វិធីសាស្រ្តឡាមរីមរៀបចំស្របទៅតាមអរិយសច្ចបួន

រឿងពិតទាំងបួនយ៉ាងនេះ(អរិយសច្ចបួន)គេអាចយល់បាននៅត្រឹមកំរិតខុសៗគ្នាជាច្រើន។ នៅត្រឹមកំរិតបឋម គឺស្តែងថាមានទុក្ខនិងបញ្ហានៃការមានកំណើតនៅក្នុងទីដ៍ថោកទាបឬនៅក្នុងទុក្ខគតិភព។ ប្រសិនបើយើងឋិតនៅក្នុងសភាពនៃទុក្ខដ៍សម្បើម ជួបតែការឈឺ ទារុណភាពនិង ការស្រេកឃ្លាន ឬខ្លួនឋិតនៅក្នុងសភាពឈឺចុកចាប់ដោយក្តីទុក្ខមិនលែងនេះ នោះយើងនឹងគ្មានពេលវេលា ឬគ្មានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីប្រតិបត្តិផ្លូវធម៌នេះទេ ដោយសារតែចិត្តរបស់ខ្លួនរវល់ជាប់ជំពាក់តែជាមួយរឿងលំបាក និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀតជាច្រើន។

សមុដ្ឋានពិតឬហេតុពិតនៃបញ្ហានិងទុក្ខនេះគឺបណ្តាលមកពីទង្វើអកុសលរបស់ខ្លួន។ ដូចដែលសម្មាសម្ពុទ្ធបានបង្រៀន(សំដែង)ហើយថា ប្រសិនបើយើងបង្កើតបញ្ហាឬទុក្ខ យើងខ្លួនឯងគឺជាអ្នកទទួលរងនូវសេចក្តីទុក្ខនោះ។ ម៉្យាងវិញទៀតប្រសិនបើខ្លួនប្រព្រឹត្តអំពើជាកុសល បើសិនយើងបង្កើតក្តីសុខ នោះទីបំផុតខ្លួននឹងសោយនូវសេចក្តីសុខនោះជាក់ជាមិនខាន។ បើដូច្នេះប្រសិនបើយើងប្រាថ្នាចង់បាននូវការបញ្ឈប់ពិតនៃបណ្តាបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរទាំងអស់នោះកុំឲ្យវាកើតឡើងទៀត យើងត្រូវតែប្រតិបត្តិតាមមាគ៌ាពិត វៀរចាកកុំប្រព្រឹត្តអំពើអកុសលឳយសោះ។ 

ធុរៈបឋមយើងត្រូវតែទទួលស្គាល់ថាខ្លួនមានជីវិតជាមនុស្សដ៍ថ្លៃថ្លានិងមានតម្លៃឥតកាត់ថ្លៃបានឡើយ។ នៅក្នុងគ្រាបច្ចុប្បន្នយើងមានឳកាសដើម្បីអភិវឌ្ឍខ្លួនតាមផ្លូវព្រះធម៌នេះឳ្យមានការរីកចម្រើន ពោលគឺយើងមិនឋិតនៅក្នុងជំរំឃុំឃាំងអ្វីទេ ឬក៍ឋិតនៅទីដែលមានគ្រោះទុរ្ភិក្ស(ទុរភិក្ស)នោះក៍ទេដែរ។ តែទោះបីខ្លួនមានឳកាសល្អយ៉ាងណាក្តី ប៉ុន្តែឳកាសទាំងអស់នោះគឺមិនឋិតនៅគង់វង្សអមតៈឡើយ ពីព្រោះថានៅពេលណាមួយនោះខ្លួននឹងស្លាប់ ហើយជីវិតជាមនុស្សដ៍មានតម្លៃនេះនឹងត្រូវបាត់បង់ទៅវិញ។ ត្រង់នេះគឺគ្មានការធានាឳយបានច្បាស់ទេថាសេចក្តីស្លាប់នឹងកើតឡើងនៅពេលណានោះ គឺមិនទៀងទាល់តែសោះ អាចកើតឡើងនៅពេលណាមួយក៍ថាបាន ឧបមាថាខ្លួនអាចត្រូវឡានបុកស្លាប់នៅថ្ងៃនេះឬថ្ងៃស្អែកក៍ថាបាន។ ឧបមាថាខ្លួនស្លាប់នៅខណៈពេលនេះ ហើយកន្លងមកខ្លួនបានប្រព្រឹត្តតែអំពើអកុសលតែម៉្យាង ប្រការនេះនឹងនាំខ្លួនឳយទៅកើតនៅទីដ៍ថោកទាបនៅក្នុងថ្ងៃអនាគតជាក់ជាមិនខាន ពោលគឺទៅកើតទីដែលខ្លួននឹងសោយនូវសេចក្តីទុក្ខដែលខ្លួនបានបង្កើតវាឡើង។ បើដូច្នេះនៅក្នុងន័យនៃការគិតដល់ថ្ងៃអនាគត យើងត្រូវស្វែងរកឳយឃើញថាតើមានទិសដៅណាមួយដែលអាចនាំខ្លួនឳយចាកចេញពីក្តីទុក្ខនេះបានទេ។ យើងត្រូវតែសំលឹងមើលលើគំរូភាពនៃអង្គសម្មាសម្ពុទ្ធ។ 

សម្មាសម្ពុទ្ធជាបុគ្គលដែលបានលាងជម្រះឬបានកម្ចាត់បង់ដែនកំណត់របស់ខ្លួនជ្រះស្រឡះហើយតាមរយៈកាយវាចាចិត្ត។ មនោរបស់គេមិនប្រព្រឹត្តទៅតាមពពួកកិលេស ឬទៅតាមឥរិយាបថទោសៈ ឧបាទាននិងការគិតជ្រុលនិយមផ្សេងៗនោះទេ ហើយក៍គ្មានភាពស្រពិចស្រពិលស្ពឹកស្រពន់មិនច្បាស់ និងការត្រាច់ចររង្គាត់គ្រប់ទិសទីក៍ទេដែរ។ ដួងចិត្ត(បេះដូង)របស់គេ មិនមានការគិតអាត្មានិយម ឬបក្សពួកនិយមអ្វីទេ ហើយវាចារបស់គេក៍គ្មានដែនកំណត់នៅក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងរបស់ខ្លួនដែរ ហើយរាងកាយរបស់គេមានថាមពលឥតដែនកំណត់ ពោលកាយវាចាចិត្តរបស់គេមានលក្ខណៈច្បាស់លាស់។ លើសពីនេះទៅទៀតគេសម្រេចបានរាល់សក្តានុពលរបស់ខ្លួន និងឈានដល់សភាវៈមួយដែលខ្ពស់បំផុត។ 

សម្មាសម្ពុទ្ធមិនត្រឹមតែសម្រេចកិច្ចទាំងអស់នេះបានតែម៉្យាងទេ តែព្រះអង្គថែមទាំងបានបង្ហាញវិធីសាស្រ្តនិងរបៀបដែលព្រះអង្គបានប្រតិបត្តិ។ គឺការចាប់យកវិធានការការពារ ឬព្រធម៌ ដើម្បីចៀសវាងកុំឳ្យខ្លួនឋិតនៅក្រោមដែនកំណត់ទាំងអស់នោះ ដែលអាចបង្កជាបញ្ហាឬទុក្ខដល់ខ្លួននិងដល់គេ ហើយក៍មានសហគមន៍នៃបុគ្គលដែលកំពុងតែប្រតិបត្តិតាមគោលដៅនេះ ពោលគឺសហគមន៍សង្ឃ។ ដោយការមើលឃើញនូវគុណធម៌នៃព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌និងព្រះសង្ឃ ដែលមិនប្រាថ្នាដឹកនាំជីវិតឋិតនៅក្នុងទិសដៅនៃការបង្កបញ្ហានិងទុក្ខដល់ខ្លួននិងដល់គេ ហើយត្រូវមើលឃើញទៀតថាប្រសិនបើខ្លួនធ្វើដំណើរនៅក្នុងទិសដៅនៃព្រះពុទ្ធព្រះធម៌និងព្រះសង្ឃ នោះកិច្ចបដិបត្តិនេះនឺងនាំខ្លួនឳយគេចផុតពីបញ្ហានិងទុក្ខនានា ពោលគឺយើងចាប់យកទិសដៅសុវត្ថិភាព(ត្រ័យសរណៈ)នៅក្នុងជីវិតពីគំរូភាពរបស់ពួកគេ។ នេះហើយគឺជាអត្ថន័យនៃពាក្យថា សរណៈ -ការដម្កល់ទិសដៅសុវត្ថិភាពនៅក្នុងជីវិតខ្លួន។ 

ទិសដៅសុវត្ថិភាពពិតជាក់ស្តែងគឺត្រូវបានចង្អុលបង្ហាញឡើងដោយច្បាប់នៃហេតុនិងផល។ បើដូច្នេះប្រសិនបើយើងប្រាថ្នាចង់វៀរចាកបញ្ហានៅក្នុងថ្ងៃអនាគត យើងត្រូវតែប្រតិបត្តិតាមមាគ៌ាពិតនៃការវៀរចាកកុំប្រព្រឹត្តអំពើអកុសលនានា ពោលដូចជាការវៀរចាកកុំផ្តាច់ផ្តិលជីវិតគេ កុំលួចទ្រព្យគេ កុំពោលពាក្យកុហក់ជាដើម។ ដូចនេះខ្លួនត្រូវចាប់ផ្តើមប្រព្រឹត្តអំពើជាកុសលវិញ។ នេះគឺជាការយល់ដឹងកំរិតមឋមនៃរឿងរ៉ាវពិតទាំងបួនយ៉ាង(អរិយសច្ចបួន។ 

នៅត្រឹមកំរិតមធ្យម មិនថាខ្លួនទៅចាប់កំណើតឡើងវិញនៅក្នុងស្ថានភាពបែបណាទេ ចៀសមិនផុតខ្លួនត្រូវតែសោយនូវទុក្ខ នៃការមានកំណើត កើតចាស់ឈឺស្លាប់(ជរាព្យាធិនិងមរណៈ)។ ទុក្ខកើតឡើងពីមិនបាននូវអ្វីដែលខ្លួនប្រាថ្នាចង់បាន បើសូម្បីខ្លួនបានខំព្យាយាមយ៉ាងណាក្តី និងទុក្ខដែលបណ្តាលមកពីកិច្ចអ្វីដែលកើតឡើងចំពោះខ្លួនដែលខ្លួនមិនចង់ឳយវាកើតឡើង។ យើងមានបញ្ហាឬទុក្ខកើតឡើងហើយកើតទៀតមិនឈប់ ពោលដូចជាការមិនសប្បាយចិត្ត អម្ពល់ចិត្តដែលខ្លួនចេះតែមានទំនាក់ទំនងមិនល្អជាមួយអ្នកដ៍ទៃជាដើម។ មូលហេតុពិតនៃបញ្ហានិងទុក្ខទាំងអស់នេះ ហេតុសំខាន់បំផុតគឺខ្លួនមិនមានការយល់ដឹងត្រូវអំពីសភាវៈពិត - មិនដឹងថាខ្លួនជានរណា មិនដឹងថាខ្លួនមានអត្ថិភាពឡើងយ៉ាងណា។ ដោយសារតែហេតុនេះ យើងគិតប្រកាន់មាំថាមានតួអត្តភាពរឹងមាំពិតប្រាកដ និងគិតថាតួអត្តភាពនោះឯងដែលធ្វើឳយខ្លួនមានអារម្មណ៍អសុវត្ថិភាព។ ជាលទ្ធផលដើម្បីរក្សាការពារហួងហែងតួអត្តភាព ដែលជាសញ្ញាណរបស់ខ្លួននេះ ពពួកកិលេសនិងឥរិយាបថផ្សេងៗចាប់ផ្តើមកើតឡើង មានដូចជាការគិតទោសៈ ចិត្តឧបាទាន អវិជ្ជា ការអួតអាង ការប្រចណ្ឌច្រណែន និងការគ្មានការសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់ជាដើម។ល។ ដោយអាស្រ័យលើចំណុចនេះ សន្ទុះនៃចិត្តនិងកម្មបានកើតមានឡើងនៅក្នុងមនោ ដែលញ៉ាំងឳយខ្លួនប្រព្រឹត្តទង្វើអ្វីៗផ្សេងៗភ្លាមៗទាន់ហន់មិនបានគិតពិចារណាឳយបានច្បាស់លាស់។ ហើយអាការធ្វើបែបនេះគឺចង់ឳ្យខ្លួន(ឬតួអត្តភាពរបស់ខ្លួន)កាន់តែមានសុខសុវត្ថិភាព ឧបមា៖ ដោយការខំព្យាយាមប្រមូលទ្រព្យ សំភារៈ និងមិត្តភក្តិឳយបានច្រើនតាមតែខ្លួនអាចធ្វើទៅបាន ឬតាមរយៈនៃការខំព្យាយាធ្វើឳយរបស់ដែលខ្លួនមិនពេញចិត្តនោះចេញឳយឆ្ងាយពីខ្លួន។ នៅពេលយើងប្រព្រឹត្តបែបនេះ ពោលដូចជាការស្រែកដាក់គេ ឬធ្វើទង្វើឃោរឃៅណាមួយដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក ប្រការនេះវាផ្តល់ឳយខ្លួននូវទុក្ខពិតឬបញ្ហាពិត។ 

ប្រសិនបើយើងប្រាថ្នាចង់បានការបញ្ឈប់ពិតកុំឳយបញ្ហាឬទុក្ខកើតឡើង ខ្លួនត្រូវតែប្រតិបត្តិតាមមាគ៌ាពិត។ ដំបូងបំផុតយើងត្រូវតែចម្រើនចេតនាឬគោលបំណងសមរម្យមួយឲ្យកើតឡើងសិន សំដៅសល់ការតាំងចិត្តឬប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីឳយខ្លួនទទួលបានវិមុត្តិភាពពីទុក្ខ ដែលជួនពេលខ្លះកិច្ចនេះគេហៅថា មហាអភិនិស្រ្កមណ៍។ ដោយមានការតាំងចិត្តនេះហើយ យើងត្រូវតែប្រតិបត្តិដើម្បីចម្រើនប្រាជ្ញាឳ្យកើតឡើង ដើម្បីឳយខ្លួនមានការយល់ដឹងសភាវៈពិតនិងសុញ្ញធម៌បានពិតប្រាកដ។ ដើម្បីឳយខ្លួនទទួលបានប្រាជ្ញា យើងត្រូវការសមាធិ ដើម្បីឲ្យខ្លួនអាចគ្រប់គ្រប់ចិត្តរបស់ខ្លួនឯងបាន និងអាចគ្រប់គ្រងលើការប្រព្រឹត្តតាមផ្លូវកាយនិងវាចារបស់ខ្លួនបានផងដែរ។ បើដូចនេះយើងត្រូវមានសីល(សីលវិន័យ)។ តាមរយៈនៃការប្រតិបត្តិតាមមាគ៌ានៃការហ្វឹកហាត់ជាន់ខ្ពស់បីយ៉ាងនេះ - សីល សមាធិ និងប្រាជ្ញា - ប្រាជ្ញានឹងកើតមានឡើងដើម្បីឳយខ្លួនយល់ច្បាស់អំពីសុញ្ញធម៌៖ មោឃធម៌។ 

ដោយសារតែយើងមិនមានការយល់ដឹងត្រូវអំពីសភាវៈពិត និងមានចិត្តវង្វែងភ័ន្តចំពោះអត្ថិភាពរបស់ខ្លួន មិនដឹងថាខ្លួនជានរណាពិតប្រាកដ មិនដឹងថាខ្លួនមានអត្ថិភាពឡើងនៅក្នុងលោកនេះដោយរបៀបណា យើងគិតប្រកាន់មាំចង់ឳយវាកើតឡើងតាមវិធីដែលមិនអាចទៅរួច ពោលឧបមាថា គិតថាអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងកើតឡើងដោយឯកឯង មានតួអត្តភាពរឹងមាំ និងឯករាជ្យដាច់ដោយឡែកមិនពឹងលើអ្វីៗផ្សេងទៀតទេ(មោឃធម៌)។ តែទោះបីយ៉ាងណាក្តី សច្ចពិតនោះគឺថា គ្មានអ្វីដែលមានអត្ថិភាពឡើង(កើតឡើង)តាមការស្រមៃគិតរបស់ខ្លួនបែបនេះទេ។ ទោះបីយ៉ាងក៍ដោយ ត្រង់នេះមិនមែនមានន័យថាគ្មានអ្វីកើតឡើងសោះនោះទេ តែផ្ទុយទៅវិញអ្វីក៍ដោយក្តីដែលកើតឡើងឬមានអត្ថិភាពឡើង គឺកើតឡើងដោយអាស្រ័យលើធម៌បដិច្ចសមុប្បាទ ពោលគឺអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងកើតឡើងបានដោយអាស្រ័យលើហេតុ និងផលជាច្រើនប្រការ ឬ(បើនិយាយអំពីការគិតដែលមិនអាចទៅរួចនេះវិញ) វាកើតឡើងដោយមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងចិត្ត និងដំណើរការនៃការគិតដាក់មនោសញ្ញាលើរបស់អ្វីមួយ។ តាមរយៈនៃមាគ៌ានៃការយល់ដឹងត្រូវ យើងអាចយកឈ្នះលើមនោដែលពោរពេញដោយឧបសគ្គ ពេញដោយកិលេស ដើម្បីឳយខ្លួនអាចសម្រេចបាននូវវិមុត្តិសុខ។ នេះគឺជាការយល់ដឹងកំរិតមធ្យមនៃរឿងរ៉ាវពិតទាំងបួនយ៉ាងនេះ។ 

ការគិតបដិបត្តិនៅត្រឹមកំរិតខ្ពស់បំផុត យើងមើលឃើញថាមិនមែនតែខ្លួនឯងម្នាក់ទេដែលកំពុងតែសោយនូវសេចក្តីទុក្ឋ តែមនុស្សគ្រប់រូបក៍គេសោយនូវទុក្ខនៅក្នុងជីវិតនេះដែរ។ បើដូចនេះនៅត្រឹមកំរិតនេះ បញ្ហាពិតឬទុក្ខពិតនេះហើយគឺជាទុក្ខដែលមនុស្សគ្រប់រូបគេជួបប្រទះ។ លើសពីនេះទៅទៀត បញ្ហាពិតរបស់យើងគឺ ភាពអសមត្ថភាព មិនអាចជួយដល់មនុស្សគ្រប់រូបឳយគេយកឈ្នះលើក្តីទុក្ខរបស់គេបាន។ មូលហេតុពិតនៃទុក្ខនេះគឺ ទីមួយ ការគិតអាត្មានិយមរបស់ខ្លួន គិតខ្វល់ចំពោះតែខ្លួនឯងតែម៉្យាង។ បន្ទាប់មកខ្លួនក៍មានចិត្តមិនជ្រះស្រឡះ ដែលជាឧបសគ្គទប់ស្កាត់ គិតមិនឃើញនូវមធ្យោបាយណាមួយដើម្បីធ្វើជាប្រយោជន៍ដល់គេ។ នៅក្នុងន័យម៉្យាងទៀត ភាពមិនច្បាស់នៅក្នុងមនោរបស់ខ្លួននេះទប់ស្កាត់ខ្លួនមិនឲ្យមានសតិដឹងអំពីអ្វីៗទាំងអស់។ ការបញ្ឈប់ពិតនៅទីនេះ គឺមិនត្រឹមតែសម្រេចបានវិមុត្តិចិត្តពីកងទុក្ខរបស់ខ្លួនតែម៉្យាងទេ តែត្រូវឈានទៅសម្រេចបាននូវភាវៈជាសម្មាសម្ពុទ្ធទៀតទើបប្រសើរ ជាភាវៈដែលខ្លួនអាចយកឈ្នះលើរាល់ដែនកំណត់ និងសម្រេចបានរាល់សក្តានុពល ដើម្បីឳ្យខ្លួនអាចធ្វើជាប្រយោជន៍ដល់មនុស្សគ្រប់រូបបាន។ 

មាគ៌ាពិតដែលនាំទៅរកប្រការនេះ ទីមួយគឺត្រូវប្រតិបត្តិចម្រើននូវការប្តេជ្ញាចិត្តនៃពុទ្ធិចិត្ត ជាការបើកចិត្តរបស់ខ្លួនឳយទូលាយទៅកាន់មនុស្សគ្រប់រូប និងទៅកាន់ការត្រាស់ដឹង ជាភាវៈនៃសម្មាសម្ពុទ្ធដែលអាចធ្វើជាប្រយោជន៍ដល់មនុស្សគ្រប់រូប។ ដោយយកកិច្ចនេះជាការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួន យើងអាចចាប់ផ្តើមបដិបត្តិចម្រើនបារមី(ភាពល្អពេញបរិបូណ៍) ដែលអាស្រ័យលើករុណា និងមេត្តាធម៌។ ទាំងអស់នេះមានដូចជាទានបារមី សីលបារមី ខន្តីបារមី វិរិយបារមី សមាធិ និងប្រាជ្ញាបារមីជាដើម។ ដោយមានប្រាជ្ញាបារមីយើងអាចមើលឃើញនូវសភាវៈពិតដូចគ្នា ឬយល់ឃើញច្បាស់អំពីមោឃធម៌ ដែលខ្លួនត្រូវការដើម្បីឳយខ្លួនអាចយកឈ្នះលើកិលេស និងដើម្បីសម្រេចបាននូវវិមុត្តិចិត្ត។ ទោះបីយ៉ាងណាក្តីដោយសារតែអំណាចនៃពុទ្ធិចិត្ត ជាការប្តេជ្ញារបស់ខ្លួន គឺមានលក្ខណៈខ្លាំងក្លាជាងការតាំងចិត្តដើម្បីវិមុត្តិសុខទៅទៀត មានកំលាំងថាមពលខ្លាំងក្លាចំពោះការយល់ដឹងនោះ។ 

ប្រសិនបើយើងគ្រាន់តែមានការតាំងចិត្តដើម្បីឳយខ្លួនមានវិមុត្តិចិត្តពីទុក្ខនិងបញ្ហារបស់ខ្លួនតែម៉្យាង នេះគឺគ្រាន់តែផ្តល់ឳ្យយើងនូវថាមពលដែលនៅមានកំណត់នៅក្នុងការយល់ដឹងសភាវៈពិតរបស់ខ្លួន។ ទោះបីយ៉ាងណាក្តី ការតាំងចិត្តរបស់យើងដើម្បីយល់អំពីសភាវៈពិត គឺដើម្បីឳ្យខ្លួនអាចធ្វើជាប្រយោជន៍ដល់មនុស្សគ្រប់រូប ត្រង់នេះគឺមានថាមពលលើសលុបខ្លាំងក្លាទៅទៀត។ បើដូចនេះត្រង់នេះមានន័យថាការយល់ដឹងរបស់យើងគឺអាចកាត់ទម្លុះភាពមិនច្បាស់លាស់ មិនត្រឹមតែភាពមិនច្បាស់លាស់នៅក្នុងន័យនៃកិលេសតែំម៉្យាងទេ តែអ្វីៗផ្សេងទៀតដែលជាគ្រឿងរារាំងដល់សព្វញូតញ្ញាណ។ 

ឧទាហរណ៍ថាមានការបង្រៀនអំពីរបៀបប្រើប្រាស់ថ្នាំដើម្បីព្យាបាលនិងបន្សាបពិសពស់ ប្រសិនបើកូនសិស្សដែលចូលរួមស្តាប់និងសិក្សាអំពីមេរៀននេះដើម្បីចង់ក្លាយខ្លួនទៅជាគ្រូពេទ្យតែម៉្យាង ដើម្បីឲ្យខ្លួនអាចរកលុយឲ្យបានច្រើន នោះគេគ្រាន់តែប្រើប្រាស់ថាមពលតិចតួចដើម្បីស្តាប់ការបង្រៀននេះ។ តែទោះបីយ៉ាងក៍ដោយ ប្រសិនបើមានម្តាយដែលកូនរបស់ខ្លួនត្រូវពស់ចិក បានរត់ចូលទៅក្នុងបន្ទប់សិក្សាអំពីការប្រើប្រាស់ថ្នាំបន្សាបនេះ ដោយសារចង់ព្យាបាលកូនឲ្យជាពិតប្រាកដ នោះអ្នកម្តាយនោះនឹងមានចិត្ត ព្រមទាំងថាមពលខ្លាំងក្លាដើម្បីចង់សិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានពិតប្រាកដអំពីវិធីសាស្រ្តព្យាបាលនេះមិនខាន។ ភាពស្រដៀងគ្នានេះដែរកាលណាយើងមានការតាំងចិត្តនៃពុទ្ធិចិត្តនៅពីក្រោយនៃការយល់ដឹងរបស់ខ្លួន ប្រការនេះវាកាន់តែមានថាមពលខ្លាំងក្លាទៅទៀត ដើម្បីឳ្យការយល់ដឹងរបស់ខ្លួនអាចចាក់ទម្លុះភាពស្រពិចស្រពិលនៃមនោរបស់ខ្លួនបាន។ 

វិធីសាស្រ្តប្រភេទនេះគឺពាក់ព័ន្ធដល់មាគ៌ាពិតនៃចិត្ត ដែលយកវិធីសាស្រ្តមករួមផ្សំជាមួយនឹងប្រាជ្ញា។ វិធីដែលយើងបញ្ចូលរួមផ្សំគ្នានៅទីនេះ នៅត្រឹមកំរិតព្រះសូត្រ(sutra level) គឺមិនកើតឡើងព្រមគ្នានៅក្នុងពេលតែមួយទេ តែវាគឺជាវិធីសាស្រ្តមួយ ដែលនៅក្នុងវិធីសាស្រ្តនីមួយៗ កើតឡើងនៅក្នុងវង្វង់នៃបរិបទដែលអាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមក។ ដូចនេះវិធីសាស្រ្តដើម្បីពង្រីកទឹកចិត្តរបស់ខ្លួន ទៅកាន់មនុស្សគ្រប់រូប និងដើម្បីការត្រាស់ដឹង ដើម្បីឲ្យខ្លួនអាចធ្វើជាប្រយោជន៍ដល់គេ គឺឋិតនៅក្នុងបរិបទនៃការមានប្រាជ្ញា ឬការយល់ដឹងត្រូវអំពីសភាវៈពិត គឺអាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមក។ នៅក្នុងន័យម៉្យាងទៀត ពេលចិត្តយើងបើកទូលាយដល់គេ នេះគឺឋិតនៅក្នុងបរិបទ ឬបានសេចក្តីថាចិត្តរបស់ខ្លួនបើកទូលាយចំពោះសភាវៈពិត។ កាលណាចិត្តខ្លួនបើកទូលាយចំពោះការពិតនេះហើយ វាគឺឋិតនៅក្នុងបរិបទនៃចិត្តរបស់ខ្លួនបើកទូលាយដល់មនុស្សគ្រប់រូប។ នៅក្នុងករណីនេះគឺអាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមក ទាំងពីរនេះមិនអាចកើតឡើងព្រមគ្នាបានទេ លុះត្រាណាតែយើងក្លាយជាសម្មាសម្ពុទ្ធទើបអាចកើតឡើងព្រមគ្នាបាន។ 

របៀបយកវិធីសាស្ត្រមកផ្សំជាមួយនឹងប្រាជ្ញានេះ គឺប្រើពេលវេលាយូរណាស់ ដើម្បីឲ្យខ្លួនអាចចាក់ទម្លុះគ្រឿងសៅហ្មងផ្សេងៗនៅក្នុងចិត្តបាន។ ជាការពិតគឺប្រើពេលរាប់សែនកប្ប។ ជាពេលវេលាមួយដ៍យូរណាស់ ហើយគេមិនអាចរងចាំយើង ដែលយើងប្រើប្រាស់ពេលយូរដូច្នេះដើម្បីយកឈ្នះលើទុក្ខនិងដែនកំណត់របស់ខ្លួន ដើម្បីធ្វើជាប្រយោជន៍ដល់គេ។ វិធីសាស្រ្តពុទ្ធសាសនាតន្រ្តៈគឺសំខាន់នៅក្នុងករណីនេះ តន្ត្រៈគឺជាពុទ្ធសាសនាមហាយាន ឬការប្រតិបត្តិបើកចិត្តទូលាយ ដើម្បីឲ្យខ្លួនអាចសម្រេចបានភាវៈជាសម្មាសម្ពុទ្ធ - ឆាប់រហ័សនិងមានប្រសិទ្ធិភាព។ វាគឺផ្អែកលើវិធីសាស្រ្តទាំងអស់ដែលយើងបានលើកឡើងទាក់ទងនឹងអរិយសច្ចបួន។