ પાસાઓ અન્યને આપીએ છીએ. આપણે અભ્યાસ અને વાંચનમાંથી જે શીખ્યા છીએ તે બધું આપણે અન્ય લોકોને અર્પણ કરીએ છીએ અને તેમને મદદ કરવા માટે તેનો ઉપયોગ કરીએ છીએ. આપણે આપનો બધો જ્ઞાન, પ્રતીતિ, શિસ્ત, આંતરદૃષ્ટિ અને એકાગ્રતા, તેમજ ઉપદેશોની આપણી સમજૂતી સાથે તે જ કરીએ છીએ. આ બધું ધર્મ આપવાની ઉદારતાની શ્રેણી હેઠળ આવશે, પરંતુ અલબત્ત આપણે તેને અન્ય લોકો સાથે જાણીએ છીએ તે ફાયદાકારક કંઈપણ શેર કરવા માટે વિસ્તૃત કરી શકીએ છીએ.

આ પ્રકારની ઉદારતા અન્ય જીવોને જ્યારે તેઓ ખરાબ સ્થિતિમાં હોય ત્યારે મદદ કરવાનો ઉલ્લેખ કરે છે. તેમાં કતલ થવા જઈ રહેલા પ્રાણીઓને બચાવવા અને પાંજરા અને પેનમાં બંધાયેલા જીવોને મુક્ત રીતે ફરવા દેવાનો સમાવેશ થાય છે. સ્વિમિંગ પૂલમાંથી ડૂબતી માખીઓને બચાવવી, અને લોકો અને પ્રાણીઓને તીવ્ર ગરમી અને ઠંડીથી બચાવવી - આ બધું રક્ષણ માં આવે છે. જો આપણા ઘરમાં બીટલ હોય, તો આપણે તેને બારીમાંથી બહાર ફેંકતા નથી, એવું વિચારીને કે જ્યારે તે પાંચ માળ નીચે જશે ત્યારે તેને નુકસાન પહોંચાડશે નહીં. ભયથી રક્ષણ આપવાની ઉદારતા તેને હળવાશથી બહાર લઈ જવાની હશે. તેને તેના માર્ગ પર સારા નસીબની ઇચ્છા રાખીને, આપણે તેને શૌચાલયમાં ક્યારેય ફ્લશ નથી કરતા!

જ્યારે અન્ય લોકો ગભરાઈ ગયા હોય ત્યારે તેમને દિલાસો આપવાનો આપણે અહીં સમાવેશ કરી શકીએ છીએ, પછી ભલે તે આપણા બાળકો હોય કે કદાચ કોઈ પ્રાણી જેનો શિકાર કરવામાં આવી રહ્યો હોય. ઉદાહરણ તરીકે, જો કોઈ બિલાડી ઉંદરને ત્રાસ આપે છે, તો આપણે તેને દૂર કરીને ઉંદરને સુરક્ષિત કરવાનો પ્રયાસ કરીશું.

તંત્રમાં, ભયથી રક્ષણ આપવાની ઉદારતાનું વધુ અર્થઘટન છે, જે અન્યને આપણી સમતા આપવાનું છે. આનો અર્થ એ છે કે અન્ય લોકોને આપણાથી ડરવાનું બિલકુલ નથી, કારણ કે આપણે તેમની સાથે આસક્તિ સાથે વળગી રહેવાના નથી, ગુસ્સો અને દુશ્મનાવટ સાથે તેમને નકારીશું અથવા નિષ્કપટતાથી તેમની અવગણના નહીં કરીશું. અહીં, આપણે દરેક માટે સમાન રીતે ખુલ્લા છીએ, જે કોઈને પણ આપવા માટે ખરેખર અદ્ભુત ભેટ છે.

તંત્ર ચોથા પ્રકારની ઉદારતાની પણ વાત કરે છે, જેને પ્રેમ આપવાનું કહેવાય છે. આ એવું નથી જ્યાં આપણે બધાને ગળે લગાડતા ફરતા રહીએ, પરંતુ જ્યાં આપણે દરેકને ખુશ રહેવાની આપણી ઇચ્છા આપીએ છીએ. આ પ્રેમની વ્યાખ્યા છે - અન્ય વ્યક્તિની ખુશ રહેવાની અને ખુશીના કારણો હોય તેવી ઇચ્છા છે.

જ્યારે આપણે દરેક દૂરગામી વલણનો અભ્યાસ કરીએ છીએ, ત્યારે આપણે અન્ય પાંચમાંથી પ્રત્યેકને પણ સામેલ કરવાનો પ્રયાસ કરીએ છીએ. ઉદારતા અભ્યાસમાં:

• નૈતિક શિસ્ત સાથે, આપણે આપણી જાતને તમામ ખોટા અથવા અયોગ્ય હેતુઓથી મુક્ત કરીએ છીએ.
• ધીરજ સાથે, આપણને કોઈપણ મુશ્કેલીઓ સહન કરવામાં વાંધો નથી.
• દ્રઢતા સાથે, આપણે ફરજ અથવા જવાબદારીની ભાવના વગર, આપવામાં આનંદ લઈએ છીએ.
• માનસિક સ્થિરતા સાથે, આપણી સકારાત્મક શક્તિના સમર્પણ પર એકાગ્રતા આવે છે જે આપવાથી બંધાયું છે.
• ભેદભાવપૂર્ણ જાગૃતિ સાથે, આપણે સમજીએ છીએ કે આપનાર (આપણે પોતે), પ્રાપ્તકર્તા અને જે વસ્તુ આપવામાં આવી છે, તે બધામાં સ્વ-સ્થાપિત અસ્તિત્વનો અભાવ છે. તેઓ બધા એકબીજા પર આધારિત છે. પ્રાપ્ત કરનાર વિના કોઈ આપનાર નથી.

એવી પરિસ્થિતિઓની વિશાળ શ્રેણી છે જે સૂચવે છે કે આપણે કંઈક ખોટી રીતે આપી રહ્યા છીએ, અને આપણે આને ટાળવાની જરૂર છે. આપણે એવી આશા સાથે આપી શકીએ છીએ કે અન્ય લોકો પ્રભાવિત થશે, અથવા વિચારશે કે આપણે ખરેખર ધાર્મિક અને અદ્ભુત છીએ; અથવા, તે સામાન્ય છે કે જ્યારે આપણે આપીએ છીએ, ત્યારે આપણે બદલામાં કંઈક પ્રાપ્ત કરવાની અપેક્ષા રાખીએ છીએ, પછી ભલે તે માત્ર તેમનો આભાર હોય. પણ જ્યારે આપણે આપીએ છીએ કંઈપણની અપેક્ષા રાખવી અયોગ્ય છે, આભાર પણ નહીં, ખરેખર તેમની પરિસ્થિતિ સુધારવામાં મોટી સફળતાને તો છોડી દો. તે મુખ્યત્વે તેમના કર્મ પર આધારિત છે. આપણે થોડી મદદ આપી શકીએ છીએ, પરંતુ બદલામાં આપણે સફળતા અથવા કૃતજ્ઞતાની અપેક્ષા રાખવી જોઈએ નહીં.

મને યાદ છે કે ભારતમાં ધર્મશાળામાં વરસાદની મોસમમાં એક વખત પાણીના ગટરમાં ઉંદર ડૂબી રહ્યો હતો. મેં તેને બહાર કાઢીને સૂકવવા માટે જમીન પર મૂક્યો અને તે ત્યાં જ પડ્યો હતો ત્યારે એક મોટો બાજ નીચે આવ્યો અને તેને છીનવી લીધો. દરેક વસ્તુ વ્યક્તિના કર્મ પર આધારિત છે, ભલે આપણે તેમને મદદ કરવાનો પ્રયાસ કરીએ. આપણે કોઈને સફળ થવા માટે તમામ તકો અને સહાયતા આપી શકીએ છીએ, પરંતુ તે તો પણ ભયંકર રીતે અસફળ બની શકે છે.

વધુમાં, જો સારું પરિણામ આવે, તો આપણે ક્યારેય સામેની વ્યક્તિના સામે બડાઈ ન કરવી જોઈએ, અથવા આપણે જે કર્યું છે અને આપ્યું છે તે વિશે તેમને યાદ અપાવવું ન જોઈએ. જ્યારે આપણે તેમને મદદ કરીએ છીએ ત્યારે આપણે બીજાઓને નીચા ન ગણવા જોઈએ, એમ વિચારીને કે આપણે તેમના પર મોટી ઉપકાર કરી રહ્યા છીએ. વાસ્તવમાં, તેઓ સ્વીકારીને અને આપણને એવી સકારાત્મક શક્તિ બનાવવાની મંજૂરી આપીને આપણા પર તરફેણ કરી રહ્યા છે જે આપણને જ્ઞાન પ્રાપ્તિ તરફ લાવશે, અને શક્ય હોય તેટલી અન્ય લોકોને મદદ કરવા સક્ષમ બનાવશે.

તે દોષ અથવા જવાબદારીથી આપવું પણ અયોગ્ય પ્રેરણા છે, જો કોઈ બીજાએ દાન કર્યું હોય, તો આપણે પણ તે જ કરવું પડશે એવું લાગવાથી અથવા વધુ આપીને આપણે તેમનાથી આગળ વધવું પડશે.

ઉદારતાથી કંઈક કરતી વખતે, આપણો એકમાત્ર વિચાર પ્રાપ્તકર્તાને અસ્થાયી અને અંતિમ બંને રીતે લાભ આપવાનો હોવો જોઈએ. આપણે આપણા શ્રેષ્ઠ પ્રયાસો કરીએ છીએ અને તે સફળ થાય કે ન થાય, પણ ઓછામાં ઓછું આપણે પ્રયાસ કરીએ છીએ. આ ફક્ત અમૂર્ત વિચાર નથી કે "ચોક્કસપણે, હું બધા સંવેદનશીલ માણસોને મદદ કરવા માંગુ છું", પરંતુ પછી આપણે વાસણો ધોવામાં પણ મદદ કરતા નથી!

અલબત્ત, ઉદારતા બંને તરફથી હોઈ શકે છે. જો અન્ય લોકો આપણને મદદ કરવા અને ઉદાર બનવા માંગતા હોય, તો આપણે ગર્વ ન કરવો જોઈએ અને આમંત્રણો અથવા ભેટો સ્વીકારવાનો ઇનકાર કરવો જોઈએ નહીં. ઘણા લોકો આવું કરે છે જ્યારે કોઈ તેમના માટે કંઈક ખરીદવાનો પ્રયાસ કરે છે, ભલે તે રાત્રિભોજન જેવી નાની વસ્તુ હોય. આમ કરવાથી, આપણે તેમને સકારાત્મક શક્તિ બનાવવાની તકથી વંચિત કરીએ છીએ. તે બોધિસત્વ પ્રતિજ્ઞામાં છે, વાસ્તવમાં, કે આપણે આમંત્રણો અને લોકોની મદદને સ્વીકારવું જરૂર છે, સિવાય કે તે તેમના માટે નુકસાનકારક હોય.

હું એક વખત ઇટાલીમાં સેર્કોંગ રિનપોચે સાથે મુસાફરી કરી રહ્યો હતો જ્યારે કોઈ તેમને કેટલાક પ્રશ્નો પૂછવા આવ્યું. જ્યારે તેઓ ગયા, ત્યારે તેઓએ દરવાજા પાસેના ટેબલ પર ફક્ત એક કવર મૂક્યું. સેર્કોંગ રિનપોચેએ મને કહીને એક મહત્વપૂર્ણ મુદ્દો ઉઠાવ્યો, “આ આપવાનો યોગ્ય રીત છે. આ લોકો નહીં કે જેઓ અંદર આવે છે અને લામાને વ્યક્તિગત રીતે તેમને આપવાનો દેખાવો કરે, જેથી લામા જાણે કે કોણે તે આપ્યું છે અને ખરેખર તેમની પ્રશંસા કરશે અને તેમના વિશે વધુ સારું વિચારશે." કોઈ મોટો દેખાવો કર્યા વિના, શાંતિથી, અનામી રીતે આપવાનું હંમેશા વધુ સારું છે. આ પ્રકારની આનંદદાયક અને આદરણીય રીતે કરવું શ્રેષ્ઠ છે.

આપણે જે આપીએ છીએ તેની અન્ય લોકોને રાહ જોવાનું કે મદદ પ્રદાન કરવી પણ આવતીકાલે જ આપવી. તે ફરીથી અર્પણ જેવું છે. સેર્કોંગ રિનપોચે પરમ પવિત્ર દલાઈ લામાના શિક્ષકોમાંના એક હતા અને ઘણા લોકો તેમને મળવા આવતા હતા. તેમણે નોંધ્યું કે તેમને તે અવિચારી અને થોડું હાસ્યાસ્પદ લાગ્યું કે લોકો કેટલાક વિસ્તૃત પ્રણામ કરવા માટે તેમની સામે ન આવે ત્યાં સુધી રાહ જોશે, કહે છે, "આ બધું જ મારો સમય બગાડે છે. મારે તેમને પ્રણામ કરતા જોવાની જરૂર નથી. તે મારા ફાયદા માટે નથી કે તેઓ પ્રણામ કરે છે. તેઓ અંદર આવે તે પહેલાં તેઓએ તે કરવું જોઈએ જેથી તેઓ જે કહેવા માગે છે તે તેઓ સીધા જ મને કહી શકે. તિબેટિયનો માટે લામાઓને કટા - ઔપચારિક ખેસ - આપવાનું ખૂબ જ સામાન્ય છે, પરંતુ તેમને પ્રભાવિત કરવા માટે તે કરવું જોઈએ નહીં. યાદ રાખો, પ્રણામ આપણા ફાયદા માટે છે, શિક્ષકના નહીં.

આપણે જે પણ આપવાનું નક્કી કરીએ છીએ, તે મહત્વનું છે કે આપણે તેને વ્યક્તિગત રીતે આપીએ. અતિષ પાસે એક પરિચારક હતા જે શિક્ષક માટે તમામ બધા અર્પણ બનાવવા માંગતા હતા, પાણીના વાટકકા ભરવા ઇચ્છતા હતા. અતિષે કહ્યું, “મારા માટે તે જાતે કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. શું તમે મારા માટે ખાવાના પણ છો?" જ્યારે પણ શક્ય હોય, ત્યારે આપણે વ્યક્તિગત રીતે આવી વસ્તુઓ પોતે કરવી જોઈએ.

જો આપણે કંઈક આપવાનો નિર્ણય લઈએ, તો આપણે આપણું મન બદલવું જોઈએ નહીં અથવા પછી પસ્તાવો કરીને તેને પાછું લઈ લેવું જોઈએ નહીં. વધુમાં, એકવાર આપણે કંઈક આપી દઈએ, તો આપણે આગ્રહ ન રાખવો જોઈએ કે તેનો ઉપયોગ આપણે ઈચ્છીએ છીએ એવી રીતે તે તેનો ઉપયોગ કરે; આ ખાસ કરીને લાગુ પડે છે જ્યારે આપણે પૈસા આપીએ છીએ, તે કેવી રીતે ખર્ચવામાં આવે છે તેના પર ભાર મૂકીએ છે. તે એવું છે કે જ્યારે આપણે કોઈને એક ચિત્ર આપીએ છીએ અને પછી આપણે તેમના ઘરે જઈએ છીએ અને તે દિવાલ પર લટકતું નથી - આપણને થોડું ખરાબ લાગે છે. વાસ્તવમાં, એકવાર આપણે કંઈક આપી દઈએ, તે હવે આપણું રહેતું નથી.

મને યાદ છે કે ધર્મશાળામાં એક વાર એક મઠ હતો જ્યાં ખોરાકની ગુણવત્તા ખરેખર ખરાબ હતી અને તેથી સાધુઓ નો સ્વસ્થ બહુ સારો નથો રહેતો. પશ્ચિમીઓ માંથી, અમે કેટલાક પૈસા ભેગા કર્યા અને તેમને વધુ સારું ખોરાક ખરીદવા માટે આપ્યા. અંતે, તેઓએ એક મોટું, વધુ સારું મંદિર બનાવવાનું જારી રાખવા માટે વધુ ઇંટો ખરીદવા માટે તેનો ઉપયોગ કર્યો! આનાથી ઘણા પશ્ચિમી લોકો નારાજ થયા, જેમણે ખોરાક ખરીદવા માટે તેનો ઉપયોગ ન કરવા વિશે એક મોટું દ્રશ્ય બનાવ્યું. ઉકેલ એ હતો કે જો અમે ઇચ્છીએ છીએ કે તેઓ વધુ સારું ખાય, તો અમારે ખરેખર તેમના માટે ખાવાનું ખરીદવું પડશે. પછી તેમને તે ખાવું પડશે! તેથી અમારે થોડું હોશિયાર હોવું જરૂરી હતું. તેમ છતાં, અમારે તેમને જે ખાવાનું ગમે છે તે ખરીદવું પડ્યું, અને તિબેટિયનો માટે એ હતું માંસ, ભલે કેટલાક પશ્ચિમી લોકોને એ મંજૂર ન હતું. ટોફુ અથવા એવી વસ્તુ ખરીદવી જે તેઓ ક્યારેય ખાશે નહીં તે ખરેખર યોગ્ય નથી.

હું લગભગ દરરોજ સેર્કોંગ રિનપોચેને જોતો હોવા છતાં, હું હંમેશા તેમના માટે કંઈક નાનું લઈ જતો હતો. થોડી વાર પછી તેમણે મને ઠપકો આપ્યો અને કહ્યું, “આટલા બધા કટા અને ધૂપ શા માટે લાવો છો? મારે આ ભંગારની જરૂર નથી!” તેમણે તેને ભંગાર કહ્યું! "હું ૧,૦૦૦ કટાનું શું કરીશ?" તેમણે કહ્યું, "જો તમે વસ્તુઓ લાવવી હોઈ, તો કંઈક એવું લાવો જે મને ગમે અને વાપરી શકાય." મને ખબર હતી કે તેમને કેળા ગમે છે, તેથી હું તેમને કેળા લાવતો. જો આપણે બીજાને આપવા માંગીએ છીએ, તો આપણે કુશળ બનવું જોઈએ અને તેમને જે ગમે છે તે આપવું જોઈએ. મારા પર વિશ્વાસ કરો, લામાઓ પાસે પૂરતી ધૂપ છે!

તે જ મુદ્દા પર, સારી ગુણવત્તાવાળી વસ્તુઓ લાવવી મહત્વપૂર્ણ છે, માત્ર એવી સામગ્રી જ નહીં જે આપણને ગમતી નથી અથવા જેનો કોઈ ઉપયોગ નથી. એવા લોકો છે કે જેઓ ક્યારેય કંઈપણ સ્વીકારવા માંગતા નથી, તેથી આપણે કદાચ કહીએ કે, "કોઈએ મને આ આપ્યું છે અને હું તેનો ક્યારેય ઉપયોગ કરીશ નહીં. કૃપા કરીને, તે લો. હું તેને બહાર ફેંકવા માંગતો નથી." એવી વસ્તુઓ પણ છે જે આપવું અયોગ્ય છે, જેમ કે શાકાહારીને હેમબર્ગર. જો કોઈ વ્યક્તિ ચોક્કસ આહાર શાસનનું પાલન કરે છે, તો આપણે તેની સાથે જઈએ છીએ. આપણે કોઈ કડક આહાર પર હોઈ તેમના માટે કેક લાવતા નથી!

ધર્મ આપવાના સંદર્ભમાં, જો કોઈ ક્રોધ, આસક્તિ, અભિમાન અથવા માત્ર નિષ્ક્રિય જિજ્ઞાસાની પ્રેરણાથી આપણી સાથે ચર્ચા કરવા માંગે છે, તો આપણે ચર્ચા કરવી જોઈએ નહીં અથવા તેમને બૌદ્ધ ગ્રંથો આપવા જોઈએ નહીં. આપણે ફક્ત ગ્રહણશીલ લોકો સાથે જ ધર્મ શીખવીએ છીએ અને તેની ચર્ચા કરીએ છીએ. જો કોઈ વ્યક્તિ ગ્રહણશીલ ન હોય, તો તેને શીખવવું અથવા તેમની સાથે ચર્ચા કરવી અયોગ્ય છે. વાસ્તવમાં, તે સમયનો બગાડ છે, અને તે ફક્ત તેમની મનની નકારાત્મક સ્થિતિ અને તેમની દુશ્મનાવટમાં ફાળો આપે છે. જેઓ ખુલ્લા મનના છે અને જેઓ શીખવા માંગે છે તેમને આપણે શીખવીએ છીએ.

જો આપણે શીખવીએ છીએ, તો આપણે બીજા વ્યક્તિના સ્તરે શીખવીએ છીએ. આપણે કેટલા હોંશિયાર છીએ તે સાબિત કરવા માટે આપણે આપણા ભણતર અને જ્ઞાનનો આખો સાગર તેમના પર ઠાલવતા નથી. આપણે ખૂબ અદ્યતન શિક્ષણ આપતા નથી, સિવાય કે તે થોડો સ્વાદ આપવા માટે મદદરૂપ થાય. કેટલીકવાર, વધુ અદ્યતન શિક્ષણ લોકોને તેનો પ્રયાસ કરવા અને સમજવા માટે સખત મહેનત કરવા પ્રેરિત કરી શકે છે, અને જો કોઈ વ્યક્તિ થોડો ઘમંડી હોય તો પણ તે મદદરૂપ થાય છે. કેટલીકવાર પરમ પવિત્ર દલાઈ લામા યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસરો માટે ખૂબ જ જટિલ રીતે શીખવે છે અને તેથી જ, બૌદ્ધ ઉપદેશો કેટલી અત્યાધુનિક છે તે દર્શાવવા માટે. આનાથી બૌદ્ધ ધર્મ આદિમ અથવા પછાત છે તેવી કોઈપણ ધારણાને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.

મને યાદ છે કે એકવાર સેર્કોંગ રિનપોચે પશ્ચિમી ધર્મ કેન્દ્ર ગયા હતા અને તેઓ ઇચ્છતા હતા કે તેઓ શાંતિદેવના લખાણમાંથી શૂન્યતા (ખાલીપણું) પરનો પ્રકરણ માત્ર બે દિવસમાં શીખવે. તે વાસ્તવમાં અયુક્ત છે! ફક્ત લખાણના આ વિભાગને સંપૂર્ણ રીતે પસાર કરવામાં એક વર્ષ કે તેથી વધુ સમય લાગે છે. રિનપોચેએ પ્રકરણના પ્રથમ થોડા શબ્દોને અત્યંત અદ્યતન અને જટિલ સ્તરે સમજાવવાનું શરૂ કર્યું, દરેક શબ્દ સાથે, તે કેટલું જટિલ હતું તે બતાવવા માટે. તે શું કહે છે તે કોઈ સમજી શક્યું નહીં, જે એ પણ નિર્દેશ કરે છે કે તે વિચારવું કેટલું ઘમંડી હતું કે તે કંઈક છે જે ફક્ત બે દિવસના શિક્ષણમાં શીખવી શકાય છે અથવા આત્મસાત કરી શકાય છે. પછી તે તેમના સ્તરે ધીમેથી અને ફક્ત લખાણના નાના ભાગનો સામાન્ય અર્થ સમજાવ્યો.

જ્યારે પરમ પવિત્ર દલાઈ લામા મોટી ભીડને શીખવે છે, ત્યારે તેઓ ત્યાંના દરેક સ્તરના લોકો માટે થોડું કરે છે. મોટાભાગે, તે ખૂબ જ અદ્યતન સ્તરે શીખવે છે, જે કોઈપણ મહાન લામા, ગેશેસ અને ખેનપોસ હાજર હોય છે. કારણ કે તે બીજા બધા કરતા વધુ અદ્યતન છે, તે તેમને આ સ્તરે શીખવી શકે છે, અને પછી તેઓ જઈને તેમના પોતાના વિદ્યાર્થીઓને ઓછા જટિલ રીતે સમજાવી શકે છે. આ પ્રકારની પરિસ્થિતિમાં, વ્યક્તિ સૌથી નીચા સામાન્ય છેદને શીખવતું નથી, કારણ કે અન્ય લોકો તે સ્તરની કાળજી લઈ શકે છે. તમે ઉચ્ચતમ સ્તર સુધી શીખવો છો, જેથી તે શ્રેણીમાંથી નીચે ઉતરી શકે, જેમ કે તે હતું.

છેલ્લે, જેને તેની જરૂર હોય તેમને જ આપવાનું મહત્વનું છે. જો કોઈને તેની જરૂર ન હોય પણ માત્ર લોભ અને આસક્તિથી કંઈક જોઈએ છે - જેમ કે બાળકો આખો દિવસ ચોકલેટની ઇચ્છા રાખે છે - તો તે આપવું યોગ્ય નથી. શું અને ક્યારે અને કોને આપવું યોગ્ય અને અયોગ્ય છે તે નિર્ધારિત કરવા માટે આપણે આપણી ભેદભાવપૂર્ણ જાગૃતિનો ઉપયોગ કરવાની જરૂર છે. ટ્રંગપા રિનપોચેએ અદ્ભુત શબ્દ "મૂર્ખ કરુણા" બનાવ્યો; આપણે દરેકને તેઓ ઇચ્છે છે તે બધું કરવામાં મદદ કરતા નથી, કારણ કે તે તદ્દન મૂર્ખ હોઈ શકે છે! આપણી ઉદારતા આપણા વિદ્વતાને અનુરૂપ હોવી જોઈએ.

ઉદારતાનો અભ્યાસ કરવા માટે આપણે શ્રીમંત બનવાની અથવા ઘણી બધી સંપત્તિઓ ધરાવવાની જરૂર નથી. આપણે ભલે ગમે ત્યાં હોઈએ અથવા ગમે તે કરી રહ્યા છીએ, આપણે જે આનંદ માણીએ છીએ તે બધું જ માનસિક રીતે શેર કરીને ઉદાર મન વિકસાવવાનું શરૂ કરી શકીએ છીએ - આપણે જે તાજી હવાનો શ્વાસ લઈએ છીએ, આપણે જે સુંદર સૂર્યાસ્તનો આનંદ લઈએ છીએ, સ્વાદિષ્ટ ભોજન આપણે ખાઈએ છીએ. આપણે જે કરીએ છીએ તે દરેક વસ્તુનો અન્ય લોકો પણ આનંદ માણી શકે તેવી ઈચ્છા એ આગલા પગલા માટેનો આધાર છે, જ્યાં આપણે ખરેખર અન્ય લોકોને જે જોઈએ છે તે આપીએ છીએ.

જો આપણે સક્ષમ હોઈએ, તો ભૌતિક સહાય આપવું તે ખૂબ સરસ છે, પરંતુ આપણે આપણા સમય અને શક્તિ સાથે પણ ઉદાર બની શકીએ છીએ. જ્યારે આપણે આનંદપૂર્વક અને શુદ્ધ પ્રેરણા સાથે આપીએ છીએ, ત્યારે ઉદારતા એક શક્તિશાળી બળ બની જાય છે જે આપણી પોતાની અને અન્ય લોકોની સમૃદ્ધિ અને ખુશીને સુરક્ષિત કરે છે.