Znaczenie odrodzenia
Buddyzm tybetański wywodzi sie z tradycji indyjskiej, a wszystkie indyjskie tradycje przyjmują wiarę w ponowne odrodzenie za rzecz oczywistą. Nawet jeśli tradycyjni poszukiwacze buddyjscy nie mają głębokiego zrozumienia dotyczącego tego, co się odradza, albo w jaki sposób przebiega proces odrodzenia, to wychowali się w świecie, gdzie idea odrodzenia była ustalona kulturowo. Muszą jedynie wyklarować swoje zrozumienie, nie muszą się przekonywać do istnienia odrodzeń. Dlatego więc teksty o stopniowych etapach na ścieżce (lamrim) nawet nie wspominają tematu uzyskania pewności co do odrodzenia się.
Bez odradzania się dyskusja o umyśle niemającym początku ani końca, staje się bezsensowna. Bez niemającego początku ani końca umysłu, cała prezentacja karmy jest niespójna. Jest tak, ponieważ karmiczne rezultaty naszych działań najczęściej nie dojrzewają w tym życiu, w którym te działania wykonujemy. Bez prezentacji karmicznych przyczyn i skutków jako rozciągających się na wiele żywotów nie ma sensu dyskusja o pustce przyczyny i skutku oraz o współzależnym powstawaniu.
Ponadto, co do trzech zakresowy motywacji lamrimu, jak można szczerze zmierzać do poprawy przyszłych żywotów bez wiary w ich istnienie? Jak możemy szczerze zmierzać do uzyskania wyzwolenia od niepowstrzymanie powtarzających się odrodzeń (samsara) bez wiary w odrodzenie? Jak możemy szczerze zmierzać do oświecenia i nabycia zdolności do pomagania innym w uzyskaniu wyzwolenia od odrodzenia bez wierzenia, że odrodzenie jest faktem?
Jeśli chodzi o medytację bodhiczitty, jak możemy szczerze rozpoznać, że wszystkie istoty były naszymi matkami w poprzednich żywotach bez wiary w poprzednie życia? Według anuttarajoga tantry, jak możemy szczerze medytować na analogie śmierci, bardo i odrodzenia w celu oczyszczenia się z ich niepowstrzymanego doświadczaniam jeśli nie wierzymy, że bardo i odrodzenie mają miejsce.
Tak więc jest przejrzyście widoczne, że odrodzenie jest kamieniem węgielnym obszernej i istotnej części nauk Dharmy.
Dharma w wersji „lekkiej” i prawdziwa Dharma
Większość ludzi Zachodu przychodzi do Dharmy bez wcześniejszej wiary w odrodzenie. Wielu podchodzi do nauki i praktyki jako metod polepszenia jakości obecnego życia, zwłaszcza jeśli chodzi o przezwyciężenie psychologicznych i emocjonalnych problemów. To podejście redukuje Dharmę do formy azjatyckiej psychoterapii.
Dla takiego podejścia do buddyjskiej Dharmy ukułem termin Dharma lekka ( lite) analogicznie do „Coca Cola-Lite” ( lekka, bez kofeiny). Jest to wersja osłabiona, nie tak mocna jak „Prawdziwa Dharma”. Tradycyjne podejście do Dharmy – zawierające nie tylko dyskusję na temat odrodzenia, ale również zaznajamiające z piekłami oraz pozostałymi z sześciu sfer egzystencji nazwałem Dharmą prawdziwą.
Dwa sposoby praktykowania Dharmy lekkiej
Istnieją dwa sposoby praktykowania Dharmy lekkiej.
- Możemy praktykować, uznając ważność tematu odrodzenia w buddyzmie i mając szczerą intencję studiowania odnośnych nauk. Dążymy tylko do poprawy obecnego życia z pomocą metod Dharmy, jednak staje się to szczeblem na drodze do poprawy jakości naszych przyszłych odrodzeń oraz do uzyskania wyzwolenia i oświecenia. Tak oto Dharma lekka staje się krokiem przygotowawczym na stopniowej ścieżce do oświecenia, krokiem wcześniejszym od poziomu początkowego. Takie podejście jest całkowicie w porządku wobec tradycji buddyjskiej. Nie nazywa ono Dharmy lekkiej prawdziwą.
- Możemy praktykować uznając, że Dharma lekka nie jest jedynie właściwą Dharmą, ale jest również najbardziej odpowiednią i zręczną formą jaką przybierze na Zachodzie. Takie podejście jest wielce krzywdzące dla prawdziwej buddyjskiej tradycji. Prowadzi to do kulturowej arogancji.
Dlatego więc powinniśmy postępować z wielką ostrożnością, jeśli uważamy, że na obecnym poziomie duchowego rozwoju i zrozumienia, Dharma lekka stanowi dla nas.
Schematyczne podsumowanie Dharmy lekkiej
Buddyzm staje się Dharmą Lekką kiedy
- Naszym celem jest wyłącznie poprawa w życiu obecnym;
- Uczeń nie posiada małe bądź też żadnego zrozumienia buddyjskich nauk dotyczących odrodzenia;
- W konsekwencji uczeń nie posiada wiary ani zainteresowania przyszłymi życiami;
- Nawet jeśli uczeń wierzy w odrodzenie nie akceptuje istnienia sześciu sfer odrodzenia;
- Nauczyciel Dharmy unika omawiania odrodzenia, albo jeśli nawet go omawia, unika omawiania tematu piekieł. Nauczyciel redukuje sześć sfer egzystencji do ludzkich doświadczeń psychologicznych.
Schematyczne podsumowanie Prawdziwej Dharmy
Prawdziwa Dharma jest autentyczną tradycyjną praktyką buddyzmu, w której
- Na duchowej ścieżce uczeń przynajmniej uznaje doniosłość odrodzenia i posiada szczere pragnienie uzyskania jego lepszego zrozumienia;
- Uczeń dąży, albo do wyzwolenia z niekontrolowanego powtarzania odrodzenia, albo do oświecenia i zdolności pomagania innym w uzyskaniu wyzwolenia;
- Nawet jeśli uczeń dąży do poprawy przyszłych żywotów jest to wstępny krok na ścieżce do uzyskania wyzwolenia lub oświecenia;
- Nawet jeśli uczeń dąży do poprawy obecnego życia jest to wstępny krok na ścieżce do poprawy przyszłych żywotów i uzyskania wyzwolenia lub oświecenia.
Podsumowanie
Tak długo, jak buddyzmu nie ogranicza się do bycia zaledwie Dharmą ‘Lekką’, a zatem inną formą terapii, to Dharma ‘Lekka’ jest niezwykle pomocnym stopniem wyjściowym do tradycyjnej Prawdziwej Dharmy, pełnej wraz z odradzaniem się.