Buddha, hayattaki olumlu hedeflerimize ulaşmak istiyorsak geliştirmemiz gereken altı önemli zihinsel durum belirtmiştir. Buddha’lar gibi bunları mükemmeleştirdiğimiz durumda biz de özgürleşme ve aydınlanmaya erişebildiğimizden bunlar genellikle “mükemmelik” olarak çevirilir. Bunlarla sorunlarımızın okyanusunun genişliğini kat edebildiğimizden ben bunlara Sanskritçe adları olan paramita’ya uygun olarak “geniş kapsamlı tutum” demeyi tercih ediyorum.
Bu altı zihinsel durumu sadece güzel bir liste olarak tutmayız. Bunlar daha çok, günlük yaşamımız sırasında birbirine karıştırıp birlikte kullanmamız gereken zihinsel durumlardır. Tasnif edilmiş yol olan lam-rim’de bulunan üç motivasyon düzeyine uygun olarak bunları hayatımızda şimdi geliştirmek bize müthiş fayda sağlar:
- Sorunlardan önlememizi ve bunları çözmemizi sağlarlar.
- Rahatsız edici duygu ve zihinsel durumlardan kurtulmamıza yardımcı olurlar.
- Başkalarına en iyi şekilde yardım etmemiz için gereken güce sahip olmamızı sağlarlar.
Bu olumlu tutumları geliştirmek için alıştırma yaparken bu hedeflerden biri veya daha fazlasını aklımızda tutmamız gerekir. Bu bizim bu tutumları geliştirmek için çalışmamızı teşvik eder.
1. Cömertlik
Cömertlik başkalarına gerekeni vermek konusundaki istekliliktir. Faydaları aşağıdakilerdir:
- Başkalarına katkıda bulunacak bir şeylere sahip olduğumuza dair bir öz değer duygusu vererek düşük özgüven ve depresyon sorunlarından kurtulmamızı sağlar.
- Tekrarlayan sorunlar getiren mutsuz zihinsel durumlar olan bağlanma, cimrilik ve pintiliğin üstesinden gelmeye yardımcı olur.
- Muhtaç kişilere yardımcı olur.
2. Etik Öz Disiplin
Etik öz disiplin zararlarını idrak ederek yıkıcı davranışlardan kaçındığımız durumdur. Faydaları aşağıdakilerdir:
- Zararlı eylem, söz ve düşüncelerden kaynaklanan her türlü sorunun önüne geçmemizi sağlar. Başkalarıyla gerçek dostluğun temeli olan bir güven oluşturur.
- Takıntılı olumsuz davranışlarımızın üstesinden gelmemize ve kendimize hakimiyet geliştirmemize yardımcı olarak daha sakin, daha dengeli bir zihin sağlar.
- Başkalarına zarar vermemizi önler.
3. Sabır
Sabır zorluklara sinirlenmeden ve sıkılmadan katlanabilme anlamına gelir. Faydaları aşağıdakilerdir:
- İşler ters gittiğinde veya biz ya da başkaları hata yaptığında olay çıkarmayı önlememizi sağlar.
- Rahatsız edici zihinsel durumlar olan öfke, sabırsızlık ve hoşgörüsüzlüğün üstesinden gelmemize yardımcı olur. Zorluklar karşısında sükunetimizi koruyabiliriz.
- Tavsiyelerimize uymadıklarında, hata yaptıklarında, anlamsız şekilde davranıp konuştukları veya bizi zorladıkları durumlarda onlara öfkelenmediğimiz için başkalarına daha iyi yardımcı olmamıza olanak tanır.
4. Sebat
Sebat işler ters gittiğinde vazgeçmeyip sonuna kadar tutarlı bir şekilde çaba harcamaya devam etmemizi sağlayan cesarettir. Faydaları aşağıdakilerdir:
- Bize başladığımız işleri cesaretimiz kırılmadan bitirme gücü verir.
- Yetersizlik duyguları ve anlamsız şeylerle dikkatimizi dağıttığımız tembelce oyalanmanın üstesinden gelmemize yardımcı olur.
- En zor işleri gerçekleştirmede başarı sağlar ve yardım etmesi en zor olanlara yardımdan vazgeçmemizi önler.
5. Zihinsel Denge (Konsantrasyon)
Zihinsel denge (konstantrasyon) zihinsel dağınıklık, körelmişlik ve alt üst edici hislerden tamamen arınmış bir zihinsel durumdur:
- Yaptığımız şeye odaklı kalmamızı sağlar ve böylece hatalar ile kazaları önleyebiliriz.
- Stres ve kaygının yanı sıra, aşırı heyecanlı, kopup gitmiş veya telaşlı olmanın üstesinden gelmemize yardımcı olur.
- Başkalarının söylediklerine ve davranışlarına odaklanmamıza olanak vererek onlara nasıl daha iyi yardımcı olacağımızı görmemizi sağlar.
6. Ayırıcı Farkındalık (Bilgelik)
Ayırıcı farkındalık (bilgelik) neyin uygun neyin uygunsuz, neyin doğru neyin yanlış olduğunun doğru ve kesin bir şekilde ayrımını yapan zihinsel durumdur. Faydaları aşağıdakilerdir:
- Herhangi bir durumda ne yapacağımızı ve nasıl davranacağımızı açık ve doğru bir şekilde görmemizi sağlayarak sonradan pişman olacağımız bir şey yapmamızı önler.
- Kararsızlık ve zihin karışıklığının üstesinden gelmemize yardımcı olur.
- Başkalarının durumunu doğru bir şekilde değerlendirmemizi sağlayarak en faydalı olacak şeyleri söylememizi ve yapmamızı sağlar.
Altyazı seçeneğini aktif hale getirmek için lütfen video ekranının alt sağındaki “CC” ibaresine tıklayınız. Altyazı dilini değiştirmek için lütfen “Settings/Seçenekler” kısmına tıklayıp daha sonra “Subtitles/Altyazı” seçeneğini tıklayarak tercih ettiğiniz dili seçiniz.