سٹڈی بدھزم: کرپا نال اپنا پریچے کراؤ۔
سرکونگ رنپوچے: میرا نام تسنژاب سرکونگ رنپوچے ہے، ایہ اک پرنام ہے جو مینوں تقدس مآب دلائی لاما نے عطا فرمایا اے۔ میں جد لگ بھگ ساڈھے تن ورہے دا سی تاں مینوں اک پنرجنمےمنیا گیا۔ میں آشرم جا کے مختلف صحیفیاں نوں پڑھیا۔
میں سپیتی دے اک وڈے پریوار وچ جمیا سی– میرے نوں بہن بھرا ہین۔ میں چوتھا بالک ہاں۔ پر مینوں اپنے پریوار اتے بھرا بہناں نال بوہتا سمے بتان دا موقع نئیں ملیا کیوں جے میں آشرم وچ سی۔ سپیتی اک سُکا، دور پار دا تھل ورگا علاقہ اے۔ ایہ سطح سمندر توں کافی اُچا اے۔ ایتھوں دے لوک اتے ایہناں دی سنسکرتی تبتی لوکاں نال بڑی رلدی ملدی اے۔ اسی اک دوجے دی بوہت عزت کرنے آں اتے لوک بہت نرم دل نیں۔ بےشک بوہت سارے لوک انّھا ایمان وی رکھدے نیں!
سٹڈی بدھزم: تہانوں سرکونگ رنپوچے جو کہ اک مہان گورو سان دا پنر جنمے منیا گیا۔ کیا تسی ایہ محسوس کردے او کہ تسی اوہی پشلی شخصیت او؟
سرکونگ رنپوچے: ایس دا جواب بڑی ولیویں گل اے۔ پہلی گل تے ایہ ہے کہ میں پشلی ہستی نوں کدی ملیا ہی نئیں۔ شکل صورت وی نئیں رلدی اتے من وی بالکل اوہو جیہا نئیں۔ تے میں ایہ کہ سکنا واں کہ ساڈے وچکار کجھ بوہتی سمانتا نئیں۔ جس طراں اوہ پاٹھ کردے سان اتے جو گورو والی عقیدت اوہناں اندر سی– میں جدوں اوہناں دے گناں بارے سننا واں تاں میں اوہناں دی بڑی وڈیائی کرنا واں۔
فیر وی، لوکاں دی بھلائی بارے سرکونگ رنپوچے دی جو ذمہ واریاں ہین میں اپنے آپ نوں اوہناں دے بوہت نیڑے محسوس کرنا واں۔ کدی کدار میں سوچنا واں،" کیہ میں سچ مچ پنر جنمے ہاں یا نئیں، مینوں ایہ اک سنہری موقع ملیا اے۔" میں ایس سنہری موقع ملنے اوپر بڑا بھاگوان محسوس کرنا واں۔
سٹڈی بدھزم: کیہ تسی اپنی ذمہ واریاں بارے کجھ دس سکدے او؟
سرکونگ رنپوچے: پشلے سرکونگ رنپوچے دا سب توں وڈا کمال تقدس مآب دلائی لاما دی سیوا کرنا سی۔ ہور گل ایہ ہے کہ اوہناں دے سپیتی دے لوکاں لئی درد مندی دے جذبے دے کارن اوہناں نے اوہناں نال، تبتی لوکاں نال اتے کجھ یورپی اتے امریکی لوکاں نال گوڑھے سانگھے جوڑے۔
میرے دل وچ وی تقدس مآب دی سیوا دی آشا ہے۔ پر میرا کم کجھ وکھ ہووے گا، کیوں جے میرے موہری اک قابل ادھیاپک سان، اتے میں اوہناں دا پاسکو وی نئیں۔ میں حالی ہور پڑھائی اتے پاٹھ کرنا ہے۔ پر تقدس مآب دی اگواہی نال میں اوہ سب کجھ کرن دی پوری کوشش کراں گا جیس دی اوہ اِچھیا کرن گے۔
ایس توں اڈ، اپنے موہری دے کم نوں چالو رکھدیاں ہوئیاں، بوہت سارے لوک میرے کولوں سِکھیا لینا چاہندے نیں، اتے میرے نال کرمائی جوڑ جوڑنا چاہندے نیں۔ تے میں ایہ سمجھنا واں کہ مینوں ایہ کم اوہناں لئی کرنا اے۔
سٹڈی بدھزم: تسی اک بڑے روائتی سنیاسی ماحول وچ پلے ودھے او، اتے ہُنے ہی تسی تن ورہے کینیڈا رہ کے آۓ ہو۔ ایہ اک غیرمعمولی بدلاؤ سی۔ ایس نال نبڑن لئی تہاڈی بودھی شکشا اتے سرکھیا کویں کم آئی؟
سرکونگ رنپوچے: میرے سنیاسی پرم پرا اتے کینیڈا دے پرم پرا دے وچکار کئی قسم دا انتر اے۔ آشرم اندر سانوں سب طراں دے اصول تے قنون نوں مننا اتے اوس اوپر چلنا پیندا اے۔ پر جے کدی کسے سبب توں تہانوں اوہناں اوپر چلنا نامنظور ہووے تے فیر انج محسوس ہوندا اے جویں تسی کسے قید خانے وچ ہو۔ میں کئی وار سنیاسی پنتھ دی پابندی کیتی، پرکدی کدار انج وی محسوس ہوندا سی کہ میں اوس توں سہمت نئیں۔
میرے کینیڈا جا وسن نال میں یقیناّ مکمل کینیڈین روپ نئیں دھاریا۔ میں انگریزی سکھن گیا ساں اتے میرے سب یار بیلی مینوں سرکونگ کہہ کے بلاندے سی جو کہ بڑی ہاسے والی گل سی۔ میں کجھ ودیہ دوست بناۓ، اتے اخیر انج محسوس ہون لگا کہ میں اوہناں وچوں ہی ساں۔ میں اپنے دیس دے لوکاں دے وچار اتے کینیڈا دے لوکاں دے وچار وچکار کئی چیزاں وچ فرق ویکھیا۔ میں ایہ محسوس کیتا،"اوہ! تے عام لوکی انج سوچدے نیں!"
جدوں میں آشرم وچ ساں تے سب لوک میرے نال بڑے آدر نال پیش آوندے سان پر کینیڈا وچ میرے دوستاں نال ایہو جئی کوئی گل نئیں سی۔ ایس توں مینوں چنگی طراں احساس ہویا کہ میں اک عام انسان آں۔ آشرم وچ میری اپنی مخصوص تھالی، کٹورا اتے چھری کنڈا سی جس نوں ہور کوئی نئیں سی ورتدا۔ کینیڈا وچ میرے دوست آئس کریم کھاندے ہوۓ آخدے،" ایہ لو چکھو، ایہ کِنّی سوادی اے!" ایس نال میرا میل دوجے لوکاں نال پکا ہویا۔
سٹڈی بدھزم: تسی بدھ مت دا گیان لین وچ ساری حیاتی بتائی اے۔ جے تہاڈے کولوں ایس دا کوئی معقول سبب پُچھیا جاوے تے تسی کیہ آکھو گے؟
سرکونگ رنپوچے: لوکی بدھ مت دا گیان کیوں لین؟ ایہ بڑی انفرادی بات اے! ایہ ہر بندے دے ذاتی شوق اوپر نربر اے۔ تقدس مآب دلائی لاما اکثر کہندے نیں کہ ساڈے کول بدھ دھرم، بدھ فلسفہ اتے بدھ سائینس نیں۔ ایس پاروں مختلف لوک ایہناں مختلف شیواں توں فائدہ چُک سکدے نیں۔
مثال دے طور تے، درد مندی۔ بودھی لوک ایس دا بوہت ذکر کردے نیں، پر نرا درد مندی اوپر عمل تہانوں بودھی نئیں بنا دیندا۔ ایس دی چنگی طراں انّت کرن لئی اسی سارے بودھی طریقیاں بارے جانکاری لے سکنے آں۔ ایس طراں اسی اپنی درد مندی نوں پرم کر سکنے آں۔ کون اپنی درد مندی نوں پرم نئیں بنانا چاہندا، کیوں جے ایہ اک بڑی ودیہ شے ہے۔ ہے نا؟
جدوں اسی ایہ محسوس کرئیے کہ اسی سمسار توں جان چھڈانا چاہنے آں – ساڈے سارے دکھ اتے سمسیاواں– تے فیر ایہ سوال اٹھدا اے کہ کیا سانوں سچ مچ ہور گیان لینا چاہیدا اے۔ اُنج، عام طور تے، بدھ مت دے گیان نال، بغیر اک بودھی بنن دی آشا دے، اسی بوہت ساریاں چنگیاں گلاں سکھ سکنے آ ں۔
سٹڈی بدھزم: کیا تسی ایشیا اتے پچھم وچ بودھی پاٹھ اتے بودھی طریقیاں نوں سچ مچ لاگو کرن وچ کوئی فرق ویکھدے او۔ کیا پچھم دے واسیاں دے کوئی خاص مسٔلے نیں؟
سرکونگ رنپوچے: میرے خیال وچ ایہ فرق بوہت وڈا اے۔ جویں کہ ایشیا وچ اسی اجیہے ماحول وچ جمنے آں جِتھے ساڈے ماں پیو سانوں انج آکھن گے،" جا اتے کجھ گیڑے کٹ اتے اوم منی پدمے ہُوم دا جاپ کر،" اتے اسی آپوں ہی ایہ کم کر لواں گے۔ اتے ایس نال اک گل ایہ وی ہے کہ لوکاں اندر بدھ مت بارے ودیا دا بڑا گھاٹا اے۔ اوہ انج محسوس کردے نیں،" ایہ نرا ساڈا دستور اے، ہور کجھ نئیں۔"
میں جد سپیتی وچ شکشا دینا واں تے سب لوکی بڑے دھیان نال سندے نیں اتے میں جو وی کہنا واں اوس اوپر ہاں وچ ہاں ملاندے نیں۔ فیر جدوں میں اپنے بھاشن بارے کسے سوال دی اُڈیک وچ ہونا واں تے عموماّ کوئی سوال نئیں پچھیا جاندا۔ میرے خیال وچ ایہ اک مسٔلہ اے۔ جے کسے نوں کوئی شک نئیں تے ایس دا مطلب ایہ ہے کہ کوتک دا گھاٹا اے۔
پچھم وچ انج نہیں! لوک بدھ مت اوپر بھاشن سنن جاندے نیں تے موٹیاں گلاں نوں دھیان نال سندے نیں۔ شکشا دا اوہناں دے دل اوپر اثر ہوندا اے! پچھم وچ میں جو کجھ وی کہنا واں لوکی اوس نوں پرکھدے نیں، اوس اوپر سوال کردے نیں، ایس توں ایمان پکا ہوندا اے۔
بےشک تبت دی سنسکرتی مکمل طور تے تقدس مآب دے کرم اتے اُگوائی نال قائم اے۔ پرایہ اوہ وڈا انتر اے جو میں پچھم اتے ہمالیہ دے سماجاں وچکار ویکھنا واں ۔
سٹڈی بدھزم: تہاڈے وچار دے انوسار کیا ایہ ممکن ہے کہ بدھ مت دی شکشا اتے پاٹھ چنگی طراں پچھم دے اندر رہ کے ہی کیتی جا سکدی اے، یا ایس لئی ایشیا جانا ضروری اے؟
سرکونگ رنپوچے: پہلے وقتاں وچ مہان، قابل گورواں نال ملنے لئی بھارت جانا ضروری ہوندا سی ۔ پر اج کل، ٹیکنالوجی دے کارن، جو لوک دھرم دی ودیا لینا چاہندے نیں، ایہ کم بوہت اسان ہے۔
ایس توں علاوہ ہُن بوہت سارے دیساں اندر بدھ مت دے مرکز قائم نیں جتھے بڑے قابل گیشے اتے ادھیاپک موجود نیں، ایس لئی ہُن بھارت آنے دی کوئی لوڑ نئیں۔
سٹڈی بدھزم: نوجوان جتھہ بوہت مصروف زندگی گزاردا اے۔ اوہ کم کرن دے نال نال شغل میلہ وی چاہندے نیں، پر اوہناں وچوں کئی بدھ مت دی شکشا وی لینا چاہندے نیں۔ تہاڈا اوہناں لئی کیہ اُپدیش ہے؟
سرکونگ رنپوچے: فیر وی اوہناں نوں کجھ تے پڑھنا چاہیدا اے۔ میں جاننا واں کہ پچھمی لوکاں دی ایہ انوکھی عادت ہے کہ اوہ جتھے وی ہون – ہوائی جہاز وچ یا ریل گڈی وچ– اوہ کتاباں پڑھنا پسند کردے نیں۔ تے بدھ مت اوپر کتاباں پڑھو۔ جے تہانوں کسے پڑھی ہوئی گل اوپر شک ہووے تے کسے گورو کولوں پچھن دی کوشش کرو یا انٹرنیٹ توں مدد لوو۔
تے جے تسی کوئی گل سکھدے او تے اوس نوں اپنی روز دی زندگی وچ لاگو کرو۔ ہولی ہولی، تسی اک وڈے ہدف تیکر جا پوہنچو گے۔ بےشک، جنا وڈا ہدف ہووے گا اونا ہی وڈا اوس دا نتیجہ نکلے گا۔
سٹڈی بدھزم: (بدھ مت وچ) بوہت سارے قول قرار نیں۔ کجھ لوک ایس نوں اک قید خانہ سمجھدے نیں جیہڑا اوہناں نوں موج میلے توں روکدا اے۔ تہاڈا ایس بارے کیہ وچار اے؟
سرکونگ رنپوچے: بے شک، جد کوئی وچن تہانوں اوہ کجھ کرن توں روکے جو تسی کرنا چاہندے او تے ایہ اک قید خانہ ہی لگدا اے۔ پر قول قرار دا معاملہ اجیہا اے کہ سانوں اوہناں نوں اپنان اوپر کوئی مجبور نہیں کردا۔ اسی اوہناں نوں اپنی مرضی نال قبول کرنے آں، اتے ایہ ساڈے بودھی پاٹھ لئی اُتم موقع پیدا کردے نیں۔
سٹڈی بدھزم: پچھم دے وسنیک نوجواناں لئی چھوٹے مراقبے کرن بارےکوئی اپدیش؟
سرکونگ رنپوچے: میں ایہ کہنا چاہواں گا کہ درد مندی اتے جاگرت اوپر ہور گوہ کرو۔ بنا درد مندی ساڈے کول کجھ نئیں۔ سانوں اپنے لئی اتے ہوراں لئی درد مندی دی لوڑ اے۔
سٹڈی بدھزم: آشیر واد کیہ شے وے؟
سرکونگ رنپوچے: ایہ اک پرم سوال اے! ایشیا وچ لوکی کسے شے نوں متبرک جان کے آشیر واد پانے دی خاطر کھاندے نیں۔ میں نئیں مندا کہ آشیر واد دا معاملہ انج اے – ایس لئی ایمان دی لوڑ اے۔
میرا اک بیلی سی جیس دا پیو لمے چِر لئی ہسپتال وچ داخل سی۔ اوس نوں نیندر نئیں سی آوندی اتے ڈاکٹر نے اوس نوں کئی ہفتیاں لئی کجھ گولیاں دتیاں. فیر ڈاکٹر نے اوس نوں آکھیا کہ ہن اوہ ٹھیک ہو گیا اے اتے اوس نوں اوہناں دی لوڑ نئیں، اتے اوہ پہلاں وانگوں سَوں سکدا اے۔ اوس نے بڑی کوشش کیتی پر اوہ دوا بغیر سَون وچ ناکام رہیا۔ اوس نے ڈاکٹر نوں سدیا اتے دوا لئی اوس دی مِنّت کیتی۔ ڈاکٹر راضی ہو گیا۔ اگلے دہاڑے ڈاکٹر نے اوس نوں پچھیا کہ اوس دی نیندر کیہو جئی رہی، تاں میرے مِتر دے پیو نے دسیا کہ اوس نوں ودیہ نیندر آئی۔ تد ڈاکٹر نے اوس نوں دسیا کہ اوس نےاُنہوں جھوٹ موٹ دی دوا دتی سی۔
میرے خیال وچ ایس توں ایہ پتہ لگدا اے کہ جد سانوں کسے چیز بارے کجھ بھروسہ ہووے، تے اوس دے پچھے کوئی طاقت کم کر رہی ہوندی اے جو آشیر واد بن جاندی اے۔