Tek veya Çok Hakikate İnanmak

Bazı dinler tek bir hakikate ve bazıları da birden fazla hakikatin varlığına inanır. Bu farklılığı nasıl çözümleyebiliriz?

Örneğin, bazı kimseler içtenlikle sadece kendi dinlerinin en nihai ve en gerçek din olduğuna ve diğer dinlerin de yanlış olduğuna inanır. Ama din kişisel ve hususi bir olgudur. Yani her birey için, inandığı ve takip ettiği, o kişinin bilfiil dinidir. Ama herkes için yalnızca tek bir doğru dinin olabileceğine inanan dostlarıma gelince, dünyada çok çeşitli dinler ve hakikatler olduğu bir gerçektir. Gerçekliği kabul etmemiz gerekir. O halde, çeşitli insanlar ve toplumlar için de çeşitli dinler olması pekâlâ mümkündür.

Yalnızca tek bir hakikat ve tek bir din olduğunu düşünenlere şöyle diyorum: Devam edin ve o dini izleyin ama lütfen diğer dinlere saygı gösterin; zira onlar da yeryüzündeki sayısız kız ve erkek kardeşime derin bir tatmin veriyor. Bu yüzden, tüm dinlere – Hıristiyan, Müslüman, Musevi, Hindu saygı duyuyor, takdir ediyor ve hayranlık besliyorum.

Bazı Hıristiyanlar beni iyi bir Hıristiyan olarak tanımlıyor. Bende bazı Hıristiyanları iyi Budistler olarak değerlendiriyorum. Hıristiyanlığın sahip olduğu tüm temel pratikleri kabul ediyorum – bağışlayıcılık, şefkat, hayırseverlik vs. Ben neden ve sonuç ilişkisini dinin temeli addederken, Hıristiyanlar Tanrı’nın varlığını temel alıyor. Onlara birbirine bağlı ortaya çıkma [İng. dependent arising, çn.] ve boşluk [İng. voidness, çn.] ile ilgili öğretiler bize ait, size değil, diyorum. Bunlarla alakadar olmanıza gerek yok. Ama sevgi ve şefkat gibi diğer öğretileri hepimiz ortaklaşa benimsiyoruz. Bu ortak paylaşılan öğretiler bütünsel uyumun temelidir.

Top