ਪਹਿਲਾ ਨੈਤਿਕ ਸੱਚ: ਸੱਚਾ ਦੁੱਖ

ਇਸ ਲਈ, ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹਰ ਸਮੇਂ ਉੱਪਰ ਅਤੇ ਹੇਠਾਂ ਜਾਂਦੀ ਹੈ – ਕਈ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਕਈ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਉਦਾਸ ਅਤੇ ਨਾਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਕਸਰ, ਅਸੀਂ ਇਹ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ," ਇਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੈ", ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦੇ। ਪਰ ਕੀ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਜਿਹੀ ਹੋਵੇ – ਇਹ ਕਦੇ ਨਾ ਜਾਣਦੇ ਹੋਈਏ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅਗਲੇ ਪਲ ਕਿਵੇਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾਂਗੇ? ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਬੁੱਧ ਨੇ ਡੂੰਘੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਅਸਲ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਸੱਚੀ ਸਮੱਸਿਆ, ਸੱਚਾ ਦੁੱਖ, ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਮਨ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ਜੋ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਮਨ ਉਹ ਅਧਾਰ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਤਰਾਅ ਚੜਾਅ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਚੁੰਬਕ ਵਾਂਗ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਹੋਰ ਡੂੰਘੇ ਵੇਖੀਏ, ਤਾਂ ਅਸਲ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ, ਅਜਿਹੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਮਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਤਰਾਅ ਚੜਾਅ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ ਨਾ ਕਿ ਸਿਰਫ ਅੱਜ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਹਫਤੇ ਲਈ, ਬਲਕਿ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਗੁਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ। ਸਿਰਫ ਇਹ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਬੁੱਧ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਸ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ, ਬਲਕਿ, ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਭਾਵੇਂ ਅਸੀਂ ਅਜੇ ਵੀ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਨਾ ਸਮਝਦੇ ਹੋਈਏ ਅਤੇ ਸਵੀਕਾਰ ਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਈਏ, ਅਸੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ। ਮੌਜੂਦਾ ਜਲਵਾਯੂ ਸੰਕਟ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਵੇਖਣਾ ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਸਾਡੇ ਕੰਮ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਜੋ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਸਾਡੀ ਹੋਂਦ ਤੋਂ ਪਰੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸੋ, ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਮਨ ਨਾਲ ਅਸਲ ਸਮੱਸਿਆ ਕੀ ਹੈ? ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸੀਮਤ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਸੀਮਤ ਹਨ ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਕਿ ਉਹ ਬਿਮਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖਰਾਬ ਹੁੰਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਬੁੱਢੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੁੱਧ ਦੀ ਬੋਤਲ ਵਾਂਗ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ; ਪਰ, ਦੁੱਧ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਬੁਰਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤਾਰੀਖ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਮਿਆਦ ਪੁੱਗਣ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਰੀਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਸੋਚੋ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਉੱਤੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਾਉਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਨੂੰ ਖੁਆਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਟਾਇਲਟ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਇਸਨੂੰ ਕਸਰਤ, ਆਰਾਮ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਦੇਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਹ ਜ਼ਖਮੀ ਜਾਂ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਕਿੰਨਾ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਹੈ? ਮਹਾਨ ਭਾਰਤੀ ਬੋਧੀ ਗੁਰੂ ਨੇ ਬੜੇ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਸਭ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਗੁਲਾਮ ਹਾਂ। 

ਸਾਡੇ ਮਨ ਵੀ, ਸਾਡੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਸੀਮਿਤ ਹਨ। ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਵਿੱਦਿਆ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਵੀ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜੋ ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ। ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਸਵੀਰ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ – ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਦੇ ਨਤੀਜੇ, ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ, ਰੋਬੋਟਿਕਸ, ਵਰਚੁਅਲ ਰਿਐਲਿਟੀ ਵਾਤਾਵਰਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਾਡੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿਓ। ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਬੁਰਾ, ਸਾਡੇ ਮਨ, ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਾਂਗ, ਬੁਢਾਪੇ ਵੱਲ ਜਾਂਦਿਆਂ ਵਿਗੜਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ – ਸਾਡੀ ਸ਼ਾਰਟ-ਟਰਮ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਸਾਡੇ ਮਨ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਲਝਣ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। 

ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਉੱਪਰ, ਸਾਡੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਆਹਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਡੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਬੇਲਗਾਮ ਚਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਸਾਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੋਚਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਸਭ ਦੀ ਸੱਚੀ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸੀਮਤ ਸਰੀਰ, ਮਨ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹਨ; ਉਹ ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਾਰ ਲਿਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਬੁੱਧ ਸਾਡੇ ਸੀਮਤ ਸਰੀਰਾਂ ਦੇ ਚਾਰ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੱਚੇ ਦੁੱਖ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। 

• ਪਹਿਲਾਂ, ਉਹ ਅਸਥਾਈ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਡੀ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਚੰਗਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੋਈ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਚੀਜ਼ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸੁੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਭਿਆਨਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਜ਼ਰਾ ਦੇਖੋ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਕਿੰਨੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹਨ - ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਚੀਜ਼ ਸੱਟ ਅਤੇ ਦਰਦ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੱਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਪਲ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੀ ਮੌਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਕਲਪਨਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਬੁੱਢੇ ਹੋਵਾਂਗੇ, ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਵੀ ਉਹੀ ਖਾ ਸਕਾਂਗੇ ਅਤੇ ਉਹੀ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਾਂਗੇ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਸੀ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮੂਰਖ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਾਂ; ਜਵਾਨ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸਾਡਾ ਕਦੇ ਨਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਾਡੀ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।
• ਦੂਜਾ, ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਸੋਚ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਅਤਰ ਅਤੇ ਮੇਕਅਪ ਪਹਿਨ ਕੇ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਕੇ ਆਕਰਸ਼ਕ ਬਣਾਈਏ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਖੁਸ਼ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਪਰ ਭਾਵੇਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਸੁੰਦਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ, ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਵੀ ਚਿੰਤਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਜਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਚੰਗੇ ਦਿੱਖ ਨੂੰ ਗੁਆ ਬੈਠਾਂਗੇ। ਭਾਵੇਂ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਮੇਕਅਪ ਲਗਾਈਏ ਜਾਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੀਏ, ਜਾਂ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੀਏ, ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਵੀ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਵੀ ਬੁੱਢੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਵੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਫਸ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
• ਤੀਜਾ, ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਬਦਬੂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜੇ ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਨਹਾਉਂਦੇ, ਸਾਡੀ ਸਾਹ ਵਿੱਚ ਬਦਬੂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੰਦਾਂ ਨੂੰ ਬੁਰਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਅਤੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਅਤੇ ਮਲ ਜੋ ਅਸੀਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦੇ ਹਾਂ ਬਦਬੂਦਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦੇਈਏ ਹਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਵਾਰ ਚਬਾਇਆ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਕੌਣ ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਖਾਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸਮਝੇਗਾ? ਇੱਥੇ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਇਕਾਈਆਂ ਨਹੀਂ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ "ਮੈਂ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹੋਣ ਅਤੇ "ਸੁੰਦਰ ਸਰੀਰ" ਦੀ ਕਾਲਪਨਿਕ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਸਕਣ। ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰੀਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਮੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। 
• ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦੂਜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ। ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਵਿੱਚ ਦੂਜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਨੂੰ ਵੇਖਣ ਲਈ ਇੱਕ ਔਨਲਾਈਨ ਅਵਤਾਰ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸਾਨੂੰ "ਅਸਲ ਸੰਸਾਰ" ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹਾਂ। ਭਾਵੇਂ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਕਲਪਨਾ ਕਰੀਏ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ 60 ਸਾਲ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਕਿ ਅਸੀਂ 20 ਸਾਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਫਿਰ ਵੀ ਦੂਸਰੇ 60 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵੇਖਣਗੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਾਡੇ ਵੱਲ ਵੇਖਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਅਤੇ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮੂਰਖ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਮਰ-ਦੇ ਉਲਟ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਸਾਡੇ ਸੀਮਤ ਸਰੀਰ ਸੱਚੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਅਸਥਾਈ, ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ, ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ, ਅਤੇ ਇਹੀ ਉਹ ਹਨ ਜੋ ਦੂਸਰੇ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਾਡੇ ਵੱਲ ਵੇਖਦੇ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰੀਏ ਜਾਂ ਨਾ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਸਰੀਰ ਹੋਣਾ ਹੀ ਸਮੱਸਿਆ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ, ਪਰ ਸੱਚਾ ਦੁੱਖ ਇਹ ਹੈ ਜੋ ਬੁੱਧ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਉਹ ਇਹ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜੀਵਨਕਾਲ ਤੋਂ ਜੀਵਨਕਾਲ ਤੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਕਿ ਉਸ ਅਧਾਰ ਉੱਤੇ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਅਸੀਂ ਨਾਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸੰਤੁਸ਼ਟੀਜਨ ਆਨੰਦ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਬੇਅੰਤ ਘੁੰਮਦੇ ਚੱਕਰ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।। ਕੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਇਹੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ?