در بودیسم، شفقت بیش از یک آرمان ناب است. آن نیرویی قدرتمند و دگرگون کننده است که در قلب تمرین معنوی ما قرار دارد. توسعه شفقت نه تنها برای رشد شخصی بلکه برای ایجاد دنیایی آرام‌تر و هماهنگ‌تر - چیزی که تقریباً همه ما آرزوی آن را داریم، کاملاً ضروری است. با پرورش حس شفقت گسترده‌تر در درون خود، می‌توانیم زندگی دیگران را به روش‌های باورنکردنی لمس کنیم، نور را به مکان‌هایی که تاریکی وجود دارد بیاوریم و آرامش را در جایی که رنج وجود دارد، ارائه کنیم. این قدرت شفقت است.
چرا باید شفقت را گسترش دهیم؟
وقتی درک کنیم که در واقع، ما مدیون دنیای اطرافمان هستیم، خواهیم دید که رشد شفقت کلیدی است که ارتباط عمیق‌تری با سایر افراد دور و نزدیک ایجاد می‌کند. بودا تعلیم داد که همه موجودات از درون به هم مرتبط‌اند. بنابراین شادی و رنج دیگران به طور پیچیده ای با ما مرتبط است.
هنگامی که شفقت را در خود ایجاد می کنیم، اتفاق مهمی رخ می دهد: شروع می کنیم به دیدن فراتر از خود و نیازها، خواسته ها و نگرانی های شخصی‌مان. ما شروع به درک این موضوع می کنیم که شادی و خوشبختی دیگران به اندازه خودمان اهمیت دارد. یک تمرین زیبا که توسط استادان تبتی آموزش داده شده این است که خودمان را در یک طرف، تنها با نیازها و خواسته هایمان به تصویر بکشیم، در حالی که در طرف دیگر، سایر افراد وجود دارند - همه موجودات زنده، هر یک با امیدها و مبارزات خود. و سپس از خود می پرسیم: نیازهای چه کسی بیشتر است، تنها من یا نیازهای بی شمار دیگران؟ این تغییر دیدگاه فقط برای کمک به دیگران نیست - بلکه ما را از گرفتار شدن در خودمحوری‌مان رها می‌کند، جایی که تنها کاری که انجام می دهیم این است که به خود فکر کنیم.
اگر می خواهید دیگران شاد باشند، شفقت را تمرین کنید. اگر می‌خواهید خودتان شاد باشید، شفقت را تمرین کنید - اعلیحضرت چهاردهمین دالایی لاما.
علاوه بر این، به گفته بودا، شفقت منبع شادی واقعی است. بر خلاف تعقیب چیزهای مادی یا دستاوردهای شغلی ما - که فقط رضایت موقتی را فراهم می‌کند - شفقت باعث تحقق پایدار می‌شود. این به ما امکان می‌دهد در لحظات کوچک و روزمره شادی پیدا کنیم - مانند دادن چیزی بدون انتظار بازگشت یا صرفاً لبخند زدن به یک غریبه. این شادی وابسته به شرایط بیرونی نیست. این امر به طور طبیعی از طریق مراقبت از دیگران و ارتباط با آنها به عنوان انسان‌هایی که درست مانند ما آرزوی خوشبختی دارند، به وجود می‌آید.
فواید توسعه شفقت
ابتدا ممکن است به نظر برسد که تمرکز بر رنج دیگران و تمایل به انجام کاری در مورد آن، ما را از نظر عاطفی سنگین می کند. اما، به طرز متناقضی، هر چه بیشتر شفقت را پرورش دهیم، بیشتر خود را ارتقاء می دهیم و آرامش و هدف بزرگتری را در زندگی خود می‌یابیم. به عبارت ساده تر، ایجاد شفقت هم برای خودمان و هم برای دنیای اطراف مزایای بی شماری به ارمغان می‌آورد.
در سطح شخصی، از نظر علمی ثابت شده است که شفقت باعث کاهش استرس، اضطراب و افسردگی می‌شود. این به ما کمک می کند تا قدرت عاطفی ایجاد کنیم و رویارویی با تمام چالش‌های زندگی را آسان‌تر می‌کند. شفقت همچنین روابط شخصی ما را غنی‌تر می‌کند، و باعث می شود که دیگران را بهتر درک کنیم، صبورتر باشیم و از کسانی که به آنها اهمیت می‌دهیم حمایت کنیم.
در مقیاسی وسیع تر، قدرت تغییر جامعه در شفقت نهفته است. وقتی با شفقت رفتار می‌کنیم، به فرهنگ مهربانی و همدلی کمک می‌کنیم. این یک محیط مثبت ایجاد می‌کند که در آن افراد احساس ارزشمندی و حمایت می‌کنند و منجر به هماهنگی و اتحاد اجتماعی بیشتر می شود.
با این حال، شاید بزرگترین فایده‌ی شفقت، راهی است که ما را به طبیعت واقعی‌مان متصل می‌کند. شفقت به ما کمک می‌کند تا جدایی را فراتر از توهم ببینیم و ارتباط متقابل را در همه زندگی آشکار کنیم. در این درک، ما نه تنها یک حس هدفمندی می‌رسیم، بلکه راهی به سوی صلح و رضایت طولانی مدت می‌یابیم.
راه‌های توسعه شفقت
بودا راه‌های زیادی برای پرورش شفقت آموزش داد. با آموختن راه‌های متعدد شفقت، شفقت درون ما به آرامی تبدیل به پاسخی خودکار به دیگران تبدیل و منجر به اعمال بی‌واسطه مهربانی می‌شود.
تأمل در رنج دیگران
ما در جهانی زندگی می‌کنیم که در آن تعداد فزاینده ای از مردم احساس "خستگی شفقت" می‌کنند. ما بی‌وقفه با تصاویر جنگ، قحطی و بلایای دیگر که سیل اخبار و رسانه‌های اجتماعی ما را فراگرفته، بمباران می‌شویم و بسیاری از ما احساس اندوه می‌کنیم و تمایلی به تحمل رنج بیشتر نداریم.
با این حال، یکی از مؤثرترین راه‌ها برای ایجاد شفقت، تأمل فعالانه در مورد رنج دیگران است. بنابراین، وقتی یک فاجعه را در اخبار می‌بینیم، فقط فکر نمی‌کنیم، «اوه، چقدر وحشتناک» و سپس فوراً از آن عبور کنیم. بیایید یک داستان در مورد پناهندگان مثال بزنیم. می‌توانیم لحظه‌ای به تأمل در مورد وضعیت وحشتناکی بپردازیم که مجبور باشیم وطن و تمام زندگی خود را به خاطر ناشناخته‌ها پشت سر بگذاریم. آنها نه تنها اغلب جان خود را در سفرهای خطرناک به خطر می‌اندازند تا امنیت پیدا کنند، بلکه وقتی بالاخره به محل مورد نظر می‌رسند، با سوء ظن، ترس یا بی‌تفاوتی با آنها رفتار می‌شود. به این فکر کنید که چقدر وحشتناک بود اگر ما یا عزیزانمان در آن موقعیت قرار داشتیم. در این حالت، طبیعتاً یک حس دلسوزی ایجاد می‌شد: «امیدوارم کسی مجبور نباشد چنین رنجی را تحمل کند.»
در اینجا، می‌توانیم ببینیم که تأمل در رنج به معنای ماندن بر درد یا غم و غرق شدن در آن نیست، بلکه به معنای درک این است که رنج یک تجربه جهانی است. با اذعان به چالش‌هایی که دیگران – اطرافیان ما و کسانی که در سرزمین‌های دور هستند – با آن مواجه‌اند، می‌توانیم میل واقعی برای کاهش رنج آنها را در خود پرورش دهیم.
انجام اعمال توأم با مهربانی
همانطور که گفته شد، شفقت فقط چیزی نیست که احساس می‌کنیم، بلکه کاری است که انجام می‌دهیم. حتی اعمال کوچک مهربانی - چه کمک کردن، گوش دادن به زمانی که کسی نیاز به صحبت کردن دارد، یا صرفاً به یک غریبه لبخند زدن - به ما اجازه می‌دهد تا شفقت خود را عملی کنیم.
ممکن است این اعمال کوچک توأم با مهربانی بی‌اهمیت به نظر برسند، اما می‌توانند تأثیر بزرگی داشته باشند و بر زندگی‌های زیادی، بیشتر از آنچه ما تصور می‌کنیم، تأثیر بگذارند. مهربانی مانند یک عضله است و بنابراین هر عمل توأم با مهربانی که انجام می‌دهیم، مهم نیست که چقدر جزئی باشد، شفقت ما را تقویت می‌کند و باعث می‌شود در آینده با همدلی و مراقبت پاسخ دهیم. در دنیایی که احساس تفرقه می‌کنیم، این اعمال کوچک توأم با مهربانی واقعاً می‌توانند به نزدیک شدن ما به موجودات دیگر کمک کنند و دنیا را کمی روشن‌تر کنند.
تمرین عشق نوع‌دوستانه
عشق نوع دوستانه، آرزوی واقعی برای شاد بودن دیگران، ارتباط تنگاتنگی با شفقت دارد. این یک تمرین قدرتمند است که به موجب آن ما خودمان را آموزش می دهیم تا تمرکز خود را از نگرانی‌های خود محور به عشقی گسترده تر که همه موجودات را در بر می گیرد تغییر دهیم. با انجام این کار، ما شروع به استفاده از منبعی از آرامش و رضایت می‌کنیم که کاملاً در درون خودمان است.
همانطور که ماتیو ریکارد، راهب بودایی که اغلب به عنوان "شادترین مرد جهان" شناخته می‌شود، می‌گوید: "نوع دوستی پرورش بهترین حالت ذهنی است، زیرا بیشترین منافع را برای خود و دیگران به همراه دارد." هنگامی که سعی می‌کنیم هر روز عشق نوع دوستانه را تمرین کنیم، طبیعتاً قلبی دلسوزتر و پذیراتر پیدا می‌کنیم.
این تمرین به کارهای بزرگ نیاز ندارد. می‌تواند با چیزی به سادگی آرزوی خوشبختی برای افرادی که در طول روز با آنها روبرو می‌شویم آغاز شود. این اعمال کوچک و عمدی مهربانی به افزایش ظرفیت ما برای عشق و محبت کمک می‌کند، خواه بی‌صدا آرزوی خوشبختی برای غریبه‌ای در خیابان باشد، امید آرامش برای دوستی، یا عشق دادن برای کسانی که در سراسر جهان رنج می‌برند.
گاهی اوقات، احساس عشق نوع دوستانه نسبت به کسانی که از بیرون ظاهراً رنج می برند، آسان است. ممکن است یک گدا را در خیابان ببینیم و فوراً به نوعی این احساس را داشته باشیم که "اوه، باشد که از مبارزات خود شادی و رهایی پیدا کنند." اما بعد، وقتی کسی را می‌بینیم که به نظر ثروتمند است و به نظر می‌رسد همه چیز دارد، فکر می‌کنیم: "چرا باید برای او آرزوی خوشبختی کنم؟ آنها از قبل همه چیز دارند!" اما عشق نوع دوستانه فراتر از تجربیات ظاهری است. چه برای کسی که به نظر می‌رسد در حال مبارزه یا در حال پیشرفت است، باید به یاد داشته باشیم که همه سزاوار خوشبختی‌اند.
برای این کار، بودا مراقبه محبّت آمیز را آموزش داد. در این تمرین، ما با ایجاد احساس محبّت و مهربانی برای خود شروع می‌کنیم و سپس همان احساس را به دیگران نیز گسترش می‌دهیم: ابتدا به عزیزان، سپس به افراد بی‌طرف، و در نهایت به کسانی که ممکن است برایشان مشکل یا چالش وجود داشته باشد. هدف این است که دایره محبّت و شفقت خود را به تدریج گسترش دهیم تا جایی که بدون استثنا همه موجودات را شامل شود. با گذشت زمان، ما به طور طبیعی برای هر کسی که با آن روبرو می شویم آرزوی خوشبختی خواهیم کرد.
حضور ذهن و مراقبه
حضور ذهن تمرین کاملاً در لحظه بودن و آگاهی از افکار، احساسات و محیط اطراف خود بدون قضاوت است. وقتی این مهارت را تقویت می‌کنیم - کاری که همه ما می‌توانیم انجام دهیم - درک واضح‌تری از رنج خود و رنج دیگران به دست می‌آوریم. همانطور که آگاهی ما افزایش می‌یابد، طبیعتاً شفقت ما نیز افزایش می‌یابد، زیرا می‌بینیم که رنج بخشی اساسی از شرایط انسانی است که همه ما آن را تجربه می‌کنیم.
همانطور که راهب و معلم بزرگ بودایی تیچ نهات هان به شیوایی بیان می‌کند: "حضور ذهن باعث ایجاد شفقت می‌شود." وقتی هوشیارتر می‌شویم، نه تنها به راه های آشکار، بلکه به روش های ظریفی که در آن ما و دیگران درد، ترس و ناامیدی را تجربه می‌کنیم نیز توجه داریم. این درک قلب ما را نرم می‌کند تا به جای واکنش با عصبانیت یا ناامیدی، بتوانیم با شفقت و مهربانی پاسخ دهیم.
از طریق حضور ذهن و مراقبه، متوجه می‌شویم که هر کس، بدون توجه به شرایطش، با مشکلات و چالش‌های خود مواجه است. این به ما کمک می‌کند تا فراتر از قضاوت و نتیجه گیری‌های آنی، که به آسانی می توانیم به آنها بپردازیم، حرکت کنیم. همانطور که به آرامی شفقت خود را به همه موجودات گسترش می‌دهیم، شروع به شکستن دیوارهای جدایی و اغلب برتری می‌کنیم که در بیشتر موارد ما را از ارتباط عمیق با دیگران باز می‌دارند. با این کار، ما به خوشبختی خود به عنوان موجودات اجتماعی و به شادی همه اطرافیانمان کمک می‌کنیم.
نتیجه‌گیری: مسیری به سوی شفقت واقعی
تیچ نهات هان گفت: "شفقت یک فعل است." چیزی که باید به طور فعال آن را پرورش دهیم، نه تنها برای کسانی که آشکارا در حال مبارزه هستند، بلکه برای همه کسانی که با آنها مواجه می‌شویم. چه از طریق اعمال کوچک مهربانی، تأمل در رنج دیگران، یا مراقبه محبّت آمیز، بذر شفقت در درون ما می‌تواند مانند گلی از نگرانی واقعی برای همه موجودات شکوفا شود.
به عنوان یک انسان، به آسانی می‌توانیم تحت تأثیر نیازها و نگرانی‌های شخصی خود قرار بگیریم، اما همه، صرف نظر از اینکه چه کسی هستند، اهل کجا هستند یا چه شکلی هستند، آرزوی خوشبختی و رهایی از رنج را نیز دارند. در اینجا می‌توانیم برای ایجاد تفاوت وارد عمل شویم. ممکن است فکر کنیم بی اهمیت هستیم، اما بودا به ما آموخت که همه چیز و همه افراد به هم مرتبط‌اند. این بدان معناست که هر لبخندی که به غریبه ها تقدیم می‌کنیم و هر دقیقه ای که صرف انجام مراقبه محبّت آمیز می‌کنیم، تاثیر مثبتی روی ما و اطرافیانمان دارد.