བློ་རིག ཡུལ་རྟོགས་པའི་ཚུལ།

བློ་རིག་བདུན་པོ་ལས་གཉིས་ཁོ་ན་ཚད་མའི་སྒོ་ནས་རྟོགས་ཚུལ་དེ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་ནི་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་གཉིས་རེད། 

ཚད་མ་ནི་གསར་དུ་རྟོགས་པ་དང་མི་བསླུ་བ་དེ་རེད།

• གསར་ཞེས་པ་ནི། གསར་དུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་སྟེ། གསལ་བ་དང་། ཡ་དག་པ་ (ཏག་ཏག་མ་ནོར་བ།) དང་ངེས་པ་ (ཐག་ཆོད་པོ་) ཉིད་ཀྱི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ལྟ་བུའི་དེ་མ་ཐག་པའི་ཡུལ་གཅིག་པ་ལ་རག་མ་ལུས་པ་ཞིག་རེད།
• མི་བསླུ་བ་ཞེས་པ་ནི། མི་བསླུ་བའི་ཤེས་པ་སྟེ། ཡང་དག་པ་དང་ངེས་པ་གཉིས་ཀ་དང་ལྡན་པ་དེ་རེད།

བཅད་ཤེས་ནི་ཚད་མ་མིན་ཏེ། གསར་རྟོགས་མིན་པའི་ཕྱིར། སྣང་ལ་མ་ངེས་པ་དང་། ཡིད་དཔྱོད། ཐེ་ཚོམ་བཅས་ནི་ཚད་མ་མིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་ངེས་པ་མིན་པའི་ཕྱིར། ལོག་ཤེས་ནི་ཚད་མ་མིན་ཏེ། དེ་ནི་ངེས་པ་ (ཐག་ཆོད་པོ་) མིན་པའི་ཕྱིར་རོ།།

གལ་ཏེ་འཁྲུལ་མེད་དང་ངེས་པ་གཉིས་ཀ་ཡིན་པ་སྟེ། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་དེ་མི་བསླུ་བ་ཡིན་ན། ཤེས་པས་རང་གི་འཇུག་ཡུལ་རྟོགས་ཀྱི་ཡོད། ཤེས་པའི་འཇུག་ཡུལ་ནི་ཤེས་པ་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་འཇུག་པའི་ཡུལ་གཙོ་བོ་དེ་རེད། དཔེར་ན། ང་ཚོས་མི་ཞིག་མཐོང་བའམ་མི་དེའི་སྐོར་བསམ་བློ་གཏོང་བ་གང་ཡིན་ནའང་འདྲ་སྟེ། འཇུག་ཡུལ་ནི་གཟུགས་སུ་གྲུབ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ཏེ། སྒྲ་དང་། དྲི། རེག་བྱ་བཅས་དབང་པོའི་ཡུལ་གཞན་ལ་རྒྱ་སྐྱེད་བྱེད་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་གྲགས་པའི་ཡུལ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། རིམ་པས་ཡུལ་དེ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པ་ (ང་ཚོས་ལུས་པོ་ཞིག་མཐོང་བཞིན་ཡོད་) དང་ང་ཚོས་གང་ཟག་ཅིག་ཀྱང་མཐོང་བཞིན་ཡོད། དེ་ཡང་ལུས་ཀྱི་སྟེང་ལ་བཏགས་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་ཤིག་ལྟར་མཐོང་གིན་ཡོད། 

རང་གི་འཇུག་ཡུལ་རྟོགས་པར་ཤེས་པ་དེ་གསར་དུ་རྟོགས་པ་ཞིག་དགོས་ཀྱི་མེད། དེར་བརྟེན་མངོན་སུམ་དང་། རྗེས་དཔག །བཅད་ཤེས་བཅས་ཚང་མ་རྟོགས་པ་རེད། རྟོགས་པ་དེ་ལའང་དབྱེ་ན་གཉིས་ཡོད་དེ། དངོས་རྟོགས་དང་ཤུགས་རྟོགས་གཉིས་ཏེ།

• དངོས་སུ་རྟོགས་པ་ནི། ང་ཚོས་མཐོང་བའི་མི་དེ་མིག་དམར་ཡིན་པར་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་སྐབས། འཇུག་ཡུལ་དེ་རང་གི་ཤེས་པའི་ནང་རྣམ་པ་ཤར་གྱི་ཡོད།
• ཤུགས་ལ་རྟོགས་པ་ནི། ང་ཚོས་མཐོང་བའི་མི་དེ་ཡེ་ཤེས་མིན་པར་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་སྐབས། འཇུག་ཡུལ་རང་གི་ཤེས་པའི་ནང་རྣམ་པ་ཤར་གྱི་མེད།

རང་གི་ཡུལ་རྣམས་རྟོགས་པའི་ཤེས་པའི་རིགས་གསུམ་གྱི་དཔེ་མཚོན་ཚང་མ་དངོས་སུ་རྟོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིན་ནའང་། དེ་དག་འགའ་ཞིག་ཙམ་ལ་དངོས་རྟོགས་དང་ཤུགས་རྟོགས་གཉིས་ཀ་ཡོད། ཡུལ་ཞིག་གི་ཤུགས་རྟོགས་ནི་ཆོས་ཤིག་དངོས་སུ་རྟོགས་པ་དང་དུས་གཅིག་མིན་པར་འབྱུང་མི་ཐུབ། ཤེས་པ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ནའང་། སེམས་ཀྱི་ཆ་ཚད་གསུམ་པའི་གཟུགས་བརྙན་ནམ་རྣམ་པ་ཞིག་སྣང་དགོས་ཀྱི་ཡོད། 

རྟོག་བཅས་ཤེས་པ་ནི་སྣང་ཡུལ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་སྤྱི་ཞིག་བརྒྱུད་པའི་ཤེས་པ་དེ་རེད། ཤེས་པའི་སྣང་ཡུལ་ནི་ཤེས་པའི་ནང་ཤར་བའི་ཡུལ་དངོས་དེ་ཡིན་པ་དང་དེ་ནི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་མདུན་དུ་ཐད་ཀར་ཡོད་པ་ལྟར་ཤར་གྱི་ཡོད། སྣང་ཡུལ་དེ་སེམས་ཀྱི་སྤྱི་ཞིག་ཡིན་པར་ཆ་བཞག་ན། སྤྱི་མཚན་དེ་ནི་བསམ་བློ་ལྟ་བུ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང་དེའི་རང་ངོས་ནས་སྣང་བ་གང་ཡང་མེད་པའི་རྟག་པའི་སྤྱི་མཚན་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། དེ་ནི་གདོང་ཡོལ་སྲབ་པོ་ཞིག་དང་འདྲ་བའི་ཕྱེད་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་བརྒྱུད་ནས་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཤར་བ་དེས་ཤེས་པའི་ནང་གི་སྤྱི་དེ་མཚོན་གྱི་ཡོད། རྟོག་བཅས་ཀྱི་ཤེས་པའི་ནང་ཤར་བའི་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་འདི་ཡིན་པ་རེད། འོན་ཀྱང་སྣང་ཡུལ་ནི་ཐོག་མར་ཤེས་པའི་ནང་རྟོགས་པའི་ཡུལ་ཡིན་སྟབས་དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་སྤྱི་དེ་རེད། ང་ཚོར་བྱེ་བྲག་དེའི་རྟོག་བཅས་ཀྱི་ཤེས་པ་ཡོད་པའི་སྐབས། ང་ཚོས་རྟོག་པར་སྐྲུན་པའི་བྱེ་བྲག་ངོ་མ་དེ་མེད་སྲིད་པ་རེད། 

• ང་ཚོས་དངོས་པོ་ཞིག་མཐོང་བའི་སྐབས་སུ་ཡོད་པ་དང་། དེའི་རྗེས་སུ་དེ་དང་འདྲ་བའི་དངོས་པོ་གཞན་གྱི་སྤྱིའི་ནང་རན་འཚམ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།
• ང་ཚོས་དངོས་པོ་དེ་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་བ་ཙམ་གྱི་སྐབས་སུ་མེད་ནའང་། དེ་ནི་ད་དུང་ཡང་རྟོགས་བཅས་ཤེས་པའི་འཇུག་ཡུལ་ཡིན། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ང་ཚོས་དེའི་སྐོར་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་བཞིན་ཡོད།

སེམས་ཀྱི་སྤྱི་དེ་སྒྲ་ཞིག་གམ་ཡང་ན་ཡུལ་ཞིག་ཡིན་སྲིད། སྒྲ་སྤྱི་ནི་སེམས་ཀྱི་སྤྱི་ཞིག་སྟེ། དེའི་ནང་ང་ཚོས་ཚིག་བྱེ་བྲག་ཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་བཤད་པའི་སྒྲ་ཐམས་ཅད་རན་འཚམ་བཟོ་གི་ཡོད། སྒྲ་སྐད་དང་། སྒྲ་ཤུགས། ཡང་ན་ཤིང་འབྲས་ཨ་མྲ་ཞེས་བརྗོད་པའི་སྒྲ་གདངས་སོགས་གང་ཡིན་ལ་མ་ལྟོས་པར། རྟོག་བཅས་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ང་ཚོས་སྒྲ་སྤྱི་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་ནང་རན་འཚམ་བཟོ་གི་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཚིག་གཅིག་པ་ཞིག་གི་དཔེ་མཚོན་རྣམས་རེད། སྤྱི་དེ་ནི་ཨ་མྲ་ཞེས་པའི་ཚིག་ལ་མིང་དུ་བཏགས་ཡོད་པས། ང་ཚོས་སྒྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཨ་མྲ་ཞེས་པའི་ཚིག་གཅིག་མཚུངས་དེའི་སྒྲ་ཡིན་པར་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། 

དེ་ག་ནང་བཞིན་ང་ཚོས་ཨ་མྲས་ཁེངས་པའི་སྨྱུག་གཟེབ་ཅིག་མཐོང་བའི་སྐབས། དེ་དག་རེར་ཡོད་པའི་ཆེ་ཆུང་གི་བོངས་ཚད་དང་། ཁ་དོག་ཡང་ན་བཟོ་ལྟ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར། ང་ཚོས་རྟོག་པ་དང་བཅས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་དོན་སྤྱི་གཅིག་པ་ཞིག་གི་ནང་རན་འཚམ་བཟོ་གི་ཡོད། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཤིང་ཏོག་གི་རིགས་གཅིག་པ་ཞིག་གི་ཆ་ཤས་ཡིན་པ་རེད། ཤིང་ཏོག་གི་ཆ་ཤས་དེ་དག་ཡུལ་གྱི་ཆ་ནས་ཚང་མ་ཨ་མྲ་ཡིན་ནའང་། ང་ཚོས་ཤིང་ཏོག་དེ་གང་ཡིན་ཤེས་ཀྱི་མེད་སྲིད་པའམ། ཡང་ན་ཤིང་ཏོག་དེའི་མིང་གང་ཡིན་ཤེས་ཀྱི་མེད་སྲིད། འོན་ཀྱང་གལ་ཏེ་ང་ཚོས་དེ་དག་ནི་ཨ་མྲ་ཡིན་པ་དང་དེ་དག་ལ་ཨ་མྲ་ཞེས་པའི་ཚིག་ནས་འབོད་ཀྱི་ཡོད་པ་ཤེས་ན། ང་ཚོས་རན་འཚམ་བཟོ་བའི་ཡུལ་སྤྱི་དེ་ནི་དོན་སྤྱི་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། ཤིང་ཏོག་ཆ་ཤས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྒྲ་སྤྱིའི་ནང་རན་འཚམ་ཡོད་པའི་ཨ་མྲ་ཞེས་པའི་ཚིག་ལ་བཏགས་པའི་སྒྲའི་དོན་དག་གང་ཡིན་པ་དེ་རེད། 

སྤྱི་དེ་དག་ནི་རྟག་པའི་ཆོས་ཡིན་པ་དང་མདོ་སྡེ་པའི་བཞེད་ཚུལ་ལྟར་ན། དེ་དག་ནི་རྟོག་པས་བསྐྲུན་པའི་སྤྱི་མཚན་ཡིན་པ་རེད། དེ་དག་གིས་བྱ་བ་གང་ཡང་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་དང་བྱ་བ་ཞིག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་བདེན་དོན་ལ་གཞི་བྱས་ཏེ་ང་ཚོས་ཆོས་དེ་འདྲ་ཡོད་ཅེས་རྒྱུ་མཚན་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་མི་ཐུབ། ང་ཚོར་སྤྱིའི་བསམ་བློ་དེ་ཡོད་པ་དང་འདི་དག་ནི་བསམ་བློ་དེས་གང་ལ་གོ་བ་དེ་ཡིན་པའི་བདེན་དོན་ལ་ང་ཚོས་རྒྱུ་མཚན་འགྲེལ་བརྗོད་ཁོ་ན་བྱེད་ཐུབ། གལ་ཏེ་སྤྱི་ཟེར་བ་ཞིག་མེད་ན། ཡུལ་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་ཡུལ་གཅིག་པའི་དཔེ་མཚོན་ནམ་ཡང་ན་སྒྲ་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཚིག་གཅིག་པའི་སྒྲ་ཡིན་པ་ང་ཚོས་ངོས་འཛིན་ཇི་ལྟར་བྱེད་ཐུབ་ངེས་རེད་དམ། 

རྟོག་མེད་ཤེས་པ་ནི་སྤྱི་ཞིག་གི་རྒྱུད་ལམ་མེད་པའི་སྒོ་ནས་འབྱུང་བའི་ཤེས་པ་ཞིག་རེད། ང་ཚོས་ཚོང་ཁང་ནང་ཨ་མྲ་ཡོད་པར་མཐོང་བའི་སྐབས། གང་མཐོང་བ་ནི་རྟོག་མེད་རེད། གང་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཨ་མྲ་དངོས་ཡིན་པ་ལས་དེ་གང་ཡང་མིན་པ་ཞིག་མིན། འོན་ཀྱང་ང་ཚོས་ཐོག་མར་དེ་མཐོང་བའི་སྐབས། དེ་སེམས་ཀྱི་སྤྱིའི་ཨ་མྲའི་ནང་རན་འཚམ་འཇོག་གི་མེད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བཤད་ན། ཨ་མྲ་ཞེས་པའི་སྤྱི་དེའི་ནང་རན་འཚམ་འཇོག་པ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་ང་ཚོས་རྟོག་པ་དང་བཅས་ཏེ། དེ་ཨ་མྲ་ཡིན་པ་ཤེས་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། 

མདོ་སྡེའི་པའི་ལུགས་ལྟར་ན། རྟོག་མེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡུལ་ཚད་མར་རྟོགས་ཐུབ་པ་རྣམས་ནི་རང་མཚན་ཚང་མ་དང་དོན་དམ་བདེན་པ་རེད། དེ་དག་ནི་མི་རྟག་པ་རེད། དེའི་དོན་ནི་དེ་དག་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོད་པས། སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་གིས་འགྱུར་བ་འགྲོ་བ་དང་འབྲས་བུ་སྨིན་པར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་དག་གིས་འབྲས་བུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་བདེན་དོན་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་དེར་ཕྱི་རོལ་དངོས་སུ་གྲུབ་པའི་ཡུལ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཆོག །མི་རྟག་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཟུགས་སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་ཚང་མ་དང་། མིག་ཤེས་དང་ཡིད་ཤེས། བྱམས་པ། བདེ་བ། ཁོང་ཁྲོ་སོགས་ཆོས་རྣམས་རྟོགས་པའི་ཚུལ་ཚང་མ། དེ་བཞིན་གང་ཟག་དང་། གཡོ་འགུལ། ལོ་ཚད་བཅས་གང་ཡང་མིན་པའི་མི་རྟག་པའི་ཆོས་ཚང་མ་ཚུད་ཡོད། 

མངོན་སུམ་ནི་རྟོག་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་སྟེ། དེའི་ནང་སྣང་ཡུལ་ནི་མི་རྟག་པའི་ཆོས་ཞེས་སུ་གྲགས་པའི་རང་མཚན་ཡིན་ཞེས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་ཡོད། དེ་ལས་གསལ་ཁ་ཆེ་རུ་བཏང་ན། ཤེས་པའི་ནང་གི་སྣང་ཡུལ་དང་གང་དངོས་སུ་སྣང་བ་ནི་མི་རྟག་པའི་ཡུལ་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། 

དེ་ལྟ་བས་ན་མངོན་སུམ་ནི་འཁྲུལ་རྒྱུ་བཞི་དང་བྲལ་བ་དེ་ཡིན་ཞིང་། དེ་དག་ནི། 

༡༽ རྟེན། མིག་ཡོར་ལྟ་བུ་གལ་ཏེ་རྟོག་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དེ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་དབང་པོའི་ཤེས་པ་ཞིག་ལ་བརྟེན་ཡོད་ན། མིག་ཡོར་ལ་བརྟེན་ནས་ང་ཚོར་མཐོང་སྣང་གཉིས་ཡོང་བ་དང་ཟླ་བ་གཉིས་སུ་མཐོང་བའི་འཁྲུལ་བ་ལྟ་བུ་རེད། 

༢༽ ཡུལ། འཁྲུལ་རྒྱུ་ཡུལ་ལ་ཡོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་རྟོག་མེད་ཤེས་པའི་ཡུལ་དེ་ཁྱེད་ཀྱིས་མྱུར་པོའི་སྒོ་ནས་མུན་པའི་ནང་གློག་བཞུ་བསྐོར་འཁྱིར་བྱེད་པའི་སྐབས་ནང་བཞིན་ཧ་ཅང་མགྱོགས་པོར་གཡོ་འགུལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ན། ང་ཚོས་འོད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཞིག་མཐོང་བ་ (མགལ་མེ་མྱུར་དུ་བསྐོར་བའི་དབང་གིས་འཁོར་ལོར་སྣང་བའི་ཤེས་པ་) ལྟ་བུ་དེ་ནི་འཁྲུལ་བ་རེད། 

༣༽ གནས། འཁྲུལ་རྒྱུ་གནས་ལ་ཡོད་པ་ནི། མེ་འཁོར་སྐྱོད་བཞིན་པའི་སྐབས། ང་ཚོས་རྟོག་མེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྣམས་མགྱོགས་པོར་སྐྱོད་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར་སྣང་བ་དང་། དེ་ནས་རྒྱབ་བསློགས་ཏེ་སྐྱོད་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར་མྱུར་དུ་ཡལ་བཞིན་པ་ལྟ་བུ་རེད། 

༤༽ དེ་མ་ཐག་རྐྱེན། འཁྲུལ་རྒྱུ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ལ་ཡོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་མི་ཞིག་ལ་མ་བལྟས་གོང་ནས་ལམ་སེང་ང་ཚོའི་སེམས་འདི་དཔེར་ན། ཞེད་སྣང་ལྟ་བུས་ཧ་ཅང་བསུན་གཙེར་ཆགས་ཡོད་ན། ང་ཚོས་དེ་ལ་མེད་པའི་དངོས་པོ་མཐོང་སྲིད་པ་རེད། 

དེ་དག་བཞི་ཀ་རྟོག་མེད་ཤེས་པ་ཡིན་ནའང་། དེ་དག་ནི་མངོན་སུམ་ཤེས་པའི་དཔེ་མཚོན་མིན། 

མངོན་སུམ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ།

༡༽ དབང་པོ་མངོན་སུམ་སྟེ། དབང་པོའི་ཤེས་པ་ལྔའི་ (མིག་དང་། རྣ་བ། སྣ། ལྕེ། ལུས་ཀྱི་དབང་མངོན་བཅས་ཡིན་) ནང་གི་གཅིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་ནི་བདག་རྐྱེན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ་ལྔ་གང་རུང་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་གི་ཡོད། ཤེས་པའི་བདག་རྐྱེན་ཟེར་བ་ནི་ཤེས་པ་དེ་མིག་དང་། རྣ་བ། སྣ་སོགས་དབང་མངོན་གང་ཡིན་ཐག་གཅོད་བྱེད་མཁན་དེ་ཡིན་པ་རེད། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ་ལྔ་ནི། མིག་གི་དབང་པོ་ (གཟུགས་འཛིན་པའི་མིག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཕྲ་ཕུང་) དང་། རྣ་བའི་དབང་པོ་ (སྒྲ་འཛིན་པའི་རྣ་བའི་སྐྱེ་ལྡན་ཕྲ་ཕུང་།) སྣའི་དབང་པོ་ (དྲི་འཛིན་པའི་སྣའི་སྐྱེ་ལྡན་ཕྲ་ཕུང་།) ལྕེའི་དབང་པོ་ (རོ་འཛིན་པའི་ལྕེའི་སྐྱེ་ལྡན་ཕྲ་ཕུང་།) ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ (རེག་བྱ་འཛིན་པའི་ལུས་ཀྱི་སྐྱེ་ལྡན་ཕྲ་ཕུང་) བཅས་ལྔ་ཡིན། དབང་ཤེས་ཀྱིས་ཡུལ་རྣམས་རྟོག་མེད་ཁོ་ནའི་སྒོ་ནས་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་ཡིད་ཤེས་ཀྱིས་རྟོག་བཅས་དང་རྟོག་མེད་གང་རུང་གི་སྒོ་ནས་རྟོགས་ཐུབ།

༢༽ ཡིད་མངོན་སུམ་སྟེ། འདི་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མི་རྟག་པའི་ཡུལ་གང་རུང་ཡིན་ཆོག །དེ་ཡང་བདག་རྐྱེན་ཡིད་ཀྱི་དབང་ཤེས་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་གི་ཡོད། ཡིད་ཀྱི་དབང་ཤེས་ནི་ཤེས་པའི་དེ་མ་ཐག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་ལ་གོ་བ་ཡིན། གལ་ཏེ་གཟུགས་ཅན་དབང་པོའི་ཤེས་པ་གང་ཡང་ཤེས་པར་འཇུག་གི་མེད་ན། དེ་མ་ཐག་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་ཤེས་པས་སྐད་ཅིག་གཉིས་པའི་ཤེས་པ་དེ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཡིད་དབང་ཡིན་པར་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཀླད་པ་ནི་ཤེས་པའི་རིགས་ཚང་མར་འཇུག་གི་ཡོད་པ་སོང་ཙང་། དེ་ནི་ནང་པའི་ལུགས་ལ་དབང་ཤེས་ཤིག་གི་ནང་དུ་ཚུད་མེད། ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་ཤེས་པ་ནི་དབང་ཤེས་ཁྱད་པར་ཅན་ནམ་མངོན་ཤེས་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་གི་ཡོད། དཔེར་ན། གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དང་དབང་པོ་མངོན་སུམ་ཤེས་པའི་རྒྱུད་མཐའ་མའི་སྐབས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་འབྱུང་བ་ལྟ་བུ་རེད།

༣༽ རང་རིག་མངོན་སུམ་སྟེ། མདོ་སྡེ་པ་དང་། སེམས་ཙམ་པ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པའི་གྲུབ་མཐའི་ལུགས་ལྟར་ན། བློ་རིག་གི་ནང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རིགས་འགའ་ཙམ་དང་སེམས་བྱུང་འགའ་ཙམ་ཚུད་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་དག་གི་ནང་དུ་རང་རིག་ཀྱང་ཚུད་ཡོད། རང་རིག་ཅེས་བྱ་བ་ཁོ་རང་ནི་རྟག་ཏུ་རྟོག་མེད་དུ་གནས་ཀྱི་ཡོད་ནའང་། དེས་རྟོག་མེད་དང་རྟོག་བཅས་ཀྱི་ཡུལ་ཞིག་གི་སྐད་ཅིག་རེ་རེར་གྲོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེས་ཤེས་པ་ལ་འཇུག་པའི་རིག་པ་གཞན་ཁོ་ན་རྟོགས་པ་དང་དེར་དམིགས་ཀྱི་ཡོད། དེ་དག་ནི་རྣམ་ཤེས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས་རེད། དེས་གང་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་ཤེས་དང་སེམས་བྱུང་གི་ཡུལ་རྣམས་རྟོགས་ཀྱི་མེད། དེས་གང་རྟོགས་པའི་སེམས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱི་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ས་བོན་འདེབས་པ་དང་། དེས་དྲན་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཤེས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་ཡོད། རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་གི་རྟོག་བཅས་ཀྱི་ཤེས་པ་བརྒྱུད་ནས་འབྱུང་གི་ཡོད། དེ་ཡང་རྟོགས་ཟིན་པའི་ཡུལ་དང་འདྲ་བ་དང་། སེམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡུལ་ལས་འབྱུང་བའི་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་ཞིག་དང་། དེའི་ནང་ཡུལ་དང་འདྲ་བའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་རན་འཚམ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། རང་རིག་མངོན་སུམ་གྱིས་དེ་ལ་གྲོགས་བྱེད་པའི་ཤེས་པ་དེ་ཚད་མ་ཡིན་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་དེ་ངེས་ཀྱི་ཡོད། 

༤༽ རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་སྟེ། འདི་ཡིད་ཤེས་དང་མཉམ་དུ་ཞི་གནས་ (སེམས་ཀྱི་གནས་བབས་ཞི་ཞིང་བརྟན་ཚུགས་པ་) དང་ལྷག་མཐོང་ (སེམས་ཀྱི་གནས་བབས་མངོན་སུམ་ཁྱད་པར་ཅན་) ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། འདིས་ཕྲ་བའི་མི་རྟག་པའམ་ཡང་ན་རགས་པའམ་ཕྲ་བའི་བདག་མེད་པ་དེ་ཡུལ་ལྟར་འཛིན་གྱི་ཡོད། འདི་ནི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་དང་། དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མ་གཏོགས་པའི་མཉམ་བཞག་ཁོ་ནའི་སྐབས་སུ་འབྱུང་གི་ཡོད། 

མངོན་སུམ་ལ་དབྱེ་ན་གསུམ་ཡོད་དེ། ཚད་མ་དང་། བཤད་ཤེས། སྣང་ལ་མ་ངེས་བཅས་གསུམ་རེད། དབང་པོ་དང་། ཡིད། རང་རིག་མངོན་སུམ་བཅས་ལ་དབྱེ་ན་གསུམ་ཀ་ཡོད། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ལ་ཚད་མ་དང་བཅད་ཤེས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཁོ་ན་ཡོད། དེ་ནི་ནམ་ཡང་སྣང་ལ་མ་ངེས་པ་མིན།

ཡུལ་ཞིག་གི་དབང་པོ་མངོན་སུམ་ཤེས་པའི་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དེ་ཁོ་ན་ཚད་མ་ཡིན། དེ་ནི་རིམ་པ་བསྟར་ཆགས་ཀྱི་དབང་མངོན་བཅད་ཤེས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྱུང་གི་ཡོད། དེའི་སྐབས་སུ་ཡུལ་གྱི་ཤེས་པ་དེ་གསར་དུ་རྟོགས་པ་ཞིག་མེད། རིམ་པ་འདི་ནི་ཡུལ་གྱི་སྣང་ལ་མ་ངེས་པའི་དབང་པོ་མངོན་སུམ་ཤེས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཀྱི་ཡོད། ཡིན་ནའང་དེ་ནི་ཧ་ཅང་ཐུང་ངུ་ཡིན་པ་དང་། དེ་དང་དེའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཤེས་པའི་གྲོགས་བྱེད་པ་དེས་ཡུལ་གྱི་ངེས་པ་ཉིད་དེ་གྲུབ་ཐུབ་ཀྱི་མེད། དེར་བརྟེན་དོན་ངོ་མར་དེ་དག་ནི་སྣང་ལ་མ་ངེས་ཀྱི་མངོན་སུམ་ཤེས་པ་ཡིན་པ་རེད། སྣང་ལ་མ་ངེས་པའི་ཡིད་མངོན་སུམ་ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་གི་རིམ་པ་འདི་ནི་རྟོག་བཅས་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་སྔོན་དུ་འཇུག་ཡུལ་གྱི་ཡིད་ཤེས་གྲུབ་པར་དགོས་ངེས་ཅན་རེད། 

ཡིད་མངོན་སྣང་ལ་མ་ངེས་པ་ནི། དབང་པོ་མངོན་སུམ་ཤེས་པའི་རྒྱུན་ཞིག་གི་རྗེས་སུ་འབྱུང་བའམ། ཡང་ན་མངོན་སུམ་དང་དེའི་རྗེས་ཐོགས་ཀྱི་ཡིད་ཤེས་ཁྱད་པར་ཅན་ནམ་མངོན་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུན་ཞིག་གི་རྗེས་སུ་འབྱུང་གི་ཡོད་ནའང་འདྲ་སྟེ། དེ་ནི་ཡུལ་གྱི་རྟོག་བཅས་ཤེས་པའི་རྗེས་སུ་འབྱུང་གི་ཡོད་པ་དང་། དེའི་སྐབས་སུ་ཡུལ་དེ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སྤྱི་ཞིག་གི་ཚགས་ལ་བརྟེན་ནས་རྟོགས་ཀྱི་ཡོད། 

རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ནི། སེམས་ཀྱི་བྱིང་བ་ཕྲ་མོ་དང་བྲལ་བས་ན། དེ་ནི་རྟག་ཏུ་གསལ་པོ་རེད། འོན་ཀྱང་དེའི་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དེ་ཁོ་ན་གསར་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་དོན་ནི་གསལ་བ་དང་རྟོགས་པའི་ཆེད་དུ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ནང་བཞིན་ཡུལ་གཅིག་པ་ལ་དེ་མ་ཐག་ལ་མི་བརྟེན་པ་དེ་རེད། དེར་བརྟེན་སངས་རྒྱས་མ་གཏོགས་པའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ནི་དེའི་རྗེས་ཐོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ཤེས་པའི་རིམ་པ་ཞིག་གི་རྗེས་སུ་ཡོང་གི་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཐ་ན་འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ལའང་སྣང་ལ་མ་ངེས་པའི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ཤེས་པ་མེད། 

རྗེས་དཔག་ནི། རྟགས་ཡང་དག་གཞི་རྟེན་དུ་བྱས་ཏེ། རང་གི་གཞལ་བྱ་ལྐོག་གྱུར་དང་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་གྱི་རྟོག་བཅས་ཀྱི་ཚད་མ་ཞིག་ཡིན། 

ཚད་མའི་སྒོ་ནས་རྟོགས་ཐུབ་པའི་ཡུལ་ལམ་གཞལ་བྱ་གསུམ་ཡོད་དེ། 

༡༽ མངོན་གྱུར། འདི་ནི་ན་བའི་སྐབས་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་ལྟ་བུ་རེད། དེ་དག་ནི་ང་ཚོའི་དབང་ཤེས་ཙམ་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་སུམ་ཤེས་པ་བརྒྱུད་དེ་རྟོག་མེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྟོགས་ཐུབ། ང་ཚོས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྒྱུད་དེ་རང་ཉིད་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཚོར་གྱི་ཡོད་པ་དེ་ཤེས་ཐུབ། ང་ཚོས་དངོས་གནས་ན་བ་ཚོར་གྱི་ཡོད་དམ་ཡང་ན་སེམས་སྦུག་དོག་པོ་ཡོད་པ་ཙམ་ཡིན་ཁྱད་པར་འབྱེད་ཐུབ་པ་དགོས་ངེས་རེད། 

༢༽ ལྐོག་གྱུར། འདི་ནི་དཔེར་ན། ང་ཚོར་ཡོད་པའི་ནད་ན་ཚ་ལྟ་བུ་དེས་ནད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཚོར་འཇུག་གི་ཡོད། དེ་ནི་སྨན་པ་ཞིག་གིས། “གལ་ཏེ་ནད་རྟགས་འདི་དག་ཡོད་ན། ན་ཚ་འདི་དང་དེ་ཡོད་” ཅེས་ཡང་དག་པ་དང་དཔྱིས་ཕྱིན་པའི་ནད་གཞི་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་པ་ལས་ཐོབ་པའི་གནས་ཚུལ་ལ་གཞི་བྱས་ཏེ། ང་ཚོར་ན་ཚ་གང་ཡོད་བརྟག་པའི་སྐབས་ལྟ་བུ་རེད། ནད་ངོ་བརྟག་དཔྱད་ཚང་མ་ཡང་དག་པ་དང་མ་ནོར་བ་ཡིན་མི་དགོས། 

༣༽ ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར། འདི་ནི་ང་ཚོར་ཡོད་པའི་ནད་བཅོས་ཐབས་བརྙེད་མཁན་གྱི་གང་ཟག་དེའི་མིང་ལྟ་བུ་རེད། ང་ཚོས་དེང་དུས་དྲྭ་རྒྱའི་ལམ་ནས་རྙེད་པ་ལྟ་བུ་ཚད་ལྡན་གྱི་གནས་ཚུལ་འབྱུང་ཁུངས་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་ཚུལ་དེ་ཡང་དག་པ་ཡིན་པར་རྗེས་སུ་དཔོག་ཐུབ། གང་ཡིན་ཞེ་ན། གནས་ཚུལ་དེའི་འབྱུང་ཁུངས་དེ་ཁུངས་དག་དང་ཡིད་བརྟན་འཕེར་བ་ཡིན་པ་རེད། འོན་ཀྱང་ང་ཚོས་གང་བཀླགས་པ་དེ་འབྱུང་ཁུངས་ཚད་ལྡན་ཞིག་ནས་ཡིན་མིན་རྗེས་སུ་དཔོག་པར། ཚད་ལྡན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དག་པ་འགའ་ཞིག་དགོས་ངེས་རེད། དེ་ནི་ཝི་ཀི་རིག་མཛོད་དམ་ཡང་ན་དྲྭ་ཐོག་ཟིན་ཐོ་ཞིག་གི་ནང་འཁོད་པ་ནང་བཞིན་རྟག་ཏུ་ཚོད་དཔག་བྱ་རྒྱུ་ལས་སླ་པོ་ཞིག་མེད།

རྗེས་དཔག་ལ་དབྱེ་ན་གསུམ་ཡོད་དེ།

༡༽ དངོས་སྟོབས་རྗེས་དཔག་སྟེ། འདི་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གི་གཞལ་བྱ་ལྐོག་གྱུར་གྱི་ཆོས་ལ་ཡང་དག་པའི་མཇུག་བསྡོམས་ཤིག་རྒྱག་ཕྱིར། ང་ཚོས་རྟགས་སམ་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དག་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དཔེར་ན། ང་ཚོའི་ཁྱིམ་མཚེས་ཀྱིས་སྐད་ཅོར་ཆེན་པོ་རྒྱག་བཞིན་ཡོད་ན། བསུན་སྣང་སྐྱེས་པ་དང་བཟོད་མི་ཐུབ་པ་ཆགས་སྲིད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། སྒྲ་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་པ་དེ་གསལ་པོ་མེད། ཡིན་ནའང་གལ་ཏེ་ང་ཚོ་དངོས་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་གྱི་ཡོད་ན། སྒྲ་དེ་ནི་མིས་བཟོས་པ་ཡིན་པ་ཙམ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ཏེ། དེ་མེད་པ་ཆགས་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་རང་གིས་རང་ལ་ཁུངས་སྐྱེལ་བྱེད་ཐུབ། དེ་ལྟར་བྱེད་པར་ང་ཚོས་གཤམ་གྱི་རྒྱུ་མཚན་རིགས་པ་ལ་བརྟེན་གྱི་ཡོད། དེ་ཡང་སྒྲ་འདི་ནི་མི་ཞིག་གིས་བཟོས་པ་དང་། མིས་བཟོས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་པ་ཆགས་ཡོད་པ་དཔེར་ན། སྔོན་བྱུང་གི་ལོ་རྒྱུས་བྱུང་རྐྱེན་ལྟ་བུ་རེད། ང་ཚོའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ནང་བཞིན་མིས་བཟོས་ཡོད་པས། རྟག་ཏུ་དང་ཡུན་དུ་གནས་པའི་ཆོས་ཤིག་ནི་མེད། དེར་བརྟེན་སྒྲ་འདིའང་མེད་པ་ཆགས་ངེས་ཡིན་པ་ང་ཚོས་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་མིས་བཟོས་པ་ཞིག་རེད། དེ་ལྟ་བུའི་ཚད་མ་དང་རིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ང་ཚོས་སོ་སོའི་ཁོང་ཁྲོ་ལ་སྟངས་འཛིན་བྱེད་ཐུབ།

༢༽ གྲགས་པའི་རྗེས་དཔག་སྟེ། འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ང་ཚོས་སྐད་ཡིག་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ། ང་ཚོས་མི་རྣམས་དང་ཡང་ན་དེང་དུས་གློག་འཕྲུལ་ཡོ་བྱད་ལས་བྱུང་བའི་སྒྲ་ཐོས་པའི་སྐབས། ལྐོག་གྱུར་གྱི་གནད་དོན་ཞིག་ཀྱང་རྗེས་སུ་དཔོག་གི་ཡོད། གལ་ཏེ་དེ་ནི་སྒྲ་འདི་ཡིན་པ་དང་དེ་ནི་ཚིག་འདི་དང་འདི་འདྲ་བའི་སྒྲ་ཡིན་པ། ད་དུང་གལ་ཏེ་དེ་ནི་ཚིག་འདི་དང་འདིའི་སྒྲ་ཡིན་ན། དེ་ལ་དོན་དག་འདི་དང་འདི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡོད་ཅེས་ང་ཚོས་རྗེས་སུ་དཔོག་གི་ཡོད། ང་ཚོས་ཐིག་གི་འགྲོས་འགའ་ཞིག་མཐོང་བའི་སྐབས། ང་ཚོས་དེ་དག་ནི་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བྲིས་པའི་ཚིག་འདི་དང་འདི་འདྲ་བ་ཡིན་པ་དང་དེ་ལ་དོན་དག་འདི་དང་འདི་འདྲ་བ་ཡོད་ཅེས་རྗེས་སུ་དཔོག་པའི་སྐབས། དེ་ཀློག་པར་ང་ཚོས་རྒྱུ་མཚན་རིགས་པ་འདྲ་མཚུངས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དཔེ་མཚོན་གཞན་ཞིག་ནི། ང་ཚོས་ “གཅིག་ལ་གཅིག་སྣོན་” ཞེས་ཐོས་པའི་སྐབས། ང་ཚོས་དེའི་དོན་ནི་ “གཉིས་” ཡིན་པར་རྗེས་སུ་དཔོག་པའམ། ཡང་ན་ང་ཚོས་ཨིན་སྐད་ནང་ “མིའི་གྲོགས་པོ་ཡག་ཤོས་” (man’s best friend) ཞེས་ཐོས་པའི་སྐབས། དེ་ནི་ཁྱི་ལ་གོ་བ་ང་ཚོས་རྗེས་སུ་དཔོག་པ་ལྟ་བུ་རེད། 

༣༽ ཡིད་ཆེས་རྗེས་དཔག་སྟེ། འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ང་ཚོས་སོ་སོའི་སྐྱེས་ཚེས་ལྟ་བུ་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་གྱི་གནད་དོན་རྟོགས་ཀྱི་ཡོད། ང་ཚོ་སྐྱེས་པའི་ཉིན་དེ་ཤེས་པར། ང་ཚོས་སོ་སོའི་ཨ་མ་ལྟ་བུ་གནས་ཚུལ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཡང་དག་པ་དང་ཚད་ལྡན་ཞིག་ལ་བརྟེན་དགོས། དེ་ནས་ང་ཚོས་སྐྱེས་ཚེས་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་འབྱུང་ཁུངས་ཚད་ལྡན་དེ་ནི་སོ་སོའི་ཨ་མ་ཡིན་པར་རྗེས་སུ་དཔོག་ཐུབ། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ང་རང་སྐྱེས་པའི་སྐབས་དེར་ཁོང་དངོས་སུ་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན་ངས་ཁོང་གིས་གསུང་པའི་ལོ་དུས་ཟླ་ཚེས་དང་བཅས་པར་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཐུབ། 

བཅད་ཤེས་ནི་གང་རྟོགས་ཟིན་པ་དེ་སླར་ཡང་རྟོགས་པའི་ཚད་མིན་གྱི་རིག་པ་ཞིག་རེད། དེ་ནི་འཁྲུལ་མེད་དང་ངེས་པ་ཡིན་ནའང་། དེ་ནི་ཚད་མའི་སྒོ་ནས་རྟོགས་པ་ཞིག་མིན། དེ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་གསར་དུ་རྟོགས་པ་ཞིག་མིན་པའི་ཕྱིར། དེའི་དོན་ནི་གསལ་བ་དང་རྟོགས་པའི་ཆེད་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དུ་ཡུལ་གཅིག་པ་ཞིག་གི་དེ་མ་ཐག་པའི་ཤེས་པ་ལ་རག་ལུས་ཡོད། དེ་ལ་རང་ངོས་ནས་གསར་རྟོགས་པའི་ནུས་པ་དང་བྲལ་བ་རེད། 

བཅད་ཤེས་ལ་དབྱེ་ན་གསུམ་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་ནི་འཇུག་ཡུལ་ཞིག་གི་རྟོགས་པའི་རྒྱུད་ཅིག་གི་ནང་འབྱུང་གི་ཡོད། 

༡༽ བཅད་ཤེས་མངོན་སུམ་སྟེ། འདི་ནི་སྐད་ཅིག་དང་པོའི་མངོན་སུམ་གྱི་རྗེས་སུ་དཔོག་པའི་འཇུག་ཡུལ་ཞིག་གི་མངོན་སུམ་ཚད་མའི་རིམ་པ་གཉིས་པ་དེ་རེད། བཅད་ཤེས་མངོན་སུམ་ཚད་མ་ནི་དབང་པོ་དང་། ཡིད། རང་རིག །ཡང་ན་རྣལ་འབྱོར་བཅས་ཀྱང་ཡིན་སྲིད། གང་ལྟར་ཡང་། རྣལ་འབྱོར་གྱི་བཅད་ཤེས་མངོན་སུམ་ཚད་མ་ནི་སངས་རྒྱས་མིན་པའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཁོ་ནར་འབྱུང་གི་ཡོད། 

༢༽ བཅད་ཤེས་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་སྟེ། སྐད་ཅིག་དང་པོ་དེའི་རྗེས་དཔག་ཚད་མའི་རྗེས་སུ་དཔོག་པའི་འཇུག་ཡུལ་ཞིག་གི་རྗེས་དཔག་ཚད་མའི་རིམ་པ་གཉིས་པ་དེ་རེད།

༣༽ དེ་གཉིས་གང་ཡང་མིན་པའི་བཅད་ཤེས་ཏེ། དཔེ་ཆ་བཞག་ན། ཚད་མའི་སྒོ་ནས་རྟོགས་ཟིན་རྟོགས་པའི་གནད་དོན་ཞིག་མ་ནོར་བར་དྲན་པའི་རྟོག་བཅས་ཀྱི་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་རེད། དེའི་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དང་དེ་བཞིན་དེའི་རིམ་པ་བསྟར་ཆགས་ཀྱི་རིམ་པ་གཉིས་ཀ་རྟོགས་ཟིན་རྟོགས་པར་བརྟེན་པ་སོང་ཙང་། ཐ་ན་དེ་ནི་གནད་དོན་ཞིག་དྲན་པའི་སྔོན་དུ་ལམ་སེང་བྱུང་མེད་ནའང་། དེ་གཉིས་ཀ་བཅད་ཤེས་ཡིན་པ་རེད། དེའི་དཔེ་ནི་མི་ཞིག་གི་མིང་དྲན་པའམ་ཡང་ན་མི་དེ་སྔོན་ཐུག་ཟིན་པ་ལྟ་བུ་དང་། དེ་ག་ནང་བཞིན་གཅིག་ལ་གཅིག་བསྣན་པ་ནི་གཉིས་ཡིན་པ་དེ་དྲན་པ་ལྟ་བུ་རེད། 

སྣང་ལ་མ་ངེས་པ་ནི། ཤེས་པའི་རིགས་གཅིག་ལ་ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་གསལ་བར་སྣང་ཡང་འཇུག་ཡུལ་དེ་ལ་ངེས་པ་འདྲེན་མི་ནུས་པའི་ཤེས་པ་དེ་རེད། དེར་བརྟེན་དེ་ནི་རྟོག་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་གི་ཡོད། རྟོག་བཅས་ཤེས་པའི་ནང་ང་ཚོའི་དམིགས་གཏད་ཀྱི་སེམས་བྱུང་དེ་ཞན་པོ་ཡོད་སྲིད། དེར་བརྟེན་ང་ཚོས་སེམས་གྱི་རྒོད་པ་ཕྲ་བ་མྱོང་གི་ཡོད་པ་དང་དེའི་ནང་ཕྱི་རོལ་གྱི་བསམ་བློ་མི་མངོན་པ་ཞིག་ཡོད། འོན་ཀྱང་དེ་ནི་སྣང་ལ་མ་ངེས་པ་མིན། དེ་ནི་དམིགས་གཏད་ཀྱི་སྐྱོན་ཙམ་ཞིག་རེད། 

སྣང་ལ་མ་ངེས་པ་ལ་དབྱེ་ན་གསུམ་ཡོད་དེ།

༡༽ སྣང་ལ་མ་ངེས་པའི་དབང་མངོན་ཏེ། ཤེས་པ་དེ་ཐོག་མར་ཡིད་མངོན་སུམ་དང་དེ་ནས་འཇུག་ཡུལ་གཅིག་པ་དེའི་རྟོག་བཅས་ཤེས་པར་འགྱུར་གྲབས་ཡོད་པའི་སྐབས། བཅད་ཤེས་ཀྱི་དབང་མངོན་རིམ་པ་བསྟར་ཆགས་ཤིག་གི་མཇུག་ཏུ་རང་མཚན་གསལ་བར་སྣང་ཡང་རང་ཡུལ་མ་ངེས་པ་དེ་རེད། སྣང་ལ་མ་ངེས་པའི་དབང་མངོན་དེའི་ནང་། དབང་པོ་མི་འདྲ་བ་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་ཡུལ་གཞན་འགའ་ཞིག་གི་མངོན་སུམ་ཤེས་པ་ཡོད་བཞིན་པའི་སྐབས་ཀྱི་མངོན་པར་འདུ་ཤེས་པ་ལས་འདས་པའི་དབང་པོའི་ཤེས་པ་གཅིག་གི་འཇུག་ཡུལ་གྱི་ཤེས་པ་དེའང་ཚུད་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། ང་ཚོས་ཡུལ་ཞིག་ལ་ལྟ་བཞིན་པའི་སྐབས་ཀྱི་རང་གི་ལུས་ལ་གྱོན་ཆས་ཡོད་པའི་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བའི་མངོན་སུམ་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་རེད། ཡིན་ནའང་དེའི་ནང་དཔེར་ན། མི་ཞིག་ལ་ལྟ་བཞིན་པའི་སྐབས་སུ་རྩིག་ངོས་ཀྱི་འདྲ་པར་ལ་དོ་སྣང་མ་བྱུང་བ་ལྟ་བུ་རྣམ་པ་གཞན་དག་ལ་དམིགས་པ་གཏད་པའི་སྐབས། དབང་པོ་མངོན་སུམ་གྱི་འཇུག་ཡུལ་ལ་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་འགའ་ཞིག་གི་དམིགས་གཏད་མེད་པ་དེ་འཚུད་ཀྱི་མེད། 

༢༽ སྣང་ལ་མ་ངེས་པའི་ཡིད་མངོན་ཏེ། བཅད་ཤེས་ཀྱི་ཡིད་མངོན་སུམ་གྱི་རིམ་པ་བསྟར་ཆགས་ཤིག་གི་མཇུག་ཏུ་དཔེར་ན། ཤེས་པ་དེ་འཇུག་ཡུལ་གཅིག་པ་ཞིག་གི་རྟོག་བཅས་ཤེས་པ་ལ་འགྱུར་གྲབས་ཡོད་པའི་སྐབས། གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་ལྟ་བུ་དེ་རེད། དེར་མ་ཟད། སྣང་ལ་མ་ངེས་པ་ནི་སྣང་ལ་མ་ངེས་དབང་མངོན་དང་འཇུག་ཡུལ་ཞིག་གི་རྟོག་བཅས་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་འབྱུང་བའི་ཡིད་མངོན་གྱི་སྐད་ཅིག་ཧ་ཅང་ཕྲ་མོ་དེ་ཡིན་པ་རེད། 

༣༽ སྣང་ལ་མ་ངེས་པའི་རང་རིག་སྟེ། སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་རྒྱུད་ཀྱི་རང་རིག་མངོན་སུམ་གྱི་སྐད་ཅིག་ཕྲ་ཤོས་ལ་དབང་མངོན་དང་ཡིད་མངོན་གང་རུང་གིས་གྲོགས་བྱེད་པ་ནི་རྟག་ཏུ་སྣང་ལ་མ་ངེས་པ་རེད། དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་གི་འཇུག་ཡུལ་ངེས་པར་རང་རིག་ལ་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལས་མང་བ་འགོར་གྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གྱི་རིམ་པ་བསྟར་ཆགས་ཀྱི་མཇུག་ཏུ་རང་རིག་གི་སྣང་ལ་མ་ངེས་པའི་མངོན་སུམ་དེ་འབྱུང་གི་མེད། འདི་ནི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་དེ་ནམ་ཡང་སྣང་ལ་མ་ངེས་པ་མིན་པ་སོང་ཙང་རེད། 

ཡིད་དཔྱོད་ནི། རང་ཡུལ་མ་ནོར་བར་ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་དང་རྟོག་བཅས་ཀྱི་སྒོ་ནས་གསར་སུ་རྟོགས་པའི་རྟོགས་ཚུལ་ཚད་ལྡན་མིན་པ་ཞིག་རེད། དཔེར་ན། རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ཡང་དག་པའི་མཇུག་བསྡོམས་ཤིག་ལ་གསར་དུ་བསླེབ་ཀྱི་ཡོད་ནའང་། དེ་དངོས་གནས་མ་རྟོགས་པའམ་ཡང་ན་དེ་བདེན་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་མི་ཤེས་བཞིན་དུ་རང་ཡུལ་དོན་མཐུན་དུ་འཛིན་པའི་ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་རེད། དེར་བརྟེན་དེ་ནི་ངེས་པ་ཞིག་མེད་པ་སོང་ཙང་། གནད་དོན་ཞིག་རྟོགས་ཚུལ་ཡང་ཚད་ལྡན་དེ་མིན། 

༡༽ རྒྱུ་མཚན་མེད་པར་གང་ཞིག་ལ་བདེན་པ་ཡིན་ཤག་བྱེད་པ་སྟེ། སའི་གོ་ལའི་བྱང་གི་ཕྱོགས་སུ་དགུན་དུས་ཉིན་ཐུང་དུ་འགྲོ་གི་ཡོད་ཅེས་ཡང་དག་པའི་ཚོད་དཔག་བྱེད་ནའང་། དེ་འདྲ་ཅིའི་ཕྱིར་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཤེས་ཀྱི་མེད། དེ་ག་ནང་བཞིན་ང་ཚོས་མི་ཞིག་གི་མིང་མ་དྲན་པའི་སྐབས། ཚོད་དཔག་མ་ནོར་བ་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་ཚོད་དཔག་ཡག་པོ་རྣམས་ཚུད་ཡོད། 

༢༽ རྒྱུ་མཚན་འགལ་འདུ་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་གང་ཞིག་ལ་བདེན་པ་ཡིན་ཤག་བྱེད་པ་སྟེ། དགུན་དུས་སུ་ཉིན་ཐུང་དུ་འགྲོ་གི་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་བྱང་གི་སའི་གོ་ལ་ནི་དུས་ཚོད་དེའི་སྐབས་སུ་ཉི་མའི་ཕྱོགས་སུ་འཁྱོགས་ནས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཚོད་དཔག་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་རེད། 

༣༽ སྣང་ལ་མ་ངེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་བརྟེན་ནས་གང་ཞིག་བདེན་པ་ཡིན་ཤག་བྱེད་པ་སྟེ། དགུན་དུས་སུ་ཉིན་ཐུང་དུ་འགྲོ་གི་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། སའི་གོ་ལས་ཉི་མར་མཐའ་སྐོར་གྱི་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཚོད་དཔག་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་རེད། 

༤༽ འབྲེལ་བ་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་བརྟེན་ནས་གང་ཞིག་བདེན་པར་ཡིན་ཤག་བྱེད་པ་སྟེ། དགུན་དུས་སུ་ཉིན་ཐུང་དུ་འགྲོ་གི་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། ཉིན་མོ་ནི་གྲང་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཚོད་དཔག་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་རེད།

༥༽ རྒྱུ་མཚན་ཡང་དག་པ་བརྟེན་ནས་གང་ཞིག་བདེན་པ་ཡིན་ཤག་བྱེད་ནའང་། དེ་ལ་ངེས་པ་མེད་པ་སྟེ། དགུན་དུས་སུ་ཉིན་ཐུང་དུ་འགྲོ་གི་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། དུས་ཚོད་དེའི་སྐབས་སུ་བྱང་གི་སའི་གོ་ལ་དེ་ཉི་མ་ལས་ཁ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་ནས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་དེས་ཉིན་རིང་ཐུང་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཇི་ལྟར་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་པའི་སྐོར་ཤེས་ཀྱི་མེད། 

ཡིད་དཔྱོད་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་ཤེས་བྱ་རྣམས་བརྟན་པོ་མེད། ང་ཚོས་བདེན་དོན་ཞིག་ཀློག་པའམ་ཐོས་པའི་སྐབས། དེ་བདེན་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན་པར་དཔྱད་ཞིབ་དང་བརྟག་དཔྱད་མེད་པའི་སྒོ་ནས་དད་པ་ལ་གཞི་བྱས་ནས་ངོས་ལེན་བྱེད་པའི་སྐབས། ང་ཚོས་དེ་ནམ་རྒྱུན་དྲན་མི་ཐུབ། 

ཐེ་ཚོམ་ནི་ཡུལ་འགའ་ཞིག་གི་རྟོག་བཅས་ཤེས་པར་གྲོགས་བྱེད་པ་དང་རང་ཡུལ་ལ་བློ་རྩེ་གཉིས་སུ་འཇུག་པའི་སྒོ་ནས་ཚོད་དཔག་བྱེད་པའི་སེམས་བྱུང་ཞིག་རེད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་དེས་རང་ཡུལ་རྟོགས་པར་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཀྱི་བར་ལ་སོམ་ཉི་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འདི་ལ་དབྱེ་ན་གསུམ་ཡོད་དེ།

༡༽ བདེན་དོན་ལ་བློ་གཏད་པའི་ཐེ་ཚོམ། (དོན་འགྱུར་གྱི་ཐེ་ཚོམ།)

༢༽ བདེན་དོན་ལ་བློ་མི་གཏད་པའི་ཐེ་ཚོམ། (དོན་མི་འགྱུར་གྱི་ཐེ་ཚོམ།)

༣༽ དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་ལ་ཆ་སྙོམ་པར་ཡོད་པ། (ཆ་མཉམ་པའི་ཐེ་ཚོམ།)

ལོག་ཤེས་ནི་རང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བའི་སྒོ་ནས་འཛིན་པའི་རྟོགས་ཚུལ་ཞིག་གམ་རང་གི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བའི་རིག་པ་དེ་རེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན་གཉིས་ཡོད་དེ།

༡༽ རྟོག་བཅས་སམ་རྟོག་པར་གྱུར་བའི་ལོག་ཤེས་ཏེ། འདི་ནི་རང་གི་ཞེན་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་དེ་ཡིན། དེ་ལྟ་བུའི་ཡུལ་ནི་འཛིན་པའི་སྒོ་ནས་གྲུབ་ཚུལ་དེ་རེད། འདིའི་དཔེ་མཚོན་ནི་གང་ཟག་གི་བདག་ལ་འཛིན་པའི་རྟོག་པར་གྱུར་བའི་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་རེད། ཤེས་པ་འདི་དང་མཐུན་ཞིང་རྟོགས་པ་ནང་བཞིན་གྲུབ་པའི་གང་ཟག་གི་བདག་ཟེར་བ་ཞིག་ནི་མེད། ལོག་ཤེས་དེ་ནི་བསླུ་བ་རེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེས་ཞེན་ཡུལ་གང་ཟག་གི་བདག་དངོས་དེ་རྩ་ནས་གྲུབ་མེད་ནའང་། དེ་དངོས་གནས་གྲུབ་པར་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། 

༢༽ རྟོག་མེད་དུ་འགྱུར་བའི་ལོག་ཤེས་ཏེ། རང་གི་འཛིན་སྟངས་ལ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ཞིག་རེད། དེ་ལྟ་ནའང་དེ་ནི་དེ་ལ་གསལ་བར་སྣང་གི་ཡོད། དེའི་དཔེ་མཚོན་ནི་མིག་ཡོར་ཅན་ཞིག་གིས་རྟོག་མེད་དུ་མིག་ཤེས་ཀྱིས་ཟླ་བ་གཉིས་མཐོང་བ་ལྟ་བུ་རེད། ཟླ་བར་ལྟ་བའི་སྐབས། ཟླ་བ་གཉིས་གསལ་བར་སྣང་གི་ཡོད། ཡིན་ནའང་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་ལ་ཟླ་བ་གཉིས་མེད་པ་ལྟ་བུ་རེད། 

མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་ཡང་ན་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ནི་སྣང་ཡུལ་ལ་བརྟེན་ནས་བསླུ་བའི་སྒོ་ནས་རྟོགས་ཚུལ་ཞིག་ཡིན། དེ་ནི་འཇུག་ཡུལ་དངོས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་སྣང་ཡུལ་གཉིས་འཕྲལ་གྱི་འཁྲུལ་རྒྱུས་བསླད་པའི་དབང་གིས་རང་ཡུལ་ལོག་པར་སྣང་གི་ཡོད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ལོག་ཤེས་ནི་གང་དངོས་སུ་གྲུབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འཁྲུལ་བ་ཞིག་རེད། དེས་སྣང་ཡུལ་དང་ཆོས་གང་ཞིག་རྩ་ནས་གྲུབ་མེད་པ་ལ་རྨོངས་པ་རེད། 

འཁྲུལ་ཤེས་དང་ལོག་ཤེས་གཉིས་ཀ་རྟོག་བཅས་སམ་རྟོག་མེད་གང་རུང་ཡིན་སྲིད།

• རྟོག་བཅས་ཤེས་པའི་ནང་། སྣང་ཡུལ་ནི་ཁྱི་ལྟ་བུ་སྤྱི་ཟེར་བའི་རྟོག་པས་བསྐྲུན་པའི་སྤྱི་མཚན་དེ་ཡིན་པ་རེད། དེའི་འཇུག་ཡུལ་ནི་ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་ཁྱི་ངོ་མ་དེ་རེད། རྟོག་བཅས་ཤེས་པ་རྣམས་ཇི་ཙམ་གྱིས་བསླད་ནས་འཇུག་ཡུལ་དངོས་དང་སྤྱི་ལ་རྨོངས་པ་དེ་ཚོད་ཀྱིས་འཁྲུལ་ཤེས་ཡིན་པ་རེད། དཔེར་ན། ང་ཚོས་ཁྱི་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ནས། དེ་ཁྱི་ཟེར་བའི་སྤྱིའམ་སྡེ་ཚན་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ནང་རན་འཚམ་བཟོ་བའི་སྐབས། ང་ཚོས་ཁྱི་ཚང་མ་ཁྱི་འདི་འདྲ་པོ་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། གལ་ཏེ་ཤེས་པས་གང་རྟོག་འཆར་དུ་འཛིན་པ་དེ་གྲུབ་མེད་ན། དེ་ནི་འཁྲུལ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ལོག་ཤེས་ཀྱང་ཡིན་པ་རེད། དེ་ལ་དཔེ་མཚོན་ཞིག་ནི། རྭ་གཅིག་ལྡན་གྱི་རྟའི་སྤྱིའམ་སྡེ་ཚན་ནང་གི་རྟ་དེ་རྭ་གཅིག་མའི་རྟ་དངོས་ཡིན་པར་རྨོངས་པ་ལྟ་བུ་རེད། ང་ཚོས་རྭ་གཅིག་གི་རྟའི་སྐོར་ལ་བསམ་བློ་གཏང་ཆོག་ནའང་། སྡེ་ཚན་དེ་ནི་གང་དང་ཡང་མཐུན་གྱི་མེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། རྭ་གཅིག་མའི་རྟ་ངོ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར།
• རྟོག་མེད་ཀྱི་ཤེས་པའི་ནང་། སྣང་ཡུལ་ནི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། འཇུག་ཡུལ་དེ་ནི་ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་དངོས་དེ་ཡིན་པ་རེད། རྟོག་མེད་འཁྲུལ་ཤེས་ཀྱི་ནང་། མིག་ཡོར་ཅན་གྱི་མི་དེས་ཟླ་བ་གཉིས་མཐོང་བའི་དཔེ་ལྟར། སྣང་ཡུལ་དེ་ནི་ཟླ་བ་གཉིས་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་འཇུག་ཡུལ་ནི་ཟླ་བ་དངོས་གཅིག་ཡོད་པ་དེ་རེད། ཤེས་པ་དེ་འཁྲུལ་བ་ཁོ་ན་མིན་པར། ལོག་ཤེས་ཀྱང་ཡིན་པ་རེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཟླ་བ་གཉིས་ཡོད་ཅེས་གྲུབ་མེད་པ་ཞིག་ལ་ཟླ་བ་གཉིས་སུ་འཁྲུལ་བའི་ཕྱིར་རོ།།

མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་བདུན་ཡོད་པ་དང་དེ་དག་ལས་དང་པོ་དྲུག་ནི་རྟོག་བཅས་དང་མཐའ་མ་དེ་ནི་རྟོག་མེད་ཡིན་པ་རེད།

༡༽ གང་ཞིག་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པའི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་སྟེ། འཁྲུལ་བའི་ལྟར་སྣང་ནི། དངོས་ཡོད་བདེན་དོན་དང་མི་མཐུན་པའི་ལོག་པར་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་སྟེ། དཔེར་ན། སྒྲ་ལྟ་བུ་རྟག་པར་གོ་བ་ལོག་སྒྲུབ་བྱེད་པ་དང་དངོས་ཡོད་དང་བཅོས་མའི་བར་རྨོངས་པར་བྱེད་པའི་སྐྱེ་བོ་ཕལ་པ་ཚོའི་རྨི་ལམ་དང་རྟོག་འཆར་ནང་འབྱུང་བའི་ཡུལ་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་གི་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་རེད། དེའི་ནང་ད་དུང་ཡང་འཇིགས་སྐྲག་ཅན་གྱི་ཕྲུ་གུས་ཉལ་ཁྲིའི་འོག་ཏུ་གདོང་འདྲེ་འདུག་བསམ་པའི་གོ་བ་ལོག་སྒྲུབ་ལྟ་བུའང་ཚུད་ཡོད། 

༢༽ ཕྱིའི་སྣང་ཚུལ་ཙམ་རྟོགས་པའི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་པའི་ལྟར་སྣང་ནི། རྟོག་བཅས་ཀྱི་ཤེས་པའི་ནང་ང་ཚོས་ཕྱིའི་སྣང་ཚུལ་གྱི་རྟག་པའི་སྤྱི་ཞིག་བརྒྱུད་ནས་ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་ཞིག་རྟོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། སྤྱི་དེའི་ཁྱད་ཆོས་དེ་ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་ལ་རྨོངས་ཀྱི་ཡོད། དཔེར་ན། ང་ཚོས་ཕྱི་གཟུགས་སུ་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་ལྕོག་ཙེ་ལྟ་བུའམ་ཡང་ན་ནང་སེམས་ཀྱི་གནས་བབས་ལ་ཡིད་སྐྱོ་བ་ལྟ་བུར་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡོད། དེ་ཡང་ང་ཚོས་ “ལྕོག་ཙེའམ་” ཡང་ན་ “ཡིད་སྐྱོ་བའི་” ཕྱིའི་སྣང་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་སྤྱི་བདེན་པ་དེ་བརྒྱུད་ནས་དེ་ལྟར་བསམ་གྱི་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་རེད། རྟག་པའི་སྤྱི་དེའི་མཚམས་སྦྱོར་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ཏེ། ལྕོག་ཙེ་དེ་རྡོག་རྡོག་ཚུགས་ཐུབ་ཅན་ཞིག་དང་ཡིད་སྐྱོ་བ་དེའང་རིམ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་སྒོ་ནས་གནས་ཀྱི་ཡོད་པ་ལྟར་སྣང་གི་ཡོད། འོན་ཀྱང་ལྕོག་ཙེ་ནི་དོན་ངོ་མར་རྡུལ་ཕྲན་ལས་གྲུབ་པ་ཞིག་དང་ཡིད་སྐྱོ་བའི་གནས་སྟངས་དེའང་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་འགྲོ་གི་ཡོད། དེ་ལྟ་བུའི་ཤེས་པ་རྣམས་རྡོག་རྡོག་ཚུགས་ཐུབ་ཏུ་རྟག་པར་གྲུབ་པའི་སྡེ་ཚན་དེ་འཇུག་ཡུལ་ཏེ། རྡུལ་ཕྲན་ལས་གྲུབ་པའམ་ཡང་ན་དེ་ལ་རིམ་པ་བསྟར་ཆགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་འགྲོ་བའི་སྐད་ཅིག་དང་ལྡན་པ་ལ་རྨོངས་ཀྱི་ཡོད་པ་སོང་ཙང་། དེ་ནི་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པ་རེད། གང་ལྟར་ཡང་། དེ་ལྟ་བུའི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་རྣམས་ནི་ལོག་ཤེས་མིན། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཡུལ་གྱི་ངོས་ནས་དེ་དག་ནི་འཇིག་རྟེན་གྲགས་པའི་ལྕོག་ཙེ་རྣམས་ཡིན་པ་དང་། དེ་དག་ནི་རྡོག་རྡོག་ཚུགས་ཐུབ་ཏུ་གྲུབ་པ་དང་་དུས་ཡུན་བསྲིངས་པའི་ཡིད་སྐྱོ་བའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཡིན་པ་རེད། 

༣༽ རྗེས་དཔག་ཚད་མའི་ནང་གི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་སྟེ། རྗེས་དཔག་གི་ལྟར་སྣང་ནི། རྟགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་འགོད་པའི་ཚུལ་གསུམ་གྱི་རྟོག་བཅས་ཤེས་པ་སྤྱད་དེ་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཞིག་གི་ནང་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་ཤིག་ཁུངས་སྐྱེལ་བྱེད་པར། རྟགས་དང་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་ཆོས་དང་། རྗེས་ཁྱབ། ལྡོག་ཁྱབ་བཅས་ཚུལ་གསུམ་གྱི་སྡེ་ཚན་ཚང་དགོས། དཔེར་ན། ང་ཚོའི་ཁྱིམ་མཚེས་ཀྱིས་སྐད་ཅོར་རྒྱག་བཞིན་པའི་རྗེས་དཔག་ཤེས་པ་དེ་མེད་པ་ཆགས་ཀྱི་རེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་མིས་བཟོས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། དེའི་ནང་གི་རྟགས་ཀྱི་ཚུལ་གསུམ་གྱི་སྡེ་ཚན་དག་ནི་སྣང་ཡུལ་རྣམས་རེད། འཇུག་ཡུལ་རྣམས་ནི་ངའི་ཁྱིམ་མཚེས་ཀྱིས་སྐད་ཅོར་རྒྱག་བཞིན་པ་ནི་མིས་བཟོས་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་པའི་གཏན་ཚིགས་ཡིན་ཞིང་། མིས་བཟོས་པའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་སྔོན་བྱུང་གི་ལོ་རྒྱུས་ནང་བཞིན་ཡལ་ཟིན་པ་རེད། ང་ཚོའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ནང་བཞིན་གང་ཡང་ཡུན་དུ་གནས་ཀྱི་མེད། དེ་དག་ནི་མིས་བཟོས་པ་ཞིག་རེད། རྗེས་དཔག་ཤེས་པ་འདིའི་ནང་ཡོད་པའི་དེ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གསུམ་གྱི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་ནི་འཁྲུལ་བ་རེད། དེའི་ནང་བསླད་ནས་ཕྱོགས་ཆོས་དང་། རྗེས་ཁྱབ། ལྡོག་ཁྱབ་བཅས་ཆ་རྐྱེན་གསུམ་པོ་དེ་དག་རྒྱུ་མཚན་དངོས་ཀྱི་ཆ་ཤས་གསུམ་ལ་རྨོངས་ཀྱི་ཡོད། 

༤༽ རྗེས་དཔག་ལས་བྱུང་བའི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་ནི། རྗེས་དཔག་ཤེས་པའི་ནང་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་རིགས་ལས་བྱུང་བའི་མཇུག་སྡོམ་གྱི་རྟོག་བཅས་ཤེས་པ་དེ་རེད། དཔེར་ན། གོང་གི་རྒྱུ་མཚན་རིགས་པའི་ཆ་རྐྱེན་གསུམ་གྱི་རྗེས་དཔག་ཤེས་པའི་མཇུག་སྡོམ་ལ། རྗེས་དཔག་འདི་བྱུང་བའི་རྟོག་བཅས་ཀྱི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་སྟེ། ཁྱིམ་མཚེས་ཀྱི་སྐད་ཅོར་རྒྱག་བཞིན་པ་དེ་ཡལ་འགྲོ་རྒྱུ་ངེས་པ་དེ་ནི་འཁྲུལ་བ་རེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེས་ “མིས་བཟོས་པའི་སྐད་ཅོར་མི་རྟག་པའི་” སྤྱི་དེ་བདེན་དོན་འདི་ལ་བསླད་པ་དང་རྨོངས་ཀྱི་ཡོད། 

༥༽ ང་ཚོས་གནད་དོན་ཞིག་དྲན་པའི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་སྟེ། དྲན་པའི་ལྟར་སྣང་ནི། རྟོགས་ཟིན་རྟོགས་པ་ཞིག་རྟོག་བཅས་ཀྱི་ཤེས་པའི་ནང་དྲན་པ་སྟེ། དཔེར་ན། སོ་སོའི་ཨ་མ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་དྲན་པ་ལྟ་བུ་རེད། འདིར་ཨ་མའི་སྡེ་ཚན་ནམ་སྤྱི་དང་ཨ་མ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པར་མཚོན་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ང་ཚོས་རྟོག་བཅས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རང་གི་ཨ་མ་རྟོགས་ཀྱི་ཡོད། ང་ཚོས་ཁོང་དྲན་པའི་སྐབས། ཨ་མའི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་དེ་ནི་འཁྲུལ་བ་རེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེས་ཨ་མ་ཞེས་པའི་སྤྱི་དེ་དང་ང་ཚོའི་ཨ་མ་དངོས་ཏེ། འཇུག་ཡུལ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁོང་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ལ་བསླད་པ་དང་རྨོངས་ཀྱི་ཡོད། 

༦༽ ང་ཚོས་གང་ཞིག་རེ་འདོད་བྱེད་པའི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་སྟེ། མངོན་འདོད་ཀྱི་ལྟར་སྣང་ནི། རྟོག་བཅས་ཀྱི་ཤེས་པའི་ནང་། ང་ཚོས་བྱུང་མེད་པ་ཞིག་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་བ་སྟེ། དཔེར་ན། ང་ཚོས་བཞེངས་བཞིན་པའི་ཁང་པ་འདི་བཞེངས་ཟིན་པར་བསམ་བློ་གཏོང་བ་ལྟ་བུ་རེད། འདིར་ང་ཚོས་བཞེངས་ཟིན་པའི་སྤྱི་དེ་བརྒྱུད་ནས་ད་ལྟ་བཞེངས་ཚར་མེད་པའམ་མ་འོངས་པར་བཞེངས་ཚར་བའི་ཁང་པ་ཞིག་ལ་རྟོག་བཅས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྟོགས་པ་དེ་རེད། ད་ལྟ་བྱུང་མེད་པའི་ཁང་པ་བཞེངས་ཟིན་པ་དེའི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་ནི་འཁྲུལ་བ་རེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེས་བཞེངས་ཟིན་པའི་ཁང་པའི་སྤྱི་དེ་དང་ད་ལྟ་བྱུང་མེད་པའི་བསམ་བློའི་ནང་གི་ཁང་པ་བཞེངས་ཟིན་པ་སྟེ། འཇུག་ཡུལ་དེ་ལ་བསླད་པ་དང་རྨོངས་ཀྱི་ཡོད། 

༧༽ ཡུལ་རབ་རིབ་ཅན་དུ་འཛིན་པའི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་སྟེ། རྟོག་མེད་མངོན་སུམ་གྱི་ལྟར་སྣང་ནི། ཆོས་གང་ཞིག་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་ལ་གྲུབ་མེད་པའི་རྟོག་མེད་ཤེས་པ་དེ་རེད། ང་ཚོས་མི་གསལ་བའི་རབ་རིབ་ལྟ་བུ་ཞིག་མཐོང་བའི་སྐབས། དེའི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་ནི་འཁྲུལ་བ་རེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེས་སྣང་ཡུལ་དང་། འཇུག་ཡུལ་ལ་བརྟེན་ནས་རབ་རིབ། རབ་རིབ་མིན་པའི་ལྕོག་ཙེ་ལྟ་བུ་ཕྱི་རོལ་དངོས་སུ་གྲུབ་པའི་ཡུལ་ལ་བསླད་པ་དང་རྨོངས་ཀྱི་ཡོད། ཤེས་པ་དེའང་ལོག་ཤེས་ཡིན་ཏེ། རབ་རིབ་ནི་ཡུལ་གྱི་ངོས་ནས་དངོས་སུ་གྲུབ་མེད་པའི་ཕྱིར། 

ཚད་མའི་སྒོ་ནས་རྟོགས་ཚུལ་ལ་དབྱེ་བ་གཞན་གཉིས་སུ་ཕྱེས་ཡོད་པ་ནི། རང་ལས་ངེས་ཀྱི་ཚད་མ་དང་གཞན་ལས་ངེས་ཀྱི་ཚད་མ་གཉིས་ཡིན།

རང་ལས་ངེས་ཀྱི་ཚད་མ་ནི། ཚད་མ་གང་ཞིག་དེའི་ནང་རང་གི་ཡུལ་གང་ཡིན་པ་རང་ངོས་ནས་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་དེ་རེད། རང་གི་ཡུལ་གང་ཡིན་ངེས་པར་ཚད་མ་གཞན་ཞིག་ལ་བརྟེན་དགོས་ཀྱི་མེད། འདི་ལ་དབྱེ་བ་ལྔ་ཡོད་དེ། 

༡༽ རང་རིག་མངོན་སུམ་ཚད་མ་སྟེ། འདིས་རྟོགས་བཞིན་པའི་རྣམ་ཤེས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས་གང་དག་ཡིན་རང་གིས་རང་ངེས་པ་དེ་རེད།

༢༽ རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ཚད་མ་སྟེ། འདིས་རགས་པ་དང་ཕྲ་བའི་མི་རྟག་པ་གང་ཡིན་པའམ། ཡང་ན་བདག་ཅེས་བྱ་བ་ཕྲ་རགས་མེད་པ་དེ་གང་ཡིན་རང་གིས་རང་ངེས་པ་དེ་རེད། 

༣༽ རྗེས་དཔག་ཚད་མ་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་རིགས་པ་ལ་གཞི་བྱས་ནས་མཇུག་སྡོམ་ཞིག་རང་གིས་རང་ངེས་པ་དེ་རེད། 

༤༽ ཆོས་ཞིག་གི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་དབང་པོ་མངོན་སུམ་ཚད་མ་སྟེ། འདིས་གང་འབྱུང་བཞིན་པ་དེ་རང་གིས་རང་ངེས་པར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། 

༥༽ ཆོས་གང་ཞིག་གོམས་འདྲིས་ཡོད་པའི་དབང་པོ་མངོན་སུམ་ཚད་མ་སྟེ། གལ་ཏེ་ང་ཚོས་རྟག་ཏུ་མཐོང་བའི་མི་ཞིག་སྲང་ལམ་འོག་ནས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་མཐོང་ན། མི་དེ་སུ་ཡིན་རང་ངོས་ནས་མངོན་དུ་གྱུར་བའི་སྒོ་ནས་ང་ཚོས་ངོ་ཤེས་པ་གསལ་པོ་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་རེད། 

གཞན་ལ་ངེས་ཀྱི་ཚད་མ་ནི་རང་གི་ཡུལ་དེ་གང་ཡིན་ངེས་པར། ཚད་མ་གཞན་ཞིག་དགོས་པ་ཚད་མའི་སྒོ་ནས་ཤེས་པ་དེ་རེད། བློ་རིག་འདིའི་མིང་གི་ཐ་སྙད་སྒྲུབ་ཚུལ་གྱི་དོན་ལ་གཞིགས་ནས་དབྱེ་བ་གསུམ་ཕྱེས་ཡོད་པ་ནི།

༡༽ ཆོས་ཤིག་ཆེས་ཐོག་མའི་དབང་པོ་མངོན་སུམ་སྟེ། དཔེར་ན། ང་ཚོས་ཉོས་པའི་ཡོ་བྱད་གསར་པ་བེད་སྤྱོད་ཇི་ལྟར་གཏོང་དགོས་མིན་རང་ངོས་ནས་མངོན་དུ་འགྱུར་མེད་པ་དེ་ལ་བལྟ་བའི་སྐབས། དེ་བེད་སྤྱོད་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་པ་ངེས་པར་གནས་ཚུལ་གཞན་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་ང་ཚོས་ཚད་མའི་སྒོ་ནས་ཤེས་ཐུབ་པ་ལྟ་བུ་རེད། 

༢༽ ང་ཚོའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མེད་པའི་སྐབས་ཀྱི་དབང་པོ་མངོན་སུམ་ཚད་མ་སྟེ། དཔེར་ན། ང་ཚོས་གནད་དོན་ཞིག་གི་ཐད་བསམ་བློ་གཏོང་བར་རྦད་དེ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞོལ་བའི་སྐབས། མི་ཞིག་གིས་ང་ཚོར་སྐད་ཆ་ཞིག་ཤོད་པ་ཐོས་དུས་མི་དེས་གང་བཤད་པ་དེ་ངེས་བརྟན་བཟོ་བའི་ཆེད་ང་ཚོས་ཡང་བསྐྱར་ཤོད་དགོས་པ་ཚད་མའི་སྒོ་ནས་ཤེས་ཐུབ་པ་ལྟ་བུ་རེད། 

༣༽ འཁྲུལ་བར་རྒྱུ་ཡོད་པའི་དབང་ཤེས་ཏེ། དཔེར་ན། ང་ཚོས་རྟགས་ཤིག་ལ་རང་གི་མིག་ཤེལ་མ་གྱོན་ནས་བལྟ་བའི་སྐབས། ང་ཚོས་རབ་རིབ་མི་གསལ་བ་ཞིག་མཐོང་གི་ཡོད། དེའི་སྐབས་སུ་རྟགས་དེས་གང་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད་ཤེས་པར་བྱེད་པར་ང་ཚོས་མིག་ཤེལ་གྱོན་ནས་ཡང་བསྐྱར་ལྟ་དགོས་པ་ནི་ཚད་མའི་སྒོ་ནས་ཤེས་ཐུབ་པ་ལྟ་བུ་རེད། 

བློ་རིག་མཐའ་མ་གཉིས་ནི་ཐ་སྙད་སྒྲུབ་ཚུལ་གྱི་སྐབས་དོན་ཁོ་ནར་ཚད་མ་ཡིན། གང་ཡིན་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེ་ནི་རྩེ་གཅིག་པ་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་པ་དང་གསུམ་པ་ནི་ལོག་ཤེས་ཡིན་པ་རེད། 

གཞན་ཡང་འདི་ལ་ད་དུང་རིགས་གསུམ་ཡོད་པ་ནི།

༡༽ ཚད་མའི་ནང་གང་སྣང་བ་ཡིན་པ་དེ་རང་ལས་ངེས་ཀྱི་ཚད་མ་ཡིན་ནའང་། དེ་གང་བདེན་པ་ཡིན་པའི་ཐག་གཅོད་དེ་ནི་གཞན་ལས་ངེས་ཀྱི་ཚད་མ་ཡིན་དགོས། དཔེར་ན། དབང་པོ་མངོན་སུམ་ཚད་མ་ལ་བརྟེན་ནས་ང་ཚོས་རྒྱང་ཐག་རིང་སར་མདོག་དམར་པོ་ཅན་ཞིག་མཐོང་གི་ཡོད། དེའི་སྐབས་ང་ཚོས་དེ་དམར་པོ་ཡིན་པ་ཚད་མའི་སྒོ་ནས་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་ང་ཚོས་མེ་ལྟ་བུའི་དམར་པོ་དེ་བདེན་པ་ཡིན་མིན་ངེས་པར། ང་ཚོས་ཐག་ཉེ་རུ་ཕྱིན་ཏེ་ཡང་བསྐྱར་ལྟ་དགོས་པ་དེའང་ཤེས་ངེས་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་རེད།

༢༽ ཚད་མའི་ནང་སྤྱིར་བཏང་གང་ཡིན་པར་ངེས་པ་དེ་ནི་རང་ལས་ངེས་ཀྱི་ཚད་མ་ཡིན་ནའང་། གང་དམིགས་སུ་བཀར་ཡིན་པའི་ངེས་པ་དེ་ནི་གཞན་ལས་ངེས་ཀྱི་ཚད་མ་ཡིན་དགོས། དཔེར་ན། དབང་པོ་མངོན་སུམ་ལ་བརྟེན་ནས་ང་ཚོས་རྒྱང་ཐག་རིང་སར་མི་ཞིག་མཐོང་གི་ཡོད། ང་ཚོས་ཚད་མའི་སྒོ་ནས་དེ་ནི་མི་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ང་ཚོས་མི་དེ་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་སུ་ཡིན་ཤེས་པར་བྱེད་པར། ང་ཚོས་ཐག་ཉེ་རུ་ཕྱིན་ཏེ་ཡང་བསྐྱར་ལྟ་དགོས་པ་དེའང་ཤེས་ངེས་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་རེད།

༣༽ ཚད་མའི་ནང་ཐ་ན་གང་སྣང་བའི་ཆོས་དེའང་ངེས་པར་བྱེད་པར་གཞན་ལས་ངེས་ཀྱི་ཚད་མ་ཡིན་དགོས་ཏེ། དཔེར་ན། ང་ཚོས་སྲང་ལམ་འོག་གི་ལམ་མདོར་གློག་གི་བརྡ་རྟགས་ཡོད་སར་ང་ཚོའི་སྤྱི་སྤྱོད་རླངས་འཁོར་བཀག་ཡོད་མེད་མཐོང་བར་ངེས་བརྟན་མེད་པར་ང་ཚོས་མཐོང་གི་ཡོད་བསམ་སྲིད། རླངས་འཁོར་དེ་དངོས་གནས་མཐོང་གི་ཡོད་པར་ངེས་པར། ང་ཚོས་ཡང་བསྐྱར་གཟབ་ནན་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་ལྟ་དགོས་པ་ནི་ཚད་མའི་སྒོ་ནས་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་རེད། 

རིགས་མཐའ་མ་འདི་ནི་མིང་ཙམ་མམ་བརྡར་བཏགས་པའི་ཚད་མ་རེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་དེ་ང་ཚོའི་རླངས་འཁོར་ཡིན་ན། དེ་ནི་སྣང་ལ་མ་ངེས་པ་ཡིན་སྲིད་པའམ། ཡང་ན་ང་ཚོའི་རླངས་འཁོར་མིན་ན་ནི་དེ་ལོག་ཤེས་ཡིན་སྲིད་པ་རེད། 

དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་བས་ཚད་མའི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་བསླུ་བའི་ཤེས་པ་རེད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་འཁྲུལ་བྲལ་དང་ངེས་པ་རེད། དེའི་ནང་གསར་དུ་རྟོགས་པ་ཟེར་བ་དེ་མེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་བའི་རང་ངོས་ནས་གྲུབ་པ་དེ་སུན་འབྱིན་པར་གཞིགས་ན། ཤེས་པ་གང་ཡང་རང་སྟོབས་ཀྱིས་འབྱུང་གི་མེད། གལ་ཏེ་ཤེས་པ་ཞིག་རང་སྟོབས་ཀྱིས་བྱུང་བ་ཡིན་ན། དེ་ནི་རང་ངོས་ནས་གྲུབ་པ་ཡིན་ངེས་རེད། དེར་བརྟེན་དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་བས་བཅད་ཤེས་འདོད་ཀྱི་མེད། 

དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་བས་མདོ་སྡེ་པས་བརྗོད་པའི་མངོན་སུམ་ཟེར་བ་དེའི་མཚན་ཉིད་སླར་ཡང་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། མདོ་སྡེ་པས་མངོན་སུམ་གྱི་རྟོགས་ཚུལ་འདི་ནི་རྟག་ཏུ་རྟོག་མེད་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་པ་སྟེ། དེས་བར་དཔང་འདྲ་པོ་ཞིག་སེམས་ཀྱི་སྤྱི་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ཡུལ་འཛིན་གྱི་ཡོད། ལེགས་སྦྱར་སྐད་དུ་པྲ་མཱཎ་ཞེས་པའི་ཚིག་དེའི་པྲ་ཞེས་པའི་སྔོན་འཇུག་དེ་ལ་ཚིག་འགྲེལ་བྱེད་པའི་སྐབས། དེའི་དོན་ནི་ “དང་པོའམ་” “གསར་པར་” གོ་བ་དང་དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་བ་ལ་མཚོན་ན། པྲ་ཞེས་པའི་ཚིག་དེ་ནི་ཚད་མའམ་ཡང་དག་པར་གོ་བ་ཡིན། དེར་བརྟེན་ཁོང་ཚོས་ཚད་མའི་སྒོ་ནས་རྟོགས་ཚུལ་དེ་སླར་ཡང་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་ཡང་དེ་འབྱུང་བར་རྒྱུ་མཚན་རིགས་པར་བརྟེན་གྱི་མེད། དེ་བས་ན་དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་བ་ལ་མཚོན་ན། མངོན་སུམ་ནི་ཐད་ཀར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་ཞིག་རེད། དེ་འདྲ་སོང་ཙང་། མདོ་སྡེ་པས་བཅད་ཤེས་དབང་པོ་མངོན་སུམ་ལ་གང་བརྗོད་པ་དེ་ཐལ་འགྱུར་བས་རྟོག་མེད་དབང་པོ་མངོན་སུམ་གྱི་སྡེ་ཚན་དུ་དབྱེ་བ་འབྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། མདོ་སྡེ་པས་བཅད་ཤེས་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ཞེས་གང་བརྗོད་པ་དེ་ཐལ་འགྱུར་བས་རྟོག་མེད་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གྱི་སྡེ་ཚན་དུ་དབྱེ་བ་འབྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་བཞིན་མདོ་སྡེ་པས་གང་བཅད་ཤེས་རྗེས་དཔག་གི་སྡེ་ཚན་དུ་དབྱེ་བ་དེ་ཐལ་འགྱུར་བས་དེ་ལ་རྟོག་བཅས་མངོན་སུམ་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྒྱུ་མཚན་རིགས་པ་བང་རིམ་ལ་བརྟེན་མི་དགོས་པ་ཡིན། 

ཡིད་མངོན་སུམ་ཤེས་པའང་རྟོག་བཅས་ཡིན་སྲིད། རྟོག་བཅས་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་གྱི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་ནི་རྩོལ་མེད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་རྒྱུ་མཚན་རིགས་པའི་རིམ་ལ་མ་བརྟེན་པར་འབྱུང་གི་ཡོད། 

ཐལ་འགྱུར་བས་རང་རིག་མི་བཞེད། ཚད་མས་རང་གི་འཇུག་ཡུལ་དངོས་སུ་རྟོགས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་དེ་དག་རང་ངོས་ནས་ཚད་མ་དེ་ཤུགས་ལ་རྟོགས་ཀྱི་ཡོད། 

དཔལ་མགོན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་དབུ་མ་རྩ་བ་ཤེས་རབ་ཀྱི་འགྲེལ་བ་སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པས་མཛད་པའི་དབུ་མ་ཚིག་གསལ་མཚོན་པའི་དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུགས་ནས་ཚད་མ་བཞི་གསུངས་པ་ནི།

• མངོན་སུམ་ཚད་མ།
• རྗེས་དཔག་ཚད་མ།
• ལུང་ཚད་མ་སྟེ། འདི་ནི་མདོ་སྡེ་པས་བཞེད་པའི་ཡིད་ཆེས་ལ་གཞི་བྱས་པའི་རྗེས་དཔག་དང་གཅིག་པ་ཡིན།
• དཔེ་ཉེར་འཇལ་གྱི་ཚད་མ་སྟེ། དཔེར་ན། ས་ཁྲའི་ནང་བཀོད་པ་ལྟར་བརྒྱུད་ལམ་བལྟས་ནས་འགྲོ་ཡུལ་དེར་ཇི་ལྟར་བགྲོད་པའི་ཚུལ་ཡང་དག་པར་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་རེད། སྔ་རབས་གཞུང་ལུགས་ནང་གི་དཔེར་བརྗོད་ནི། གླང་དཀར་པོ་ཞིག་གི་རྒྱབ་ལ་སྒང་འབུར་ཡོད་པ་དང་དེའི་སྐེའི་འོག་ཏུ་ནར་ནར་ཆགས་པའི་ལྐོག་ཤལ་ཡོད་པ་དང་འདྲ་བའི་དཔེ་མཚོན་བཞག་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱ་གླང་ནོག་ཆེན་ཟེར་བ་དེ་གང་ཡིན་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་རེད། འདི་ནི་རྗེས་དཔག་གི་རིགས་སུ་སྡེ་ཚན་དབྱེ་ཆོག་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། 

ཚད་མ་བདུན་གྱིས་རྟོག་མེད་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་འཐོབ་པའི་རྒྱུད་རིམ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ང་ཚོས་ཡར་རྒྱས་ཇི་ལྟར་གཏོང་བར་ཉམས་ཚོད་ལེན་ཐུབ་པའི་ཆེད་རིམ་པ་འདི་དག་ཤེས་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད། 

ཐོག་མར་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ང་ཚོར་མ་རིག་པར་གྲོགས་བྱས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ལོག་ཤེས་དེ་ཡོད། ང་ཚོ་ནི་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དེ་མ་རིག་པ་རེད། དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་ལ་གཞིགས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པའི་ཤེས་པ་ནི་ལོག་ཤེས་ཡིན་པ་རེད། ང་ཚོས་ཆོས་རྣམས་རང་ངོས་ནས་གྲུབ་པ་ལྟར་རྟོགས་ཀྱི་ཡོད། ང་ཚོས་གནས་ལུགས་ཡང་དག་མིན་པར་རྟོགས་པའི་མ་རིག་ལ་བརྟེན་ནས་ལོག་ཤེས་ཡོད་པ་དང་དེའི་ཐད་ལ་ལོག་པའི་ལྟ་བ་ཞིག་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོས་དེ་ནི་གང་ཡང་མེད་པར་གོ་བ་དང་ཆད་ལྟའི་ཁས་ལེན་ཞིག་ཡིན་པར་བསམ་བློ་འཁོར་གྱི་ཡོད། དེ་ལས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་འགྲོ་བར་ང་ཚོར་བློ་སྒོ་འབྱེད་པའི་གུ་ཡངས་ཀྱི་བསམ་བློ་ཞིག་དགོས་པ་ལས། ཞེ་སྡང་རྒྱབ་འགལ་ཅན་གྱི་བློ་ཞིག་མི་དགོས།

དེ་ནས་ང་ཚོས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐོར་ལ་ཉན་དགོས། གལ་ཏེ་དགེ་རྒན་གྱིས་ཆོས་ཁྲིད་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐབས། ང་ཚོས་སོ་སོའི་ལག་ཐོགས་ཁ་པར་སྔོག་བཤེར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ན། ང་ཚོས་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་སྐོར་ཐོས་པ་དེ་མ་ངེས་པ་ཆགས་ཀྱི་རེད། གང་གསུངས་པའི་ཚིག་གཅིག་ཀྱང་དྲན་མི་ཐུབ་པ་ཆགས་ཀྱི་རེད། གལ་ཏེ་ང་ཚོའི་སེམས་དེ་བསམ་བློའི་གཡེང་བའི་ནང་བརླགས་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོར་ཚིག་དེའི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་གི་རྣ་ཤེས་ཙམ་ཡོད་ནའང་། སླར་ཡང་ང་ཚོས་དེ་དག་དྲན་གྱི་མེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ང་ཚོས་དོ་སྣང་སྤྲད་མེད། 

འོན་ཀྱང་། གལ་ཏེ་ང་ཚོས་རྣ་བའི་མངོན་སུམ་ཚད་མ་ལ་བརྟེན་ནས་ཚིག་དེ་དངོས་གནས་ཐོས་པ་དང་། གང་ཐོས་པ་དེ་ངེས་ཡོད་ན། རྣའི་བཅད་ཤེས་དང་སྣང་ལ་མ་ངེས་མངོན་སུམ། དེ་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པའི་ཚིག་གི་སྒྲའི་ཡིད་མངོན་སུམ་གྱི་སྐད་ཅིག་ཕྲ་མོ་ཞིག་གི་རིམ་པའི་རྗེས་སུ་ང་ཚོས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྒྲ་སྤྱི་བརྒྱུད་ནས་རྟོག་པ་དང་བཅས་ཏེ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་ཀྱི་ཡོད། (ང་ཚོས་སྟོང་པ་ཉིད་བསམ་གྱི་ཡོད།) འོན་ཀྱང་ང་ཚོས་དོན་སྤྱི་ (དེའི་དོན་གང་ཡིན་ང་ཚོས་ད་དུང་མི་ཤེས་པ་) བརྒྱུད་ནས་ཀྱང་མ་རྟོགས་པའམ། ཡང་ན་ང་ཚོས་དོན་སྤྱི་ཡང་དག་མིན་པ་ (དེའི་དོན་ལ་ཡང་དག་མིན་པའི་བསམ་བློ་ཞིག་ཡོད་པས། ང་ཚོའི་རྟོག་བཅས་ཀྱི་ཤེས་པ་དེ་ཚད་མིན་ཡིན་) ཞིག་བརྒྱུད་ནས་རྟོག་པ་དང་བཅས་རྟོགས་ཀྱི་ཡོད། 

སྟོང་པ་ཉིད་དེ་བདེན་པ་ཡིན་དང་མིན་གྱི་ཐད་ང་ཚོར་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ་སྲིད། དང་པོ་ཐེ་ཚོམ་འདི་ནི་བདེན་པར་ཁས་ལེན་མི་བྱེད་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་དང་། དེ་ནས་ཕལ་ཆེར་ཆ་མཉམ་པ་ཡིན་སྲིད་ནའང་། མཐའ་མར་དེ་ཡང་དག་པ་ཡིན་པར་ཁས་ལེན་བྱེད་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་གི་རེད། རིམ་པ་འདི་སྐབས་སུ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གང་ཡིན་ངེས་པར་བྱེད་པར། ང་ཚོས་ཤེས་པ་གཞན་ལ་བརྟེན་དགོས་པ་ཚད་མའི་སྒོ་ནས་ཤེས་ངེས་རེད། ང་ཚོས་དེའི་ཐད་བརྟག་ཞིབ་དང་བསམ་ཞིབ་མང་བ་བྱེད་དགོས། ང་ཚོས་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་མ་མཐར་ཡང་ཕྱིའི་སྣང་ཚུལ་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་ཞིག་རྟོགས་པའི་སྐབས། སྒྲ་སྤྱི་དང་དོན་སྤྱི་ཡང་དག་པ་གཉིས་ཀ་བརྒྱུད་དེ་ཐེ་ཚོམ་ལ་བརྟེན་ནས་རྟོག་པ་དང་བཅས་ཏེ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་སྐོར་བསམ་བློ་གཏོང་ཐུབ། 

དེའི་རྗེས་སུ་ང་ཚོས་ཡིད་དཔྱོད་ལ་བརྟེན་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐོར་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་ངེས་རེད། དེ་ཡང་ང་ཚོས་དེ་ནི་བདེན་པ་ཡིན་པར་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་ང་ཚོ་དེའི་ཐད་ལ་དངོས་གནས་དྲང་གནས་ཡིད་ཆེས་རྙེད་པ་ཞིག་དགོས། ང་ཚོས་ད་དུང་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཡང་དག་མིན་པ་དེ་ཡང་དག་ཡིན་པར་ཚོད་དཔག་བྱེད་སྲིད་པ་དེ་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས། དེ་ནི་རྟོག་བཅས་ལོག་ཤེས་ཡིན་ངེས་རེད། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཡང་དག་པ་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཡིད་ཆེས་རྙེད་པར། ང་ཚོས་རྒྱུ་མཚན་གྱི་རིམ་པ་ཡང་དག་པར་གཞི་བྱས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་ངོས་ནས་གྲུབ་པ་ཞིག་མེད་པར་མཇུག་སྡོམ་རྒྱག་དགོས། ཡིན་ནའང་ང་ཚོས་དེའི་ཆེད་དུ་རྒྱུ་མཚན་གྱི་རིམ་པ་ཡང་དག་པ་རྣམས་ཤེས་ནའང་། ཡིད་ཆེས་རྙེད་པ་ཞིག་བྱུང་མེད་པའམ་རྒྱུ་མཚན་ཡག་པོ་རྟོགས་མེད་ན། ང་ཚོས་ད་དུང་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བདེན་པ་ཡིན་པར་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་དཔག་ཚད་མར་བརྟེན་ནས་ང་ཚོས་རྒྱུ་མཚན་གྱི་རིམ་པ་རྟོགས་ནས་དེས་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པ་ཡིན་པར་སྒྲུབ་པར་ཡིད་ཆེས་རྙེད་ཀྱི་ཡོད། 

ད་ང་ཚོས་རྟོག་པ་དང་བཅས་ཏེ་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པའི་སྐབས། ང་ཚོའི་ཤེས་པ་དེ་གསར་པ་ཡིན་པའི་སྐབས། ཐོག་མར་ང་ཚོར་དེའི་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་དང་དེ་ནས་བཅད་ཤེས་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཡོད། མཐའ་མཇུག་ལ་སྣང་ལ་མ་ངེས་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཇི་སྲིད་དོན་སྤྱི་ཡང་དག་པ་བརྒྱུད་ནས་སྟོང་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་དང་ངེས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ང་ཚོའི་སྒོམ་ནི་རྗེས་དཔག་གི་རིམ་པ་དང་པོ་གཉིས་ཁོ་ན་ཆགས་ཀྱི་རེད། གལ་ཏེ་ང་ཚོའི་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མི་གནས་པར་རྣམ་པར་གཡེང་བའམ་ཡང་ན་ང་ཚོས་སྒྲ་སྤྱིའི་བརྒྱུད་ནས་ཚིག་ཁོ་ནར་དམིགས་ནའང་། དོན་སྤྱི་མེད་པ་སོང་ཙང་། ང་ཚོས་སྒོམ་ལ་བརྟེན་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་རྟོགས་ཀྱི་མེད། ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་གནས་བབས་ཤིག་ཐོབ་པའི་སྐབས། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་རྟོག་བཅས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྒོམ་པ་དེ་ལ་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་དང་རྗེས་དཔག་བཅད་ཤེས་ཁོ་ན་ཡོང་གི་རེད། 

ཐལ་འགྱུར་བའི་དབྱེ་ཚུལ་ལྟར་ན། ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་ཡིན་པའམ་མིན་པ་གང་ཡིན་རུང་ང་ཚོའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བཅད་ཤེས་རྗེས་དཔག་ནི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རྟོག་བཅས་མངོན་སུམ་ཚད་མ་ཆགས་ངེས་རེད། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་རྟོག་བཅས་ཤེས་པ་སྐྱེད་པར། རྒྱུ་མཚན་རིམ་པ་བརྒྱུད་དེ་རྩ་ནས་འགྲོ་མི་དགོས་པའི་སྐབས། ཐ་ན་ང་ཚོའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རྟོག་བཅས་ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དེའང་རྟོག་བཅས་མངོན་སུམ་ཡིན་ངེས་རེད།

ང་ཚོས་མཐར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟོག་མེད་ཤེས་པ་དེ་རྟོགས་པའི་སྐབས། མདོ་སྡེ་པས་འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ (མདོ་སྡེ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་མི་བརྗོད་ནའང་) གྱི་སྡེ་ཚན་དུ་དབྱེ་བ་ཕྱེ་ངེས་རེད། ཐལ་འགྱུར་བས་འདི་ནི་རྟོག་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་དུ་སྡེ་ཚན་དབྱེ་ངེས་རེད། 

དེ་དག་ཐམས་ཅད་བརྒྱུད་ནས་གལ་ཏེ་ང་ཚོས་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་བཞིན་ཡོད་པ་དྲན་ཐུབ་ན། མདོ་སྡེ་པས་དེ་ནི་ང་ཚོའི་ཤེས་པར་གྲོགས་བྱས་པའི་རང་རིག་གི་ཚད་མ་དང་བཅད་ཤེས་མངོན་སུམ་གྱི་བྱེད་ལས་ལྟ་བུར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ངེས་རེད། ཐལ་འགྱུར་བས་ང་ཚོས་རྗེས་དཔག་དང་། རྟོག་བཅས་དང་རྟོག་མེད་མངོན་སུམ་ཚད་མས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་སྐབས། ཤེས་པ་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་དེ་ཚད་མ་ཡིན་པར་ཤུགས་ལ་རྟོགས་ཀྱི་ཡོད། གནས་སྟངས་དེ་གཉིས་གང་ཡིན་རུང་ང་ཚོས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྒོམ་བཞིན་པ་དེ་དྲན་པའི་སྐབས། འདི་ནི་ “སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པ་” ཞེས་པའི་དོན་སྤྱི་བརྒྱུད་དེ་འཁྲུལ་བ་དང་རྟོག་བཅས་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་ཡིན་པ་རེད། 

དེར་བརྟེན་གལ་ཏེ་ང་ཚོས་སོ་སོའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་གོ་རྟོགས་དེ་རིམ་པ་གང་དུ་བསླེབ་ཡོད་པ་ཤེས་པ་དང་། རྟོག་མེད་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པར། ང་ཚོས་རིམ་པ་གང་དག་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་དགོས་པ་ཤེས་ན། ལམ་གྱི་རིམ་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་དང་གདེང་ཚོད་རྙེད་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།།