امرتا بطور اک پرمت : وریا پرمت

امرتا دی تن قسماں نیں، جنہاں وچوں پہلی جھلم سمان اے۔ ایہ مسلسل جتن دی اکساوٹ اوپر نربر اے، بھاویں کنا ہی سمے لگے یا کنی ہی مشکل پیش آوے۔ جو وی ہووے اسی سستی اتے نراش دا شکار نئیں ہوواں گے۔ جے اسی جاننے آں کہ دھرم دی راہ ات حدل لمی اے، اتے جے اسی دوسریاں دی مدد کرن دی خاطر نرگ توں وی گزرن نوں تیار آں، تے فیر کسے نکی موٹی اوکڑ توں ہمت ہار دینا یا سستی دا شکار ہونا نا ممکن اے۔ ساڈا رویہ جھلم سمان اے کہ، "مینوں کوئی وی شے ہلا نئیں سکدی!" ایس قسم دا دلیرانہ حوصلہ سانوں کسے وی موہرے آون والی اوکڑ توں محفوظ رکھدا اے، کیونکہ اساں پہلے توں مِتھ لیا اے کہ بھاویں کنی ہی اوکڑاں پیش آون یا کنا ہی سمے لگے، اساں ایہ کم مکانا اے۔

اک طراں نال، اسی روشن ضمیری پان وچ جنی زیادہ دیر دی توقع کرئیے، اوہ اونی ہی چھیتی آۓ گی؛ ایس دے مقابلے تے جے اسی ایس دی شتابی اتے سوکھی آمد دی توقع کرئیے، تے فیر ایس وچ بوہت سمے لگدا اے۔ بوہت ساری اتم  کتاباں اتے گروواں دا ایہ کہنا اے کہ جے اسی روشن ضمیری پان وچ چھیتی اتے سوکھ دے طلبگار ہوئیے، تے ایہ در حقیقت ساڈی خود غرضی اتے سستی دی علامت اے۔ اسی نتیجیاں دے طلبگار آں، پر اسی لوکاں دی مدد کرن وچ زیادہ سمے خرچ نئیں کرنا چاہندے۔ اسی گیان دی سوادی مٹھائی کھانا چاہنے آں۔ در اصل اسی آلکس دے مارے ہوئے آں! اسی ایس وچ درکار محنت نئیں کرنا چاہندے۔ اسی روشن ضمیری نوں سستے بھاو خریدنا چاہنے آں۔ پر انج دے سودے کدی وی فیدہ مند نئیں ہوندے۔

جد ساڈے اندر درد مندی ہووے، تے ایس جذبے دے نال کہ " میں ہوراں دی مدد لئی مثبت شکتی پیدا کرن دی خاطر نت ہی کم کراں گا،" تے ایس حوصلہ بھری دلیری دی ات حدل شکتی دے کارن  روشن ضمیری شتابی ملن وچ مدد ملدی اے۔

امرتا دی دوجی قسم اوہ ہے جس وچ بندہ مثبت اتے تعمیری کماں وچ حصہ لیندا اے تا کہ روشن ضمیری پان وچ درکار مثبت شکتی پیدا کر سکے۔ ایس توں مراد ایہ ہے کہ اسی اپنی بنیادی مشقاں کرن وچ سستی توں کم نئیں لیندے – سجدے وغیرہ – اتے نہ ہی پڑھن، سکھن اتے سمادھ کرن وچ۔ اساں ایہ سب کجھ وی کرنا اے اتے سانوں ایہناں نوں کرن وچ خوشی محسوس ہونی چاہیدی اے۔ 

امرتا دی تیجی قسم اوہ ہے جس وچ ہوراں دی مدد اتے اوہناں دی بھلائی لئی زبردست محنت کولوں کم لینا اے، جس دا تعلق لوکاں نوں ساڈے مثبت اثر ہیٹھ اکٹھا کرن دے چار طریقیاں نال اے، اتے ۱۱ قسم دے لوکاں نال اوہناں دی مدد دی خاطر کم کرنا اے جس دا ذکر دور رس اچار ونت دے حوالے نال کیتا گیا اے۔ فیر وی، ایہ اک دوجے اوپر عین منطبق نئیں نیں۔ در اصل، ایتھے ایس توں مراد ایہناں لوکاں دی مختلف طریقیاں نال مدد اے جو کہ امرتا دے لحاظ نال سوتر ہووے۔ اسی ایہ سب کجھ کرن وچ خوشی محسوس کرنے آں، خوشی دے ایس احساس نال کہ اسی دوجے لوکاں دی مدد جوگے آں۔ ہور ایہ کہ، صبر توں کم لیندے ہوۓ، اسی ہر مصیبت نوں برداشت کراں گے، اتے اچار ونت دی مدد نال اسی اوہناں سارے پریشان کرن والے جذبیاں توں پرہیز کراں گے جو سانوں اوہناں دی مدد کرن توں روکدے نیں۔ ایہ گل صاف ظاہر اے کہ مختلف دور رس طور طریقے کس طراں اک دوجے دی مدد کردے نیں۔

سستی دی تن اجیہی قسماں نیں جو ساڈی امرتا دی راہ وچ رکاوٹ ہو سکدیاں نیں۔ امرتا دی مشق اتے پنگرتا لئی اساں کاہلی اوپر قابو پانا اے۔

۱۔ سستی اتے ٹالن دی کاہلی

ساڈے وچوں چوکھیاں نوں ایس قسم دی سستی دا ذاتی تجربہ اے، جس وچ اسی ہر کم نوں کل تے پا دینے آں۔ ایس اوپر قابو پان دی خاطر سانوں موت اتے اَنِت اوپر مراقبہ کرن دی ضرورت اے۔ سانوں ایس گل نوں سمجھنا چاہیدا اے کہ موت اٹل اے، اتے سانوں اکا ہی ایس دا کوئی اندازہ نئیں کہ ایہ کدوں آن والی اے، اتے ایہ قیمتی انسانی زندگی جو سانوں بے شمار حیران کرن والے کارنامے سر انجام دین دے موقعے مہیا کردی اے ایس دا ملنا کنا اوکھا اے۔

میرا پسندیدہ زین قول اے، "موت کسے سمے وی آ سکدی اے۔ اطمینان رکھو۔" ایس گل اوپر گوہ کرنا مفید اے۔ ایہ سچ اے کہ موت کسے دم ساڈا بوا کھڑکا سکدی اے، پر جے اسی ایس بارے ڈاڈھے پریشان اتے ڈرے ہوئے آں تے اسی کدی وی کجھ وی نئیں کر سکاں گے۔ اسی محسوس کراں گے، "میں سارے کم اج ہی کرنے نیں!" اتے اسی جنونی بن جاواں گے، جو کہ فیدہ مند نئیں اے۔ ہاں، بے شک سانوں کسے پل  وی موت آ سکدی اے، پر جے اسی ایس زندگی توں فیدہ چکنا چاہنے آں، تے سانوں ایہناں دو حقیقتاں بارے شانت رہنا چاہیدا اے۔ جے ساڈے اوپر ہر سمے موت دا شدید خوف طاری ہووے تے اسی ہمیش سمے دا گھاٹا  محسوس کراں گے۔

۲۔ معمولی شیواں نوں پربھاوت جانن دی سستی

آلکس دی دوجی قسم معمولی معاملیاں نوں بوہت زیادہ پربھاؤ دینا اے۔ ایس گل نوں وی ساڈے وچوں زیادہ تر لوکی اسانی نال سمجھ سکدے نیں۔ اسی ٹیلیوژن ویکھن، یاراں دوستاں نال بیکار گپ شپ، کھیڈاں دی گلاں وغیرہ کرن وچ بوہت سارا سمے ضائع کر دینے آں۔ ایہ سب سمے نوں خراب کرنا کہلاندا اے، اتے بنیادی طور تے سستی دی ہی اک قسم اے۔ سادہ شبداں وچ: مراقبہ کرن دی تھاں ٹیلیوژن دے سامنے بیٹھے رہنا کنا زیادہ سوکھا کم اے۔ ہے نا؟ اسی اپنی سستی دے کارن ایہناں معمولی، غیر ضروری شیواں نال موہ لا لینے آں، اتے کوئی اوکھا کم کرن توں بچن دی کوشش کرنے آں بھاویں اوہ کم کنا ہی با مقصد کیوں نہ ہووے۔

ایس دا مطلب ایہ نہیں کہ اسی اپنی شکتی بحال کرن لئی کسے منورنجن  یا ارام دی خاطر کم توں کجھ  چھٹی نئیں لے سکدے۔ مقصد ایہ ہے کہ اسی ایس نال موہ نہ لا بیٹھیے اتے سستی دے سبب ایس وچ ضرورت توں زیادہ رُجھ نہ جائیے۔ اسی تھوڑی چھٹی لے کے سیر لئی جا سکنے آں، ٹی وی دا کوئی پروگرام ویکھ سکنے آں – پر اوس نال چمبڑ جانا ضروری نئیں اے۔ جد ساڈا دل بھر جاۓ تے واپس مثبت کم ول جو اسی پہلے کر رہے ساں مڑ آؤ۔

معمولی چیزاں نال موہ لگان اوپر قابو پان دا ودیہ طریقہ ایہ ہے کہ اسی ایس گل اوپر غور کرِئیے کہ ایہناں معمولی کماں توں ملن والی خوشی اتے آنند کدی وی ہمیش نئیں رہندی۔ ایس توں کجھ فرق نئیں پیندا کہ اسی کنیاں فلماں  ویکھنے آں، یا وڈے لوکاں بارے کنی گل بات کرنے آں، یا اسی مختلف استھان دی یاترا کرنے آں: ایس توں سانوں  ذرہ برابر وی دیرپا خوشی نئیں ملے گی۔ دیرپا خوشی پان دا اک ہی طریقہ اے اتے اوہ ہے ساڈا اپنے آپ نوں ایہناں طریقیاں دی سرکھشا لینا جو اوس ول راہنمائی کردے نیں۔ اسی کسے گیند نوں کسے جالی وچ پاون دی مشق اوپر بھاویں کنا ہی سمے خرچ کر لئیے، پر ایس توں سانوں بہتر پنر جنم نئیں ملے گا۔

تے سمجھن دی گل ایہ ہے کہ کسے چیز نال موہ نہ لائیے۔ اسی ارام لین لئی کجھ کر سکنے آں، ایس وچ کوئی حرج نئیں۔ پر کسے شے نال موہ لا لینا اتے اوس اوپرسارا سمے خراب کرنا، ایس لئی کہ اسی کوئی تعمیری کم کرن دے معاملہ وچ سست آں – ایہ کیول سمے ضائع کرن والی گل اے۔ ایس قسم دی سستی در حقیقت تعمیری کم کرن توں ملن والی خوشی دی راہ وچ اڑچ اے۔

۳۔ حوصلہ شکنی دی سستی

سستی دی تیجی قسم ساڈی ایوگیاتا دا فریب اے – یعنی ایہ کہ کم بوہت اوکھا اے اتے ایہ کہ اسی کدی وی ایس نوں نئیں کر سکاں گے – لہٰذا اسی ہتاس دا شکار آں۔ ساڈے دل وچ انج دا خیال کنی وار آوندا اے، "اوہ، میں ایس نوں کرن دی کوشش ہی نئیں کراں گا –میرے جیہا پرش ایہ کم کس طراں کر سکدا اے؟" روشن ضمیری جیہا ضروری منو رتھ  بڑا اوکھا  نظر آوندا اے، پر ایس دی کوشش نہ کرنا سستی دا اک روپ اے۔

ایس اوپر قابو پان لئی سانوں اپنی بدھا-فطرت نوں کم وچ لیاونا اے – ایہ حقیقت کہ ساڈے وچوں ہر کوئی ون سونّی حیران کرن والی خوبیاں اتے گناں دا مالک اے جنہاں توں اسی فیدہ چک سکنے آں۔ جے لوکاں دی اک وڈی نفری تھوڑا جنا نفع کمان دی خاطر سویر توں شام تیکر چیونگ گم یا جو کجھ وی ویچ سکدی اے، تے اسی یقیناً ایس گل دی یوگتا رکھنے آں کہ اک بوہت وڈا لکشن پان دی خاطر ایس وچ اپنا سمے خرچ کرئیے۔ جے اسی کسے سنگیت میلے نوں جان دی خاطر جو کہ صرف ۹۰ منٹ دے دورانیہ اوپر مشتمل اے، ٹکٹ خریدنے دی خاطر گھنٹیاں دے حساب نال قطار وچ کھڑے ہو سکنے آں، تے سانوں کدی وی دل وچ ایہ خیال نئیں لیاونا چاہیدا اے کہ اسی کوئی اجیہا تعمیری کم جس دا نتیجہ ہمیش دے گیان نوں پراپت کرنا ہووے گا کرن جوگے نئیں آں۔

شانتی دیو امرتا پیدا کرن وچ سہائت چار پرتندھ دا ذکر کردا اے۔

۱۔ پکا یقین

دھرم دی مثبت خوبیاں اتے اوہناں توں ملن والے فیدیاں اوپر پکے یقین دے پراپت ہون توں اسی ودیا اوپر عمل کرن دی اکساوٹ پانے آں۔

۲۔ امرتا اتے من دی آدرتا

سانوں اپنی ذات اوپر بھروسے تے نربر امرتا اتے استحکام تے بدھا فطرت دی سجھ  بجھ چاہیدی اے۔ جدوں  سانوں  بدھا فطرت اوپر پورا یقین ہووے – جو کہ ساڈی سب دی بنیادی یوگتا اے – تے ساڈے اندر آپوں ہی ات حدل خود اعتمادی آ جاۓ گی، جس نوں شانتی دیو "فخر" یا "من دی آدرتا" دا نام دیندا اے۔ جے سانوں اپنے اوپر بھروسہ ہووے تے اسی اپنے جتن وچ سنتولن اتےمستقل مزاج ہوواں گے۔ تے فیر بھاویں کیہو جیہی ہی اونچ نیچ نال واسطہ پوے، اسی دلیری اتے حوصلہ نال امرتا قائم رکھاں گے۔

۳۔ شادمانی

تیجی سہائت شے اوہ کم جو اسی کر رہے آں اوس وچ خوشی محسوس کرنا اے۔ جو کجھ اسی اپنی زندگی دے نال کر رہے آں ایہ ایس وچ شانتی اتے آنند دا وکھالا اے۔ ساڈے اپنے آپ نوں بہتر بنان اتے دوجیاں دی مدد کرن دی یوگتا پنگرن دے سلسلہ وچ سب توں زیادہ اطمینان بخش اتے خوش کرن والا کرم اے۔ جد اسی انج کرنے آں  تے ایس توں ساڈے اندر فطری طور تے بے حد خوشی دا احساس پیدا ہوندا اے۔

۴۔ در گذر کرنا

اخیرلا سہائت پرتندھ ایس گل دی جانکاری اے کہ کدوں ارام دا وقفہ لیا جاۓ۔ سانوں اپنے آپ نوں اینا زیادہ نئیں تھکانا چاہیدا کہ اسی نڈھال ہو کے ڈھے پئیے اتے جو کم کر رہے ساں اوس ول مڑ کے جان دی ہمت ہی ہار بیٹھئیے۔ سانوں اپنے آپ توں ظلم دی حد تک کم لین اتے اپنے آپ نال اک دُدھ پیندے نیانے ورگا سلوک کرن دے وچکار کوئی راہ  لبھنی اے۔ ایس گل دا ایہ مطلب نئیں کہ جد وی اسی ذرا جنا تھکیواں محسوس کرئیے تے اسی سون ٹر پئیے۔

فیر وی، تری جنگ رنپوچے جو کہ تقدس مآب دلائی لاما دے نائب استاد سان، دا کہنا اے کہ جد اسی بوہت خراب موڈ وچ ہوئیے اتے دھرم دا کوئی طریقہ کارگر نہ ہووے، تے بہتر ہووے گا کہ اسی اک جھپکی لے لئیے۔ جدوں اسی سوں کے اٹھاں گے تے کیول اک جھوٹا لین دے کارن ہی ساڈا مزاج بدل چکیا ہووےگا۔ ایہ بڑا فیدہ مند مشورہ اے۔

شانتی دیو دو ہور سہائت پرتندھ دا ذکر کردا اے۔

۱۔ فوری رضا مندی

پہلا عنصر ایس گل نوں فوری طور اوپر قبول کر لینا اے جس دی اساں ابھیاس کرنی اے، اتے جو کجھ  چھڈ دینا اے ایس دی وی شتابی منوتی کرنی اے۔ ایس دے علاوہ اساں ایس وچ موہرے آون والی اوکڑاں نوں وی گلمے لانا اے۔ ایس سب دی بنیاد ہر نکتہ نوں حقیقت پسندی نال پرکھن اتے ساڈی اوس نال نبڑن دی یوگتا اوپر نربر اے۔ ایس دا دھرواس ایس گل دی منوتی اوپر اے کہ سانوں ایس بھلے کرم دی ضرورت اے اتے ایس بھلے کرم راہیں ہوراں دی مدد کرنی اتے روشن ضمیری پراپت کرنی اے۔ اسی ایہ مننے آں کہ سانوں بعض کم بند کرنے ہون گے، اتے ایہ کہ ایس وچ اوکڑاں پیش آون گیاں۔

اسی ایس نوں قبول کرنے آں اتے ایس دا ذمہ لینے آں ایہ جاندے ہوۓ کہ اسی کیہ کرن جوگے  آں اتے ایس وچ کیہ کجھ درکار اے۔ ساڈا سبھاؤ غیر حقیقت پسند نہیں ہونا چاہیدا۔ جے اسی اک لکھ سجدے کرنا چاہنے آں تے سانوں ایس گل دا اندازہ ہونا چاہیدا اے کہ ایہ کوئی سوکھا کم نئیں اے۔ ساڈی لتاں دکھن گیاں، ساڈی تلیاں وچ زخم ہون گے، اتے اسی بوہت تھکیویں دا شکار ہوواں گے۔ ایس لئی اسی اپنے آپ نوں ایس دے فیدے دا چیتا کرانے آں۔

ہور جو کجھ اساں کرنا چھڈ دینا اے اوس بارے کیہ خیال اے؟ سب توں پہلے اساں ایس کم نوں کرن لئی سمے کڈنا اے، جو کہ بذات خود اک اوکھا کم اے – یعنی سمے کڈن دی خاطر بعض کماں دی کانٹ چھانٹ کرنا۔ اسی ایمانداری نال اپنا جائزہ لینے آں ایہ ویکھن لئی کہ، "کیا میں سچ مچ ایہ کر سکنا واں؟" اسی ایس وچ درکار سب معاملہ نوں قبول کرنے آں اتے فیر خوشی بھرے ولولے دے نال اپنا دل اتے  جان اوس وچ لا دینے آں۔

۲۔ قابو وچ لینا  

جرأت مند امرتا پنگرن دے سلسلہ وچ شانتی دیو دا دوجا نکتہ ایہ ہے کہ، اک وار جد اسی اوپر بیان کیتی گل نوں حقیقت پسندی دے نال قبول کر لئیے، تے فیر اسی اوس اوپر عمل کرن دی خاطر دشا نوں قابو وچ لے لینے آں۔ پکے ارادے دی شکتی نال، اسی پرانے طور طریقے چھڈ دینے آں، اچیچ سستی والا رویہ۔ اسی تگڑے طور طریقیاں نال اپنے آپ نوں مثبت کم جو اساں کرنا اے وچ لا دینے آں۔ جویں کہ اسی انگریزی وچ کہنے آں، "اسی اپنا دل و جان ایس وچ لا دینے آں۔" ۔"

جد سانوں دھرم دی مشق دے فیدے دا یقین پراپت ہووے اتے اسی ویکھئیے کہ ایس توں ملن والی خوشی لا جواب اے، تے ایس اوپر امرتا فطری طور تے پیدا ہوندی اے۔ ایس نال کجھ فرق نئیں پوے گا کہ ساڈی زندگی وچ کیہ ہو رہیا اے، جے سانوں زبردست اکساوٹ معہ امرتا دے میسر ہووے تے اک ہیرو سمان اسی اپنے ہدف پا لواں گے۔

امرتا دی مدد نال اسی اپنے ہدف پان وچ رلت سب توں وڈی اوکڑ یعنی آلکس جس نال ساڈے وچوں چوکھیاں دا واہ پیندا  اے اوپر قابو پا لینے آں۔ ایتھے جنہاں طریقیاں دا ذکر کیتا گیا اے ایہ نہ صرف ساڈے گیان پراپت کرن دی یاترا وچ کم آوندے نیں بلکہ روز مرہ زندگی وچ چھوٹے چھوٹے ہدف پان وچ وی کار گر نیں۔