བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་ཇི་ལྟར་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་ཡོད་དམ།

ནང་ཆོས་བོད་ནང་དུ་རྒྱལ་པོའི་སྦྱིན་བདག་མཛད་དེ་གཙོ་བོ་འཕགས་ཡུལ་གྱི་མཁས་པ་དུ་མ་གདན་འདྲེན་ཞུས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ངོ་སྤྲོད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། དུས་ཡུན་གང་མཚམས་སོང་བ་ན། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་བོད་ནང་དུ་གཙོ་གནད་ཆེ་བའི་ནུས་ཤུགས་ཤིག་ཆགས་པ་ཙམ་མ་ཟད། ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་དང་། སོག་ཡུལ། རྒྱ་ནག་ནང་དུའང་ནུས་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཆགས་པ་རེད། རྩོམ་ཡིག་འདི་ནི་བོད་ནང་གི་ནང་ཆོས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་། ནང་ཆོས་སྔ་དར་གྱི་སྐོར། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱུད་གཙོ་བོ་བཞི་བྱུང་ཚུལ་བཅས་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་ཤིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ།

སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་ ༧ ནང་། རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་བོན་གྱི་བསྟན་པ་ཐོག་མར་དར་ཡུལ་དང་བོད་ཀྱི་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་ཞང་ཞུང་རྒྱལ་ཕྲན་དབང་དུ་བསྡུས་ཏེ། བོད་དེ་རྒྱལ་ཁམས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་གཅིག་གྱུར་བཟོས་གནང་མཛད་པ་རེད། སྔར་གྱི་ལུགས་སྲོལ་ལྟར་གཉེན་སྒྲིག་ལ་བརྟེན་ནས་མཐུན་ཕྱོགས་རྒྱལ་འབྲེལ་ཡོང་ཆེད་ཁོང་གིས་བཙུན་མོ་འགའ་ཤས་ཁབ་ཏུ་བཞེས། དེའི་ནང་ནས་ཉུང་མཐར་ཡང་རྒྱ་ནག་དང་། བལ་ཡུལ། ཞང་ཞུང་བཅས་སོ་སོ་ནས་བཙུན་མོ་རེ་བླངས། བཙུན་མོ་དེ་དག་རེ་རེས་རང་རང་སོ་སོའི་སྲོལ་རྒྱུན་ནས་མདོ་མང་པོ་ཞིག་བོད་ཀྱི་དབུས་ཕྱོགས་སུ་ལྷན་དུ་བསྣམས་ཕེབས། དེ་ལྟར་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་ཀྱི་ཐོག་མའི་བྱུང་རབས་དེ་ནམ་རྒྱུན་དེ་ནས་འགོ་ཚུགས་ཡོད། ཡང་བཤད་སྲོལ་གཞན་ཞིག་ལ། སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་ ༡ ནང་ནམ་མཁའ་ནས་ནང་བསྟན་གྱི་མདོ་མང་པོ་ཞིག་ལྷུང་ཡོད་པར་གྲགས་པའི་ལྷ་སྒྲུང་འདྲ་པོ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་པ་རེད། གང་ལྟར་ཡང་། སྐབས་དེ་དུས་ནང་ཆོས་ནས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་དེ་ཙམ་ཆེན་པོ་ཐེབས་མེད། 

རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་བོད་ཡུལ་དུ་ཡི་གེ་ཞིག་དགོས་པའི་ཐུགས་འདོད་བྱུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས། རང་གི་བློན་པོ་ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊ་ལི་ཡུལ་ (Khotan) དུ་མཛངས། ཡུལ་གྲུ་དེ་ནི་སྐབས་དེ་དུས་བོད་ཀྱི་ནུབ་བྱང་ངོས་དང་དར་སྐུད་ཚོང་ལམ་དུ་ཡོད་པའི་ནང་པའི་རྒྱལ་ཕྲན་ཤུགས་ཆེན་ཞིག་རེད། ས་ཆའི་ས་བབས་ཀྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན། མཐོ་སྒང་བོད་ཀྱི་རི་རྒྱུད་ནས་མར་ཐུར་དུ་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལ་གནས་པའི་ཡུལ་དང་། འདིའི་ཕ་རོལ་ན་མཛེས་སྡུག་ལྡན་ལ་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་བྱེ་ཐང་ཐག་ལ་མ་གན་ (Taklamakan Desert) ཞེས་པ་དེ་ཡོད། དེ་ནི་ཏུར་ཀིའི་ཐ་སྙད་ཅིག་ཡིན་པ་དང་། དེའི་གོ་དོན་ནི་ “ནང་དུ་འཛུལ་ནས་ཕྱིར་མི་ཐོན་པའི་” དོན་རེད། དེང་སང་ས་གནས་དེ་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་འོག་ཤིང་ཅང་གི་ས་ཆའི་ནང་དུ་ཡོད་ཀྱང་། སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐུ་དུས་ལ་རི་རྒྱུད་དེ་དག་གི་གཤམ་དང་བྱེ་ཐང་དེ་འགོ་མ་ཚུགས་པའི་བར་ལ་ཡོད་པའི་གནས་དེ་ལི་ཡུལ་རེད། 

མངའ་ཁུལ་དེ་ནི་ནང་ཆོས་ཤུགས་ཆེ་དར་བའི་ཡུལ་གྲུ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་ཨི་རན་གྱི་རིག་གཞུང་གི་ཤུགས་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཐེབས་དང་ཐེབ་མུས་རེད། ཡུལ་དེའི་སྐད་ཡིག་ལ་མཚོན་ན་ཨི་རན་གྱི་སྐད་ཡིག་ཁག་དང་འབྲེལ་ནས་ཡོད། ནམ་རྒྱུན་ཡིག་ཐོག་ཏུ་འཁོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ཁག་གི་ནང་ནན་བཤད་བྱས་མེད་ཀྱང་། ལི་ཡུལ་གྱིས་བོད་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད། དཔེར་ན། བོད་ཀྱི་ཀ་མད་རྣམས་དོན་དངོས་ཐོག་ལི་ཡུལ་གྱི་འབྲི་གཟུགས་ལ་དཔེ་བླངས་ནས་བྱུང་ཡོད། ལི་ཡུལ་གྱི་འབྲི་གཟུགས་ལའང་ཁོ་རང་ཚོས་རྒྱ་གར་ལེགས་སྦྱར་གྱི་ཀ་ཁ་ལ་གཞི་བཞག་སྟེ་རན་འཚམས་ཀྱི་བཟོ་བཅོས་བྱས་ཡོད། ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊས་ལི་ཡུལ་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་དང་མཇལ་འཆར་ཡོད་པ་རྣམས་སྐབས་དེ་དུས་ཀཥྨིར་ནང་དུ་བཞུགས་ཡོད་པ་དང་སྟབས་འཁེལ་ཡོད། སྔར་ལི་ཡུལ་ལ་འགྲོ་བར་ཀཥྨིར་བརྒྱུད་ནས་འགྲོ་དགོས་ཀྱི་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ནམ་རྒྱུན་ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་དེ་ཀཥྨིར་ནས་བྱུང་ཡོད་པ་བཤད་ཀྱང་། ལོ་རྒྱུས་ལ་དཔྱད་ཞིབ་ནན་པོ་བྱས་ན་དེ་ལྟར་མིན་པ་ཤེས་ཐུབ། དེའི་སྟེང་དུ། བོད་ཡིག་ནང་ཡིག་སྒྱུར་བྱེད་པའི་སྐབས་ཐ་སྙད་གཅིག་དུམ་བུར་བགོས་ནས། ཡིག་འབྲུ་རེ་རེར་དོན་འགྲེལ་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་དེ་ལི་ཡུལ་གྱི་བྱེད་སྟངས་ལས་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ།

འདིའི་སྐབས་ལ། བོད་ནང་ད་དུང་ཡང་ནང་ཆོས་དེ་ཙམ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་མེད། ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་འགའ་ཤས་ཀྱི་ནང་། བོད་ཀྱི་ཡུལ་འདི་སྲིན་མོ་སའི་སྟེང་གན་རྐྱལ་དུ་ཉལ་བ་དང་འདྲ་བར་གསུངས་ཡོད། སྲིན་མོའི་གནོད་འཚེ་ཅན་གྱི་མཐུ་ནུས་འཇོམས་པའི་ཆེད་དུ་དེའི་ལུས་ཀྱི་གནད་ཆེ་བའི་ས་གནས་ངེས་ཅན་ལ་ལྷ་ཁང་བཞེངས་དགོས་ཀྱི་ཡོད། བྱས་ཙང་། མ་གདུལ་བའི་བོད་ཀྱི་སྲིན་མོ་འདུལ་བའི་ཆེད་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ས་བབས་སྟེང་དུ་ལྷ་ཁང་བཅུ་གསུམ་བཞེངས་པ་རེད། ལྷ་ཁང་དེ་དག་དང་མཉམ་དུ་བསྟན་བཅོས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་རྒྱ་བལ་གྱི་བཙུན་མོ་རྣམས་ནས་བསྣམས་ཕེབས་པའི་དུས་དེ་ནས་བོད་ནང་དུ་ནང་པའི་བསྟན་པ་ཐོག་མར་དར་འགོ་ཚུགས་པ་རེད། 

ཕྱིས་སུ་རྒྱ་ནག་དང་ལི་ཡུལ། དེ་ནས་རྒྱ་གར་དང་འབྲེལ་བ་སྔར་ལས་ལྷག་པ་བྱུང་ཡོད། ཞང་ཞུང་གི་སྲས་མོས་བོན་གྱི་ཆོ་གའི་དཔེ་ཆ་འདྲ་མིན་ཞིག་བསྣམས་ཕེབས་ཡོད། འོན་ཀྱང་དེ་དག་ནི་དེང་སང་ང་ཚོའི་མཐོང་ཆོས་སུ་ཡོད་པའི་བོན་གྱི་ཆོ་ག་ཁག་དང་ཡོངས་སུ་མི་འདྲ་བ་ཡོད། 

རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན།

ཧ་ལམ་ལོ་ངོ་ ༡༤༠ རྗེས་ཀྱི་དུས་རབས་ ༨ དཀྱིལ་དུ། རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱིས་རྒྱལ་ཁམས་ཀྱི་མངའ་ཐང་རྒྱ་སྐྱེད་དུ་དམིགས་ནས་བོད་ཡུལ་གྱི་མཐའ་སྐོར་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་དང་ཏུར་ཀིའི་རྒྱལ་ཕྲན་ཁག་ལ་དམག་དྲངས། ལུང་བསྟན་བྱུང་བ་བཞིན། ཁོང་གིས་ནཱ་ལཎྜའི་མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ་རྒྱ་གར་ནས་བོད་ཡུལ་དུ་ཆོས་ཀྱི་སློབ་སྟོན་ཆེད་དུ་གདན་འདྲེན་ཞུས། 

དེའི་སྐབས་ལ་སྲིད་གཞུང་རང་གི་ཁོངས་སུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཤོག་ཁག་འགའ་ཤས་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་གི་ནང་ནས་གཅིག་ནི་གསར་བརྗེར་མི་དགའ་མཁན་གྱི་ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་སྡང་བའི་ཤོག་ཁག་གཅིག་གིས་རྒྱལ་པོས་མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ་བོད་དུ་གདན་འདྲེན་ཞུས་པར་རྩ་ནས་མི་དགའ་བའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་ཡོད། སྟབས་མ་ལེགས་པ་ཞིག་ལ། མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ་བོད་དུ་ཕེབས་པའི་སྐབས་འབྲུམ་པའི་ནད་ཡམས་ཁྱབ་པ་དང་དུས་མཉམ་ཁེལ་བས། ཁོང་ཁག་དཀྲི་བྱེད་ས་ལྟ་བུར་སྙོན་འཛུགས་བྱས་ནས་ནས་བོད་ནས་ཕྱིར་འབུད་བཏང་ཡོད། 

མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ་རྒྱ་གར་དུ་ཕྱིར་སློག་ཕེབས་ཀྱང་། རྒྱལ་པོའི་ཤུགས་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའམ་སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་བོད་དུ་གདན་འདྲེན་ཞུས་ཐུབ་པ་བྱུང། ལོ་རྒྱུས་ལྟར་ན། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་དུ་ལྷ་འདྲེ་འདུག་པ་ཅན་རྣམས་དམ་ལ་བཏགས་པའི་ཆེད་དུ་ཕེབས་ཡོད་པར་བརྗོད་ཀྱང་། དོན་དངོས་ཐོག་འབྲུམ་གྱི་ནད་ཡམས་ཡང་ན་ནད་དེའི་རྐྱེན་བྱེད་མཁན་གྱི་ལྷ་འདྲེ་དེ་དག་མེད་པ་བཟོ་བའི་ཆེད་དུ་ཕེབས། དེ་དག་ཚང་མ་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱབ་རྟེན་ལུང་ཡོད་པས། སྒྲུང་གཏམ་ཁོ་ན་ལྟ་བུ་ཞིག་མ་རེད། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་དུ་བྱོན་པ་དང་ནད་ཡམས་ཀྱང་ཞི་བར་གྱུར། དེ་རྗེས་སློབ་དཔོན་ཞི་བ་འཚོ་སླར་ཡང་བོད་དུ་གདན་དྲངས། ཁོང་རྣམ་པ་གཉིས་དང་ལྷན་དུ་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱིས་བོད་ནང་གི་དགོན་པ་དང་པོ་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་གནང་བ་རེད

དེའི་སྔོན་ལ་ལྷ་ཁང་ཁག་ཡོད་ཀྱང་། རབ་ཏུ་བྱུང་གི་སྡེ་དང་ལྡན་པའི་དགོན་པ་ཁག་མེད། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེས་དེའི་སྐབས་ལ་བོད་པ་ཚོ་ཚད་མཐོ་བའི་ཆོས་ཀྱི་གདམས་ངག་ཞུ་བར་གོ་ཤེས་ལྡན་པའམ་གནས་ཚད་སྨིན་པ་ཞིག་རྩ་ནས་མེད་པ་གཟིགས་ནས། ཁོང་གིས་བསམ་ཡས་དགོན་པའི་གྱང་དང་ཀ་བ། དེ་བཞིན་བོད་དང་འབྲུག་ཡུལ་གྱི་ས་གནས་འདྲ་མིན་ནང་གཏེར་ཆོས་མང་པོ་སྦས་གནང་ཡོད། གཏེར་ཆོས་དེ་དག་ “རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་” བསྟན་བཅོས་གཙོ་བོ་བྱས་པའི་ཁོང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་ནང་གི་གསང་སྔགས་བླ་ན་མེད་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་རེད། སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་ཆོས་སྲོལ་དེ་ཁོང་ནས་བྱུང་ཡོད། 

ཐོག་མར་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་ཚོ་ཁག་གསུམ་ཡོད། དེ་དག་ནི་རྒྱ་ནག་དང་། རྒྱ་གར། ཞང་ཞུང་བཅས་གསུམ་ནས་ཡིན་པའི་མཁས་དབང་ཁག་རེད། ཚོ་ཁག་རེ་རེའི་ངོས་ནས་ནང་བསྟན་གྱི་རྒྱུ་ཆ་རང་གི་སྐད་ཡིག་ནང་ངམ། ཡང་ན་རང་རང་གི་སྐད་ཡིག་ནས་གཞན་དུ་བསྒྱུར་གྱི་ཡོད། ནང་ཆོས་དེ་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཤིག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་དང་། རྒྱ་ནག་གོང་མ་བདེ་ཛུང་ (Dezong) གིས་རྒྱའི་དགེ་འདུན་པ་གཉིས་ལོ་རེར་བསམ་ཡས་དགོན་དུ་མངགས། མཁན་ཆེན་ཞི་བ་ཚོས་འདིའི་སྐོར་གྱི་རྩོད་རྙོག་ཡོང་རྒྱུའི་ལུང་བསྟན་གནང་བ་དང་། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཁོང་གི་སློབ་མ་ཀ་མལ་ཤཱི་ལའམ་སློབ་དཔོན་པདྨའི་ངང་ཚུལ་བོད་དུ་གདན་དྲངས་ནས་དཀའ་རྙོག་དང་རྩོད་རྙོག་ཁག་སེལ་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད། 

དེ་ནས་བོད་ནས་དགེ་རྒན་མང་པོ་རྒྱ་གར་སློབ་གཉེར་ཆེད་མཛངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་དཔོན་མང་པོ་བོད་དུ་སློབ་སྟོན་ཆེད་དུ་གདན་དྲངས། རྒྱལ་ཁམས་སྲིད་གཞུང་ནང་གི་གསར་བརྗེར་མི་དགའ་མཁན་གྱི་ཤོག་ཁག་གིས་གནས་སྟངས་གོང་འཕེལ་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཡིད་མ་རངས་པ་དང་། ཁོང་ཚོས་འདི་དག་བོན་ལ་སྡུག་སྦྱོང་བཏང་བ་ལྟ་བུར་མཐོང་ཡོད་ཀྱང་། དེ་དོན་དངོས་ཐོག་ཆོས་ལུགས་ལ་སྡུག་སྦྱོང་བཏང་བ་ཞིག་ལ་གོ་གི་མེད། སྐབས་འདིར་ “བོན་” ཟེར་བ་ནི། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་མཁན་གྱི་ཤོག་ཁག་དེ་ལ་གོ་དགོས། བྱས་ཙང་། དེ་ནི་ཞང་ཞུང་གི་ཤོག་ཁག་ཟེར་ན་འདྲ་ཆགས་པོ་ཞིག་རེད། དེའི་སྐབས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་རྣམས་མུ་མཐུད་ནས་བོན་ལུགས་རྙིང་པ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་སོང་ཙང་། དེ་ནི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་ཆོས་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིག་མ་རེད། གང་ལྟར་ཡང་། བོན་པོ་མང་པོས་རང་གི་བསྟན་བཅོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་གཏེར་དུ་སྦས། དེ་འདྲ་ཡིན་དུས་བོན་པོའི་ངོས་ནས་ཁོང་ཚོའི་སྲོལ་ལུགས་ལ་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ་ཚོར་ཡོད་པ་གསལ་པོ་རེད། སྐབས་ཤིག་ང་རང་ཏུ་ཝ་ (Tuva) ཞེས་པའི་སི་བྷེ་རི་ཡ་ལ་ (Siberia) ཡུལ་ལ་ཡོད་སྐབས། ས་གནས་དེའི་ནང་ཡོད་པའི་མི་ཚོས་སོག་ཡུལ་དུ་དར་བའི་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་ཉམས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་འདུག། །སི་ཏ་ལིན་གྱིས་དབང་སྒྱུར་བྱེད་པའི་དུས་སྐབས་སུ། དེར་ཡོད་པའི་མི་ཚོས་ཁོང་ཚོའི་ཆོས་ཀྱི་དཔེ་ཆ་ཚང་མ་རིའི་བྲག་ཕུག་ཁག་གི་ནང་དུ་སྦས་ཡོད། ཉེ་དུས་སུ་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་ལས་ང་ཚོས་མཐོང་ཐུབ་པ་ཞིག་ནི། ཆོས་ཀྱི་དཔེ་ཆ་སྦས་པ་དང་། སྐབས་རེ་དེ་ལྟར་བྱེད་དགོས་པ་ནི་དོན་དངོས་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་ལྷ་སྒྲུང་ལྟ་བུ་མིན་པ་ཤེས་ཐུབ།

རིམ་པས་ཞང་ཞུང་གི་ཤོག་ཁག་ཕྱིར་འབུད་བཏང་བ་དང་། བོད་པ་ཚོས་རྒྱ་མི་ཚོར་ཡང་དྭོགས་ཟོན་སྐྱེས་པ་རེད། དེའི་དུས་སུ་བོད་པ་ཚོའི་ངོས་ནས་ཆོས་སྲོལ་གང་ཞིག་རང་ལུགས་སུ་བསྟེན་དགོས་མིན་ལྟ་བའི་ཆེད་དུ་ཁོང་ཚོས་རྒྱ་གར་དང་རྒྱ་ནག་ནས་ཕེབས་པའི་དགེ་འདུན་གྱི་ཤོག་ཁག་གཉིས་དབར་རྩོད་གླེང་ཆེན་པོ་ཞིག་གོ་སྒྲིག་བྱ་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་བྱས་པ་རེད། མཁན་ཆེན་ཞི་བ་ཚོས་སློབ་སྟོན་གནང་བའི་འཕགས་ཡུལ་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་བགྲོ་གླེང་ལ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བ་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་ཛཻན་བསམ་གཏན་པའི་དགེ་འདུན་པ་བགྲོ་གླེང་གི་ཐད་ལ་སྦྱོང་བརྡར་གང་ཡང་མེད་པ་ཞིག་གི་ཁ་གཏད་དུ་རྩོད་པའི་སྐབས། རྩོད་པ་དེ་སུས་ཐོབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་སྔོན་ཚུད་ནས་གསལ་པོ་ཆགས་པ་རེད། དེའི་སྟེང་ལ་བོད་པ་ཚོས་རྒྱའི་བླ་མ་བོད་ནས་ཕྱིར་འབུད་གཏོང་རྒྱུར་སྔ་ས་ནས་འདུན་པ་དྲག་པོ་ཡོད་པ་དང། རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་མཐར་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པར་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་པ་དང་། རྒྱའི་ཧ་ཤང་ཡང་རང་ཡུལ་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕྱིར་ལོག་བྱས། རྒྱ་གར་གྱི་ལུགས་དེ་བོད་ལུགས་སུ་བསྟེན་པ་རེད།

ཐ་སྙད་གཅིག་གྱུར་དང་ཡིག་སྒྱུར་གྱི་འགྲོས་གཏན་འབེབས།

དེ་ནས་བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་ཁག་མུ་མཐུད་ནས་ཡིག་སྒྱུར་བྱས་པ་དང་། འགའ་ཤས་མ་དཔེ་རྒྱ་ཡིག་ནས་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་ཡོད་ཀྱང་། གཙོ་བོ་ལེགས་སྦྱར་སྐད་ནས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཡོད། དུས་རབས་ ༩ འགོ་སྟོད་ལ། སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་རལ་པ་ཅན་གྱི་སྲིད་སྐྱོང་འོག་ཚིག་མཛོད་བཟོས་ནས་ནང་བསྟན་གྱི་ཐ་སྙད་ཚད་དང་ལྡན་པ་གཅིག་འགྱུར་དང་ཡིག་སྒྱུར་གྱི་འགྲོས་གཏན་འབེབས་གནང་། ཐོག་མའི་ཚིག་མཛོད་ནང་དུ་ཁོང་གིས་གསང་སྔགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆའི་རིགས་འཇུག་མི་ཆོག་པའི་བཀའ་ཁྱབ་ཕེབས། གང་ཡིན་ཟེར་ན། དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་ལ་གོ་ནོར་མང་པོ་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པས་ཡིན། 

དུས་རབས་ ༩ དཀྱིལ་ཙམ་ལ། བཙན་པོ་ཁྲི་རལ་པ་ཅན་གྱིས་ཁྱིམ་ཚང་བདུན་རེས་དགེ་འདུན་པ་རེ་རེ་ལ་འཚོ་སྣོན་གྱི་འགན་འཁུར་དགོས་པའི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་བཀའ་ཁྱབ་བཏང་། དེའི་ཐོག་ནས་ང་ཚོས་ཁོང་ཆོས་ལུགས་ལ་རྨོངས་ཞེན་ཡོད་མཁན་ཞིག་རེད་ལབ་སྲིད་པ་ཡིན། ཁྲལ་བསྡུས་པ་རྣམས་གཞུང་ལ་མ་ཐོབ་པར། དེའི་ཚབ་དེ་དག་གྲྭ་པ་དང་དགོན་སྡེ་ཁག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཆེད་དུ་འགྲོ་སོང་བཏང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱལ་ཁབ་དང་གཞུང་གི་དཔལ་འབྱོར་ལ་ཚབས་ཆེའི་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས། དེ་མིན་ཁོང་གིས་དགེ་འདུན་པ་བློན་ཆེན་དུ་བསྐོས་པ་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་སྟོབས་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་ཕྱིན་ཡོད། 

དེའི་རྗེས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གླང་དར་མས་ནང་པའི་བསྟན་པར་སྡང་འཛིན་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་བསྟན་དགྲ་དངོས་ལྟ་བུ་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་མི་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། གལ་སྲིད་ང་ཚོས་གནས་སྟངས་དཔྱད་ཞིབ་བྱས་ན། ཁོང་གིས་དགོན་སྡེ་ཁག་སྒོ་བརྒྱབ་པ་དང་ནང་པའི་བློན་ཆེན་ཚོ་གཞུང་གི་སློབ་སྟོན་པ་ནས་ཕྱིར་འབུད་བཏང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་དེ་དག་སྟོབས་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཆགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རེད། འོན་ཀྱང་ཁོང་གིས་དགོན་སྡེ་ཁག་ནང་གི་དཔེ་མཛོད་ཁང་རྣམས་གཏོར་བཤིག་བཏང་མེད། དེ་ནས་བརྩིས་པའི་ལོ་ ༡༥༠ རྗེས་ལ་ཇོ་བོ་རྗེ་ཨ་ཏི་ཤ་བོད་དུ་ཕེབས་དུས། བོད་ནང་སྔར་གསར་འཛུགས་བྱས་པའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་རྣམས་ཁོང་གི་ཐུགས་ལ་ཧ་ཅང་འཐད་པོ་བྱུང་ཡོད། དེས་གང་གསལ་བཤད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཟེར་ན། ལོ་རྒྱུས་འགའ་ཤས་ནང་གསལ་བ་བཞིན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་སྡང་འཛིན་ཤུགས་ཆེན་པོ་དང་ཚབས་ཆེན་པོ་བྱས་མེད་པ་སྟོན་གྱི་ཡོད། 

འོན་ཀྱང་། དགོན་སྡེ་ཆ་ཚང་སྒོ་བརྒྱབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནང་ཆོས་ལ་འགོག་རྐྱེན་བར་ཆད་ཆེན་པོ་བཟོས་ཡོད། བོད་ཡུལ་དེ་སིལ་བུར་ཐོར་བ་དང་། དགེ་འདུན་པ་ཚང་མ་བཙན་དབང་འོག་མི་སྐྱ་ཕབ་པར་བརྟེན། རབ་བྱུང་སྡེའི་བརྒྱུད་པ་ཆད་ཡོད་པ་དེ་དག་སླར་ཡང་བསྐྱར་གསོ་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། ཆོས་སློབ་གཉེར་དང་ཉམས་ལེན་ལ་དགོན་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་མེད་པར་བརྟེན། ཚང་མ་མུ་མཐུད་ནས་གསང་བའི་ངང་ཡང་ན་ཡོངས་གྲགས་མིན་པའི་སྒེར་གྱི་ཉམས་ལེན་ལྟ་བུར་གྱུར་བ་རེད། དེ་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་གནད་དོན་གོ་ནོར་ཐེབས་པ་དང་ཆོས་ལོག་པར་སྤྱོད་པའི་གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་། ལྷག་པར་དུ་སྔགས་ཀྱི་ཉམས་ལེན་དང་། དམིགས་གསལ་དེའི་ནང་གི་འཁྲིག་སྤྱོད་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་། ཤེས་པའི་ཐར་པ་ཐོབ་ཚུལ་གྱི་བསམ་ཚུལ་རྣམས་ལ་མི་ཚོས་གོ་བ་སྒྲ་བཤད་ལྟར་ལེན་ནས། གོ་ནོར་ཤུགས་ཆེན་ཐེབས་ཡོད། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་མི་ཚོས་ཀྱང་དམར་མཆོད་དང་ལྐོག་གསོད་བྱེད་འགོ་བཙུགས་པ་རེད།

ཡིག་སྒྱུར་གསར་མའི་དུས་ཡུན།

དུས་རབས་ ༡༠ འཇུག་ལ། གོ་རིམ་ཚུལ་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་སྲིད་སླར་ཡང་བོད་ཀྱི་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་བྱུང་བ་དང་། ཆོས་ཀྱི་ནང་དོན་ཁག་དྭོགས་སེལ་དང་ཞུ་དག་ཐད་ལ་དོ་སྣང་གསར་པ་སླེབས་པ་རེད། དེའི་སྐབས་ལ་རྙིང་མའི་སྲོལ་རྒྱུན་ནང་དུ་ཆོས་ཀྱི་གོ་ནོར་ཐེབས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་བྱུང་ཡོད་པས། རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་ནང་ལོ་ཙཱ་བ་སྔར་ལས་མང་བ་བཏང་བ་དེས་ཡིག་སྒྱུར་གསར་མའི་དུས་ཡུན་དེ་འགོ་ཚུགས་པའི་རྟགས་མཚོན་པར་བྱས་ཡོད། དོན་ངོ་མར་དེ་ནི་ནང་བསྟན་གསར་དུ་ “ཁྱབ་གདལ་” བྱུང་བའི་དུས་ཤིག་རེད། རྦ་རླབས་གསར་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། བཀའ་གདམས་པ་དང་། ས་སྐྱ་པ། བཀའ་བརྒྱུད་པ་བཅས་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་བྱུང་ཡོད། གལ་སྲིད་ང་ཚོས་མིང་ཚིག་གི་རྗེས་ལ་ “པ་” ཞེས་པའི་བདག་སྒྲ་ཡོད་པ་མཐོང་ན། དེ་ནི་སྐྱེ་བོ་གང་ཞིག་ཆོས་བརྒྱུད་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་མཁན་ཡིན་པ་སྟོན་གྱི་ཡོད། ཡིན་ནའང་དེང་སང་བོད་པ་མིན་པ་ཚོས་དབྱེ་འབྱེད་དེ་འདྲ་བྱེད་ཀྱི་མེད།

བཀའ་གདམས་དང་དགེ་ལུགས།

བཀའ་གདམས་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་ནི། རྒྱ་གར་བངྒ་ལའི་ཡུལ་ནས་ཡིན་པའི་མཁས་སྒྲུབ་ཆེན་པོ་ཇོ་བོ་རྗེ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤ་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན། བཀའ་གདམས་ལུགས་ཀྱིས་བློ་སྦྱོང་གི་སྐོར་ལ་ཧ་ཅང་ནན་གྱིས་གསུངས་གནང་ཡོད། བཀའ་གདམས་ཆོས་སྲོལ་དེ་ཕྱིས་སུ་བརྒྱུད་པ་གསུམ་ལ་ཁ་གྱེས་ཀྱང་། དུས་རབས་ ༡༤ དང་ ༡༥ འགོ་སྟོད་ནང་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོས་ཆོས་བརྒྱུད་དེ་སླར་ཡང་ཆིག་སྒྲིལ་བཟོས་གནང་ནས་དགེ་ལུགས་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཅེས་ཆགས་པ་རེད།

རྙིང་མ་དང་། ས་སྐྱ། བཀའ་བརྒྱུད་བཅས་ཆོས་བརྒྱུད་གསུམ་ལ་གཞུང་ལུགས་འགྲེལ་ཚུལ་ཐད་མི་འདྲ་བ་ཕྲན་བུ་ཡོད་པ་ལས་གཞན་ཕལ་ཆེར་འགྲོས་གཅིག་རང་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་གི་ཡོད། འོན་ཀྱང་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོ་ཁོང་ནི་ཧ་ལས་པའི་གསར་སྤེལ་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་དང། ཁོང་གིས་ནང་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ཧ་ལམ་ཕལ་ཆེ་བ་སླར་དོན་འགྲེལ་མཛད་གནང་ཡོད། ཁོང་ནི་སྐུ་ན་ཧ་ཅང་ཕྲ་བའི་དུས་ནས་སློབ་གཉེར་གནང་ཞིང་། ཡིག་སྒྱུར་བྱས་ཡོད་པའི་གཞུང་འདྲ་མིན་ཚང་མར་འགྲེལ་བ་ནོར་བ་ཡོད་མེད་ཐད་བརྟག་དཔྱད་གནང་ནས་ལུང་དང་རིགས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱབ་རྟེན་བྱས་ཏེ། དེ་དག་ཚང་མ་བདེན་དཔང་ར་སྤྲོད་མཛད་པ་རེད། 

རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། འཕགས་ཡུལ་གྱི་གཞུང་ལུགས་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བ་འགའ་ཤས་བོད་ཡིག་ནང་ཡིག་སྒྱུར་བྱས་པ་དེ་ཚོར་བསྐྱར་དུ་གཟིགས་ཞིབ་གཏིང་ཟབ་བྱེད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། དེའི་སྔོན་དུ་བྱོན་པའི་མཁས་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ལྗགས་རྩོམ་གནང་བ་དང་མི་འདྲ་བར། རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོས་རྟོགས་དཀའ་བའི་གནད་རྣམས་ཟུར་དུ་བསྐྱུར་མ་གནང་བར། དཀའ་གནད་ཅན་གྱི་བརྗོད་པ་རྣམས་ལ་ཁོང་གི་ངོས་ནས་གོ་བ་ལོན་ཐབས་དང་དོན་འགྲེལ་གནང་རྒྱུར་མཉེས་པོ་གནང་མཁན་ཞིག་ཡོད། བདེ་འདྲའི་ཐོག་ཁོང་གིས་བསྟན་བཅོས་ཕལ་ཆེ་བའི་དོན་འགྲེལ་སྔར་དང་ཡོངས་སུ་མི་འདྲ་བའི་གསར་སྤེལ་མཛད་གནང་ཡོད། དོན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ལ། རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཁོང་ནི་གསར་བརྗེ་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། ཁོང་གི་སློབ་མ་མང་པོ་བྱུང་བའི་ནང་ནས་གཅིག་ནི་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་དང་པོ་རེད། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཞེས་པའི་མཚན་བསྟོད་དེ་ནི། སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་སྐུ་གཤེགས་པའི་རྗེས་ཀྱི་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་གསུམ་པའི་སྐབས་ཐོབ་པ་ཞིག་དང་། “ཏཱ་ལ་” ཞེས་པའི་མཚན་དེ་སོག་སྐད་ཡིན་པ་དང་། དེའི་དོན་ནི་ “རྒྱ་མཚོ་” ལ་གོ་ཡི་ཡོད།

དེའི་སྐབས་ལ་ལོ་ངོ་ ༡༥༠ ཙམ་གྱི་རིང་ནང་འཁྲུག་བྱུང་བ་དང་། མཐར་སོག་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་སླེབས་ནས་ནང་འཁྲུག་འཇུག་བསྒྲིལ་བ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་སོག་པོས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་ལ་བསྐོས། ཁོང་གི་ཡོངས་འཛིན་ལ་པཎ་ཆེན་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བཞི་པ་ཞེས་སུ་གྲགས་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ནང་། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པས་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཚད་བཟུང་བའི་ལམ་ལུགས་དེ་ཡོངས་སུ་འཇུག་བསྒྲིལ་གནང་མཛད་པ་རེད།

ས་སྐྱ།

དུས་རབས་ ༡༠ པའི་མཇུག་ནས་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་གྱི་གསར་མའི་སྐབས་སུ་བྱུང་བའི་ཆོས་བརྒྱུད་གཉིས་པ་དེ་ནི་ས་སྐྱ་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་རེད། དེའི་བརྒྱུད་པ་ནི་བི་རུ་པ་དང་ལོ་ཙཱ་བ་གཞན་ཁག་ནས་བྱུང་ཡོད། བི་རུ་པ་ནས་བརྒྱུད་པའི་ཁོང་ཚོའི་ཆོས་ཀྱི་གདམས་ངག་གཙོ་བོ་དེ་ལ་ “ལམ་འབྲས” ཞེས་གྲགས་པ་ཡིན། “ལམ་དང་འབྲས་བུའི་” རྣམ་གཞག་འདི་ནི། ལམ་རིམ་འདྲ་བའི་རྒྱུ་ཆ་དང་གསང་སྔགས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱེ་རྡོ་རྗེའི་ཉམས་ལེན་གཉིས་མཉམ་སྡེབ་བྱས་པ་ཞིག་རེད། 

ས་སྐྱ་བའི་སློབ་དཔོན་རྣམས་དོན་དངོས་ཐོག་རིགས་རྒྱུད་དམ་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་འཛིན་པའི་ལམ་ལུགས་ཤིག་ཆགས་པ་རེད། དེར་བརྟེན་ས་སྐྱའི་བརྒྱུད་པ་དེ་རྟག་ཏུ་གདུང་རྒྱུད་ཀྱི་ཆ་ནས་ཡོང་གི་ཡོད། དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ནང་སོག་པོའི་མངའ་འོག་ཏུ་བོད་སླར་ཡང་གཅིག་གྱུར་བཟོས་པའི་རྗེས། ས་སྐྱའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་སྲིད་དབང་ལོ་བརྒྱ་ཙམ་རིང་ལ་བསྐྱངས། དེ་ལྟར་བྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་ནི། ས་སྐྱའི་སློབ་དཔོན་གྱི་ནང་ནས་སྙན་གྲགས་ཆེ་ཤོས་ས་པཎ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་སོག་པོ་ཚོ་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་བཟོས་གནང་བ་དང་། དེ་ནས་ཁོང་གི་ཚ་བོ་འགྲོ་མགོན་ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པ་དང་ལྷན་དུ་ཧོར་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཀུབ་ལའི་ཁཱན་ (Kublai Khan) ནམ་སེ་ཆེན་རྒྱལ་པོའི་དབུ་བླ་གྱུར་བ་སོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ཁག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་ཡོད། 

བོད་པ་དང་ཡུ་གུར་ ༼ཡུ་གུར་ (Uighur) ནི་བོད་ནུབ་བྱང་ཤིང་ཅང་ (Xinjiang) ཁུལ་དུ་ཡོད་པའི་ཏུར་ཀིའི་མི་རྣམས་ཡིན་༽ གཅིག་པུས་སོག་པོའི་ཇིང་གིར་རྒྱལ་པོའི་ (Chinggis Khan) བཙན་ཤུགས་ལ་འཐབ་རྩོད་བྱས་མེད་པར་བརྟེན། ཁོང་ཚོ་ཕལ་ཆེར་གཅིག་པུར་ལུས་པ་རེད། ཡུ་གུར་བ་ཚོས་ཁོང་ཚོའི་རྩོམ་བྲིས་ལམ་ལུགས་དང་མངའ་སྡེ་ཞིག་འཛིན་སྐྱོང་གི་སྦྱོར་ཐབས་བརྒྱུད་ནས་སོག་པོ་བ་ཚོར་ནང་ཆོས་ཀྱི་བྲོ་བ་ཐོག་མ་དེ་བྱིན་ཡོད་པ་དང་། བོད་པ་ཚོས་དེ་བས་ཀྱང་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ནང་བསྟན་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད། གནས་སྟངས་དེ་འདྲ་ཞིག་གི་ནང་ལ་འགྲོ་མགོན་ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པ་དང་ཁོང་གི་རྗེས་སུ་བྱོན་པའི་ས་སྐྱའི་བླ་མ་ཚོར་བོད་ཀྱི་སྲིད་དབང་བསྐུར་ནས་ས་སྐྱས་དུས་རབས་གཅིག་ཙམ་རིང་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བསྐྱངས་པ་རེད། 

ཡང་ས་སྐྱའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་ནང་དུའང་ངོར་དང། ཚར། ཇོ་ནང་ཞེས་ནང་གསེས་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ཡོད། དེ་དག་གི་ནང་ནས་ཇོ་ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་དེ་སྐབས་རེ་བོད་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ལྔ་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ནང་གསེས་ཀྱི་རྒྱུད་པ་དེ་དག་རེ་རེ་ལའང་རང་རང་སོ་སོའི་སྲོལ་གཏོད་པ་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ཡོད། 

བཀའ་བརྒྱུད།

བཀའ་བརྒྱུད་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་ནང་ཤངས་པ་བཀའ་བརྒྱུད་དང་དྭགས་པོ་བཀའ་བརྒྱུད་ཅེས་རྒྱུད་པ་མི་འདྲ་བ་གཙོ་བོ་གཉིས་ཡོད། ཤངས་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ནི་བོད་ཀྱི་མཁས་གྲུབ་ཁྱུང་པོ་རྣལ་འབྱོར་ནས་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། ཁོང་ནི་ཚད་མཐོ་བའི་ཆོས་དྲུག་གི་ཉམས་ལེན་ཚན་པ་གསུམ་ཀའི་རྒྱུད་པ་འཛིན་མཁན་ཞིག་རེད། ཆོས་དྲུག་ལ་དབྱིན་སྐད་ནང་ཡོ་ག་དྲུག་ཅེས་ཡིག་སྒྱུར་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། དོན་དངོས་ཐོག་ཏུ་ “ཆོས་” སམ་ཡང་ན་ “གདམས་ངག་” དྲུག་རེད། ཡིན་ནའང་ཡོ་ག་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་དེ་རྒྱུན་སྤྱོད་ཐུན་མོང་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། ཚན་པ་གསུམ་གྱི་ནང་ནས་གཅིག་ནི་ནཱ་རོ་པ་ནས་བྱུང་བའི་ “ནཱ་རོ་ཆོས་དྲུག་” རེད། འོན་ཀྱང་གཞན་གཉིས་པོ་ནི་གྲགས་པ་ཆེ་བའི་རྣལ་འབྱོར་མ་ནི་གུ་མ་དང་སུ་ཁ་སིདྡྷི་གཉིས་ནས་བྱུང་ཡོད། ཤངས་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱིས་ཆོས་དྲུག་གི་ཚན་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་བརྒྱུད་སྤེལ་གཏོང་གི་ཡོད། ཉེ་རབས་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་ཀ་ལུ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཐོག་གོང་མ་དེ་སྲོལ་རྒྱུན་དེ་ནས་ཕེབས་པ་རེད། 

དྭགས་པོ་བཀའ་བརྒྱུད་ནི་ཏཻ་ལོ་པ་དང་། ནཱ་རོ་པ། མར་པ། མི་ལ་རས་པ། སྒམ་པོ་པ་སོགས་སློབ་དཔོན་དེ་དག་བརྒྱུད་ནས་བྱུང་བ་རེད། སྒམ་པོ་པས་འཕགས་ཡུལ་གྱི་གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོ་འདྲ་མིན་གྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་བཀའ་གདམས་པའི་བློ་སྦྱོང་གི་ཆོས་རྣམས་ཟུང་འབྲེལ་མཛད། སྒམ་པོ་པ་ཁོང་དང་ཁོང་གི་དངོས་སློབ་ཕག་མོ་གྲུབ་པ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་སློབ་དང་། སློབ་མའི་སློབ་མ་ལ་བརྟེན་ནས་དྭགས་པོ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུད་པ་བཅུ་གཉིས་དེ་བྱུང་ཡོད། བརྒྱུད་པ་དེ་དག་གི་ནང་ནས་ཁྱབ་སྤེལ་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་བྱུང་ཡོད་པ་ནི་ཀརྨ་བཀའ་བརྒྱུད་ཡིན་པ་དང་། དེའི་ནང་གི་དབུ་ཁྲིད་དང་མི་སྣ་གཙོ་བོ་ནི་རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་རེད། དེ་མིན་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་དང་འབྲི་གུང་བཀའ་བརྒྱུད་སོགས་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་དེང་སང་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་དུའང་དར་ཁྱབ་བྱུང་ཡོད།

རྙིང་མ།

གོང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན། སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་མཁས་གྲུབ་རྣམས་ནས་རྫོགས་པ་ཆེན་མོའི་ཕྱག་དཔེ་མང་པོ་ཞིག་གཏེར་དུ་སྦས་པ་དང་། གཞན་རྣམས་མུ་མཐུད་ནས་ཁྱབ་སྤེལ་གནང་ནའང་། ད་དུང་ཡང་གོ་ནོར་ཐེབས་པ་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། བསྟན་པ་ཕྱི་དར་སྐབས་སུ་རིམ་གྱིས་གཏེར་དུ་སྦས་པའི་ཕྱག་དཔེ་དེ་རྣམས་དུས་རབས་ ༡༡ པའི་འགོ་སྟོད་ཙམ་ལ་གཏེར་ལས་བཏོན་པ་རེད། དེ་ནི་བོན་པོ་ཚོས་རང་རང་གི་ཕྱག་དཔེ་གཏེར་དུ་སྦས་པ་དེ་དག་ས་འོག་ནས་འདོན་འགོ་ཚུགས་ནས་དུས་རབས་གཅིག་ཙམ་སོང་བའི་རྗེས་ལ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཡང་འཕགས་ཡུལ་ནས་སློབ་དཔོན་མང་པོ་ཞིག་བོད་དུ་ཕེབས་པའི་བརྒྱུད་ལམ་གསར་པ་ཞིག་དང་དུས་མཉམ་དུ་བྱུང་བ་རེད། 

དེ་ལྟར་གཞུང་མང་པོ་ཞིག་གསར་དུ་རྙེད་པ་དང་། དེ་དག་ཚང་མ་མཉམ་དུ་རན་འཚམས་སུ་ཡོད་ཚུལ་ཐད་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ན་མགོ་རྙོག་ཚ་པོ་ཞིག་ཡོད། གཞུང་དེ་དག་དུས་རབས་ ༡༣ ནང་དུ་རྙིང་མའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་པས་ཚད་ལྡན་བཟོས་ཏེ་ཁ་གསལ་རུ་བཏང་གནང་མཛད། ཁོང་ནི་དེང་སང་ང་ཚོས་མཐོང་ཐུབ་པའི་རྙིང་མའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་མེས་དཔོན་དངོས་དེ་རེད། རྙིང་མའི་ནང་བྱང་གཏེར་གྱི་རྒྱུད་པ་དང་ལྷོ་གཏེར་གྱི་རྒྱུད་པ་ཞེས་གཙོ་བོ་དབྱེ་བ་གཉིས་ཡོད། སྤྱི་ཡོངས་ནས་བཤད་ན། རྙིང་མ་ནི་ཆོས་བརྒྱུད་གཞན་གསུམ་དང་མི་འདྲ་བར་དུམ་བུ་མང་པོ་སོང་ནས་རྣམ་པ་དང་ལམ་ལུགས་བྱེ་བྲག་གཅིག་ཏུ་ཆགས་ཐུབ་མེད། 

རིས་མེད་ཀྱི་ལས་འགུལ།

བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ནང་ཆ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་གཞན་ཞིག་ནི། ཕྱི་ལོ་དུས་རབས་ ༡༩ པའི་ནང་འགོ་འཛུགས་བྱུང་བའི་རིས་མེད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེ་རེད། ལས་འགུལ་དེ་མི་སྣ་འགའ་ཤས་ཀྱིས་ཐོག་མར་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་ལས། ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་མི་སྣ་གྲགས་ཆེ་ཤོས་ནི་ཀོང་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེ་རེད། ལས་འགུལ་དེའི་དམིགས་ཡུལ་ནི། མི་མངོན་པའི་ཐོག་རྒྱུད་པ་ཆད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ཆེན་པོ་བཞིའི་ནང་ནས་དེ་དག་ཐོབ་མི་ཐུབ་ཅིང་། མི་མངོན་པའི་རྒྱུད་པ་རྩ་མེད་འགྲོ་ལ་ཉེ་བ་རྣམས་མི་ཉམས་རྒྱུད་འཛིན་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་རེད། 

རིས་མེད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེས་ཇོ་ནང་གི་རྒྱུད་པ་ཉམས་པ་སླར་གསོ་དང་ནན་བཤད་བྱས་ཡོད། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ལྟ་ཕྱོགས་ངོས་ནས་བཤད་ན། རྒྱུད་པ་དེའི་གྲུབ་མཐའི་བསམ་ཕྱོགས་ལ་སྡང་འཛིན་དང་དྲག་གནོན་བྱས་ཡོད། འདིར་ཡང་ཇོ་ནང་པས་བོད་ནང་དུ་ནང་འཁྲུག་བྱུང་བའི་སྐབས། ཤོག་ཁག་གཞན་དང་ཕྱག་སྦྲེལ་བྱས་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་རིགས་ཀྱང་ཚུད་ཡོད། ཡང་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ངོས་ནས་བཤད་ན། རིས་མེད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེ་ཡང་སྒོས་བོད་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་ཁམས་ཁུལ་དུ་ཤུགས་ཆེ་བྱུང་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ནི། བོད་དབུས་གཞུང་ནང་དུ་དགེ་ལུགས་པའི་རྒྱུད་པ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་ལ་ཡ་ལན་གྱི་ཚུལ་དུ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

ཕྱོགས་བསྡོམས།

མཁས་པ་སློབ་དཔོན་དང་ལོ་ཙཱ་བ་མང་པོའི་འབད་རྩོལ་ལ་བརྟེན་ནས་ལོ་ངོ་བརྒྱ་ཕྲག་ཁ་ཤས་ཀྱི་ནང་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་ནས་བྱུང་བའི་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་དེ་རིམ་པས་ཆོས་བརྒྱུད་ཆེན་པོ་བཞི་རུ་རྒྱ་སྐྱེད་དུ་ཕྱིན་པ་རེད། རྙིང་མ་ནི་ཡིག་སྒྱུར་རྙིང་པའམ་སྔ་འགྱུར་ནས་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ས་སྐྱ་དང་། བཀའ་རྒྱུད། བཀའ་གདམས་ནི་ཡིག་སྒྱུར་གསར་མའི་དུས་སུ་བྱུང་ཡོད། བཀའ་གདམས་པ་ཕྱིས་སུ་དགེ་ལུགས་པར་གྱུར། བོད་ནང་དུ་ད་ལྟའི་ཆར་ནང་ཆོས་ལ་དམ་བསྒྲགས་ནན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་གར་དང་། བལ་ཡུལ། ཧི་མ་ལ་ཡའི་མངའ་ཁུལ་ཡོངས་ལ་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། དེ་ག་ནང་བཞིན་རིམ་པས་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཕྱོགས་ལྷག་མ་གཞན་གྱི་ནང་དུའང་ཁྱབ་གདལ་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།།

Top