Buddyzm a islam: inne metody, wspólny cel

W wielu regionach w Azji krzyżują się buddyjskie i islamskie światy. Chociaż muszą żyć razem, ich relacje nie zawsze są bardzo pokojowe. Niemniej jednak obie grupy mają wspólne problemy, takie jak wyniszczenie środowiska naturalnego, zanieczyszczenie i globalne ocieplenie. Buddyzm i islam oferują różne strategie motywowania ludzi do radzenia sobie z tymi problemami w inteligentny, współczujący sposób. Wraz z większą wiedzą o swych metodach i o sobie nawzajem przychodzi więcej zrozumienia i wzajemnego szacunku. W rezultacie obie grupy będą mogły lepiej i bardziej harmonijnie ze sobą współpracować, stawiając czoła wyzwaniom współczesnego życia.

Pochodzenie przyczyny i skutku

Islam

Islam jest religią teistyczną. Bóg stworzył wszechświat, w tym porządek we wszechświecie, jak również prawa przyczyny i skutku.

Buddyzm

Buddyzm jest nieteistyczny, co nie oznacza, że jest ateistyczny – że nie uznaje istnienia Boga – nie akceptuje po prostu stworzenia [świata przez Boga]. Wszystko wydarza się z powodu przyczyny i skutku – zarówno w sferze materialnej, jak i w odniesieniu do indywidualnego oraz grupowego doświadczenia – bez początku i bez końca. Nikt nie stworzył przyczyny i skutku; tak po prostu jest.

Wniosek

Oba systemy akceptują przyczynę i skutek, a zatem zgadzają się, że podejście do rozwiązywania globalnych problemów polega na wykrywaniu i usuwaniu lub przynajmniej zmniejszaniu ich przyczyn.

Związek między przyczyną a skutkiem

Islam

Fakt, że zespół przyczyn prowadzi do zespołu skutków nazywa się „przeznaczeniem”. Ów związek między przyczynami i skutkami został stworzony przez Boga i to „wola Boża” sprawia, że przyczyny powodują powstawanie skutków.

Buddyzm

Związek między zespołem przyczyn a zespołem skutków wydarza się po prostu z powodu zależnego powstawania; nikt go nie stworzył. Innymi słowy, ani przyczyny, ani skutki nie mają niezależnego, samoistnego istnienia jako przyczyny lub skutki. Coś może być przyczyną jedynie w zależności od istnienia czegoś innego będącego jej skutkiem.

Wniosek

Oba systemy zgadzają się, że przyczyna i skutek wynikają z określonych praw i że nic nie dzieje się przypadkowo, bez przyczyny. We wszechświecie panuje porządek. Dlatego obie strony zgadzają się, że jeśli podejmie się odpowiednie kroki, by poradzić sobie z globalnymi problemami, można będzie je rozwiązać.

Wolna wola i wybór

Islam

Bóg stworzył ludzkość z intelektem. Intelekt to zdolność myślenia, a zwłaszcza racjonalnego i logicznego myślenia. Jedną z cech intelektu jest wolna wola, co oznacza zdolność i moc dokonywania wyborów, np. wyboru czy korzystać z płóciennej torby wielokrotnego użytku do noszenia zakupów, czy brać jednorazowe, plastikowe torebki, jakie dają w sklepach. Na poziomie krajowym mamy wolną wolę, by dokonywać wyboru, czy zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych, a jeśli tak, to o ile.

W obliczu takich wyborów, cokolwiek postanowimy, będzie prowadzić do nieuniknionego skutku zgodnie z wolą Boga. W tym sensie skutek jest z góry określony zgodnie z prawami przyczynowości, które stworzył Bóg, ale sam wybór nie jest z góry określony. W tym sensie mamy wolną wolę.

Buddyzm

Pośród czynników umysłu pozwalających nam mieć pewność co do kierunku działania znajduje się rozróżniająca świadomość. Skupia się ona na możliwych wyborach i rozróżnia mocne strony każdego oraz ich słabości, a także zarówno ich dobre właściwości i zalety, jak również ich wady i niedostatki. W oparciu o naszą zdolność rozróżniania podejmujemy decyzję jakiego wyboru dokonać.

Z innego punktu widzenia ów czynnik umysłu zwany jest inteligentną świadomością. Zdecydowanie rozróżnia on, czy coś jest prawidłowe czy nieprawidłowe, konstruktywne czy destrukcyjne, pomocne czy szkodliwe itp. Inteligencja ta może podejmować właściwe lub niewłaściwe decyzje. Opierając się o rozróżnianie, czy dla środowiska lepsze jest noszenie zakupów w płóciennych torbach wielokrotnego użytku, czy w jednorazowych plastikowych torebkach, dokonujemy wyboru, które z nich używać. To samo dotyczy decyzji o zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych. Rezultat, jaki przyniesie nasz wybór wynikać będzie z praw przyczyny i skutku.

W buddyzmie „karma” odnosi się do kompulsywności naszych zachowań –  kompulsywności z jaką powtarzamy wzorce naszych poprzednich zachowań i naszych wcześniejszych wyborów. Jednakże jest pewna przestrzeń między tym, kiedy chcemy coś robić, a tym kiedy decydujemy się to zrobić. Możemy wówczas zastosować rozróżniającą świadomości, by zdecydować czy podążyć za danym impulsem, by powtórzyć jakiś wzorzec wyborów, jakie podejmujemy. W tym sensie mamy wolną wolę. Ale kiedy już dokonamy jakiegoś czynu, wówczas prawa przyczyny i skutku przejmą kontrolę i wyniknie z tego skutek.

Wniosek

Oba systemy zgadzają się, że mamy wolną wolę w dokonywaniu wyborów co do tego w jaki sposób się zachowujemy. Każdy człowiek ma zdolność dokonywania właściwych wyborów prowadzących do rozwiązania problemów, które w dłuższej perspektywie będą najbardziej korzystne. Dzieje się tak dlatego, że każdy ma podstawową ludzką inteligencję umożliwiające racjonalne rozróżnianie pomiędzy tym, co pomocne, a tym, co szkodliwe. Nie oznacza to jednak, że każdy będzie podejmował najlepsze decyzje. Oznacza to jedynie, że każdy posiada władze umysłowe umożliwiające inteligentne podejmowanie decyzji. Jednak po dokonaniu wyboru i wprowadzeniu go w życie następuje jego logiczny skutek.

Odpowiedzialność za dokonywane wybory

Islam

Ilekroć pocznie się dziecko Bóg zsyła anioła, aby tchnął Jego Ducha w ciało dziecka w łonie matki. Większość muzułmanów postuluje, że kiedy Duch Boży jest wcielony określa się go jako „duszę”. Dusza jest zdolnością korzystającą z intelektu przy podejmowaniu wyborów i dlatego jest odpowiedzialna za dokonane wybory.

Buddyzm

Buddyzm nie postuluje istnienia niezależnie istniejącej duszy, ale nie twierdzi również, że nie istniejemy jako pojedyncze osoby i że nie jesteśmy odpowiedzialni za wybory, jakich dokonujemy. Stosując konwencję, zwyczajowo mówimy „dokonałem wyboru” i jest to poprawne. Nie jest bowiem tak, że wyboru dokonał ktoś inny albo że nikt nie dokonał wyboru. Jednakże wydarzenie dokonywania przez nas jakiegoś wyboru nie odbywa, jakby niezależnie istniejące „ja” siedziało siebie w naszych głowach, patrzyło na ustalone menu wyborów i wybierało jeden z nich za pomocą rozróżniającej świadomości jako narzędzia. W każdej sytuacji podejmujący wybory, możliwości wyboru i sama decyzja są współzależne – nie są niezależnie istniejącymi przedmiotami. Nie tylko są od siebie zależne – ale nie może istnieć decyzja, bez istnienia wyborów i bez samego procesu podejmowania decyzji – ponadto wszystkie trzy zależą również od niezliczonych przyczyn i okoliczności.

Wniosek

Oba systemy zgadzają się, że jako jednostki, sami dokonujemy własnych wyborów, więc jesteśmy odpowiedzialni i ponosimy konsekwencje wyborów, jakich dokonujemy. W związku tym, to do nas należy podjęcie kroków, by rozwiązywać  globalne problemy, takie jak wyniszczanie środowiska naturalnego.

Czynniki mające wpływ na dokonywanie wyborów prócz intelektu

Islam

Bóg stworzył ludzkość obdarzoną doskonałością, a Boża miłość do ludzkości jest uczuciem bliskości wobec całej doskonałości, jaką stworzył. Z kolei miłość człowieka do Boga jest pragnieniem osiągnięcia owej absolutnej doskonałości, której mu brakuje i której potrzebuje. Ta tęsknota objawia się w jednej z głównych form oddawania czci Bogu, a polegającej na pielęgnowaniu i przejawianiu doskonałość, którą stworzył  Bóg poprzez nasz charakter i w służbie stworzeniu Bożemu. Takie postępowanie jest wyrazem naszej wiary i naszego poddania się woli Bożej. Poddajemy się woli Bożej, działając zgodnie z prawami, które Bóg ustanowił i które zgodnie z wolą Bożą przynoszą odpowiednie konsekwencje, gdy jest się im posłusznym lub gdy się je łamie.

Bóg stworzył także ludzkość z sercem, które jest zdolnością odczuwania emocji, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. Serce może być przepełnione wątpliwościami dotyczącymi Boga, a przeto ślepe lub może być umocnione i przepełnione wiarą. Jeśli, w oparciu o wolną wolę intelektu, nasze serce poruszają negatywne emocje wynikające z nieposłuszeństwa wobec woli Bożej, nasza dusza również podlega tym emocjom. Wówczas egocentrycznie podążamy za naszą własną wolą zdominowaną przez poczucie własnej ważności, samolubstwo i te negatywne emocje, sprzeciwiające się posłuszeństwu wobec Bożej woli. Zatem decyzje, jakie podejmujemy za pomocą naszego intelektu mogą opierać się na samolubnej, krótkowzrocznej woli skupionej na sobie samym lub na podaniu się woli Bożej poprzez służenie Bożym stworzeniom doskonałością naszego charakteru.

Buddyzm

Od czasu bez początku kontinuum naszego umysłu zawiera zarówno pozytywne, jak i negatywne emocje, takie jak troska o innych, miłość, współczucie, szczodrość i cierpliwość z jednej strony, a z drugiej i skupienie na sobie samym, samolubność, chciwość, przywiązanie i naiwność. Wybory, jakich dokonujemy rozróżniającą świadomością powstają w zależności od względnych sił owych rozmaitych emocji. Co więcej, w każdej chwili ich względna siła zależy od wielu zewnętrznych i wewnętrznych okoliczności – tego, co robią i mówią inni, wartości wyznawanych w społeczeństwie, presji ekonomicznej, a także naszego zdrowia, wykształcenia, poziomu stresu, poziomu zapracowania itp. Tak więc decyzje, jakie podejmujemy, zależą od wielu czynników.

Wniosek

Oba systemy zgadzają się, że jeśli nasz intelekt znajduje się pod wpływem negatywnych emocji, egoizmu i chciwości, podejmujemy naiwne, irracjonalne decyzje dotyczące tego, jak radzić sobie z globalnymi problemami. Natomiast pod wpływem współczującej troski o cały świat, podejmowane przez nas decyzje będą racjonalne, inteligentne i będą przynosić długofalowe korzyści.

Zdobywanie motywacji do radzenia sobie z globalnymi problemami

Islam

Kiedy w najczystszy sposób rozwijamy miłość do świata i ludzkości, nasza miłość nie jest li tylko  miłością do świata i ludzkości samych w sobie, ale jest miłością do Boga, który stworzył doskonałość w nas. Zatem nasza troska o globalne środowisko jest formą naszego wielbienia Boga poprzez służbę Boskiemu stworzeniu.

Buddyzm

Troska o dobro wszystkich istot opiera się o zrozumienie, że wszyscy są równi, w tym sensie, że wszyscy pragną być szczęśliwi i nie mieć problemów oraz nie cierpieć. Co więcej, wszyscy jesteśmy zależni od siebie nawzajem i od globalnego środowiska, w którym żyjemy. To, co robimy, wpływa w pewien sposób na dobrostan każdego innego człowieka, a to, co robią inni wpływa na nasz własny dobrostan. Miłość jest zatem pragnieniem, by wszyscy byli szczęśliwi i by posiedli przyczyny szczęścia. Z miłością, zatem, podejmujemy kroki, by zapewnić owo szczęście każdemu.

Wniosek

Zarówno buddyzm, jak i islam uczą ludzi dbania o dobro wszystkich innych. Obie religie podkreślają potrzebę powszechnej miłości i wyrażania tej miłości w altruistycznych działaniach.

Podsumowanie

Bez względu na to, skąd ludzie czerpią motywację się do rozwiązywania globalnych problemów, ważne jest, by wszyscy współpracowali ze sobą dla pożytku świata. Buddyzm i islam zgadzają się w pełni co do tego, jak ważne są takie starania.

Top