بدھ مت اتے اسلام وچکار دھرم یُدھ

بدھ مت اندر فوج دا تصور

شکیامونی مہاتما بدھ ہندوستان دی اک جنگجو ذات وچ جمیا سی اتے اوہ روح دے سفر نوں بیان کرن لئی اکثر فوج دیاں مثالاں دیندا سی۔ اوہ اک 'وڈا فاتح' سی جس نے بدی دیاں طاقتاں جِویں بے سُرتائی، پلیکھے، پریشان کرن والے جذبے، اتے اختیاروں باہر کرمائی سبھاو اوپر قابو پایا۔ اٹھویں صدی عیسوی دا بھارتی بدھ متی گورو شانتی دیو 'بودھی ستوا سبھاو نوں اپنانا' اندر تھاں تھاں تے جنگ دیاں مثالاں دیندا اے: اصل دشمن جنہاں نوں شکست دین دی لوڑ اے اوہ پریشان کرن والے جذبے تے سبھاو اے جو من دے اندر لُکے ہوندے نیں۔ تبتی لوک سنسکرت دے شبد 'ارہت' دا ترجمہ اک مکت ہستی، 'دشمن نوں تباہ کرن والا'، اجیہا جس نے اندرلے ویری تباہ کر چھڈے ہون، کردے نیں۔ ایہناں مثالاں توں ایہ پتہ لگدا اے کہ بدھ مت اندر "دھرم یُدھ" دا مطلب نرا وچل واہی روحانی معاملہ اے۔ پر 'کل چکر تنتر' اک باہرلے پرت بارے وی دَسدا اے۔

شمبھالا دا فرضی قصہ

روائت دے انوسار، مہاتما بدھ نے ۸۸۰ قبل مسیح وچ آندھرا، دکھنی بھارت وچ شمبھالا دے پروہنے بادشاہ سُچندر اتے اوس دے نوکر چاکراں نوں 'کل چکر تنتر' دی شکشا دتی۔ بادشاہ سُچندر ایہ شکشا اپنے نال اُتردھرتی لے گیا جتھے ایہ اج تیکر پئی پھلدی پُھلدی اے۔ سُچندر دے بادشاہواں دیاں ست پیڑھیاں مغروں، ۱۷۶ قبل مسیح وچ، بادشاہ منجوشری یاشاس نے شمبھالا دے دھرمی آگوواں نوں، اتے اُچیچ برہمن گیانیاں نوں، اکٹھا کیتا تاں جے اوہناں نوں پیشین گوئیاں اتے خبرداری دتی جاوے۔ اٹھ سو ورہیاں مغروں، یعنی ۶۲۴ صدی عیسوی وچ، مکہ وچ اک غیر ہند یورپی دھرم جنم لوے دا۔ برہمناں اندر ایکتا نہ ہون پاروں اتے اپنے ویداں دے حکماں نوں چنگی طراں نہ منن پاروں کئی لوکیں آون والے سمے وچ، اوس دھرم دے آگوواں دے دھاڑے دے ڈر مارے، اوس دھرم نوں قبول کر لین دے۔ ایس خطرے نوں ٹالن لئی منجوشری یاشاس نے شمبھالا دے وسنیکاں نوں، کل چکر دی شکتی دے کے، اک اکلی "وجرا-جاتی" ہیٹھ اکٹھا کیتا۔ انج کرن نال بادشاہ پہلا 'کالکی' بن گیا- ایس ذات دا آگو۔ فیر اوس نے 'مختصر کل چکر تنتر' بنایا جو اج وی دستیاب ہے۔

غیر ہند-یورپی دھاڑو

اسلام دا جنم ۶۲۲ صدی عیسوی وچ ہویا، جو کہ کل چکر دی دسی ہوئی تاریخ توں دو ورہے پہلاں دی گل اے، اتے چوکھے عالم غیر ہند-یورپی دھرم ایس نوں ہی سمجھدے نیں۔ ہور تھاواں تے کل چکر وچ ایس دھرم دا ذکر جس وچ اوس دھرم دے رب دا نام لے کے جانوراں نوں ذبح کرنا، ختنے، سوانیاں دا پردہ، اتے ایس دے مقدس مقام ول منہ کر کے پنج وقت نماز پڑھنا اوہناں دی گل نوں پکا کردے نیں۔

غیر ہند-یورپی لئی ایتھے سنسکرت دا شبد 'ملیچھ' (تبتی۔ لالو) اے، جس دا مطلب اے اجیہا شخص جو کسے غیر سنسکرتی بھاشا وچ پلے نہ پین والی گل کرے۔ ہندو اتے بودھی دوہناں نے ایس نوں اُتری بھارت دے سارے بدیسی دھاڑواں لئی ورتیا اے، مقدونیہ اتے یونان دے لوکاں لئی سکندر اعظم دے ویلے توں۔ دوجا وڈا سنسکرتی شبد 'طائی' اے، جو عرباں لئی فارسی وچ استعمال ہوندا اے، مثلاً ستویں صدی عیسوی دے وچکار ایران اوپر حملہ کرن والے عرباں دے حوالے نال۔

غیر ہند-یورپی دھاڑواں دی کل چکر دے انوسار ہور پرچول توں پتہ لگدا اے کہ ایہ بیان شائد ملتان دے اٹھویں صدی دے اخیر دے اسماعیلیاں اوپر مبنی سان، جس وچ اٹھویں صدی دے اخیر دے مانی مسلماناں دے کُجھ اچار وہار وی رلت سان۔ ملتان دے اسمٰعیلی، جو کہ مصر دے فاطمی اسمٰعیلیاں دے چاکر دے طور تے بغداد وچ عباسی سُنّیاں نوں اتے اوہناں دے پوربی افغانستان وچ غزنوی سُنّی ساتھیاں نوں اسلامی راج اوپر قبضہ کرن لئی پئے للکاردے سان۔

اخیرلی وڈی جنگ دی پیشین گوئی

پہلے کالکی نے ایہ وی پیشین گوئی کیتی کہ غیر ہند-یورپی دھرم دے منن والے اک دن بھارت اوپر راج کرن دے۔ ۲۴۲۴ عیسوی صدی وچ اوہناں دا بادشاہ اوہناں دی راجدھانی دلی توں شمبھالا نوں فتح کرن دی کوشش کرے دا۔ اوس ویلے پنجیواں کالکی، رادرا چکرن، بھارت اوپر دھاڑا مارے دا اتے اک وڈی جنگ وچ غیر ہند-یورپیاں نوں شکست دے دا۔ اوس دی فتح نال 'کالی یُگ' مُک جاوے دا – "جھگڑیاں دا یُگ"، جس اندر دھرم دا زور گھٹ جاوے دا۔ اوس مغروں اک نواں سنہری یُگ آوے دا جس وچ دھرم دی شکشا نوں وی ودھا ملے دا، اُچیچ کل چکر دی شکشا۔

یُدھ دے علامتی معنے

'کل چکر تنتر' دے مختصر روپ وچ منجوشری یاشاس دا کہنا اے کہ غیر ہند-یورپی لوکاں نال جنگ کوئی سچ مچ دی جنگ نئیں کیوں جے اصل لڑائی تے شریر دے اندر اے۔ پندھرویں صدی عیسوی دا گیلوگ مبصّر ایس گل نوں کھول کے انج بیان کردا اے کہ منجوشری یاشاس دے کہن دا ایہ مطلب نئیں کہ غیر ہند-یورپی دھرم دے منن والیاں نوں مارن دی تحریک چلائی جاۓ۔ پہلے کالکی دے تفصیلی جنگ دے بیان دا مقصد، اندرلی جنگ جو کہ خالی پن دی خوشی نال بھری سُرتائی دی بے سرتائی اتے تباہ کُن دشا دے خلاف اے، اک مثال پیش کرنا اے۔

منجوشری یاشاس لُکی ہوئی علامتاں دی صاف ویروا دیندا اے۔ رادراچکرن "ورجا-من" اے، یعنی نرول من۔ شمبھالا توں مراد مہان خوشی دی اوہ دشا ہے جس اندر ورجا-من وسدا اے۔ کالکی ہون دا مطلب اے کہ ورجا-من ڈوہنگی سُرتائی دی سچی پدھر اوپر اے، یعنی اوس وچ اکو سمے اندر خالی پن اتے خوشی دی پنگرتا ہے۔ رادراچکرن دے دو جرنیل، رُدرا اتے ہنومان، اصل وچ ڈوہنگی سُرتائی دے دو پرت نیں، پراتی کبھوداس اتے شرواک دے۔ بارہ ہندو دیوتا جیہڑے جنگ جِتن وچ سہائتا کردے نیں اوہ دھرواس اپراجن دے بارہ جوڑ اتے ہر دہاڑی دے بارہ کرمائی ساہواں اندر تبدیلی نوں ظاہر کردے نیں۔ ایہ جوڑ اتے تبدیلیاں دونویں اوس تانے بانے نوں بیان کردے نیں جو سمسار نوں ودھا دیندا اے۔ رادراچکرن دی فوج دے چار دستے چار نرول اتے انجانچ سبھاو – پیار، درد مندی، خوشی، اتے برابری نوں ظاہر کردے نیں۔ غیر ہند- یورپی لشکر جنہاں نوں رادراچکرن اتے اوس دی فوج شکست دیندے نیں ایہ منفی کرمائی طاقتاں والے من نیں، جنہاں اندر نفرت، کپٹ، نموشی اتے پکھ پایا جاوندا اے۔

سکھان پڑھان دا بودھی طریقہ

لکھتاں اندر اِک سچ مچ دے دھرمی یُدھ دی ذمہ واری توں دستبرداری دے باوجود، ایتھے ایہ کہنا کہ اسلام اک ظُلمی دھرم اے جس اندر نفرت، کپٹ، اتے تباہ کُن سبھاو پایا جاوندا اے، ایس نوں ایس گل دے ثبوت دے طور تے ورتیا جا سکدا اے کہ بدھ مت اسلام دا دشمن اے۔ بھاویں بیتے سمے وچ کجھ بودھی لوک ایس طراں دا پکھ رکھدے سان، اتے اجوکے سمے وچ وی کجھ بودھی ایس طراں دا وچار رکھدے نیں، پر سکھائی پڑھائی دے اک مہایان بودھی طریقے دے انوسار تُسی کجھ انتر نتیجہ وی کڈ سکدے او۔

مثلاً، مہایان لکھتاں کجھ وچار دیندیاں نیں جو ہنایان بدھ مت نوں بیان کردے نیں، جِویں ہوراں دی پرواہ کرن بغیر اپنی ہی مُکتی لئی جتن کرنا۔ اخیر، ہنایان پجاریاں دا گون اپنی مُکتی اے، نہ کہ سب نوں فائدہ پوہنچان لئی روشن ضمیری حاصل کرنا۔ بھاویں ایس طراں دے ہنایان بیان دا نتیجہ پکھ ہے، پر ہنایان اکھ دھرائی جِویں تھرواد دی ان پکھ پرچول توں پتہ لگدا اے کہ پیار اتے درد مندی اوپر سمادھ دا وڈا ہتھ اے۔ ایس توں ایہ نتیجہ وی کڈیا جا سکدا اے کہ مہایان ہنایان دی اصل شکشا بارے سُدھ نئیں سی رکھدا۔ یا ایس توں ایہ پتہ لگدا اے کہ مہایان ایتھے بودھی منطق دا اوہ ول ورت رہیا اے جس دے انوسار معاملیاں دے بے تُکے نتیجے نکلدے نیں تاں جے عام لوک ات اکھ دھرائیاں توں بچ رہن۔ ایس 'پراسنگیک' ول دا مقصد پجاریاں نوں ات خود غرضی توں بچانا اے۔

ایہو ہی پرچول مہایان دی میانے یُگ دے ہندو اتے جین مت دے فلسفیاں اوپر لاگو ہوندی اے۔ ایہ تبتی بودھی دھرماں دے اک دوجے بارے سوچاں اوپر اتے دیسی تبتی بان دھرم دے وچاراں اوپر وی لاگو ہوندی اے۔ ایہناں وچوں کوئی بیان وی صحیح گل نئیں دَسدا۔ ہر کوئی ودھا چڑھا کے بیان کردا اے اتے کوئی گل ثابت کرن لئی دوجیاں دی گل نوں مروڑ تروڑ کے بیان کردا اے۔

تاریخ اتے پیشین گوئیاں وچکار سانگھے

ایہ گل اسلام دے ظلم اتے خطرے بارے کل چکر دی پیشین گوئیاں بارے وی سچ اے۔ کل چکر دی شکشا بھارت وچ دسویں صدی دے اخیر اتے گیارھویں صدی دے شروع وچ سامنے آئی، اودوں مسلمان فوجاں نے کئی بودھی علاقیاں تے حملہ کیتا۔ کئی بودھی اتے ہندو اپنی خوشی نال مسلمان ہو گئے تاں جے اوہناں نوں جزیہ نہ دینا پوے۔ گل نوں ودھا کے بیان کرن دا کجھ کارن سی۔ بودھی عالم بھاویں ایہ آکھن کہ اسلام دے روحانی خطرے نوں وکھان لئی پرسانگک طریقہ ودیہ سی پر اسی ایہ کہہ سکنے آں کہ ایس وچ ہوشیاری اتے سمجھداری دا گھاٹا سی، اُچیچ اجوکے سمے وچ۔

کیدروبجے ایہ وی دسدا اے کہ شمبھالا اتے غیر ہند-یورپی لوکاں وچکار پیشین گوئی کیتی گئی جنگ آون والے سمے وچ اک تاریخی سچائی نوں سامنے رکھدیاں چھڑی اک مثال ہی نئیں۔ جے انج ہوندا، تے فیر جدوں 'کل چکر تنتر' اندرلیاں مثالاں تاریاں اتے تارے منڈل لئی استعمال کردا اے، تے اوس دا بے تکا نتیجہ ایہ نکلے دا کہ اسمانی تارے ایویں مثال دے طور تے ہوندے نیں اتے ایہناں دا کوئی اصلی وجود نئیں۔ کیدروبجے کل چکر دی ہور پیشین گوئی بارے احتیاط ورتن اتے ایس نوں سچ نہ جانن نوں آکھدا اے جس دے انوسار غیر ہند- یورپی دھرم پورے بارہ بر اعظماں اوپر کھلر جاوے دا اتے رادراچکرن شکشا ایس اوپر وی فتح پا لے دی۔ ایہ پیشین گوئی نری اُچیچ غیر ہند- یورپی لوکاں بارے ہی نئیں جنہاں دا پہلاں ذکر ہوئیا اے، اتے نہ ہی اوہناں دے دھرم عقیدے یا عبادت بارےوے۔ ایتھے 'ملیچھ' توں مراد صرف اوہ دھرم اتے عقیدے نیں جو مہاتما بدھ دی دتی ہوئی شکشا نال ٹکراندے نیں۔

سو، پیشین گوئی ایہ وے کہ روحانی عبادت دیاں دشمن طاقتاں – نہ کہ اُچیچ مسلمان فوج – مستقبل وچ دھاڑا مارن دیاں، اتے اوہناں دے خلاف اک باہرلا "دھرم یُدھ" ضروری ہووے دا۔ یعنی اندرلا سنیہا ایہ ہے کہ جے شانتی دے ول فیل ہو جاون اتے دھرم یُدھ لازم ہووے، تے ایس جتن دی بنیاد ہمیش بدھ مت دے درد مندی اتے سچ دی ڈوہنگی سرتائی دے اصولاں اوپر ہونی چاہیدی اے۔ ایہ گل سچ ہے ایس حقیقت دے باوجود کہ جدوں تُسی فوجیاں نوں تربیت دے رہے ہووو جو کہ بودھی ستوا نئیں تے ایس اوپر عمل ڈاڈھا اوکھا اے۔ پر فیر وی، جے جنگ دی بنیاد غیر ہند- یورپی اصول یعنی نفرت، کپٹ، نموشی، اتے پکھ ہووے، تے آون والیاں پیڑھیاں نوں اوہناں دے وڈے وڈیرے اتے غیر ہند- یورپی لوکاں وچ کوئی فرق نئیں دِسے دا۔ تے اوہ آسانی نال غیر ہند- یورپی طریقے اپنا لین دے۔

جہاد دا اسلامی نظریہ

کیا حملہ آور دا اک ول جہاد دا اسلامی نظریہ اے؟ جے انج اے تے، کیا کل چکر جہاد دی صحیح تصویر کھچدا اے، یا کیا ایہ کسے ات حدل دَشا توں بچن لئی شمبھالا اوپر غیر ہند- یورپی لوکاں دے حملے نوں استعمال کر رہیا اے؟ دھرماں وچکار پلیکھے توں بچن لئی، ایہناں سوالاں دی پرچول ضروری اے۔

عربی دے شبد 'جہاد' دا مطلب ہے اجیہا جتن جو کوئی شخص دکھ اتے مصیبتاں نوں جھلن لئی کردا ہے، جِویں رمضان، روزیاں دا متبرک مہینہ، وچ بھُک تریہ دے خلاف جتن۔ جیہڑے ایہ جتن کردے نیں اوہ 'مجاہدین' اکھواندے نیں۔ ایس توں بدھ مت اندر صبر دی شکشا یاد آوندی اے جو بودھی ستوا روشن ضمیری پاون لئی مصیبتاں جھلن لئی استعمال کردے نیں۔

اسلام وچ سُنّی فرقہ جہاد نوں پنج قسماں وچ ونڈدا اے:

1. فوجی جہاد کسے دھاڑو دے خلاف جنگ اے جو اسلام نوں نقصان پوہنچانا چاہندا اے۔ ایس دا مطلب لوکاں نوں زبردستی مسلمان کرن لئی حملہ کرنا نئیں۔
2. مال دولت دا جہاد ایہ وے کہ غریباں اتے حاجتمنداں دی روپے پیسے نال رکشا کیتی جاوے۔
3. کم دا جہاد اپنے اتے اپنے بال بچے لئی حق حلال دی کمائی کرنا اے۔
4. درس دے جہاد دا مطلب علم حاصل کرنا اے۔
5. اپنی ذات دے خلاف جہاد دا مطلب لوچ اتے سوچ اوپر قابو پاون لئی وچل واہی جنگ اے جس توں اسلام منع کردا اے۔

اسلام دا شیعہ فرقہ پہلی قسم دے جہاد اوپر زور دیندا اے، کہ اسلامی ریاست اوپر حملہ اسلامی دھرم اوپر حملے دے برابر اے۔ کئی شیعہ لوک پنجویں قسم دے جہاد نوں وی مندے نیں، وچل واہی روحانی جہاد۔

بدھ مت اتے اسلام وچکار سانجھیاں گلاں

کل چکر دا شمبھالا دی فرضی جنگ دا بیان اتے اسلام دی جہاد بارے گل بات وچکار بڑا سانجھ اے۔ بدھ مت اتے اسلام دے دھرمی یُدھ دونویں باہرلی طاقتاں دے جارحانہ دھاڑے توں بچاؤ دے ول نیں، اتے کدے وی لوکاں نوں دھکے زوری دھرم بدلی کرن لئی مجبور کرن دی مہم نئیں ہوندی۔ دوہناں اندر اندرلی روحانی پدھر موجود اے، جس دا مطلب بھیڑے وچار اتے تباہ کرن والے جذبیاں نال جنگ اے۔ ایہ دونویں لڑائیاں سُو سنسکار دی بنیاد اوپر لڑیاں جاندیاں نیں، پکھ اتے نفرت دی بنیاد اوپر نئیں۔ تے انج، شمبھالا اوپر غیر ہند- یورپی لوکاں دے دھاڑے نوں اِک بوہت مندی شے جان کے، کل چکر لکھتاں در اصل جہاد دے نظرئیے نوں پراسانگک طریقے دے انوسار غلط بیان کر رہیاں نیں جس دا مقصد ایس نوں ایس دے منطقی اخیر تیکر اپڑانا اے تاں جے اک اجیہی دَشا دا وکھالا کیتا جاوے جس توں بچنا ضروری اے۔

نالے ہور ایہ وے کہ جس طراں بوہت سارے نیتاں نے طاقت تے دولت لئی جہاد نوں غلط ول نال ورتیا اے، ایہو ہی شے شمبھالا اتے ایس دی بدیسی نقصان دہ طاقتاں دے خلاف جنگ دے بیان بارے وی سچ اے۔ اگوان ڈورجیو جو کہ تیرھویں دلائی لاما دا اُنہویں صدی دے اخیر وچ روسی بریات منگول چھوٹا استاد سی ، نے ایہ دعویٰ کیتا کہ روس شمبھالا سی اتے زار کالکی سی۔ ایس طراں اوس نے تیرھویں دلائی لاما نوں "ملیچھ" برطانیہ دے خلاف وسطی ایشیا اوپر قبضہ کرن لئی روس نال رلان دی کوشش کیتی۔

منگول ہمیش توں شمبھالا دے بادشاہ سچندر اتے چنگیز خان نوں وجراپانی دے اوتار مندے نیں۔ تے ایس پاروں، شمبھالا لئی لڑن دا مطلب چنگیز خان اتے منگولیا دی شان لئی لڑنا اے۔ ایس لئی سوکھے باتُر – جو کہ ۱۹۲۱ دے منگول اشتراکی انقلاب جو کہ چِٹے روسی اتے جاپانیاں دے پِٹھو نواب وان اُنگرن-سٹرنبرگ دی ڈاڈھی ظالم سرکار دے خلاف سی – دے نیتا نے اپنی فوجاں نوں کل چکر دے کالی یُگ نوں مُکاون دے بیان نال اُکسایا۔ اوس نے اوہناں نوں شمبھالا دے بادشاہ دے سپاہیاں دے روپ وچ پُنر جنم دا وعدہ کیتا، جد کہ کل چکر لکھتاں اندر ایہو جئی کسے گل دا بیان نئیں۔ ۱۹۳۰ دے دھاکے وچ منگولیا اوپر جاپان دے قبضے ویلے، جاپانی سرداراں نے وی منگول لوکاں دی وفاداری اتے فوجی سہائتا لئی ایہ پرچار کیتا کہ جاپان اصل وچ شمبھالا اے۔

جس طراں بدھ مت وچ نقص کڈن والے کل چکر دی باہرلی پدھر دی روحانی جنگ دے بھیڑے کماں اوپر چوکھی توجہ دیندے نیں اتے اندرلی پدھر اوپر دھیان نئیں کردے، تے ایہ گل بدھ مت نال زیادتی اے؛ تے اسلام دے جہاد وچ نقص کڈن والیاں دا معاملہ وی انج ہی اے۔ بدھ مت دے تنتراں وچ روحانی گورو بارے ودیا ایتھے فائدہ مند ہو سکدی اے۔ لگ بھگ ہر روحانی گورو اندر کجھ گُن ہوندے نیں اتے کجھ کمزوریاں۔ بھاویں کسے چیلے نوں گورو دیاں کمزوریاں توں منکر نئیں ہونا چاہیدا پر، اوہناں اوپر بوہتا سوچن توں نرا غصہ ملے دا اتے چیلا نراش ہووے دا۔ ایس دی تھاں جے چیلا گورو دے گناں اوپر گوہ کرے، تے ایس توں اوس نوں روحانی راہ اوپر چلن دی اکساوٹ ملے دی۔

ایہو ہی گل اسی بدھ مت اتے اسلام دی دھرم یدھ اوپر شکشا بارے کہہ سکنے آں۔ دوہناں دھرماں اندر ایس شکشا دا غلط ورتا ہویا اے جدوں وی دھرمی پوجا نوں تباہ کرن والی طاقتاں توں خطرہ لگا اے۔ ایس بھیڑے سبھاو توں منکر ہون یا ایس اوپر سمے ضائع کرن نالوں سانوں ایس توں اکساوٹ پاون لئی دوہناں دھرماں وچ اندرلے دھرمی یُدھ اوپر گوہ کرنا چاہیدا اے۔