ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਬੋਧੀ ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਬਾਰੇ ਦੁਵਿਧਾ ਦੂਰ ਕਰਨਾ
ਮੈਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਪਨਾਹ ਦੀ ਸਾਰਥਕਤਾ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਦਸਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਤਿੱਬਤ ਗਏ ਮਹਾਨ ਭਾਰਤੀ ਗੁਰੂ ਅਤੀਸ਼ਾ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਯਾਦ ਆਈ। ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਹਾਨ ਗੁਰੂਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਵਿਚ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤਿੱਬਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗਲਤਫਹਿਮੀਆਂ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਤੰਤਰ ਅਤੇ ਕੁਝ ਵਧੇਰੇ ਉੱਨਤ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸਨ। ਇੱਥੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਅਧਿਆਪਕ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਦਰਅਸਲ, ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਕੋਈ ਅਧਿਆਪਕ ਨਹੀਂ ਸਨ ਜੋ ਸੱਚਮੁੱਚ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਮਝਾ ਸਕਦੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਟੈਕਸਟ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਪੜ੍ਹ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਪੜ੍ਹ ਵੀ ਸਕਣ, ਉਹ ਜੋ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਸਨ, ਉਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ ਲੱਭਣਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਸੀ।
ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ, ਪੱਛਮੀ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਇੱਕ ਰਾਜੇ ਨੇ ਕੁਝ ਬਹੁਤ ਬਹਾਦਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਭੇਜਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਮਹਾਨ ਬੋਧੀ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਤਿੱਬਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੈਦਲ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ, ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਸਿੱਖਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਮਾਹੌਲ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਯਾਤਰਾ 'ਤੇ ਜਾਂ ਜਦੋਂ ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸਨ। ਪਰ, ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਇਸ ਮਹਾਨ ਗੁਰੂ ਅਤੀਸ਼ਾ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਤਿੱਬਤ ਬੁਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜੋ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਉਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਪਨਾਹ ਅਤੇ ਕਰਮ ਸੀ। ਦਰਅਸਲ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ “ਪਨਾਹ ਅਤੇ ਕਰਮ ਲਾਮਾ” ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਉਹ ਨਾਮ ਸੀ ਜੋ ਤਿੱਬਤੀਆਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਅਤੀਸ਼ਾ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਕਾਫ਼ੀ ਢੁਕਵੀਂ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਉਲਝਣ ਹੈ। ਦੁਬਾਰਾ, ਤੰਤਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉੱਨਤ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗਲਤਫਹਿਮੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਭਿਆਸਾਂ ਬਾਰੇ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਬੋਧੀ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਬੁਨਿਆਦ ਦੇ ਛਾਲ ਮਾਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਕਲਪਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੁਝ ਜਾਦੂਈ ਰਸਮ ਕਰਨਾ ਹੀ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਪਨਾਹ ਦੀ ਸਾਰਥਕਤਾ ਅਤੇ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਬਣਾ ਕੇ, ਅਤੇ ਜੋ ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਹ ਫਰਕ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਨੁਕਤੇ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਸਥਿਤੀ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਬੋਧੀ ਅਭਿਆਸ ਆਪਣੇ ਆਪ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ੌਕ ਜਾਂ ਖੇਡ, ਹਰ ਦਿਨ ਸ਼ਾਇਦ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਲਈ, ਜਾਂ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿਚ ਇਕ ਵਾਰ ਛੋਟੇ ਸੈਸ਼ਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਥੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਇਹ ਕੁਝ ਵਿਹਾਰਕ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਹਰ ਸਮੇਂ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ – ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ। ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸਾਡੀਆਂ ਕਮੀਆਂ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਚੰਗੇ ਗੁਣਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨਾ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਪਹਿਲੇ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣਾ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਾਰੀਆਂ ਕਮੀਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਦਿਵਾਉਣਾ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਚੰਗੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਫਾਇਦੇ ਲਈ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਵਧੇਰੇ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਇਸ ਤੋਂ ਲਾਭ ਮਿਲੇਗਾ। ਇਹ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਿਚ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋਣ ਲਈ, ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਲਾਭ ਲਈ ਵੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਬੋਧੀ ਅਭਿਆਸ ਹੈ। ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਧੀ ਨੂੰ ਕੀ ਵੱਖਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣ ਲਈ ਸ਼ਾਮਲ ਢੰਗ ਹਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਨਾਹ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਢੰਗਾਂ ਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ ਚਾਲੂ ਹੈ ਅਤੇ ਅਪਣਾਉਣਾ ਹੈ।
ਪਨਾਹ ਅਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਨਹੀਂ ਹੈ
ਤਿੰਨ ਕੀਮਤੀ ਰਤਨ – ਬੁੱਧ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਪਨਾਹ – ਸਾਰੀਆਂ ਬੋਧੀ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਪਨਾਹ ਲੈਣ ਨੂੰ ਬੋਧੀ ਹੋਣ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵੰਡਣ ਵਾਲੀ ਰੇਖਾ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਧਰਮ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਅਤੇ ਉਹ ਟੀਚਾ ਜੋ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ; ਬੁੱਧ ਉਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਟੀਚਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ; ਅਤੇ ਸੰਘ ਉਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। “ਧਰਮ” ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਰੋਕਥਾਮ ਉਪਾਅ” – ਕਦਮ ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਲਈ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਚੁੱਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਉਹ ਕਦਮ ਹਨ ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਚੁੱਕਦੇ ਹਾਂ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੂਲ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ' ਪਨਾਹ 'ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਸ਼ਰਨ , ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ' ਸੁਰੱਖਿਆ 'ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ 'ਸ਼ਰਨ’ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਅਰਥ ਧਰਮ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰੀ ਸ੍ਰੋਤ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇਵੇਗਾ। ਬੋਧੀ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ, “ਪਨਾਹ ਲੈਣਾ” ਬਹੁਤ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਹੈ; ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਮਿਸਾਲ 'ਤੇ ਗੌਰ ਕਰੋ ਜੋ ਮੇਰੇ ਅਧਿਆਪਕ ਅਕਸਰ ਵਰਤਦੇ ਸਨ। ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਮੀਂਹ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਇਕ ਗੁਫਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਬਸ ਕਿਹਾ ਹੋਵੇ, “ਮੈਂ ਇਸ ਗੁਫਾ ਵਿਚ ਪਨਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ; ਮੈਂ ਪਨਾਹ ਲਈ ਗੁਫਾ ਵਿਚ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ,” ਅਤੇ ਫਿਰ ਬਾਹਰ ਮੀਂਹ ਵਿਚ ਖੜ੍ਹਾ ਰਹੋ ਅਤੇ ਇਸ ਵਾਕ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਰਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਸਾਨੂੰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਗੁਫਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਣਾ ਪਏਗਾ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਬੁੱਧ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਪਨਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਪਨਾਹ ਲਈ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਨਾ ਜਾਓ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪਾਓ, ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂਕਿ ਅਸੀਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕੀਏ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ "ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਦਿਸ਼ਾ" ਅਤੇ "ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਦਿਸ਼ਾ ਪਾਉਣਾ" ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।
ਗੁਫਾ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦਿਆਂ, ਸਿਰਫ ਗੁਫਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਥੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣਾ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਇਹ ਉਮੀਦ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿ ਸਿਰਫ ਅੰਦਰ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਨਾ ਕਿ ਸਿਰਫ ਸਾਨੂੰ ਗਿੱਲੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਾਂਗੇ ਬਲਕਿ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਤੋਂ ਬਚ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਤਰਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਬੁੱਧ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੰਘ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਆਦਰਸ਼ ਹਾਲਾਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਪ 'ਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਜਦ ਸਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੁੱਧ, ਧਰਮ, ਅਤੇ ਸੰਘ ਦੀ ਪਨਾਹ ਹੇਠ ਆਉਣਾ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਮੁਕਤੀਦਾਤਾ ਦੇ ਮਸੀਹੀ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਬੁੱਧ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹਨ ਨਾਲ ਰਲਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਸਾਨ ਹੈ। ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਬੁੱਧ ਰੱਬ ਵਰਗਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਘ ਸੰਤਾਂ ਵਰਗੇ ਹਨ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੱਛਮੀ ਸਮਾਜਾਂ ਵਿਚ ਈਸਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਕੁਝ ਗੁਪਤ ਵਹਾਓ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸੋਚ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੋਈ ਚਮਤਕਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਸਾਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਬੋਧੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ, ਇਹ ਚਮਤਕਾਰੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਜੇ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਹੁੰਦੀ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਸਿਰਫ ਤਿੱਬਤੀ ਵਿਚ ਬੋਧੀ ਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ, ਲਾਲ ਤਾਰ ਪਹਿਨਣੀ ਪਏਗੀ, ਮੰਤਰ ਦੇ ਕੁਝ ਜਾਦੂਈ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਸਖਤ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਬਚਾਏ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਖ਼ਾਸਕਰ ਜੇ ਅਸੀਂ ਤਿੱਬਤੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਅਸੀਂ ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸੋਚ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਡੀ ਰਹੱਸਮਈ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ। Dzongsar Khyentse Rinpoche, ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹਾਨ ਲਾਮਾ, ਹਾਲ ਹੀ ਬਰਲਿਨ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਮੈਨੂੰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਉਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਤਿੱਬਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜਰਮਨ ਵਿਚ ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਥਾਵਾਂ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਿੱਬਤੀ ਅੱਖਰਾਂ ਨਾਲ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਬਾਰੇ ਬਿਲਕੁਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਂ ਹੋਵੇ ਜੋ ਉਹ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਹੈਰਾਨ ਹੁੰਦੇ ਕਿ ਕਿੰਨੇ ਤਿੱਬਤੀ ਅਸਲ ਵਿਚ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਗੇ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਸਾਰੇ ਹੱਸ ਪਏ। ਪਰ ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਡੂੰਘਾ ਹੈ, ਹੈ ਨਾ? ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਜਾਦੂਈ, ਰਹੱਸਮਈ ਹੱਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਪਨਾਹ ਵੱਲ ਵੇਖਣਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇਕ ਅਰਥ ਵਿਚ, ਇਕ ਵੱਡੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਅਸਲ ਮੁੱਦਾ ਜੋ ਇੱਥੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਉਹ ਹੈ: “ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਕੀ ਕਰ ਰਿਹਾ/ਰਹੀ ਹਾਂ?” "ਕੀ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਤੇ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ?" ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ ਕਿ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਜਾ ਰਹੀ; ਇਹ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਡੂੰਘੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਸਿਰਫ ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਰਹੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਬੇਕਾਰ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਅਸਲ ਵਿਚ ਕਿਉਂ ਜਿਉਂਦੇ ਹਾਂ? ਅਜਿਹਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਦੁਖਦਾਈ ਅਵਸਥਾ ਹੈ, ਹੈ ਨਾ? ਇਹ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕੁਝ ਸਾਰਥਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ, ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਟੀਚੇ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਪਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕੁਝ ਅਰਥਪੂਰਨ ਉਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਟੀਚੇ ਦੇ ਨਾਲ, ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਜਾਣ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਥੋੜਾ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਥੋੜਾ ਵਧੇਰੇ ਮਹਿਫੂਜ਼ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਹੈ ਨਾ?
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਸਾਰਥਕ ਟੀਚਾ ਰੱਖਣਾ
ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਇਸ ਸਮੇਂ ਹਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪਾ ਕੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਸਭ ਤੋਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ, ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਨਾਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿਚ ਇਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਧੁਰਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਕੁਝ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੱਚਾਈ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਦਰਦ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਅਤੇ ਕੀਟ ਵੀ ਇਹੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਹੈ ਨਾ? ਇਹ ਸਾਡਾ ਟੀਚਾ ਹੈ।
ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੇ ਦੁੱਖ ਜਾਂ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਵੱਲ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ? ਕੀ ਉਹ ਉਦੇਸ਼ ਜਿਸਦਾ ਅਸੀਂ ਟੀਚਾ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਉਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੇਗਾ, ਬਲਕਿ ਹੋਰ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜੋ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਵੀ ਹਨ? ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਸਾਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਗਰੀਬ ਹਾਂ, ਆਰਥਿਕ ਮੁਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਸਾਡਾ ਟੀਚਾ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਨੌਕਰੀ ਲੱਭਣਾ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣਾ ਹੈ। ਜੇ ਚੰਗੀ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਚੰਗਾ ਅਪਰਾਧੀ ਬਣਨਾ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਅਮੀਰ ਹੋਣਾ। ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ, ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਕਮਾਓ। ਪਰ ਜੇ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਯਕੀਨਨ ਬਿਲਕੁਲ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਕਦੇ ਵੀ ਉਪਯੁਕਤ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਮਾਇਨੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਕਿੰਨੇ ਲੱਖ ਹਨ, ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੋਰ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਕਦੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ।
ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ, ਮੰਨ ਲਓ, ਇੱਕ ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਸਨ, ਪਰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਆਰਥਿਕ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਹੁਣ ਸਿਰਫ ਅੱਧੇ ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਹਨ। ਉਹ ਹੁਣ ਕੋਈ ਦਾਨ ਨਹੀਂ ਦੇਣਗੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਕੰਮ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਲੈਣਗੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਅੱਧਾ ਅਰਬ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣਾ ਪਏਗਾ, ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਦੌਲਤ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕ ਅਰਬ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਜਾਣਾ ਪਏਗਾ। ਫਿਰ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹਰ ਦਿਨ ਚਿੰਤਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਹੋਰ ਹਿੱਸਾ ਨਾ ਗੁਆ ਬੈਠਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਗਾਰਡਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਢੰਗਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਰੱਖਣਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਡਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰੋਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਅਮੀਰਾਂ ਲਈ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਸੱਚਮੁੱਚ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਕਿ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਪੈਸੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਦੋਸਤਾਨਾ ਹਨ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸ਼ੱਕ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਚੰਗਾ ਹੈ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਰੀਬ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ, ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ ਜੋ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸੰਸਾਰਿਕ ਟੀਚਿਆਂ ਦਾ ਅਧਾਰ ਅਸਥਿਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੈਸੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਖੌਤੀ "ਸੰਸਾਰਿਕ ਟੀਚੇ" ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ। ਸ਼ਬਦ “ਸੰਸਾਰਿਕ”, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਅਰਥ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਭਗ ਨਿਰਣਾਇਕ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿੰਦੂ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਗੁਰੂ, ਸਰਕੋਂਗ ਰਿਨਪੋਚੇ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਤਿੱਬਤੀ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਦੋ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ “ਸੰਸਾਰਿਕ” – ਜਿਗ-ਤੇਨ – ਅਸਲ ਅਰਥ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਅਧਾਰ (ਤੇਨ) ਨਾਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਟੁੱਟਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ (ਜਿਗ)। ਜੇ ਸਾਡਾ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸੇ ਟੀਚੇ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਸਥਾਈ ਖੁਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਹੋਰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਲਿਆਉਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੀ ਕੋਈ ਪੱਕੀ ਬੁਨਿਆਦ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਸਾਡਾ ਟੀਚਾ ਇਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਰੱਖਣਾ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਲਣਾ ਹੈ, ਇਹ ਮੰਨ ਕੇ ਕਿ ਉਹ ਸਾਡੇ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨਗੇ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇੰਨੇ ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਖੈਰ, ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਇੰਨੇ ਆਦਰਸ਼ਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਜਾਂ ਕੀ ਇਹ ਕਰਦਾ ਹੈ? ਇਕ ਹੋਰ ਉਦਾਹਰਣ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸੀਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਓਨਾ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕ ਸਾਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਡਾ ਸਮਾਂ ਖਰਾਬ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਫਿਲਮੀ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਭੇਸ ਪਾਏ ਬਗੈਰ ਬਾਹਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾੜਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸੋ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸੁਪਰਸਟਾਰ ਬਣਨਾ ਕਾਫ਼ੀ ਨਰਕਪੂਰਨ ਹੈ।
ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਵੱਲ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਵੇਖੀਏ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਪਦਾਰਥਕ ਸਥਿਤੀ ਜਾਂ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਅਸਲ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਇੰਨਾ ਡੂੰਘਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜਦੋਂ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਅਜੇ ਵੀ ਗੁੱਸਾ, ਲਗਾਵ, ਲਾਲਚ, ਈਰਖਾ, ਹੰਕਾਰ, ਨਫ਼ਰਤ ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਸਾਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਅਸੀਂ ਅਖੌਤੀ "ਸੰਸਾਰੀ" ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕਿੰਨੇ ਵੀ ਸਫਲ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਈਏ।
ਦਿਮਾਗ ਜਾਂ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿਚ ਮਨ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਇਸ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਅਸੀਂ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਵਿਅਕਤੀਗਤ, ਪਲ-ਪਲ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਹੈ ਜੋ ਉਦੋਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੁੱਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਦਿਮਾਗ ਉਸ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਨੁਭਵੀ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦਿਮਾਗ ਵਿਗਿਆਨ ਇਸਦੇ ਸਰੀਰਕ ਅਧਾਰ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦਾ ਮੁਢਲਾ ਸੁਭਾਅ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ ਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਉਲਝਣ, ਜਾਂ ਗੁੱਸਾ, ਜਾਂ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਨਾਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਜੋ ਹਰ ਪਲ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਸੀਂ ਮਾਨਸਿਕ ਹੋਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਣਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਭੌਤਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ, ਫੋਟੌਨ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਨਿਊਰੋਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਹੋਲੋਗ੍ਰਾਮ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ "ਵੇਖਣਾ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹੈ ਨਾ? ਬੇਸ਼ਕ, ਇਹ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜੇ ਇਹ ਮਨੁੱਖੀ ਅੱਖ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਮੱਕੜੀ ਦੀ ਅੱਖ ਜਾਂ ਮੱਖੀ ਦੀ ਅੱਖ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਮਾਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ "ਆਵਾਜ਼ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ" ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਸੁਣਨ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਮਾਨਸਿਕ ਹੋਲੋਗ੍ਰਾਮ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਵੇਦਨਾ ਜਾਂ ਸਿਰਫ ਸੋਚ ਦੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਵੇਖਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ, ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਇਕੋ ਜਿਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਦੋਂ ਫੋਟੌਨ ਕੈਮਰੇ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਿਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਕ ਤਸਵੀਰ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਹੋਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦਾ ਪੈਦਾ ਹੋਣਾ ਵੀ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ "ਬੋਧਿਕ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ" ਹੈ। ਜਾਂ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਚੇਤੰਨ ਹੋ ਜਾਂ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ, ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋ ਜਾਂ ਅਣਜਾਣ ਹੋ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਬੋਧਿਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ।
ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵੀ ਉਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਕੰਪਿਊਟਰ ਕੋਲ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਕੁੰਜੀਆਂ ਨੂੰ ਦਬਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਤਰੰਕ ਮਸ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨ ਇਸ ਇੰਪੁੱਟ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਕ੍ਰੀਨ ਉੱਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹੈ ਜਾਂ ਸਪੀਕਰ ਉੱਤੇ ਆਵਾਜ਼ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕੰਪਿਊਟਰ ਕੋਲ, ਇਕ ਅਰਥ ਵਿਚ, ਕੁਝ ਬੋਧਿਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਨਕਲੀ ਬੁੱਧੀ ਨਾਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਇੱਕ ਜੀਵ ਵਰਗਾ ਨਹੀ ਹੈ। ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਿਸੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਜਾਂ ਨਾਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ. ਕੰਪਿਊਟਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਬਾਰੇ ਖੁਸ਼ ਜਾਂ ਨਾਖੁਸ਼ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚ ਰਿਹਾ, "ਹੇ ਪਿਆਰੇ, ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਗਲਤੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਰੀਬੂਟ ਕੀਤਾ, ਮੈਂ ਉਸ ਫਾਈਲ ਨੂੰ ਮਿਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਤੇ ਮੈਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ," ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਨਾਖੁਸ਼ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਤਰਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਹੈ ਨਾ? ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਨਾਖੁਸ਼ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਪਲ ਤੋਂ ਪਲ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਪਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਾਨਸਿਕ ਹੋਲੋਗ੍ਰਾਮ, ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਪੱਧਰ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਜਾਂ ਨਾਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੁੱਤੇ ਹੋਏ ਹਾਂ, ਹੋਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹਨੇਰੇ ਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅਣਜਾਣ ਹਾਂ। ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਅਲਾਰਮ ਦੀ ਘੜੀ ਨਹੀਂ ਸੁਣਾਂਗੇ। ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇੱਕ ਨਿਰਪੱਖ ਭਾਵਨਾ, ਨਾ ਤਾਂ ਖੁਸ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਦੁਖੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੁਪਨੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਕ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਦੇ ਹੋਈਏ, ਤਾਂ ਵਾਕਿਈ ਗੁੱਸਾ, ਲਾਲਚ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਖੁਸ਼ ਜਾਂ ਨਾਖੁਸ਼ ਦੀ ਕੁਝ ਭਾਵਨਾ ਉਥੇ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਇਸ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਹਨ ਜੋ ਇਕ ਪਲ ਤੋਂ ਇਕ ਪਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸੋਚ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਰੇਖਾਵਾਂ ਹਨ ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਮੁਢਲੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਬਾਰੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਯਕੀਨ ਕਰਦਿਆਂ ਗੁਜ਼ਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਵਾਕਿਈ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚਾਂਗੇ, ਓਨਾ ਹੀ ਸਾਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਕਿ ਸਾਡੀ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਮੱਗਰੀ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਹੈ।
ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ, ਆਖਰਕਾਰ, ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਸਾਡੇ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਨਿਯੰਤਰਣ ਗੁਆਉਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਅਸੀਂ ਗੁੱਸੇ, ਲਾਲਚ, ਆਦਿ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜਬੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਅਸੀਂ ਸਵੈ-ਨਿਯੰਤਰਣ ਗੁਆ ਬੈਠਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ ਸਮਝੇ ਕਿਸੇ ਉੱਤੇ ਚੀਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਪਛਤਾਵਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਿਹਾ। ਫਿਰ ਵੀ, ਇਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨਾਖੁਸ਼ੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲਈ ਅਖੌਤੀ "ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਸੰਭਾਵਨਾ" ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਜੇ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਡੂੰਘੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਲਝਣਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਮਨ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੁਭਾਅ, ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਹਰ ਪਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਲਈ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਹੋਰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਗੁਣ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ, ਆਦਿ। ਇਹ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਗੁਣ ਉਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜੋ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਹੁਣ, ਕੀ ਫਰਕ ਪੈਂਦਾ ਹੈ? ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੂ ਉਲਝਣ 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹਨ। ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪਹਿਲੂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮਝ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਕਿ ਅਸਲੀਅਤ ਕੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਧਾਰਨ ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ: ਦੁਵਿਧਾ ਇਹ ਸੋਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, “ਮੈਂ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਧਿਆਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ," ਆਦਿ। ਇਸ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਧਿਆਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁੱਤੇ ਵਾਂਗ, ਅਸੀਂ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਿਸੇ 'ਤੇ ਭੌਂਕਦੇ ਜਾਂ ਗੱਜਦੇ ਹਾਂ। "ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਉਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।" ਇਹ ਸਭ ਉਲਝਣ 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਅਸਲੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਇੱਥੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਬਰਾਬਰ ਹਾਂ। ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਸਲੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ ਸਿੱਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਸੱਚ ਰੋਕ
ਜਿੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸੀਂ ਜਾਂਚ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਓਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਉਲਝਣ ਬੱਸ ਬਰਕਰਾਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਇਹ ਝੂਠਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਸਹੀ ਸਮਝ ਕਿਤੇ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨ ਯੋਗ ਹੈ। ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ, ਸਮਝ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਲਝਣ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇ, ਇਕਾਗਰਤਾ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਅਸਲੀਅਤ ਦੀ ਸਹੀ ਸਮਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕੀਏ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਲਝਣ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਇਹ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਹ ਪਨਾਹ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਬਿੰਦੂ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ? ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਰਥ? ਅਸੀਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? ਉਹ ਟੀਚਾ ਇਸ ਸਾਰੇ ਦੁਵਿਧਾ ਨੂੰ "ਸੱਚੀ ਰੋਕ" ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਦੁਬਾਰਾ ਪੈਦਾ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਦੁਵਿਧਾ ਸਾਡੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਅਸਲ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿਚ ਜਾਂ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਦਾ ਲਈ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਾਡੀ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਪੈਦਾਇਸ਼ੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਹੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੁਵਿਧਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਹੁਣ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇੱਥੇ ਦੋ ਪਹਿਲੂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਸਾਰੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਸਦਾ ਲਈ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਪਹਿਲੂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪੱਖ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪੱਖ ਸਹੀ ਸਮਝ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਉਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਚਾਰ ਨੈਤਿਕ ਸੱਚ", ਜਾਂ ਬੁੱਧ ਨੇ ਜੋ ਸਿਖਾਇਆ ਉਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਥੀਮ ਜਾਂ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਸੱਚਾਈ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸੱਚੇ ਦੁੱਖ ਹਨ। ਅੱਗੇ, ਇੱਥੇ ਸੱਚੇ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਡੀ ਦੁਵਿਧਾ ਹੈ। ਤੀਜਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਭ ਉੱਤੇ ਸੱਚੀ ਰੋਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਦੁਬਾਰਾ ਕਦੇ ਨਾ ਉੱਠੇ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਉਸ ਸੱਚੀ ਰੋਕ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਨੂੰ "ਸੱਚਾ ਮਾਰਗ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ, ਇਸ ਸ਼ਬਦ "ਮਾਰਗ" ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ, ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਇਹ "ਸਮਝ ਦਾ ਢੰਗ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਮਾਰਗ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ"। ਇਹ ਉਹ ਸਮਝ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਸੱਚੀ ਰੋਕ ਬਾਰੇ ਲਿਆਏਗੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਸਮਝ ਜੋ ਸਾਰੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੋਵੇਗੀ।
ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ਤੇ, ਇਹ ਉਹ ਦਿਸ਼ਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ – ਸੱਚੀ ਰੁਕਾਵਟ ਅਤੇ ਸੱਚੇ ਮਾਰਗ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ। ਇਹ ਧਰਮ ਪਨਾਹਗਾਹ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਉਸ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਇਸ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਇਸ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਇਸ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪੱਖ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਡਰਦੇ ਹਾਂ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਢੰਗ ਨਾਲ, ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਭਾਵੇਂ ਸਾਨੂੰ ਵੱਡੀ ਰਕਮ ਮਿਲੇ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੋਸਤ ਹੋਣ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਣ, ਫਿਰ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਵੀ ਲਾਲਚੀ ਅਤੇ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਵੀ ਗੁੱਸਾ ਕਰਾਂਗੇ, ਆਦਿ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਦੇਖੋ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦਾ ਕੋਈ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਅੱਗ ਨਾਲ ਸੜਨ ਤੋਂ ਡਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਸਾਵਧਾਨ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਡਰ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸਿਹਤਮੰਦ ਡਰ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪੈਰਾਨੋਈਆ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ।
ਅਸੀਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਚੀਕਦੇ ਹਾਂ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ 'ਤੇ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਬੁੱਢੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ? ਅਸੀਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਇਕੱਲੀ ਔਰਤ ਜਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਇਕੱਲੇ ਆਦਮੀ ਹੋਵਾਂਗੇ, ਜਿਸਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ, ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਖਭਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ, ਕਿਉਕਿ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ ਦਰਦਨਾਇਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਚੀਕਦੇ ਹਾਂ, ਇਸ ਲਈ ਕੌਣ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਹੱਲ ਸਿਰਫ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ, ਜਾਂ ਬੈਂਕ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਪੈਸਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਨਰਸਿੰਗ ਹੋਮ ਵਿਚ ਹੋ ਸਕੀਏ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਵੀ ਦੁਖੀ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਸਾਨੂੰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਜੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਏ।
ਹਰ ਕੋਈ ਬਦਲਣ ਦੇ ਕਾਬਲ ਹੈ
ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸਥਿਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਿਰਫ ਇਹੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹਾਂ। "ਮੇਰਾ ਮਾੜਾ ਸੁਭਾਅ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ ਸਿੱਖੋ।" ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਹੈ ਨਾ? ਇਸ ਸਾਰੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਸਾਰੇ ਚੰਗੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਸਿਹਤਮੰਦ ਡਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੀ ਉਹ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਹੈ ਅਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪੱਖ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੈ, ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਦਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਹਾਸਿਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ “ਮਹਾਯਾਨ” ਵਿਆਪਕ ਵਾਹਨ ਨਾਲ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਵਧਾਵਾਂਗੇ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਮਹਾਯਾਨ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੁੱਸੇ ਹੋਈਏ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਡਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੁੱਸੇ ਹੋ ਕੇ, ਜਾਂ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਕੇ, ਜਾਂ ਈਰਖਾ ਕਰਕੇ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਗੜਬੜ ਕਰ ਦੇਵਾਂਗੇ। ਸਾਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਲਝਣਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਪਏਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕੀਏ। ਇਹ ਭਾਵਨਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਾਂਗੇ, ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਲੋੜੀਂਦਾ ਸਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਾਂ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚੰਗੇ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਵਾਂਗੇ। ਸ਼ਾਇਦ ਅਸੀਂ ਡਰਦੇ ਵੀ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਅਸਫਲ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਇਹ ਕਾਫ਼ੀ ਭਿਆਨਕ ਸਥਿਤੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਹੈ ਨਾ? ਇਹ ਡਰ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਸੱਚਮੁੱਚ, ਇਹ ਧਰਮ ਦਾ ਕੰਮ ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ। ਪਨਾਹ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ, ਇਹ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਇਮਾਨਦਾਰ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਅੰਦਰ ਇਹ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਅੰਦਰ ਇਹ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਕੋਈ ਵੀ ਖਾਸ ਗੱਲ ਨਹੀ ਹੈ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਣ, ਪਰ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਅੰਦਰ ਇਹ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਜੋ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਆਮ ਸਥਿਤੀ ਵਜੋਂ ਕੀ ਸਮਝਣਗੇ। ਪਰ ਖ਼ਤਰਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਆਮ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਹੋਵਾਂਗੇ, ਕਈ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਲਾਲਚੀ ਅਤੇ ਸੁਆਰਥੀ ਅਤੇ ਈਰਖਾਵਾਨ ਹੋਵਾਂਗੇ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਹੋਰ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਆਮ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ। ਖੈਰ, ਇਹ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਸਾਡਾ ਟੀਚਾ ਸਿਰਫ ਇਹ ਸਿੱਖਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਰਹਿਣਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿਚ ਰੱਖਣਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਅੰਦਰ ਕੈਦ ਹੋਈਏ। ਸਾਡਾ ਟੀਚਾ ਸਿਰਫ ਇਸ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਇਸ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਦੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ, ਬਲਕਿ ਹਕੀਕਤ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਾਂ, ਹਰ ਕੋਈ ਕਿਵੇਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਸੰਸਾਰ ਕਿਵੇਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਹਰ ਸਮੇਂ ਹਾਸਿਲ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਭਵ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਹੈ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਗੁਣਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹਨ।
ਬੁੱਧ ਦੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਚੰਗੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਦਿਸ਼ਾ, ਜਾਂ ਪਨਾਹ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਬੁੱਧ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੰਘ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੇ ਕਈ ਪੱਧਰ ਹਨ: ਹਰੇਕ ਦਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪੱਧਰ, ਡੂੰਘਾ ਪੱਧਰ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰੇਕ ਦੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪੱਧਰ ਦੇ ਚੰਗੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖੀਏ।
ਬੁੱਧ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਅਸਾਧਾਰਣ ਸਰੀਰਕ ਗੁਣ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਬੁੱਧ ਤੁਰੰਤ ਕਿਤੇ ਵੀ ਜਾਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਬੇਅੰਤ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਹੋਰ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਵਾਂਗ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਬਲਕਿ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨਾ ਇੰਨਾ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਦੋਂ ਬੁੱਧ ਬੋਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਹਰ ਕੋਈ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਸਮਝਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਿੰਨੇ ਵੀ ਦੂਰ ਹੋਣ, ਉਹ ਤਾਂ ਵੀ ਬੁੱਧ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਸੁਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ, ਬੁੱਧ ਇਕ ਸਰਬਪੱਖੀ, ਸਰਬਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਜੀਵ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਸਭ ਕੁਝ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਣਦਾ ਹੈ।
ਦੁਬਾਰਾ ਇਹ ਸਭ ਬਹੁਤ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜੇ ਅਸੀਂ ਬੁੱਧਾਂ ਦੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਰਹਿਣਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਗਲਤ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਕੁਝ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਜੀਵਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਰੀਬ-ਕਰੀਬ ਭਗਵਾਨ ਤੱਕ, ਹੈ ਨਾ? ਪਰ ਸਰਬਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਹੋਣ ਦਾ ਨੁਕਤਾ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਬੁੱਧ ਗ੍ਰਹਿ 'ਤੇ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਟੈਲੀਫੋਨ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੋਵੇ, ਬਲਕਿ ਬੁੱਧ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਚਲਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹ ਸਾਰੇ ਕਾਰਕ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਬੁੱਧ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਇਹ ਜਾਂ ਉਹ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਨਤੀਜੇ ਕੀ ਹੋਣਗੇ, ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਸ ਵਿਅਕਤੀ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਬਲਕਿ ਹਰੇਕ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰੇਗਾ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਬੁੱਧ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਣ ਦਾ ਬਿਲਕੁਲ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਹੈ, ਹੈ ਨਾ? ਇਹ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਾ ਸੱਚਮੁੱਚ ਚੰਗਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਸਾਨੂੰ ਕੁਝ ਭਰੋਸਾ ਹੈ ਕਿ ਬੁੱਧ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਤਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੀਆ ਗੱਲ ਕਿਹੜੀ ਹੈ। ਬੁੱਧ ਮੇਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਬੁੱਧ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਵਜੋਂ ਸੋਚਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਜਾ ਰਹੇ ਸੀ, ਤਾਂ ਹੁਣ ਇਹ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਨਿੱਜੀ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। “ਉਹ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੇਰੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ, ਪਰ ਬੁੱਧ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝੇਗਾ।” ਪਰ ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਬੁੱਧ ਦਾ ਸਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਬਰਾਬਰ ਪਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। “ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੈਂ ਤਰਜੀਹ ਦੇਵਾਂਗਾ ਜੇ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਹੋਰ ਸਾਰਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਪਿਆਰ ਕਰੇ। ਪਰ, ਫਿਰ ਵੀ, ਠੀਕ ਹੈ।" ਬੁੱਧ ਦਾ ਹਰੇਕ ਨਾਲ ਬਰਾਬਰ ਪਿਆਰ ਹੈ ਅਤੇ ਬੋਨਸ ਅਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ. ਸਾਨੂੰ ਬੁੱਧ ਅੱਗੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਜਾਂ ਭੇਟ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬੁੱਧ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਸੋ ਇਹ ਸਸਤਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਕੁੱਝ ਅਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਕਿੰਨਾ ਵਧੀਆ ਸੌਦਾ ਹੈ! ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਬੁੱਧ ਕੋਲ ਇੰਨਾ ਸਬਰ ਹੈ, ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਈਰਖਾ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ ਜੇ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਅਧਿਆਪਕ ਕੋਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਉੱਤੇ ਬਿਜਲੀ ਜਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਮਾਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਕਾਫ਼ੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ।
ਇਹ ਇਕ ਆਮ ਗ਼ਲਤੀ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਚੇਤੰਨ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ। ਅਸੀਂ ਬੁੱਧਾ ਨੂੰ ਬਦਲ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਜੋ ਕਿ ਵਧੀਆ ਸੌਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਬੁੱਧ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਬੁੱਧ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਪੈਰ ਤੱਕ ਇੱਕ ਕੰਡੇ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਵਾਂਗ ਸਾਡੇ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਕੱਢ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬੁੱਧ ਸਰਬ ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ। ਇਹ, ਸੋਚ ਦੇ ਆਮ ਤਰੀਕੇ ਵਾਂਗ, ਬੁੱਧ ਦਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪੱਧਰ ਹੈ। ਪਰ ਡੂੰਘੀ ਸਮਝ ਬਗੈਰ ਉਸ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਹੀ ਛੱਡ ਦੇਣ ਨਾਲ ਬਦਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਬੁੱਧ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਵਿਚਾਰਨ ਦੇ ਖਤਰੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਬੁੱਧਾਂ ਨੂੰ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਠੀਕ ਹੈ, ਉਹ ਵਿਚਾਰ ਸੁੰਦਰ ਹਨ, ਪਰ ਕੀ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਕੱਟੜਵਾਦੀ ਈਸਾਈ ਆਈਕਨ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਰਹੇ ਹਾਂ? ਇਹ ਕੀ ਹੈ? ਕੀ ਅਸੀਂ ਮੂਰਤੀ ਪੂਜਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੋਸ਼ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਇੱਥੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਕੀ ਸਾਨੂੰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕਿਸੇ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਝੁਕਣਾ ਪਏਗਾ? ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੇ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਇਸ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬੁੱਧ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਦਰਕਿਨਾਰ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਗ਼ਲਤਫ਼ਹਿਮੀ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਲਈ, ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬੁੱਧ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਡੂੰਘੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਪੱਧਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੋਈ ਰੱਬ ਵਰਗੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਧਰਮ ਦੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਚੰਗੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਪੱਧਰ ਸਾਰੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਹਨ। ਇਹ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਬੁੱਧ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕੀ ਸਿਖਾਇਆ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਆਮ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸਾਡਾ ਨਿੱਜੀ ਰੱਬ, ਬੁੱਧ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸਾਡੇ ਸ਼ਾਸਤਰ ਹਨ। ਬਾਈਬਲ ਜਾਂ ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਬੁੱਧ ਦੇ ਗ੍ਰੰਥ ਹਨ। ਇਹ ਮੇਰੇ ਬੋਧੀ ਬਾਈਬਲ ਵਰਗਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਹਰ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਸਾਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਂ, ਸਾਨੂੰ ਇਸਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਬੁੱਧ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: “ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾ ਕਰੋ ਜੋ ਮੈਂ ਇਸ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਖੋ ਜਿਵੇਂ ਸੋਨਾ ਖਰੀਦਦੇ ਹੋ।” ਬੁੱਧ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਆਪਣੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਹੋਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ ਜੋ ਉਸਨੇ ਸਿਖਾਇਆ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਲਸੀ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ, ਸਾਰਥਕਤਾ, ਇਸ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹੈ, ਕਿ ਬੁੱਧ ਸਾਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਬੁੱਧ ਸਾਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਨਿਯਮ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਬੱਸ ਇਸਦੀ ਪਾਲਣਾ ਹੈ। ਯਕੀਨਨ, ਇਸਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਕ ਜਗ੍ਹਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਅਸਲ ਵਿਚ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੁਣ, ਬੇਸ਼ਕ, ਇਹ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਰਾਦਾ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਨੂੰ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਦਾ ਦੂਜਾ ਰੂਪ ਬਣਾਉਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਸੰਘ ਦੇ ਸਪਸ਼ਟ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਚੰਗੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
ਫਿਰ, ਸੰਘ ਬਾਰੇ ਕੀ? ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਧਰਮ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਪਾ ਲਈ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ "ਸੰਘ" ਵਜੋਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਜਾਂ ਤਿੱਬਤੀ ਵਿਚ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਰ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ, “ਸੰਘ” ਦਾ ਅਰਥ ਸਾਡੀ ਸੰਗਤ ਦੇ ਮੈਂਬਰ, ਸਾਡੀ ਬੋਧੀ ਚਰਚ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਮੈਂਬਰ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਵਿਅਕਤੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਕੀ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਨਾਹ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ? ਹੁਣ, ਮੇਰਾ ਮਤਲਬ ਸਮਾਨ ਸੋਚ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੂਹਾਨੀ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਹੋਣ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਉਸੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਟੀਚੇ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਕੁਝ ਸਹਾਇਤਾ, ਕੁਝ ਫੀਡਬੈਕ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਬਹੁਤ, ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਪਨਾਹ ਦੀ ਵਸਤੂ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਸੰਘ ਦੇ ਇਕ ਹੋਰ ਪੱਧਰ 'ਤੇ, ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮੱਠਵਾਦੀ ਭਾਈਚਾਰੇ, ਬੋਧੀ ਭਿਕਸ਼ੂ ਅਤੇ ਨਾਨਕ ਨੂੰ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ, ਦੁਬਾਰਾ, ਸਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਭਿਕਸ਼ੂਆਂ ਅਤੇ ਸਾਧੂਆਂ ਦੀਆਂ ਸੰਪੂਰਨ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀਆਂ, ਕਿ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ? ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਲੋਕ ਹਨ ਜੋ ਬਾਣਾ ਪਹਿਨਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਵੀ, ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਜੇ ਉਹ ਸੁਹਿਰਦਤਾ ਨਾਲ ਮੱਠਵਾਸੀ ਬਣ ਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਕੁਝ ਭਿਕਸ਼ੂ ਅਤੇ ਸਾਧੂ ਸਿਰਫ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਬਾਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੇਰਾ ਇਕ ਦੋਸਤ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਮੁਫਤ ਦੁਪਹਿਰ ਦਾ ਖਾਣਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਖਾਣਾ ਲਈ!
ਸੰਘ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਪੱਧਰ ਵੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਾਂਤਰਿਕ ਗੁਰੂਆਂ ਤੋਂ ਸੁਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸੰਘ ਉਹ ਅਖੌਤੀ "ਤਾਂਤਰਿਕ ਦੇਵਤੇ" ਹਨ ਜੋ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੇਨਰੇਜ਼ੀਗ, ਤਾਰਾ, ਮੰਜੁਸ਼ਰੀ, ਅਤੇ ਹੋਰ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਪਵਿੱਤਰ ਮਾਂ ਜਾਂ ਸੰਤ ਤਾਰਾ ਅੱਗੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਯਕੀਨਨ ਇਹ ਬੁੱਧ ਚਿੱਤਰ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਇਹ ਅਖੌਤੀ ਤਾਂਤਰਿਕ ਦੇਵਤੇ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੰਤ ਨਹੀਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਲੇ ਬਣਨਗੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਬੁੱਧ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾਣ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਬੁੱਧ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੰਘ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਅਰਥ
ਜੇ ਅਸੀਂ ਬੁੱਧ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੰਘ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖੀਏ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਧਰਮ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਅਰਥ ਇਸ ਸਾਰੀ ਦੁਵਿਧਾ ਦੀ ਸੱਚੀ ਰੋਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਸਲ ਅਹਿਸਾਸ ਜਾਂ ਮਾਨਸਿਕ ਨਿਰੰਤਰਤਾ 'ਤੇ ਸੱਚੇ ਅਖੌਤੀ ਰਸਤੇ ਜਾਂ ਮਨ ਦੇ ਰਸਤੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਅਸਲ ਧਰਮ ਹੈ। ਇਹੀ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਏਗੀ ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਾਨਸਿਕ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਦੁਵਿਧਾ, ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਰਵੱਈਏ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਾਣ ਨਾਲ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਅਸਲ ਅਹਿਸਾਸ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਬੁੱਧ ਉਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਕਿਵੇਂ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਸੰਘ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ “ਆਰੀਆ ਸੰਘ” ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਉੱਚ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਉੱਨਤ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ਨਰਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸੱਚੀਆਂ ਰੋਕਾਂ ਅਤੇ ਸੱਚੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਵੇਖਦੇ ਹੋ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੱਧਰ ਅਤੇ ਦੁਵਿਧਾ ਦੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਖੁੱਦ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਅਹਿਸਾਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪੱਧਰ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਆਰੀਆ ਸੰਘ ਅਜੇ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਤੋਂ, ਪੂਰਾ ਪੈਕੇਜ ਤੋਂ, ਨਹੀਂ ਪਰ ਕੁਝ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕਰ ਸਕੇ, ਅਤੇ ਉਹ ਹੋਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਹਨ।
ਸਾਡੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ, ਬੁੱਧ ਅਤੇ ਆਰੀਆ ਸੰਘ, ਅਤੀਤ ਦੇ ਇਹ ਮਹਾਨ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਤਿੱਬਤੀ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਉਮੀਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਵਿੱਤਰ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ। ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਬਣੇ ਜੋ ਉਹ ਹਨ? ਇਹ ਧਰਮ ਦੁਆਰਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਬੁੱਧ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਅਜੇ ਵੀ ਬੁੱਧ ਢੁਕਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਵਰਗੇ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਾਫ਼ੀ ਚੰਗਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਸਿਰਫ ਧਰਮ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਲਗਭਗ ਸੱਭ ਕੁੱਝ ਸਿਖਾਉਣ ਦੀ ਉਸਦੀ ਯੋਗਤਾ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ, ਜਾਂ ਇਹ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਮਾਹਰ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ, ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਡੂੰਘਾਈ ਸੋਚ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਅਨੁਸੂਚੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸਿਖਾਉਣ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਭ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਕਿ ਉਹ ਚੀਨ ਦੇ ਜਨਤਕ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੰਬਰ ਇਕ ਹਨ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਲਪਨਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇਕ ਅਰਬ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ੈਤਾਨ ਸਮਝਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਤਾਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋ? ਉਹ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹ ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਖੁਸ਼ਹਾਲ, ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਮਨ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ਯੋਗ ਹੈ, ਹੈ ਨਾ? ਅਸੀਂ ਉਹ ਸੱਭ ਕਿਵੇਂ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ? ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਉਹ ਬੁੱਧ ਬਣਨ ਦੇ ਰਾਹ ਉੱਤੇ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਖੁਦ ਬੁੱਧ ਦੇ ਸਾਰੇ ਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਨਾ ਸਕੀਏ, ਪਰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਕ ਪਵਿੱਤਰ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਹੈ। ਜੇ ਉਹਨਾਂ ਵਰਗੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਇਸ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੰਭਵ ਸੀ, ਤਾਂ, ਇਹ ਵਿਚਾਰਦਿਆਂ ਕਿ ਮਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਸ਼ੁੱਧ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹਨ, ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ, ਇਸ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ, ਪਰ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜਾਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਫ਼ਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ। ਜੇ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਬੁੱਧ ਦੇ ਸਮਾਨ ਸਨ, ਤਾਂ ਕੁਝ ਮੌਜੂਦਾ ਮਹਾਨ ਲਾਮਾ ਜੋ ਸਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਸ਼ਾਇਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਗੁਣ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ, ਸੰਘ ਦੇ ਸਮਾਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਕੁਝ ਗੁਣ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ, ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਹਾਨ ਗੁਰੂ ਵਿਚ ਕੀ ਸਾਂਝਾ ਹੈ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਪੱਧਰਾਂ ਦੇ ਕ੍ਰੋਧ, ਲਾਲਚ, ਨਫ਼ਰਤ, ਈਰਖਾ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮਝ, ਦਇਆ, ਸਬਰ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਚੰਗੇ ਗੁਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ. ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਗ੍ਰੇਡਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਲਾਮਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਂ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਬੁੱਧ, ਜਾਂ ਮਿਲਾਰੇਪਾ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਉਦਾਹਰਣਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਣਾ ਸ਼ਾਇਦ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੀਵਤ ਉਦਾਹਰਣ (ਜੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੈ) ਹੈ। ਅਸੀਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਚੰਗੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਕੀ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ? ਅਸੀਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਗੁਰੂ ਰਿਨਪੋਚੇ ਦਾ ਜਨਮ ਇੱਕ ਕਮਲ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕੀ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਇਸ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? ਇਸ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ, ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਹਾਨ ਮਾਲਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਦਾਹਰਣ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇੱਥੇ ਬੁੱਧ ਅਤੇ ਸੰਘ ਵਰਗੇ ਹਨ। ਸਾਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਹ ਕਰਨ ਦੇ ਵੀ ਸਮਰੱਥ ਹਾਂ, ਇਹ ਧਰਮ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਸੱਚੀ ਰੁਕਾਵਟ ਅਤੇ ਸਹੀ ਮਾਰਗ ਦੇ ਮਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਯੋਗ ਟੀਚੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਹ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਸਥਿਰ ਅਤੇ ਸਾਰਥਕ ਦਿਸ਼ਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਅਪਨਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਪਨਾਹ ਜਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਦਿਸ਼ਾ
ਬੁੱਧ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੰਘ ਦੀ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਪਾਉਣ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ? ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਮਿਸਾਲ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਗੁੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਖ਼ੁਦਗਰਜ਼ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁਚੇਤ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਖਿਲਾਫ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਹ ਸੋਚਦੇ ਹੋਏ ਸਜ਼ਾ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ, “ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਹਾਂ ਜਾਂ ਮੈਂ ਇੰਨਾ ਭਿਆਨਕ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਗੁੱਸਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।” ਯਕੀਨਨ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਯਕੀਨਨ ਇਹ ਸੋਚ ਦਾ ਦੂਜੀ ਅਤਿਅੰਤ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹ ਆਮ ਹੋਣ ਦਾ ਸਿਰਫ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਸੋਚਦੇ ਹੋਏ, “ਤਾਂ ਫਿਰ ਕੀ? ਮੈਂ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਰਹਾਂਗਾ। ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਆਪਣੀਆਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਜੋਂ ਸਮਝਣਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਪਰ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜਦੋਂ ਇਹ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਸਭ ਤੋਂ ਆਦਰਸ਼ ਚੀਜ਼ ਕੁਝ ਢੰਗਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਧੀਰਜ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਭਿਆਨਕ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਹੁਤ ਨਾਖੁਸ਼ ਹਨ। ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਗੁੱਸੇ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਥੋੜੀ ਹਮਦਰਦੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋ।
ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਸੀਂ ਇਕ ਪਾਸੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਕਿ ਗੁੱਸੇ ਹੋਣ ਲਈ ਖੁੱਦ ਉੱਤੇ ਨਰਾਜ਼ ਹੋਈਏ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ ਅਤੇ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਕਿ ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ ਜਾਂ ਇਹ ਸਭ ਠੀਕ ਹੈ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਅਸੀਂ ਇਸ ਤੋਂ ਇੰਨੀ ਜਲਦੀ ਛੁਟਕਾਰਾ ਨਾ ਪਾ ਸਕੀਏ, ਅਤੇ ਯਕੀਨਨ, ਅਸੀਂ ਇਸ ਤੋਂ ਇੰਨੀ ਜਲਦੀ ਛੁਟਕਾਰਾ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਾਂਗੇ, ਪਰ ਇਹ ਉਹ ਦਿਸ਼ਾ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਕਰਾਂਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਜਾਣਾ ਆਦਰਸ਼ਵਾਦੀ ਸੋਚ ਦੀ ਵਿਅਰਥ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਸਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਥੋੜਾ ਸਬਰ, ਜਾਂ ਥੋੜੀ ਸਮਝ, ਜਾਂ ਥੋੜੀ ਭਲਾਈ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਵੱਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਦੂਜਿਆਂ ਨੇ ਇਹ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਦੂਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੀ ਪਨਾਹ ਹੈ, ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਹੀ ਸਾਡੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਦਿਸ਼ਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦਿੱਕਤਾਂ ਅਤੇ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਾਂ।
ਸੰਖੇਪ
ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਪਨਾਹ ਦਾ ਮਤਲਬ ਕੀ ਹੈ, ਇਸ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸੇਧ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਪਾਉਣ ਦੇ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਬੋਧੀ ਅਭਿਆਸ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ, ਸਭ ਤੋਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਚੀਜ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਹੈ। ਚਾਹੇ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਿਸ਼ਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਫਰਕ ਲਿਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਨਾਹ ਦਾ ਸਿਰਫ ਇਹ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਗਏ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਾਲ ਕਟਾਏ, ਅਤੇ ਤਿੱਬਤੀ ਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਗਰਦਨ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਪਤਰੀ ਪਹਿਨਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਕਲੱਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਹਾਂ। ਇਹ ਵਾਕਿਈ ਪੂਰੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੀ ਚੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਕਾਫ਼ੀ ਅਰਥਹੀਣ ਹੈ।
ਉਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਖੁੱਦ ਨੂੰ ਪੁੱਛਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ: “ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੇ ਪਨਾਹ ਲਈ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਬੋਧੀ ਹੈ, ਕੀ ਮੈਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ? ਕੀ ਕਲੱਬ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਮਹੱਤਵ ਹੈ?” ਜੇ ਪਨਾਹ ਲੈਣਾ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕੋਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਬੁਨਿਆਦ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਉੱਨਤ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।