ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਬੋਧੀ ਨਜ਼ਰੀਆ

ਅਸੀਂ ਇਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਵਿਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਦਿਸ਼ਾ - ਨਿਰਦੇਸ਼ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਅਭਿਆਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਨਿਰੰਤਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ, ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇਹ ਪੰਗਤੀ ਹੈ:

ਕੁਝ ਵੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਨਾ ਕਰੋ; ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰੋ ਜੋ ਉਸਾਰੂ ਹੈ; ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਧੀਨ ਕਰੋ। ਇਹ ਬੁੱਧ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਹਨ।

ਇਹ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਿੰਦੂ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਪੰਗਤੀ ਵਿਚ, ਕੁਝ ਵੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਨਾ ਕਰੋ, ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕੁਝ ਵੀ ਸਵੈ-ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ, ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਜੋ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਨਾਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ ਜਾਂ, ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ, ਸਾਡੇ ਲਈ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਬੋਧੀ ਅਭਿਆਸ ਵਿਚ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਹੈ ਦੂਜਿਆਂ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ। ਦੂਜੀ ਪੰਗਤੀ ਵਿਚ, ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰੋ, ਉਸਾਰੂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਲਈ ਵਧੀਆ ਸਮਾਂ ਲਿਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਿਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਹ ਕਰਨ ਲਈ, ਤੀਜੀ ਪੰਗਤੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਧੀਨ ਕਰੋ। ਇਹ ਸਾਡੀਆਂ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਅਤੇ ਉਸਾਰੂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਸ੍ਰੋਤ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ, ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ – ਆਪਣੇ ਰਵੱਈਏ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਜਜ਼ਬਾਤਾਂ, ਅਤੇ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਜੋ ਸਾਡੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਰਵੱਈਏ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪਾਉਣਗੀਆਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਬੋਲਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ। ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਆਖਰੀ ਲਾਈਨ, ਇਹ ਬੁੱਧ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਹਨ।

ਜੇ ਅਸੀਂ ਥੋੜੀ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਵੇਖੀਏ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੇਰੇ ਬੋਧੀ ਅਧਿਆਪਕ ਦੋਸਤਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਪਹੁੰਚ ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਹੋਣਾ ਹੈ: ਜਾਣੋ ਕਿ ਅਸਲੀਅਤ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠੋ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਵਹਾਰ ਅਤੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਹਕੀਕਤ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।

ਅਸਲੀਅਤ ਕੀ ਹੈ? ਅਸਲੀਅਤ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ ਜਾਂ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਨਿਰਭਰਤਾ ਪੈਦਾ ਹੋਣਾ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨਿਰਭਰ ਤੌਰ ਤੇ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਸਾਡੀਆਂ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਜਾਂ ਉਸਾਰੂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਵੇਖੀਏ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਲਾਭ ਲਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਨਿਰਣਾਇਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੇਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਗੈਰ-ਨਿਰਣਾਇਕ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਦੇ ਹਾਂ।

ਬੋਧੀ ਨੈਤਿਕਤਾ ਕਿਸੇ ਬ੍ਰਹਮ ਵਿਅਕਤਿਤਵ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਜਾਂ ਸ਼ਾਸਕ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਅਜਿਹੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਨਿਰਣੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੋਣਗੇ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਚੰਗੇ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ; ਅਤੇ ਜੇ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ – ਜੇ ਅਸੀਂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਦੇ ਹਾਂ – ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਮਾੜੇ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਬੋਧੀ ਨੈਤਿਕਤਾ ਜਾਂ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦਾ ਬੋਧੀ ਤਰੀਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਨਿਰਣਾਇਕ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਰਵੱਈਏ ਵਿਚ ਉਹ ਡੂੰਘੀ ਤਬਦੀਲੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਸਾਨੂੰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ: ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਹੋਣਾ ਬੰਦ ਕਰਨਾ – ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮਾੜੇ ਹਾਂ, ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਹਾਂ, ਕਾਫ਼ੀ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਹਾਂ, ਜਾਂ ਇਹ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜੋ ਕੀਤਾ ਉਹ ਬਹੁਤ ਭਿਆਨਕ ਸੀ।

ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਸਾਨੂੰ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਗੜਬੜ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਹਾਲਤਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਮਾੜੇ ਹਾਂ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਉਲਝਣ ਵਿੱਚ ਸੀ; ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝੇ। ਇਸ ਸੱਭ ਦੇ ਹੇਠਾਂ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਅਨੁਮਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਤਿਕਥਨੀ ਵਿਚ ਪਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ, ਹਾਲਾਤਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ - ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਕਵਾਸਾਂ ਫੈਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਫਿਰ, ਅਸੀਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਅਨੁਮਾਨ ਹਕੀਕਤ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹੁੰਦੇ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸੀਂ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ 'ਤੇ ਕੁਝ ਬਕਵਾਸ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਪਰਮ ਪਵਿੱਤਰ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਆਪਕ ਤਰੀਕਾ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬੋਧੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ, ਬਲਕਿ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਚਿੰਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਦੋ ਸੱਚਾਈਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ਸੱਚਾਈਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੂਝਵਾਨ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵੇਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਪਾਸੇ, ਅਤਿਕਥਨੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸਾਡੇ ਅਨੁਮਾਨ ਹਨ ਜਾਂ ਸਾਡੇ ਜੰਗਲੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ; ਅਤੇ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਹਕੀਕਤ ਹੈ। ਇਹ ਦੋ ਸੱਚਾਈਆਂ ਹਨ।  

ਇੱਕ ਉਲਝਣ ਭਰੇ ਮਨ ਲਈ, ਇਹ ਅਨੁਮਾਨ ਸੱਚ ਜਾਪਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ, "ਮੈਂ ਇੱਕ ਹਾਰਨ ਵਾਲਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹਾਂ, ਕੋਈ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ," ਜਾਂ "ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜਾ ਕੰਮ ਹੈ," ਜਦੋਂ ਸਾਡਾ ਭੋਜਨ ਸਾੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਜੋ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਵਿੱਚ ਆਰਡਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਾਂ ਅਸੀਂ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਘਰ ਨਹੀਂ ਆਵਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਅਤਿਕਥਨੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜੋ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਵਿੱਚ ਫਸਿਆ ਹੋਣਾ, ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਸਦਾ ਲਈ ਰਹੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਰਵਾਇਤੀ ਸੱਚਾਈ ਹੈ: ਉਲਝਣ ਵਾਲਾ ਮਨ ਗਲਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੱਚ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਕਰੇਗਾ।

ਫਿਰ, ਹਕੀਕਤ ਹੈ, ਸਭ ਤੋਂ ਡੂੰਘੀ ਸੱਚਾਈ। ਅਸਲੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਹਾਲਤਾਂ ਕਰਕੇ ਹੋਇਆ ਹੈ; ਇਹ ਕਾਹਲੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਕੋਈ ਘਰ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਕੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ? ਇਹ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਠੰਡ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਉਮੀਦ ਸੀ? ਇਹ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਰੁੱਤ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਤਰਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਸਾਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ਸੱਚਾਈਆਂ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਪਛਾਣਦੇ ਹਾਂ ਵਿਚ ਫਰਕ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅਤਿਕਥਨੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਬਕਵਾਸ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਸ ਬਕਵਾਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰੋ। ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸਮਝਣ ਲਈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਾਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ਸੱਚਾਈਆਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮਝ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਇਹ ਬਿੰਦੂ ਉਸੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਦੀ ਅਗਲੀ ਪੰਗਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ:

ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਧੁੰਦਲੀ, ਜਾਂ (ਘੁੰਮਦੀ ਹੋਈ) ਮਸ਼ਾਲ, ਇੱਕ ਭਰਮ, ਤ੍ਰੇਲ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ, ਜਾਂ ਬੁਲਬੁਲਾ, ਇੱਕ ਸੁਪਨਾ, ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਚਮਕ ਜਾਂ ਬੱਦਲ, ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੰਨੋ।

ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਉਸਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਕਦੋਂ ਅਸੀਂ ਅਤਿਕਥਨੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਦਾ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜੋ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਪਛਾਣਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਕੁਝ ਇੰਨਾ ਅਸਲੀ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਉਹ ਇੱਕ ਭਰਮ, ਇੱਕ ਸੁਪਨਾ, ਇੱਕ ਬੁਲਬੁਲਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਕੁੱਝ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਠੋਸ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਅਸੀਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੇ ਕਿ ਇਹ ਹਕੀਕਤ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾ ਕਰਨਾ ਸਾਡੀ ਕਲਪਨਾ ਦੇ ਗੁਬਾਰੇ ਦੀ ਹਵਾ ਕੱਢ ਦੇਣ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨ ਹਨ; ਕੁਝ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹਨ, ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹਨ। ਕਿਹੜੇ ਅਨੁਮਾਨ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹਨ? ਸਾਡਾ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਜਾਂ ਨਿਰਪੱਖ ਇਰਾਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ; ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਅਸੀਂ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇੱਥੋਂ ਉੱਥੋਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਅੱਗੇ ਦੀ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ: ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਂ ਉਹ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਇਹ ਜਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਆਦਿ. ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਕੰਮ ਦੀ ਰੁਟੀਨ ਜਾਂ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਸੂਚੀ 'ਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਦੁਕਾਨ 'ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਸਬੰਧੀ ਅਨੁਮਾਨ ਹਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਇਕ ਯੋਜਨਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਕਿਵੇਂ ਪੂਰਾ ਕਰਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਕੰਮ ਤੇ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਕੀ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਪਰ, ਫਿਰ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਅਨੁਮਾਨਤ ਯੋਜਨਾ ਇਕ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ। ਵਿਵਹਾਰਕ ਪੱਧਰ ਤੇ ਇਸਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ? ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਲਚਕਦਾਰ ਹੋਣਾ। ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵਰਤਾਰੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਹਾਲਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ; ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ "ਕੰਡੀਸ਼ਨਡ ਵਰਤਾਰੇ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਹਾਲਤਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕੋਈ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਹਾਲਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਬਦਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਨ ਇਹ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਉਡਾਣ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਸੀਟਾਂ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸੀਂ ਉਹ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ, ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਅਸੀਂ ਬੱਸ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਉਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਸਾਨੂੰ ਖੁੱਦ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਅਸਲ ਯੋਜਨਾ ਵਿਚ ਨਾਲ ਅੜ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਨ ਦੀ ਲਚਕਤਾ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ ਕਿ ਮੂਲ ਯੋਜਨਾ ਇਕ ਭਰਮ ਵਰਗੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਵਿਚਲੇ ਬੁਲਬੁਲੇ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਵਰਗੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਕੱਸ ਕੇ ਫੜੀ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ।
 
ਇਹ ਕੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ? ਇਹ ਮਨ ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਾਖੁਸ਼ ਅਵਸਥਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਗੁੱਸੇ ਜਾਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਸਾਨੂੰ ਦੁਖੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦਾ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਵਿਚ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਣੀਆਂ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ; ਹਾਰਨ ਮਾਰੀ ਜਾਣਾ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਸਿਰਫ ਉਹੀ ਚੀਜ਼ ਜੋ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਇਹ ਕਿ ਜਿਸ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਅਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਉਹ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਤ ਸਮੇਂ ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ; ਸਾਡੀ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨਿਕਲ ਗਈ ਜਾਂ ਰੇਲਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
 
ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਚੀਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਹੀ ਅਤੇ ਗਲਤ ਤਰੀਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗਲਤ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਥਿਰ ਅਤੇ ਸਥਾਈ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੱਦਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬਦਲਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ – ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੋਚਣਾ ਯੋਜਨਾ ਪੱਕੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੋਚਣਾ ਬਹੁਤ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰਨ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਵਿਚ ਫਸ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਾਂ ਲੋਕ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬੋਧੀਸੱਤਵ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ  ਹੋਣ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਾਂਤੀਦੇਵ ਇਸ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ:

ਜੇ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੂਡ ਖਰਾਬ ਕਿਉਂ ਕਰਨਾ? ਅਤੇ ਜੇ ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਤਾਂ ਇਸ ਲਈ ਮੂਡ ਖਰਾਬ ਕਰਕੇ ਕਿਹੜੀ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲੇਗੀ?

ਇਹ ਸਲਾਹ ਸੱਚ-ਮੁੱਚ ਮੂਲ ਪੱਧਰ ਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਆ ਜਾਈਏ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹੋਈਏ, ਤਾਂ ਬਸ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲ ਲਵੋ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਅਤੇ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋਣ ਦਾ ਕੋਈ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਸਾਡਾ ਸਮਾਨ ਸਾਡੀ ਯਾਤਰਾ ਦਰਮਿਆਨ ਗੁੰਮ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਨ ਤੱਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਬਸ ਉਸ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਈਏ।

ਕੁਝ ਹਫਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦਿਲਚਸਪ ਤਜਰਬਾ ਹੋਇਆ। ਮੈਂ ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਵਿਚ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਚੈੱਕ-ਇਨ ਲਈ ਲਾਈਨ 'ਤੇ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਦਿਆਂ, ਐਮਸਟਰਡੈਮ ਲਈ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਲਈ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਗਿਆ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਿਸਟਮ ਬੰਦ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਲੰਬੀ ਲਾਈਨ ਸੀ। ਹਰ ਕੋਈ ਘਬਰਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਉਡਾਣਾਂ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਚੈੱਕ-ਇਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਣਗੇ। ਇਕ ਸਮੇਂ, ਲਾਈਨ 'ਤੇ ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਟਿਕਟਾਂ ਅਤੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਕੱਢੇ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਣਾ ਹੀ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੈਂ ਪਾਸਪੋਰਟ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਚੈੱਕ-ਇਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਜਰਮਨ ਆਈਡੀ ਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਹੈ।
 
ਇਹ ਮੇਰੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਾਂ? ਮੈਂ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਬਿਲਕੁਲ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਤਰੀਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਜਾ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਬੈਠਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਆਪਣੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨਾਲ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਸਕਦਾ। ਕੀ ਮੈਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਜਾਵਾਂ? ਇਹ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਕੀ ਮੈਂ ਗੁੱਸਾ ਕਰਾਂ? ਉਹ ਵੀ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਮੈਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਡੈਸਕ ਤੇ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਕੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਉਡਾਣ ਉਪਲਬਧ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਸੀ; ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸ ਰਾਤ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਦੂਜੇ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਉਡਾਣ ਉਪਲਬਧ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਉਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਜਾਵਾਂਗਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਮੈਂ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਕੀ ਕਰੀਏ? ਮੈਂ ਘਰ ਗਿਆ, ਦੂਜੀ ਉਡਾਣ 'ਤੇ ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਕੀਤੀ, ਉਸ ਸ਼ਾਮ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਅਤੇ ਬੱਸ।
 
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪਰੀਖਿਆ ਲੈੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੀ ਅਸੀਂ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਘਬਰਾ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ? ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਬੱਸ ਖੁੱਦ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਦੁਖੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਵਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਅਮਲੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ, ਅਸਥਿਰਤਾ 'ਤੇ ਬੁੱਧ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਰਤਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅਨੁਮਾਨ 'ਤੇ ਅੜੇ ਰਹੀਏ, ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਕਿਵੇਂ ਮੈਂ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਉਡਾਣ, ਐਮਸਟਰਡੈਮ ਹਵਾਈਅੱਡੇ ਤੋਂ ਰੋਟਰਡੈਮ ਤੱਕ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਸਮਾਗਮ ਉੱਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਇਹ ਇਕ ਸੁਪਨੇ ਵਰਗਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਠੀਕ ਹੈ, ਸੋ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪਕ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ।

ਇਹ ਧਿਆਨ ਲਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਹਿਦਾਇਤ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ: ਸਾਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਉਮੀਦਾਂ ਦੇ ਧਿਆਨ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਜੋ ਕਿ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਅਮਲੀ ਕਾਰਜ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਹੈ।

ਮੇਰੀ ਭੈਣ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਚਾਰ ਪੋਤੇ-ਪੋਤੀਆਂ ਹਨ। ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਉਮੀਦ ਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਜਾਂ ਪੋਤੇ-ਪੋਤੀਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਲ ਕਰਨਗੇ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋਵਾਂਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਐਂਨਾ ਸੌਖਾ ਹੈ; ਅਸੀਂ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰਦੇ ਹਾਂ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲੋ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬਦਲ ਸਕਦੇ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬਦਲ ਸਕਦੇ। ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਗੁਆਚਿਆ ਸਮਾਨ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੇ ਜਿੰਨੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
 
ਦੁਹਰਾਵਾਂ, ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨ ਹਨ। ਇਕ ਜੋ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ – ਜਿਸਦੀ ਸਾਨੂੰ ਕੁਝ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਕਿਤੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਾਕੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਬਲਕਿ ਉਹ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹਨ।

ਆਪਣੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਸਾਡੀ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਉੱਤੇ ਸਮਾਂ ਲਗਾਉਣਾ ਇਕ ਚੰਗਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੇ ਲਚਕੀਲੇ ਹਾਂ? ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਉਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਜਿਸਦੀ ਅਸੀਂ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ? ਅਸੀਂ ਸਥਿਰ ਕਾਰਜਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਫਸਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕੋਈ ਕੰਮ ਕਿਵੇਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ; ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਇਹ ਕੰਮ ਇਸ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ; ਜਾਂ ਜੇ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਉਹੀ ਸਹੀ ਭੋਜਨ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਅਸੀਂ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਪਰੋਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਉਮੀਦ 'ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਟਿਕੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ? ਇਹ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿੰਨਾ ਕੋਝਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਕਾਰਨ ਅਸੀਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਇਸ ਹਕੀਕਤ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਨਗੀਆਂ।

ਪਰ ਸਭ ਕੁਝ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਕੋਲ ਉਹ ਭੋਜਨ ਖਤਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ। ਇਹ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ ਹਨ। ਟ੍ਰੇਨ ਲੇਟ ਹੋ ਗਈ ਸੀ; ਅਸੀਂ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਵਿਚ ਫਸ ਗਏ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਗਏ। ਇਹ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ ਹਨ। ਕੁਝ ਮਿੰਟ ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਿੰਨੇ ਲਚਕਦਾਰ ਹੋ। ਕੀ ਇਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ? ਸਿਰਫ ਅਸਥਿਰਤਾ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖਣਾ ਜਾਂ ਸਾਹ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਨਾ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸਾਹ ਅਸਥਾਈ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹੈ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ ਲਾਗੂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ? ਇਹ ਅਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂ ਹੈ।
 
ਵਿਹਾਰਕ ਉਦਾਹਰਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚੋ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭਾਂਡੇ ਦਾ ਡਿੱਗਣਾ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਟੁੱਟਣਾ। ਇਸ ਪ੍ਰਤੀ ਤੁਹਾਡੀ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਕੀ ਹੈ? ਤੁਸੀਂ ਰਾਤ ਦਾ ਖਾਣਾ ਪਕਾ ਰਹੇ ਹੋ ਅਤੇ ਇਹ ਸੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਭਾਵਨਾਤਮਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਨਜਿੱਠਦੇ ਹੋ? ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸਾਡੀ ਤਰੱਕੀ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਜਾਂ ਫੋਨ 'ਤੇ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਹ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਤੁਰੰਤ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ? ਜਾਂ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ? ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਦੇ ਹੋ?

ਇਹ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰਿਕ ਉਪਯੋਗ ਹਨ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾ ਬੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ – ਫੋਨ, ਕੰਪਿਉਟਰ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਕੋਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਤਰੀਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ – ਜੇ ਅਸੀਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਹ ਖੇਤਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਵਿਚੋਂ, ਇਕ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚੀ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੈ। "ਮੈਂ ਹਾਰਿਆ ਇੰਨਸਾਨ ਹਾਂ; ਕੋਈ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ; ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਬਹੁਤ ਬੇਕਾਰ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਹੋਰ" ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਨਾ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੈ। ਜਾਂ ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਕਿ ਜੇ ਖਾਣਾ ਸੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸਾਡੀ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੀ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸੱਭ ਕੁੱਝ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਅਨੁਮਾਨ ਅਤਿਕਥਨੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹਨ।
 
ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ, ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਅਤਿਕਥਨੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਖਰਾਬ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਸਬਵੇਅ ਜਾਂ ਮੈਟਰੋ ਨਾਲ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ ਹੈ: ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਪੌੜੀਆਂ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਉਤਰੇ, ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਤੋਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਨਜਿੱਠ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? ਕੀ ਅਸੀਂ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਦੇ ਹਾਂ? ਪੰਜ ਜਾਂ ਦਸ ਮਿੰਟ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਨਾ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਕੋਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਭੈੜੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਖਰਾਬ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਨਾਖੁਸ਼ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਜਾਂ ਕੀ ਇਹ ਕਰਦਾ ਹੈ?

ਲਾਲਚ ਅਤੇ ਲਗਾਵ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਕੁਝ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਬੇਮਿਸਾਲ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜਾਂ ਇਹ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਬੇਮਿਸਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਅਤਿਕਥਨੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਚੰਗੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਅਤਿਕਥਨੀ ਵਿੱਚ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਡੀਆਂ ਅਤਿਕਥਨੀਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰੇਗਾ, ਪਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ।
 
ਅਜਿਹੇ ਰਵੱਈਏ ਮੁਸ਼ਕਲ ਭਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਕਸਰ ਜੋ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਕਿ ਜਦੋਂ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਕੋਈ ਝਟਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਕੋਈ ਸਾਨੂੰ ਦਰਕਿਰਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਕੁੱਝ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਲਈ ਅਣਸੁਖਾਵਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿਚ ਹਾਂ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਸਾਡੇ ਜਨਮਦਿਨ 'ਤੇ ਕਾਲ ਨਾ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਸਾਡੇ ਉੱਤੇ ਗੁੱਸਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਚੀਕਣਾ ਜਾਂ ਅਜਿਹਾ ਕੁੱਝ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਉਸ ਇਕ ਘਟਨਾ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਪੂਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤਸਵੀਰ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦੇ। ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੰਗ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨਾਲ ਪਛਾਣਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਗੁੱਸਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।

ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲ ਜਾਂ ਕੋਈ ਬੀਮਾਰੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਸੋਚੀਏ, “ਹਾਏ ਵਿਚਾਰਾ ਮੈਂ; ਮੈਂ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੁੱਖ ਝੱਲ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।” ਦੁਬਾਰਾ, ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਤੰਗ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਹੈ। ਇਹ ਵੱਡੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਨਾ ਵੇਖਣ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਇੱਕ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਮਿਸਾਲ ਲਈ, “ਕੋਈ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।” ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਕੈਨ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਕੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਕਦੇ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ? ਸਾਡਾ ਕੁੱਤਾ ਸਾਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ? ਕੋਈ ਵੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਚੰਗਾ ਵਿਵਹਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਾਡੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦਾ ਸੀ? ਇੱਕ ਹੋਰ ਉਦਾਹਰਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ, “ਮੈਂ ਹਾਰਿਆ ਇੰਨਸਾਨ ਹਾਂ।” ਕੀ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ? ਕੀ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਏ? ਅਸੀਂ ਤੁਰਨ ਜਾਂ ਬਾਥਰੂਮ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈਣ ਵਿਚ ਸਫ਼ਲ ਹੋਏ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ਤੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਵਿਚ ਸਫ਼ਲ ਹੋਏ ਹਾਂ।  

ਦੁਬਾਰਾ, ਸਾਡੇ ਅਨੁਮਾਨ ਹਕੀਕਤ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ; ਪਰ ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਮੇਲ ਖਾਣ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡਾ ਸਾਥੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ, ਖਾਸ ਵਿਅਕਤੀ ਹੋਵੇ। ਇਕ ਚੰਗੀ ਉਦਾਹਰਨ ਅੰਟਾਰਕਟਿਕਾ ਵਿਚ ਪੈਂਗੁਇਨ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਲਈ ਉਹ ਸਾਰੇ ਬਿਲਕੁਲ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਪੈਂਗੁਇਨ ਲਈ, ਇਹ ਖਾਸ ਪੈਂਗੁਇਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਅਲੱਗ ਹੈ ਜੋ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਹੈ। ਯਕੀਨਨ, ਪੈਂਗੁਇਨ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ, ਮਨੁੱਖ ਬਿਲਕੁਲ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ; ਪਰ, ਸਾਡੇ ਲਈ, ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸਾਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਅਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਤੁਸੀਂ – ਸਭ ਤੋਂ ਖਾਸ ਵਿਅਕਤੀ ਹੀ – ਕਿ ਸਿਰਫ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰੋ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਅਤਿਕਥਨੀ ਬਹੁਤੀ ਮਦਦਗਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।

ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਅਨੁਮਾਨ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਪਰਿਵਰਤਨ ਹਕੀਕਤ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨਾ, ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਨੂੰ ਨਾ ਵੇਖਣਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਇਤਰਾਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤੇ ਬਗੈਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿਚ ਇਕ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੰਗਤੀ ਹੈ: “ਹਰ ਕੋਈ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਨਾਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ।” ਅਸੀਂ ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ? ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਪੇਸ਼ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲਾਗੂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿੱਚ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। 

ਮਿਸਾਲ ਲਈ, ਸਾਡੇ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਚ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘਿਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਨਾਪਸੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ, ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਖੁਸ਼ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁੱਖੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਾ ਕਰਨ। ਉਹ ਕੋਝਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇਸ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਉਲਝਣ ਵਿੱਚ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ੀ ਮਿਲੇਗੀ। ਦੁਬਾਰਾ, ਇਹ ਗੈਰ-ਨਿਰਣਾਇਕ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵਾਪਿਸ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ਾਂਤੀਦੇਵ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਖੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਸ਼ਟ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਸਾਡੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੋਵੇ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਅਸੀਂ ਨਾਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵੱਲ ਭੱਜਦੇ ਹਾਂ। ਜੇ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਬਹੁਤ ਭਿਆਨਕ ਸੁਆਰਥੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਹਰੇਕ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਤੋਂ ਮੂੰਹ ਫੇਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਉਸ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕੰਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇਵੇਗਾ।
 
ਇਹ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ: ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਸਮੇਂ, ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ, “ਤੁਸੀਂ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ. ਮੇਰੇ ਵਾਂਗ ਤੁਹਾਡੇ ਵੀ ਜਜ਼ਬਾਤ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਨਾਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਪਸੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਤੁਸੀਂ ਨਾਪਸੰਦ ਜਾਂ ਅਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ, ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ।” ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਬੱਸ ਵਿਚ ਜਾਂ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਵਿਚ ਹੋਈਏ ਤਾਂ ਇਹ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਵਿਚ ਫਸੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ। ਦੂਜੇ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਗੁੱਸਾ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚ ਹਨ।
 
ਇੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਮਦਦਗਾਰ ਪੰਗਤੀ ਹੈ: "ਹਰੇਕ ਕਿਸੇ ਨੇ ਬੁੱਧ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ; ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਉਮੀਦ ਕਿਉਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਸਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰੇ?" ਜਾਂ, “ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯਿਸੂ ਨੂੰ ਸਲੀਬ ਦਿੱਤੀ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਲਈ ਕੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ?” ਕੀ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਸਾਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰੇਗਾ? ਇਹ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਜਾਂ ਸਾਨੂੰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਜੋ ਅਸੀਂ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਉਹ ਪੰਗਤੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਸਾਡੀਆਂ ਗੈਰ-ਵਾਜਬ ਉਮੀਦਾਂ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਹਾਰਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਸੋਚ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, “ਮੈਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਹੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਸੁਣਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।” ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਕਿਉਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
 
ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੀ ਨਹੀਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਬਿਹਤਰ ਕਰਨ, ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ, ਵਧੇਰੇ ਇਕਾਗਰਤਾ ਰੱਖਣ ਜਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਹੋਰ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਬਿਹਤਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ, “ਮੈਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਮੇਰੇ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ," ਤਾਂ ਜੋ ਜਦੋਂ ਸਾਡਾ ਸਾਥੀ ਕੰਮ ਤੋਂ ਘਰ ਆਵੇ ਅਤੇ ਅਜਿਹਾ ਲੱਗੇ ਜਿਵੇਂ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਖਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਆ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਹੁਣ ਉਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣ – ਇਹ ਇਕ ਗੈਰ-ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਕਿ ਨਹੀਂ?

ਆਓ ਆਪਾਂ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁੱਝ ਸਮਾਂ ਕੱਢੀਏ ਕਿ ਸਾਡੀਆਂ ਗ਼ੈਰ-ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਉਮੀਦਾਂ ਕਦੋਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਅਸਲੀ ਉਮੀਦਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਵੇਂ ਪਛਾਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? ਕੀ ਅਸੀਂ ਪਛਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ? ਕੀ ਅਸੀਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਦਰਦ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ? ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮੁਸੀਬਤ-ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਹਿਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਪੱਛਮ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਦੇ ਨਿਰਣੇ-ਮੁਖੀ ਫ਼ਲਸਫ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਲਈ, ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਿਰਣਾਇਕ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਪਛਾਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਸਾਡਾ ਨਿਰਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪਣਾ ਖੁੱਦ ਨਿਰਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਉਲਝਣ ਵਿੱਚ ਪੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ; ਪਰ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਜਾਂ ਮਾੜੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਵੈ-ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।
 
ਦੋਵਾਂ ਸੱਚਾਈਆਂ ਵਿਚ ਫਰਕ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜੋ ਸਾਡੇ ਲਈ ਸੱਚ ਜਾਪਦਾ ਹੈ – ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਹਾਂ – ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਗਲਤ ਹੈ। ਇਸ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਕਾਰਨ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਇਸ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਜੇ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ, ਤਾਂ ਬੱਸ ਇਹ ਕਰ ਲਵੋ; ਅਤੇ ਜੇ ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰੋ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਜੇ ਅਸੀਂ ਬਿਹਤਰ ਨੌਕਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਆਸਮਾਨ ਤੋਂ ਇਸ ਦੇ ਉਤਰਨ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਦੁਆਰਾ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਦੇਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਰੁਕਣਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਭਿਆਨਕ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਵਧਾਂਗੇ, ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸੋਚ ਬਹੁਤ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ: ਕੁਝ ਵੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਕਰਨ ਜਾਂ ਬੋਲਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਸੋਚਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਕਿਵੇਂ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ।

ਅਸਲੀਅਤ ਤੋਂ ਅਨੁਮਾਨ ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਕਰਨ ਦਾ ਇਹ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਚਾਰ ਨੇਕ ਸੱਚਾਈਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਰਮ ਪਵਿੱਤਰ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਸਾਨੂੰ ਦੋ ਸਚਾਈਆਂ ਤੋਂ ਚਾਰ ਸਚਾਈਆਂ ਵੱਲ ਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲੀ ਨੇਕ ਸੱਚਾਈ, ਸਾਡੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ, ਦੂਜੀ ਨੇਕ ਸੱਚਾਈ, ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇਹ ਅਨੁਮਾਨ ਹਨ ਅਤੇ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣਪੁਣਾ ਜਾਂ ਗੈਰਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਨੁਮਾਨ ਅਸਲੀਅਤ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ – ਤੀਜੀ ਨੇਕ ਸੱਚਾਈ - ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਅਸਲੀਅਤ – ਚੌਥੀ ਨੇਕ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਪਏਗਾ – ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ ਦੇ ਗੁਬਾਰੇ ਦੀ ਹਵਾ ਕੱਢਣੀ ਪਏਗੀ।
 
ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਬੋਧੀ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਚਾਰ ਨੇਕ ਸਚਾਈਆਂ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਸਨੂੰ ਕੁੱਝ ਕਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਰਤਨਾਂ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਹ ਦੱਸਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿ ਉਹ ਕੀ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦੇਈਏ, ਤਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਉਹ ਸਥਿਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਸਮਝ ਜੋ ਇਸ ਦੁਆਰਾ ਹਾਸਿਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਧਰਮ ਦਾ ਗਹਿਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੀਜੀ ਅਤੇ ਚੌਥੀ ਨੇਕ ਸੱਚਾਈਆਂ ਹਨ। ਬੁੱਧ ਉਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਘ ਉਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ਤੇ ਕੀਤਾ ਹੈ।
 
ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਦੋ ਸੱਚਾਈਆਂ, ਚਾਰ ਸੱਚਾਈਆਂ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਰਤਨ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਲਈ ਬੋਧੀ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬੋਧੀ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਵੰਡਣ ਵਾਲੀ ਰੇਖਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਨਜ਼ਰੀਏ ਲਈ ਪਿਛਲੇ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਰਮ ਪਵਿੱਤਰ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਅਤੀਸ਼ਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸਾਡਾ ਰਵਾਇਤੀ ਸੂਤਰ ਨਜ਼ਰੀਆ ਲਾਮ-ਰਿਮ, ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੱਧਰ ਹਨ। ਇਹ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ, ਬੇਕਾਬੂ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਹਰੇਕ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਢਾਂਚਾ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪੁਨਰ ਜਨਮ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਚਾਰ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੋ ਮਨ ਨੂੰ ਧਰਮ ਵੱਲ ਮੋੜਦੇ ਹਨ ਇਹ ਉਹੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ – ਪੁਨਰ ਜਨਮ। ਪੂਰਾ ਮਾਰਗ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਕਿ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਵਰਗੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਹੈ।
 
ਪੱਛਮੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਨਜ਼ਰੀਏ ਲਈ, ਦੋ ਸੱਚਾਈਆਂ, ਚਾਰ ਸੱਚਾਈਆਂ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਰਤਨ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨਾ ਬਿਹਤਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਸੀਂ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ; ਪਰ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਕੋਈ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਹੋਏਗਾ ਜੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸੰਪੂਰਨ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੈ। ਇਹ ਗੈਰਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮਨ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਅਤੇ ਜੇ ਅਸੀਂ ਗੈਰਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮਨ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ, ਸਾਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਲਾਭ ਦੇਣ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ, ਬੇਕਾਬੂ ਆਵਰਤੀ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਨੂੰ ਚਾਹੁਣ ਵੱਲ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਲਾਮ-ਰੀਮ ਗ੍ਰੇਡਡ ਮਾਰਗ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਸਿਰਫ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਥਿਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਲਾਮ-ਰਿਮ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਬੇਕਾਰ ਹੈ; ਬਲਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ ਇਸ ਅਰਥ ਵਿੱਚ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਧੇਰੇ ਸਥਿਰ ਹੋਵੇਗਾ ਜੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਜਾ ਸਕੀਏ ਜਿੱਥੇ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿੱਬਤੀ ਲੋਕ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਵਿਚ ਦ੍ਰਿੜਤਾ।

ਦੋ ਸੱਚਾਈਆਂ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਅੱਗੇ ਦੀ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਇਹ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਅਤੇ ਹਕੀਕਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅੰਤਰ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਡਾ ਗਲਤ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਅਰੰਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਨਿਰਣਾਇਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, "ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਮਦਦ ਕਰੋਗੇ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ," ਜਾਂ "ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੋਗੇ, ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।“ ਸਾਡੇ ਕੰਮ ਵਿਚ, ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇਸ ਉਮੀਦ ਨਾਲ ਇਕ ਕੰਮ ਸੌਂਪਿਆ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕਰਨਗੇ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ? ਅਸੀਂ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਕੀ ਅਸੀਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਗੁੱਸੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ? ਇਹ ਮੱਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਸਮਾਨ ਅਸਾਈਨਮੈਂਟ ਨਾ ਦਿਓ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਓ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਅਸਲੀਅਤ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠੋ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਉਮੀਦ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਕਰਨਗੇ; ਇਹ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਉਮੀਦਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਪੰਗਤੀ ਕੁਝ ਵੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਨਾ ਕਰੋ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਪਛਾਣਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਬੋਲ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜੋ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਹੈ। ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਉਸ ਮਨ ਦੀ ਦਸ਼ਾ ਹੈ ਜੋ, ਜਦੋਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਨਿਯੰਤਰਣ ਗੁਆਉਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੇ। ਜਦੋਂ ਸਾਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਂਤ ਮਨ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਅਤੇ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸਦਾ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਸਾਨੂੰ ਪਛਤਾਵਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਲਾਲਚੀ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਅੜੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤ ਅਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਹਾਸੋਹੀਣੀ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਕਸਰ, ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੰਗ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅੜੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
 
ਸਾਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਕਦੋਂ ਅਸੀਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜਜ਼ਬਾਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਤੀ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੋਵਾਂਗੇ, ਤਾਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘਬਰਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਅੰਦਰੂਨੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਜਾਂ ਪਕੜ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਸਾਡੀ ਅਗਿਆਨਤਾ, ਸਾਡੀ ਅਣਜਾਣਤਾ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹਾਂ। ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮੂਰਖ ਹਾਂ; ਅਸੀਂ ਅਣਜਾਣ ਹਾਂ ਕਿ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਅਣਜਾਣ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਅਨੁਮਾਨ ਹਕੀਕਤ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ।
 
ਸੱਤ-ਬਿੰਦੂ ਮਨ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਦੱਸਦੀ ਹੈ:

ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ ਇਕ ਚੀਜ਼ 'ਤੇ ਲਗਾਓ, ਸਵੈ-ਪਰਵਾਹ।

ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰਸਤੇ ਲਿਆਉਣਾ ਸਮਝ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ “ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ” ਰਵੱਈਆ ਹੈ: "ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਮੈਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਹੋਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਅਤੇ ਉਮੀਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਇਹ ਉਸੇ ਤਰੀਕੇ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।" ਆਪਣੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਰਵੱਈਏ 'ਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਸਲਾਹ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਹਨ: "ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋਵੇ," ਜਾਂ "ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਸ਼ਾਮ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋਵੇ," ਜਾਂ "ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਤੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰੋ।" ਇਹ "ਮੈਂ, ਮੈਂ, ਮੈਂ" ਤੋਂ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਾਂ ਨਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਬਾਰੇ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚ ਰਹੇ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਦਿਨ ਬਿਤਾਇਆ ਹੋਵੇਗਾ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਨਾਲ ਚਿੰਤਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਸਿਰਫ "ਮੈਂ" ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਕੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਅਸੀਂ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਬੋਧੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਸਵੈ-ਪਰਵਾਹ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸੁਆਰਥੀ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੋਣਾ। ਇਹ ਅਜਿਹਾ ਸੁਝਾਅ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦੇਈਏ, ਬਲਕਿ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨਾ ਰੱਖਣਾ ਜੋ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਪਹੁੰਚ ਹੈ।

ਸਮਝਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ, ਲਾਲਚੀ ਜਾਂ ਲੋੜਵੰਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਉਸਾਰੂ ਸਾਧਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰੋ। ਅਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਧਿਆਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਵੱਈਏ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਾਂ, ਹੈ ਨਾ? ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਗੈਰ-ਵਾਜਬ ਮੰਗਾਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਉਸਾਰੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਡੂੰਘੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰਵੱਈਏ ਨੂੰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਰੋਕ ਹੀ ਲਿਆ ਹੈ; ਪਰ ਇਹ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਧੀਨ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੇ।

ਅਸੀਂ ਨਾਦਾਨ ਨਹੀਂ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣੀਏ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਪਛਾਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਸਾਡੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਹਨ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੇ ਵੀ ਜਜ਼ਬਾਤ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਜਾਂ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਦੂਸਰੇ ਵੀ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਜਾਂ ਅਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਇਹ ਉਹ ਅਹਿਸਾਸ ਹਨ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਧੀਨ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਦੀ ਤੀਜੀ ਪੰਗਤੀ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
 
ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਜੋਂ ਵੇਖਣਾ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ। ਇਹੀ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਅਭਿਆਸ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਇਹ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ਤੇ ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ, ਧੂਪ, ਚੁੱਪ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਰੋਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਸੁੰਦਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੱਦੀ ਤੇ ਬੈਠਣ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।

 
ਇਕ ਵਾਰ ਮੈਂ ਇਕ ਬੋਧੀ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਮੇਰਾ ਇਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪੜ੍ਹਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਲਿਆਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਸੈਸ਼ਨ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਦੋ ਸਾਲ ਦਾ ਬੱਚਾ ਟੀਚਿੰਗ ਰੂਮ ਵਿਚ ਘੁੰਮ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਦੋ ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚੇ ਤੋਂ ਕੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ – ਕਿ ਉਹ ਡੇਢ ਘੰਟੇ ਲਈ ਬਿਲਕੁਲ ਚੁੱਪ ਬੈਠਣਗੇ? ਅਧਿਆਪਕ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕਲਾਸ ਵਿਚ ਲਿਆਉਣਾ ਸੰਪੂਰਨ ਸੀ; ਇਸ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਭੱਜਣਾ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਰੌਲਾ ਪਾਉਣਾ ਇਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਚੁਣੌਤੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਧਿਆਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਹੀ ਅਸਲ ਅਮਲ ਹੈ। ਕੀ ਅਜਿਹਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅਭਿਆਸ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਜਾਂ ਧਿਆਨ ਭੰਗ ਨਾ ਕਰੀਏ? ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਮਾਪੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਪਰ ਕੀ ਅਸੀਂ ਬਾਹਰ ਉੱਚੀ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਸ਼ੋਰ-ਸ਼ਰਾਬੇ ਵਿੱਚ ਅਭਿਆਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਾਂ ਉਦੋਂ ਵੀ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਈਏ?

ਇਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਖੇਤਰ ਬਣਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਸਾਡੀ ਅਗਿਆਨਤਾ, ਅਣਜਾਣਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਅਸਲ ਲੜਾਈ ਦਾ ਮੈਦਾਨ। ਇੱਕ ਬੋਧੀਸੱਤਵ ਦੇ ਰਤਨ ਦੀ ਗਾਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ, ਅਤੀਸ਼ਾ ਇਸ ਨੂੰ ਇੰਨੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ਤੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ:

ਜਦੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਵਾਂ, ਤਾਂ ਮੈਂਨੂੰ ਆਪਣੀ ਬੋਲੀ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਦਿਓ। ਜਦੋਂ ਇਕੱਲੇ ਹੋਵਾਂ, ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਦਿਓ।

ਇਹ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਦੇਖੋ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਸ਼ਬਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਆਵਾਜ਼, ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੇ ਰਵੱਈਏ ਦੀ ਧੁਨ ਵੀ ਹੈ। ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਜਾਂ ਹੰਕਾਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਸ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰੋ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਮਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਕੱਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਜੋ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਉਸ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਓ, ਪੂਰਾ “ਵਿਚਾਰਾ ਮੈਂ, ਕੋਈ ਵੀ ਮੇਰੀ ਕਦਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ” ਸਿੰਡਰੋਮ।
 
ਇਹ ਸੱਤ-ਬਿੰਦੂ ਮਨ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਬਿੰਦੂ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਿੰਨ ਮੁਸ਼ਕਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ: ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ - ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਦੇ ਸਾਧਨ – ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸੁਚੇਤ ਅਭਿਆਸ ਬਾਰੇ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਪੱਛਮੀ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਮੌਜੂਦਾ ਪਲ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੋਈਏ। 'ਸੁਚੇਤਨਾ' ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਅਸੀਂ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਉਹ ਕੂੜਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰੋ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖੋ। ਰੋਜ਼ਮਰਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਹੀ ਅਸਲੀ ਪ੍ਰਥਾ ਹੈ।

ਅਸੀਂ ਗੈਰ-ਸੰਕਲਪਿਕ ਹੋਣ ਅਤੇ ਸੰਕਲਪਿਕ ਨਾ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਇਹ ਸਾਰੀ ਬੋਧੀ ਸਲਾਹ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ। ਉਸਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ? ਬੇਸ਼ਕ, ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਤਕਨੀਕੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ; ਪਰ ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਹਾਰਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵੇਖੀਏ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਕੀ ਟੀਚਾ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਸਾਡਾ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਜਾਂ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨਿਕਲ ਗਏ ਹੋਣ, ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸਥਿਰਤਾ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਹਾਲਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਗੈਰਸਹਾਈ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਾਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿੰਦੂਆਂ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲੇ ਕਦਮ ਵਜੋਂ ਸੋਚਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ; ਪਰ ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਬਣ ਜਾਵੇ। ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗੀ; ਇਹ ਬੱਸ ਇੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਹੋਵੇਗਾ। ਆਟੋਮੈਟਿਕ, ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਲਚਕਦਾਰ ਬਣਦੇ ਹਾਂ।
 
ਇਹੀ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਸੀਂ ਟੀਚਾ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਕੋਈ ਰਹਿਸਮਈ ਅਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੂਰੀ ਡੂੰਘੀ ਗੈਰ-ਸੰਕਲਪਿਕ ਅਵਸਥਾ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਗੈਰ-ਤਕਨੀਕੀ ਢੰਗ ਨਾਲ, ਇਹ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਭਿਆਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੁੱਖ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਹੀ ਸਭ ਕੁਝ ਹੈ।

ਯੋਜਨਾ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਵਿਚ ਲਚਕਦਾਰ ਕਦੋਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ

ਮੈਂ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਲਚਕਦਾਰ ਹਾਂ ਅਤੇ ਹਕੀਕਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਇੰਨਾ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਅਸਲੀਅਤ ਜਾਣਨ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਇਕ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਇਹ ਕਿ ਕਦੋਂ ਹਾਰ ਮੰਨਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਦੋਂ ਕਿਸੇ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਫੜਨਾ ਛੱਡਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਜਾਣਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਕੀ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਹੀਂ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਮਿਸਾਲ ਲਈ, ਮੇਰੀ ਟ੍ਰੇਨ ਨਿਕਲ ਗਈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਭੱਜਿਆ, ਟੈਕਸੀ ਲਈ, ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਟ੍ਰੇਨ ਫੜ ਲਈ। ਅਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਨਿਰਣਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਦੋਂ ਸਾਡੀ ਯੋਜਨਾ ਲਈ ਲੜਨਾ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?          

ਕਿਸੇ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਜਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਕਈ ਕਾਰਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਵੇਖਣਾ ਪਏਗਾ ਕਿ ਕੀ ਵਿਕਲਪ ਹਨ ਅਤੇ ਜੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟੈਕਸੀ ਲੈਣ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਰੇਲ ਫੜਨ ਦੀ ਤੁਹਾਡੀ ਉਦਾਹਰਨ। ਜੇ ਟੈਕਸੀਆਂ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਹਾਰ ਮੰਨਣੀ ਪਏਗੀ। ਜੋ ਕਿ ਵਿਹਾਰਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਨ ਹੈ। ਪਰ ਇਕ ਹੋਰ ਪੱਧਰ 'ਤੇ, ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਕ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਸਾਲ ਇੰਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਅਸੀਂ ਹਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ? ਸਾਨੂੰ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੇ ਅਸੀਂ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਸ ਵਿਚ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਕਿ ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਕੀ ਹੈ। ਕੀ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਬਲੀਅਤਾਂ ਅਤੇ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਤਿਕਥਨੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? ਸਾਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਵੀ ਪੁੱਛਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
 
ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਚੋਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ; ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਘੜਿਆ-ਘੜਾਇਆ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਸਭ ਉੱਤੇ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇ। ਸਾਨੂੰ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ 'ਤੇ ਕੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਤਾਂ ਕੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਕੀ ਵਿਕਲਪ ਹਨ? ਸਾਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫੈਸਲਿਆਂ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਵੱਲ ਬਹੁਤ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਨਜ਼ਰੀਆ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।

ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਜ਼ਬਾਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣਨਾ

ਇਹ ਵੇਖਣਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਨਵਾਂ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਦੁਖੀ ਲੂਪ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਇਹ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੇਰੇ ਅਨੁਮਾਨ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਮੇਰੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਪਿੱਛੇ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਘੱਟ ਮੁੱਲਵਾਨ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ?

ਅਕਸਰ, ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕੀ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਕੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਸਾਡੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਇੰਨੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਨ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਮ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਬਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਭਾਵ ਇਹ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਅਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਕਿ ਇਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਇੰਨੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲਵਾਂਗਾ।
 
ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਗਲਤ ਨਾ ਸਮਝਣਾ। ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਾਂ; ਪਰ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਅਤੇ ਬਦਲਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੀਏ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪਛਾਣੇ ਜਾਈਏ। ਸਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, “ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਦੁਬਾਰਾ ਗੜਬੜ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਉਮੀਦ 'ਤੇ ਖਰਾ ਨਹੀਂ ਉਤਰਿਆ। ਮੈਂ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹਾਂ।” ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੋਚਦੇ ਹੋਏ, ਅਸੀਂ ਮੂਡ ਨਾਲ ਪਛਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਫੜੀ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜੋ ਅਸੀਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹੈ, ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਗੁਜ਼ਰ ਰਹੀ ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਿਵਹਾਰ ਲੰਘ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਲੰਘਣ ਦਿਓ। ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਗੈਰ-ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਉਮੀਦ ਸੀ ਜੋ ਸਾਡੀ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਦੁਖੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਇਹ ਦੁਖ ਲੰਘੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਉਸ ਸੱਟ ਨੂੰ ਇੰਨੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋਵੇ।

ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਤੇ, ਇੱਕ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੱਦਲ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਲੰਘ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਇਕੋ ਇਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਉੱਪਰ ਅਤੇ ਹੇਠਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਵੁਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ, ਠੀਕ ਹੈ, ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਅਸਲੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਸਮੇਂ ਹਾਂ; ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਭਾਵੁਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਯਕੀਨ ਕਰਨ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਕਰੋ ਕਿ ਅਸਲੀਅਤ ਕੀ ਹੈ।
 
ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, "ਮੈਂ ਇਸ ਏਕਾਂਤ ਵਿੱਚ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇੱਥੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਧਿਆਨ ਹਾਸਿਲ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਮੇਰਾ ਮਨ ਹਰੇਕ ਚੀਜ਼ ਵਿਚ ਭਟਕਦਾ ਰਿਹਾ।" ਠੀਕ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਗ਼ੈਰ-ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਉਮੀਦ ਸੀ। ਬੇਸ਼ਕ, ਮਨ ਭਟਕੇਗਾ ਅਤੇ, ਬੇਸ਼ਕ, ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਮੀਦ ਘੱਟ ਕਰੋ ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੁਹਿਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, “ਮੈਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਇਹ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪਏਗੀ।”

ਨਾਲ ਹੀ, ਜੇ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਹੋਈਏ, ਤਾਂ ਉਸ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਅਰਥ ਵਿਚ, ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਹੋਣਾ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਗੱਲ ਹੈ। ਆਖਰਕਾਰ, ਕੁਝ ਲੋਕ ਹਨ ਜੋ ਬਹੁਤ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸੱਚਮੁੱਚ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਵਿਅਕਤੀ ਹੋ, ਤਾਂ ਕੁਝ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲਾਗੂ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਹ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਵਾਪਰੇਗਾ। 

ਆਪਣੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੰਮ ਕਰਨਾ

ਅਸੀਂ ਇਹ ਸਾਰੀ ਸਿਖਲਾਈ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲੈਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਕਦੋਂ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਦਮ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣਗੀਆਂ?

ਇਹ ਉਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸਾਰੂ ਜਾਂ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਬਾਰ ਜਾਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ, ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬੀ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਘੁੰਮਣਾ ਉਸਾਰੂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇੱਕ ਬੋਧੀਸੱਤਵ ਉਥੇ ਮੌਜੂਦ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਨਰਕ ਵਿੱਚ ਜਾਵੇਗਾ, ਪਰ ਇਹ ਸਾਡੇ ਵਰਗੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਥੋੜਾ ਸਖਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੁਝ ਉਸਾਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੜਕ 'ਤੇ ਬੇਘਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਆਲੂ ਸ਼ਬਦ ਕਹਿਣਾ, ਕੁਝ ਵੱਖਰਾ ਅਨੁਭਵ ਹੈ।
 
ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਵੱਖਰੇਵਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਉਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਕਿੰਨੀ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਕੁਝ ਨੌਜਵਾਨ ਸ਼ਾਇਦ ਕਲੱਬ ਜਾ ਕੇ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਟੈਕਨੋ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਨੱਚ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੀ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਕੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ? ਇਹ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਨਿਰਣਾਇਕ ਰਵੱਈਏ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਨੱਚੇ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਤੋਂ ਬੋਲ਼ੇ ਹੋਏ ਬਗੈਰ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੋਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਸਾਡੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਡੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣਾ ਉਸਾਰੂ ਅਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਉਦਾਰਤਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੇਗਾ।

ਬਰਲਿਨ ਵਿੱਚ, ਮੇਰੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਚਰਚਾ ਕਲਾਸ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਦੋਸਤ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਕਲਾਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਧਰਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਲਾਸ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਇਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਸਮਝਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਚੰਗੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਅਰਥ ਵਿਚ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਝਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਨੁਕਤਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਕੰਮ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਦੋਸਤੀ ਕੀਤੀ ਜੋ ਬਹੁਤ ਮੋਟਾ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਕੁਝ ਅਜੀਬ ਚੀਜ਼ ਸੀ ਅਤੇ ਜੋ ਆਕਰਸ਼ਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਇਹ ਵੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਅਜਿਹਾ ਮਨੁੱਖ ਸੀ ਜੋ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਪਸੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾਪਸੰਦ ਜਾਂ ਅਣਗੌਲਿਆ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮਹਾਨ ਦੋਸਤ, ਇੱਕ ਰਤਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਉਦਾਹਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਕਰਨ ਯੋਗ ਹਨ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਆਮ ਸੀਮਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਦਮਾਂ ਵਿਚ ਕਰੋ ਜੋ ਸੰਭਵ ਹਨ ਅਤੇ ਗੈਰਪਹੁੰਚਯੋਗ ਨਹੀਂ।

ਇਕ ਹੋਰ ਦੋਸਤ ਅਤਿਅੰਤ ਸੀਮਾ ਤੱਕ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਹਰ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਆਰਾਮ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ ਉਹ ਪਾਰਕ ਵਿਚ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਵੇਚਣ ਵਾਲੀਆਂ ਜੰਕੀਆਂ ਨਾਲ ਘੁੰਮੇਗਾ। ਉਸਨੇ ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ ਬੇਚੈਨੀ ਭਰਿਆ ਸੀ। ਮੈਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦਾ। ਇਹ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਭਗ ਮਰਦ ਕਿਸਮ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੈ।
 
ਇਹ ਦਿਲਚਸਪ ਸਵਾਲ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਿਵੇਂ ਜਾਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਅਸਲ ਅਰਥ ਕੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੋਚਣ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਅਨੁਮਾਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ? ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਖੇਤਰ ਕੀ ਹੈ? ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਕੀ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ?

ਇਸ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਇਕ ਚੀਜ਼ 'ਤੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਣਾ ਹੈ: ਸਵੈ-ਕਦਰ ਕਰਨਾ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਜਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨਾਲ ਅਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ "ਮੈਂ, ਮੈਂ, ਮੈਂ" ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ, ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, “ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ,” ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਦੂਜਿਆਂ ਵਿਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਣ ਅਤੇ ਇਹ ਵੇਖਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖ ਹਾਂ।

ਇਹ ਕੁਝ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਅਸੂਲ ਹਨ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਇੰਨੇ ਸੁਆਰਥੀ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਰਹਿਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਵਧੇਰੇ ਖੁਸ਼ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਜੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਦੂਸਰੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਚ ਸੁਹਿਰਦ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੁਸ਼ ਹੋਵਾਂਗੇ, ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ਤੇ ਦੂਸਰਾ ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਖੁਸ਼ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੇ ਸਾਡੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੁਚੇਤਨਾ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਸਲਾਹ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੁਆਰਥੀ ਹੋ ਰਹੇ ਹੋਈਏ ਜਾਂ ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋਈਏ। ਦੂਸਰਾ ਵਿਅਕਤੀ, ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਰੁੱਝਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜੋ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਉਹ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਕੀ ਦੂਸਰਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੱਚਮੁੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਨਹੀਂ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸਾਨੂੰ ਧਰਮ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।