رکھشا کیہ شے اے؟

اسی سب اپنی زندگیاں وچ مدعا نوں تلاش کرنے آں۔ بعض لوکی ایس نوں اپنے پیشہ وچ لبھدے نیں، بعض نویں نویں فیشن دے نال چل کے، اتے بعض دور دراز تھاواں دی یاترا کر کے۔ پر اخیر، پیشہ اپنی انتہا نوں ریٹائرمنٹ دی صورت وچ پوہنچدا اے، فیشن ہر روز بدلدے رہندے نیں، اتے چھٹیاں شتابی ہی مک جاندیاں نیں۔ ایہناں وچوں کوئی وی سانوں ہمیش دی خوشی یا شانتی نئیں بخشدا۔ اجوکے دور وچ لکھاں راہواں دی موجودگی وچ – مادی یا روحانی – ایس بارے وچ پلیکھے دی کمی نئیں کہ اسی اپنی زندگی وچ کیہ کرئیے یا کیہ نہ کرئیے۔ 

بدھ مت وچ، رکھشا توں مراد اپنی زندگی نوں کسے با مقصد ڈگر اوپر پانا اے۔ ایس ڈگر دا مطلب اپنی کمزوریاں اوپر قابو پانا اتے اپنی ساری یوگتاواں نوں کم وچ لیاونا اے تا کہ اسی اپنے لئی اتے باقی سب لئی ودیہ توں ودیہ سہائیتا دے سکئِے۔ بدھ مت وچ رکھشا سانوں بیزاری، بھک اتے پریشانی توں رکھشا توں کدرے زیادہ سہائیت اے۔ ایس دا مدعا باہرلی دَشا نوں بدلنا نئیں اے: سانوں کسے خاص لباس یا والاں دے نویں سٹائل دی ضرورت نئیں۔ بدھ مت وچ رکھشا توں مراد اپنے من دی حالت نوں بدلنا اے۔ ایس دا مطلب ایس امر دی ڈوہنگی سرت اے کہ کیہڑی شے زندگی نوں با مقصد بناوندی اے، اتے کس چیز توں سانوں حال اتے مستقبل وچ خوشی ملے گی۔ مکدی گل، بودھی رکھشا سانوں دکھ توں مکتی دیندی اے۔  

بودھی لوکی عام طور اوپر "رکھشا منگنا" یا "رکھشا لینا" دا شبد استعمال کردے نیں کیونکہ رکھشا گیری اک فعال معاملہ اے۔ ایہ اوہ بنیادی قدم اے جو اسی بدھ مت دی راہ اوپر چلن لئی چکنے آں۔ اسی انج کیوں کرنے آں؟ جدوں سانوں انسانی جات دی سوجھ بوجھ ہوندی اے – کہ اسی سب شانتی اتے خوشی لبھنے آں، اتے کوئی وی دکھ سہنا نئیں چاہندا – تے اسی کسے ایسی شے نوں لبھنے آں جو ساڈی مدد گار ہووے۔ تد بدھ مت وچ اسی رکھشا دی خاطر تن جوہر ول رجوع کرنے آں۔ 

ایہ تن جوہر مہاتما بدھ، دھرم اتے سنگھا نیں۔

اسی رکھشا دی خاطر مہاتما بدھ ول رجوع کرنے آں کیونکہ بطور اک گیانی ادھیاپک دے، اوہ سانوں نہ صرف اک بے معنی زندگی توں نکلن دی راہ وکھاندا اے سغوں دکھ توں مکمل مکتی وی دلاوندا اے۔ اوس نے دسیا کہ من بنیادی طور اوپر پاک اتے نرول اے اتے ایہ کہ، درد مندی تے حکمت نال، اسی اپنے سارے پلیکھیاں اتے منفی جذبیاں توں چھٹکارا پا سکنے آں تا کہ اوہ کدی مڑ کے نہ آون۔ دھرم توں مراد مہاتما بدھ دی اوہ ودیا اے جو سانوں اوس نوں پراپت کرن دا ول دسدی اے ، تا کہ جد اسی رکھشا ول منہ موڑئیے، تے اسی زندگی دے سارے مسلیاں نوں حل کرن دی خاطر مختلف بودھی طریقیاں نوں اپنائیے۔ سنگھا توں مراد بھکشو، بھکشونیاں اتے ساڈے بودھی ساتھی نیں۔ اوہ ساڈے لئی مثال قائم کردے نیں اتے سانوں بودھی راہ اوپر چلن دی اکساوٹ دیندے نیں۔

ساڈے وچن دین دا ایہ مطلب نئیں کہ اسی اپنے یار دوست اتے سماج نال رشتہ توڑ دئیے۔اصل وچ، جد اسی تن جوہراں وچ رکھشا لینے آں، اسی نہ صرف اپنے لئی اک با مقصد زندگی بناونے آں سغوں اسی اپنے دل وچ ہوراں لئی تھاں بناونے آں اتے ایہ سمجھنا شروع کر دینے آں کہ اسی اپنے آلے دوالے لوکاں لئی اتے پوری دنیا لئی کیہ بھلائی دا کم کر سکنے آں۔

جد اسی مہاتما بدھ، دھرم اتے سنگھا وچ رکھشا لینے آں تے ساڈا پلیکھا ختم ہو جاندا اے۔ ساڈی روحانیت لبھن دی اِچھیا مک جاندی اے، اتے بھاویں سانوں فیر وی کسے حد تک ارام اتے مادی شیواں دی لوڑ رہندی اے، پر اسی ہمیش دی خوشی دی خاطر ایہناں اوپر بھروسہ نئیں کردے۔ بدھ مت دے اصولاں نوں اپنان نال اسی پریشانی توں مکتی پراپت کرنے آں اتے زیادہ ضروری کماں لئی سمے کڈن جوگے ہونےآں: اپنے آپ نوں جذباتی طور اوپر ہور خوش اتے صحتمند بناونا۔

رکھشا دے جاری اتے فعال ہون دی ایہی وجہ اے۔ ایہ انج دی شے اے جس اوپر سانوں متواتر کم کرنا اے۔ ایہ انج نئیں کہ جس اوپر ساڈا ایمان اے اتے اسی مہاتما بدھ توں دعا کرنے آں جویں کہ اوہ کوئی خدا ہووے۔ اتے ایہ وی نئیں کہ ساڈے بودھی دوست ساڈے لئی ایس کم نوں کر دین گے۔ ایسے لئی کہیا جاوندا اے کہ سب توں ودیہ رکھشا مہاتما بدھ دی ودیا یعنی دھرم وچ اے۔ جے ساڈا مہاتما بدھ اوپر اتے بوہت سارے سیانے اتے درد مند بودھی دوستاں اوپر پکا ایمان ہووے وی، تاں وی سانوں رکھشا توں کجھ فائدہ نہ ہووے گا جد تک کہ اسی آپوں دھرم دی شکشا اوپر عمل نہ کرئیے۔ جد اسی موٹی موٹی گلاں جویں کہ کسے نوں نقصان نہ پوہنچانا، بھلائی دے کماں وچ حصہ لینا اتے اپنے من نوں سدھانا، وچ حصہ لواں گے تے ایس توں یقیناً ساڈی زندگی ہور با مقصد ہو جاۓ گی۔ 

گو کہ انج دی رسماں موجود نیں جتھے اسی با قاعدگی نال بودھی راہ اوپر اپنے سفر دی شروعات کر سکنے آں، اصل وچن دل توں بنھیا جاندا اے۔ جد اسی اپنے آپ نوں بہتر بنان اوپر کم شروع کرنے آں اودوں توں سانوں صحیح رکھشا ملدی اے۔
 
 توثیق اتے تصدیق از ڈاکٹر الیگزینڈر برزن، ترجمہ: افضال محمود