اج میں دنیا بھر دے سارے بودھی بھائی بہناں نوں جو ویسک دن (بدھا پورنیما) منا رہے نیں مبارک باد دین وچ بےحد خوشی محسوس کرنا واں۔
اج توں ۲،۶۰۰ سال پہلاں شکیامونی بدھا لمبینی وچ پیدا ہویا، اوس نے بودھ گیا وچ روشن ضمیری پائی اتے کوشی نگر وچ وفات پائی، فیر وی میں سمجھنا واں کہ اوس دی دتی ہوئی شکشا عالمگیر اے اتے اج وی بڑے کم دی اے۔ ہوراں دی بھلائی دی زبردست آشا لئی ہوئے، روشن ضمیری پان دے بعد مہاتما بدھ نے اپنی باقی دی زندگی بطور اک بھکشو دے گزاری، ہر کوئی جو سنن دا تمنّائی ملیا اوس نال اپنے تجربہ نوں ونڈیا۔ اوس دی دونویں گلاں، اک تے دست نگر نمو دا نظریہ اتے دوجے اوس دی کسے نوں نقصان نہ پوہنچان، سغوں سب دی مدد کرن دی نصیحت، اہنسا دے طور طریقہ اوپر زور دیندی اے۔ اج دے دور وچ بھلائی دی خاطر ایہ ڈاڈھا شکتی مان عنصر اے، کیونکہ اہنسا، جس دی بنیاد درد مندی ہووے، ساڈے بھائی بنداں لئی کار آمد اے۔
ایہ دنیا جس وچ آپس دی محتاجی ودھی جا رہی اے، ساڈی اپنی بھلائی دا نربر بوہت سارے غیر لوکاں اوپر اے۔ جنہاں مشکلاں نال اج سانوں واہ پیا اے اوہناں دا تقاضا اے کہ اسی انسانیت دی ایکتا نوں من لئیے۔ ساڈے وچکار مصنوعی انتر دے باوجود، شانتی اتے خوشی دی آشا دے معاملہ وچ اسی سب برابر ہاں۔ بدھ مت دے پاٹھ دا اک پرت مراقبہ دے راہیں ساڈے من دی تربیت اے۔ اپنے من دی تربیت دے سلسلہ وچ، سانوں پیار، درد مندی، سخاوت اتے صبر جیہی ودیہ صفتاں پیدا کردے ہوئے، اوہناں توں فیدہ چکن دی خاطر اوہناں نوں ضرور اپنی روز مرہ زندگی دی عادت بنانا اے۔
اجے کجھ چِر پہلے تک ہی، دنیا دی ون سونّی بودھی برادریاں اک دوجے دے وجود توں قریب قریب بےخبر سان اتے ایس امر توں وی کہ اوہناں دے وچکار کس قدر سانجھی گلاں پائی جاندیاں نیں۔ اج بدھ مت دے سارے روپ جو دنیا دے مختلف حصیاں وچ پلے بڑھے ہر کسے دی پوہنچ وچ نیں جو اوہناں وچ دلچسپی رکھدا ہووے۔ ہور ایہ کہ اسی جیہڑے ایہناں روپاں اوپر کاربند آں اتے ایہناں دی شکشا دینے آں ہن اک دوجے نال مل سکنے آں اتے سکھ سکنے آ ں۔
اک بودھی بھکشو ہون دے ناطے، میں اپنے آپ نوں نالندا مسلک دا وارث تصور کرنا واں۔ نالندا وش ودیالہ وچ جس طراں بدھ مت دی شکشا دتی جاندی سی اتے اوس دا ودیا بھیاس کیتا جاندا سی، جو کہ عقل اتے دلیل دی بنیاد اوپر سی، ہندوستان وچ بدھ مت دی پنگرتا دے ات حدل عروج نوں ظاہر کردی اے۔ جے اسی اکیویں صدی دے بدھ متی بننا چاہنے آں تے سانوں چاہیدا اے کہ اسی بدھ مت دی ودیا دا مطالعہ اتے پرکھ پرچول کرئیے، جویں کہ اوتھے بوہت سارے لوکاں نے کیتا، اتے کیول ایمان اوپر ہی دھرواس نہ کر بیٹھے رہئیے۔
مہاتما بدھ دے زمانہ دی نسبت ہن دنیا بوہت بدل گئی اے۔ نویں سائنس نے طبعی دنیا دی ودیہ سرت پیدا کیتی اے۔ دوجے پاسے، بودھی سائنس نے انسان دے من اتے جذبیاں دی کاروائی دی تفصیلی سدھ بدھ بیان کیتی اے، ایہ اوہ شعبے نیں جو اجوکی سائنس لئی نسبتاً نویں نیں۔ تاں دونواں دے کول اجیہی پربھاوت ودیا اے جس نال اک دوجے توں فیدہ چک سکنے آں۔ میرے خیال وچ ایہناں دو شعبیاں دی رلت نال نویں دریافتاں دے امکان ودھن گے جس نال ساڈی زندگی دی مادی، جذباتی اتے سماجی بھلائی وچ وادھا ہووے گا۔
بھاویں بدھ مت دے دھرم اچاری ہون دے انوسار اسی مہاتما بدھ دی شکشا دے علمبردار ہاں، پر ایہ سنیہہ ساڈے باقی دی انسانیت دے نال میل جول دے حوالے نال وی معنی خیز اے۔ ایس گل دی بنیاد اوپر کہ سارے دھرم سب دی بھلائی چاہندے نیں، سانوں دھرماں وچکار بھائی چارہ نوں ترقی دینی چاہیدی اے۔ خاص طور اوپر ایس ویلے جد کہ دنیا اک وڈی سمسیا نال نبڑ رہی اے، جدوں کہ اسی اپنی صحت نوں خطرہ محسوس کرنے آں اتے جو ساک تے متر ساڈے توں وچھڑ گئے اوہناں دے لئی سوگوار آں، سانوں ایس گل اوپر گوہ کرنی چاہیدی اے کہ اوہ کیہڑی شے اے جو سانوں بطور انسانی پریوار اک کردی اے۔ تاں سانوں اک دوجے دی درد مندی دے نال مدد کرنی چاہیدی اے، کیونکہ اک جگتائی پدھر اوپر منظم آپس دے ملاپ نال ہی اسی ایہناں بے مثال مشکلاں جنہاں نال سانوں واہ پیا اے دا مقابلہ کر سکاں گے۔
دلائی لاما، ۷ مئی ۲۰۲۰