وستر
آکسفورڈ شبدکوش دے انوسار 'معافی' توں مراد کسے نال روس نوں جو کہ اوہناں دی زیادتی، غلطی یا کمزوری دے سبب پیدا ہوئی نوں ختم کر دینا اے۔ کجھ لوکاں دے انوسار ایس وچ ایہ وی شامل اے کہ جس شخص دے نال زیادتی ہوئی اوہ یا کوئی اُچی ہستی معاف کردے، جس توں غلطی دا مرتکب انسان کسے قسم دی سزا توں بری قرار پاندا اے۔
بدھ مت وچ من دے عنصر دی پرکھ وچ صاف طور تے معافی دی اصطلاح شامل نئیں اے، پر ایس وچ غصہ، روس (جس وچ کینہ پروری شامل اے) اتے اوہناں دے اُلٹ، اُچیچ رُسن اتے بد سلوکی توں پرہیز شامل نیں۔
- 'ناراض نہ ہون دا مطلب' اے کہ کسے توں بدلہ لین یا اوہناں نوں یا اپنے آپ نوں نقصان پوہنچان دی آشا جو ساڈے کرم دے سبب ہووے توں پرہیز اے۔
- بد سلوکی توں پرہیز توں مراد ایس درد مندی وچ وادھا اے، اتے اوہناں دی دکھ اتے اوس دے سبب توں نجات دی آشا اے۔
تے بودھی اکھ دھرائی دے انوسار، ساڈے نقصان دین والے کرماں دے سبب غیراں لئی اتے اپنے لئی دکھ توں نجات دی آشا اے۔ پر کسے شخص دے سڑے کرماں دے کرمائی نتیجیاں توں اوس نوں کوئی معافی نئیں دلوا سکدا، تے ایس قسم دا احساس کہ میں تہاڈے توں زیادہ پارسا واں، جویں کہ کسے پادری یا عدالت دے جج نوں مجرماں نوں معاف کرن ویلے ہوندا اے، ایس دا کوئی خطرہ نئیں۔
بدھ مت وچ معافی دے سلسلہ وچ ضروری گل ایس چیز نوں متھنا اے کہ، اوہ بھاویں اسی آپوں ہوئیے یا کوئی ہور، انسان اتے اوس دی خطا یا اوس دے نقصان دین والے کرم وچکار انتر اے۔ یاد رکھو کہ ساڈا تباہی والا سبھاو اتے خطاواں ایس وجہ توں نئیں کہ اسی کوئی برے انسان ہاں، بلکہ ایس دا سبب ایہ ہے کہ اسی علت و معلول سبھاو دے انوسار اتے حقیقت بارے غلط فہمی دا شکار آں، اتے ہور ایہ کہ اسی نا سمجھ ہاں تے اسی غلطیاں کرنے آں۔ اسی مجبور سمساری مخلوق ہاں، جو وسوں باہر گھڑی مڑی پلیکھے اتے مسلیاں دا شکار ہاں، اتے ایس لئی درد مندی والی چیزاں نوں غصب کرنے آں۔ اسی اپنی ذات نوں کافی دکھ دینے اتے نقصان پوہنچانے آں، سانوں ہور کوئی غلط حرکت کرن دی ضرورت نئیں۔
تے بودھی اکھ دھرائی دے انوسار معافی توں مراد اے:
- انسان اتے اوس دے کرم دے وچکار انتر دی پچھان، اوہ بھاویں اسی آپوں ہوئیے یا کوئی ہور
- اوہناں اوپر یا اپنے آپ اوپر روسا اتے بد سلوکی توں پرہیز
- درد مندی دا احساس ایس آشا نال کہ جس شے نے سانوں تباہ کرن والے سبھاو یا غلطی دی اکساوٹ دتی اوس توں چھٹکارا ملے۔
پر نقصان دین والا سبھاو اتے خطا دے معاملہ وچ اسی ایہ نئیں کردے کہ ارام نال بیٹھے رہئیے اتے کجھ نہ کرئیے۔ اسی ہور منفی رویہ نوں روکنے اتے غلطیاں دی اصلاح لئی ضروری سربندھ کرنے آں –پر بغیر روسے یا کینہ پروری دے، یا کسے وڈیائی دے احساس دے کہ اسی اوہناں نوں معاف کر رہے آں۔
سمادھ
گو کہ سانوں معافی پنگرن وچ اپنے آپ نوں اتے دوجیاں نوں شامل کرنا چاہیدا اے، لیکن اج اسی دوجیاں اوپر گل کراں گے۔ اگلی وار اسی اپنے آپ اوپر گوہ کراں گے۔
- ساہ اوپر گوہ راہیں شانت ہو جاؤ۔
- کسے ایسے شخص نوں دھیان وچ لیاؤ جس نے تہانوں نقصان پوہنچایا یا غصے کیتا اتے تسی غصہ وچ آ گئے تے کینہ پروری تک اترآئے، جس دے نتیجہ وچ تسی ایس بارے سوچدے رہے اتے ناراض اتے پریشان رہے۔
- اپنے احساس نوں یاد کرو اتے دھیان وچ لیاؤ کہ ایہ اک سنتاپ دا اتے من دی پریشانی دا احساس سی۔
- ہن اپنے من وچ اوس شخص وچ اتے اوس دے کرم وچکار انتر کرو ایہ کیول اک واپر اے، بھاویں انج اوس دی پوری زندگی وچ کئی وار ہویا ہووے۔
- اوہ شخص، اتے سب دی طراں، میرے سمیت، خوشی نہ کہ سنتاپ دی آشا رکھدا سی پر ایہ گل نئیں سی جاندا کہ کیہڑی شے اوس نوں خوشی دے گی، چنانچہ ایس سنتاپ دی بنا اوپر بے خبری اتے انجانے پن دے سبب اجیہی حرکت کر بیٹھیا جس توں تہانوں نقصان پوہنچیا یا تہاڈے لئی روسے دا سبب ہویا۔
- غور کرو کہ تسی جنا زیادہ ایس گل نوں سمجھن دی کوشش کردے جاندے او اونا ہی تہاڈا غصہ گھٹ ہوندا جاندا اے۔
- ایس لئی درد مندی پیدا کرو، ایس گل دی آشا کہ اوہ غلط فہمی اتے سنتاپ توں مکتی پان جو تہانوں دکھ دین اتے ناراض کرن دا سبب بنی۔
- ایس گل دا قرار کرو کہ کسے مناسب موقع اوپر جدوں تسی شانت ہووو اتے اوہ گل سنن دے موڈ وچ ہون اوہناں نوں اوہناں دی غلطی دا احساس دلاؤ کہ اوہناں دی کس حرکت توں تہانوں دکھ پوہنچیا اتے معاملے نوں نبیڑن دی کوشش کرو۔
جس نے خطا کیتی اوس دے نال درج ذیل نوں دوہراؤ:
- اوہناں دی خطا نوں یاد کرو اتے ایہ کہ تسی کیوں اوہناں نال ناراض ہوئے۔
- یاد کرن دی کوشش کرو کہ تساں کیہ محسوس کیتا اتے ویکھو کہ ایہ احساس من دی کوئی خوشی بھری یا شانت حالت نہیں سی۔
- ہن اپنے من دے اندر اوہ پرش جس توں غلطی ہوئی اتے اوس دی غلطی وچکار پچھان تے انتر دی کوشش کرو۔
- اوہ شخص، اتے سب دی طراں، میرے سمیت، مدد کرن دی آشا رکھدا سی، نہ کہ خطا وار ہون دا پر ایس گل دی سرت نہیں رکھدا سی کہ کوئی کم کس طراں چنگے ول نال کیتا جائے یا ایہ کہ ودیہ سربندھ تے کلپنا کیہ ہووے گی، یا ایہ کہ اوس دا دھیان ونڈیا ہویا سی، یا آلکس دا شکار سی، یا جو وی، تے اوس نے انجان پن اتے پریشان کرن والے جذبیاں ہیٹھ ایہ غلطی کیتی۔ اوہ مجبور سمساری ہستیاں نیں، پس اوہناں توں ایہ توقع کرنا کہ اوہ ہمیش کامل ہون گے اتے کوئی غلطی نئیں کرن گے حقیقت توں منکر ہون والی گل اے۔
- غور کرو کہ تسی جنا زیادہ ایس گل نوں سمجھن دی کوشش کردے او اونا ہی تہاڈا غصہ گھٹ ہوندا جاندا اے۔
- اوہناں لئی درد مندی پیدا کرو، ایس گل دی آشا کہ اوہ پلیکھا، انجان پن اتے پریشان کرن والے جذبے جو اوہناں دی خطا دا موجب بنے، اوہناں توں نجات پراپت کرن۔
- ایس گل دا قرار کرئیے کہ کسے مناسب موقع اوپر جد تسی شانت ہووو اتے اوہ گل سنن دے موڈ وچ ہون، اوہناں نوں اوہناں دی غلطی دا احساس دلائیے اتے معاملے نوں سنوارن دی کوشش کرئیے۔
مکدی گل
عفو توں مراد کسے شخص نوں اوس دے تخریبی رویہ یا خطا لئی معاف کر دینا نہیں، جویں کہ اسی کوئی اوس دی نسبت پاکباز یا کامل ہستی آں، اوہ ساڈے نالوں نیویں نیں، تے اسی اپنے متکبر اختیار نوں کم وچ لیا کے، اوہناں نوں معاف کر دینے آں، بھاویں اوہ ایس اوپر ملال نہ وی کرن۔ عفو دا مطلب اے کہ کسے اوپر غصہ نہ کرنا، غصہ نہ کرنا، کینہ پروری توں پرہیز اتے بدلہ نہ لین دی نیت کرنا۔ اسی فاعل اتے اوس دے کرم نوں وکھ وکھ ویکھنے آں، اوس پرش لئی درد مندی پیدا کرنے آں اتے اوہناں دے کرم دی درستی لئی قدم چکنے آں یا اوہناں دی مدد کرنے آں کہ اوہ فیر انج دی حرکت نہ کرن۔ انج کرن نال اسی اوہناں غلطیاں اتے سنتاپ توں بچنے آں جو غصہ توں جنم لیندی اے، خاص طور تے اوس ویلے جد کہ غصہ دے سبب غصیلے وچار جنم لین، بد کلامی اتے دشمنی دے بول پیدا ہون، اتے غصہ ہیٹھ سبھاو پنگرے۔