Czym jest pustka?

Pustka (sanskr. siunjata) jest jednym z głównych wglądów Buddy. Zdał on sobie sprawę z tego, że najgłębszym źródłem problemów w życiu każdego jest zamęt wewnętrzny co do sposobu istnienia siebie, innych i wszystkiego. Umysły rzutują niemożliwe tryby istnienia na wszystko. Nieświadomi tego, że to, co one rzutują, nie odpowiada rzeczywistości, ludzie z powodu niewiedzy tworzą sobie problemy i cierpienia. Na przykład jeśli rzutujemy na siebie, że jesteśmy nieudacznikami, i bez względu na to, co zrobimy, nigdy nam się nie powiedzie w życiu, to nie tylko stajemy się przygnębieni tą niską samooceną, lecz nie mając pewności siebie możemy nawet porzucić starania o poprawę swego położenia. Zgadzamy się na niską pozycję w życiu.

Pustka oznacza całkowitą nieobecność, nieobecność jakiegoś rzeczywistego trybu istnienia, odpowiadającego temu, co machinalnie rzutujemy. Przymusowo rzutujemy to z powodu zakorzenionego nawyku wierzenia w to, iż fantazje naszej wyobraźni są rzeczywistością. Na przykład „nieudacznik” jest jedynie słowem i koncepcją. Kiedy przyklejamy sobie naklejkę „nieudacznika” i określamy siebie słowem lub nazwą „nieudacznik”, musimy zdawać sobie sprawę z tego, że to są wyłącznie konwencje. Może być dokładnie tak, że wielokrotnie nie udało się nam coś w życiu, lecz też może w istocie nie przegraliśmy, ale z powodu swojego perfekcjonizmu odczuwamy, że nasze życie jest porażką, ponieważ nie jesteśmy wystarczająco dobrzy. W każdym razie, w naszym życiu wydarzyło się o wiele więcej niż tylko sukcesy i porażki. Jednak poprzez zaszufladkowanie siebie jako nieudacznika, myślowo wkładamy siebie do pudełka z nazwą „przegrani” i wierzymy, że na prawdę istniejemy jako ktoś w tym pudełku. W rzeczywistości wyobrażamy sobie, że jest z nami coś z natury niewłaściwego lub złego, co bezwzględnie ustanawia nas jako lokatora tego pudełka. Ustanawia nas jako lokatora tego pudełka ze swej własnej mocy, niezależnie od wszystkiego innego, co uczyniliśmy w swoim życiu czy od tego co ktokolwiek inny myśli.

Taki sposób istnienia, jako ktoś uwięziony w pudełku dla nieudaczników i zasługujący na bycie tam, jest całkowitą fantazją. Nie odpowiada to niczemu rzeczywistemu. Nikt nie istnieje jako ktoś wepchnięty do pudełka. Nasze istnienie jako nieudacznika powstało jedynie współzależnie od koncepcji i nazwy, jaką zastosowaliśmy do siebie. Koncepcja „nieudacznika” i słowo „nieudacznik” są zaledwie konwencjami. Mogą właściwie stosować się do kogoś, kto, na przykład przegrywa w grze w karty i w tej sytuacji konwencjonalnie jest przegranym. Nikt jednak nie istnieje we wrodzony sposób jako przegrany nie mogący kiedykolwiek wygrać, gdyż jest na prawdę nieudacznikiem.

Kiedy zdamy sobie sprawę z pustki prawdziwego istnienia jako nieudacznik, rozumiemy, że nie ma niczego takiego, jak taki właśnie tryb istnienia. To nie odpowiada rzeczywistości. Nasze poczucie bycia przegranym na prawdę można jedynie wyjaśnić poprzez koncepcję i słowo „nieudacznik”, które zastosowaliśmy wobec siebie, ponieważ być może kiedyś w czymś zawiedliśmy. Jednak nie ma niczego we wrodzony sposób niewłaściwego z nami, co swoją mocą czyniłoby z nas na trwałe nieudacznika i nikim więcej.  Pustka jest zatem całkowitą nieobecnością takiego niemożliwego sposobu istnienia. W przeszłości, teraźniejszości i przyszłości nikt nie mógłby jakkolwiek istnieć w taki sposób.

To wymaga wielkiego oswojenia się z pustką, zanim będziemy mogli zdekonstruować swoje fantazje i przestać w nie wierzyć. Jeśli jednak wytrwamy w medytowaniu nad pustką, to stopniowo, kiedy tylko z nawyku określimy siebie jako nieudacznika, zdamy sobie sprawę z tego, że to nonsens, i odpędzimy swoją fantazję.  Na koniec możemy nawet przełamać ów nawyk i nigdy już więcej nie pomyśleć o sobie jako o nieudaczniku.