Wszystkie czujące istoty, ale w szczególności ludzie, mają moc rozróżniania między szczęściem a cierpieniem, dobrem a złem, między tym co szkodliwe, a tym co korzystne. Z powodu owej zdolności rozpoznawania i różnicowania między tymi różnymi rodzajami uczuć, wszyscy jesteśmy do siebie podobni w pragnieniu szczęścia i unikaniu cierpienia.
Chociaż nie mogę tutaj wdawać się w opisywanie szczegółów pochodzenia tych różnych rodzajów uczuć, dla każdego z nas jest sprawą jasną i oczywistą, że wszyscy żywimy pragnienie bycia szczęśliwym i niechęć wobec doświadczania bólu i cierpienia. Dlatego jest niezwykle ważne, by wieść życie przynoszące harmonię i spokój, nie zaś takie, które przynosi niepokój i zamęt.
Jeśli chodzi o kwestię osiągania spokoju i szczęścia, to błędem jest sądzić, iż wszelki spokój i szczęście pochodzą tylko z zewnętrznego, materialnego dobrobytu. Polegając na przedmiotach materialnych, można z pewnością zwiększyć nasze fizyczne szczęście i przyjemności, i usunąć niektóre z naszych problemów fizycznych. Jednakże to, co czerpiemy z przedmiotów materialnych ogranicza się do doświadczeń ciała.
Aby włączyć napisy, proszę kliknąć na ikonę „Napisy” w prawym dolnym rogu ekranu. Aby zmienić język napisów, proszę kliknąć na ikonę „Ustawienia”, następnie kliknąć „Napisy” i wybrać preferowany przez siebie język.
W przeciwieństwie do innych gatunków zwierząt, ludzie mają ogromną zdolność myślenia, przewidywania, oceniania i długoterminowego planowania. Dlatego też, ból i przyjemności, jakich doświadczamy jako ludzie są znacznie mocniejsze i znacznie bardziej przejmujące. Zapewne z tego powodu, ludzie doświadczają dodatkowych cierpień, które są mocno związane ze zdolnością ludzkiego myślenia.
Na przykład, jako ludzie, w przeciwieństwie do zwierząt, nie jesteśmy zadowoleni z osiągnięcia jakiegoś chwilowego szczęścia, ani z tego, że udaje nam się usunąć jakieś chwilowe cierpienie. Jest tak dlatego, że my, ludzie mamy zdolność przewidywania i długoterminowego planowania i dlatego też dokonujemy podziałów między sobą a innymi. Na podstawie tych podziałów, mówimy o różnych narodowościach, różnych rasach i różnych religiach. Czynimy niezliczone podziały i w oparciu o nie rozwijamy wiele rodzajów dyskursywnych myśli i tworzymy wiele nieporozumień. Z ich powodu, żywimy czasami zbyt wiele nadziei, a czasem zbyt dużo wątpliwości.
W związku z tym, w oparciu o czysto ludzką inteligencję i wyobrażenia, doświadczamy wielu rodzajów nieszczęśliwości. Jest to bardzo jasno przedstawione w słynnym tekście zatytułowanym Traktat o czterystu wersach autorstwa Arjadewy. Ów tekst powiada (II.8): "Do będących w uprzywilejowanej pozycji przychodzi cierpienie psychiczne, zaś u zwykłych ludzi powstaje cierpienie fizyczne" Oznacza to, że ludzie, którzy mają więcej władzy, więcej bogactwa, nie doświadczają być może bardzo wiele fizycznego cierpienia, odczuwają natomiast dużo więcej cierpienia psychicznego. W przypadku zwykłych ludzi, cierpią oni znacznie bardziej fizycznie, ponieważ nie są w stanie zdobyć wystarczająco dużo ubrań, żywności itd. Tak więc jest jasne, że ludzie doświadczają wielu dodatkowych cierpień ze względu na rodzajswego myślenia.
Jak mówiłem wcześniej, cierpienie fizyczne można zminimalizować dzięki dostępowi do postępu materialnego. Natomiast cierpienia doświadczanego z powodu postawy umysłowej nie można zmniejszyć zwiększając wygody materialne. Wyraźnym tego przykładem jest to, że wielu bogatych ludzi, choć mają do dyspozycji wszelkie materialne dobra, w dalszym ciągu doświadcza wielu rodzajów cierpienia psychicznego. Jest to coś, co wszyscy możemy zaobserwować. Jest więc bardzo jasne, że niepokoje, problemy i cierpienia, które są wyłącznie wynikiem umysłowej postawy, można zminimalizować i wyeliminować zmieniając postawę umysłową, nie zaś poprzez zewnętrzne materialne przedmioty.
Podsumowując, kiedy mówimy o doświadczaniu szczęścia i cierpienia, istnieją dwa sposoby ich przeżywania. Jeden z nich jest w dużej mierze związany z odczuciami zmysłowymi – co oznacza przyjemności i bóle, jakie doświadczamy poprzez pięć zmysłów. Następnie jest kolejny poziom doświadczania szczęścia i cierpienia opierający się o nasz umysł czy też nastawienie psychiczne. Z tych dwóch, szczęście i cierpienie, jakich doświadcza się poprzez umysł są o wiele silniejsze, i znacznie bardziej przejmujące, niż to, czego doświadczamy zmysłami.
Jasnym tego przykładem jest to, że nawet jeśli ma się do dyspozycji całe materialne zaplecze i nawet jeśli nie odczuwa się żadnych problemów fizycznych i związanego z tym cierpienia, ale gdy nasz umysł nie jest odprężony, to gdy doświadczamy psychicznego cierpienia, wówczas żadne fizyczne udogodnienia nie pomogą nam ulżyć w cierpieniu z jakim stykamy się na poziomie umysłowym. Z drugiej strony, nawet jeśli są spotyka nas jakiegoś rodzaju niewygoda i cierpienie fizyczne, ale psychicznie czy też umysłowo potrafimy zaakceptować tę sytuację, to wówczas będziemy w stanie znieść cierpienie fizyczne.
Weźmy na przykład osobę, która jest całkowicie zaangażowana w podejmowanie jakichś praktyk religijnych. Mimo, że podczas wykonywania takich praktyk ktoś może napotykać wiele fizycznych trudności, ze względu na poczucie zadowolenia i satysfakcji, a także z powodu jasnego widzenia celu, do którego się dąży, taka osoba będzie postrzegać różne trudy jako rodzaj ozdoby, a nie kłopoty. W ten sposób można pokonać różne fizyczne cierpienia poprzez psychiczną gotowość do zaakceptowania sytuacji, widząc większe cele. Jest wiele przykładów tego, w jaki sposób jesteśmy w stanie pokonać cierpienia fizyczne, gdy kierujemy się ku ważniejszym celom, jakie pragniemy osiągnąć. W takich przypadkach, chociaż napotykamy wiele problemów fizycznych, traktujemy je z wielkim zachwytem, z wielką radością, postrzegamy je jako ozdobę.
Podsumowując tę kwestię, z dwóch rodzajów doświadczeń, jakie napotkamy – tych doświadczanych poprzez zmysły i tych doświadczanych przez umysł – te które napotkamy i doświadczamy przez umysł są o wiele ważniejsze.
Jeśli chodzi o radzenie sobie z problemami psychicznymi, z problemami, które, jak mówiłem, są wyłącznie wynikiem postawy umysłowej i psychicznego nastawienia, to można je zminimalizować lub wyeliminować zmianiając naszą postawę. W związku z tym jest sposób, są środki i metoda, by usunąć problemy psychiczne. Dlatego ważne jest, by znać te metody i środki, dzięki którym można zminimalizować i usunąć wiele z naszym umysłowych czy też psychicznych problemów. Ponadto, kiedy mówimy o środkach i metodach usuwania umysłowych problemów, ważne jest, aby znać i rozpoznawać nasze wrodzone dobre ludzkie cechy.
Na przykład, widzę to tak: jeśli przyjrzeć się dokładnie społeczeństwu ludzkiemu, okaże się, że jesteśmy zwierzętami społecznymi. Oznacza to, że żyjemy w społeczeństwie i jesteśmy całkowicie od siebie zależni. Od chwili samych narodzin aż do dorosłości, kiedy to potrafimy już sami o siebie zadbać, musimy polegać na dobroci innych, nawet dla naszego dobrego samopoczucia fizycznego. Dzieje się tak z powodu naszej struktury biologicznej, struktury naszego ciała. Im więcej okazujemy bliskości i im bardziej rozwijamy w sobie współczucie, i troskę o siebie nawzajem, tym łatwiej będziemy w stanie osiągnąć spokój i szczęście. Ze względu na korzyści płynące z tych fundamentalnych ludzkich wartości, możemy powiedzieć, że są one bardzi ważne, że są czymś koniecznym, a więc są cechami niezbędnymi.
W niektórych innych przypadkach, jak na przykład w przypadku potomstwa motyli albo potomstwa żółwi, wydaje się, że nie ma wielkiej zależność między matką a potomstwem. Na przykład, jeśli chodzi o motyla, gdy jaja zostają złożone, potomstwo motyla nie może poznać swoich rodziców, zaś w przypadku żółwicy, składa ona po prostu jaja i znika. Nawet, jeśli sprowadziłoby się matkę blisko jej potomstwa, wątpię czy owe potomstwo byłoby w stanie na nią zareagować, czy okazać jakiś rodzaj miłości, bądź uczucia wobec swoich rodziców, ponieważ od urodzenia prowadzi samodzielne życie. Może wynikać to z nawyków z poprzedniego życia lub z ich struktury fizycznej. W przypadku potomstwa żółwi, z powodu nawyków z przeszłych żywotów lub ich struktury fizycznej, są one w stanie same zadbać o siebie. Gdy słyszą dźwięk fal oceanu, stopniowo posuwają w jego kierunku i same potrafią do niego dotrzeć. W oczywisty sposób, matki nie zapraszają potomstwa do oceanu, nie uczą go pływać itd.; tak się po prostu nie dzieje. Tak więc prowadzą one niezależne życie i nie widzimy wiele uczucia ani czułości pomiędzy potomstwem, a rodzicami.
Natomiast w przypadku ludzi, ze względu na naszą strukturę fizyczną, od narodzin potrafimy okazywać silną miłość i czułość naszym rodzicom, zwłaszcza matce. Podkreślam te kwestie nie z uwagi na przyjęcie istnienia przeszłych i przyszłych żywotów jak religijnej doktryny. Jednak, jeśli przyjrzeć się dokładnie, w jaki sposób ludzie żyją i jak się rozwijają można zauważyć, że nasze przetrwanie jest całkowicie zależne od ludzkich wartości, od ludzkiej miłości i współczucia. Jeśli zaś chodzi ludzkie dzieci, to od urodzenia zależą one od mleka matki, a następnie, stopniowo, dopóki nie będą w stanie same o siebie zadbać, będą całkowicie uzależnione od dobroci swoich rodziców. A nawet gdy już dorosną, nadal zależą od dobroci innych ludzi.
Dopóty ma się za towarzysza innego człowieka, kogoś, kto się nami opiekuje, czujemy się o wiele bardziej spokojni, czujemy się w domu. Tak więc ogromnie ważne jest, by prowadzić życie, które nikomu nie szkodzi i starać się pomagać wszystkim innym najbardziej jak to możliwe. Jeśli żywi się tego rodzaju poczucie miłości, uczucie wobec innych istot, w rezultacie będzie się lubianym i kochanym przez wszystkich, zaś w chwili śmierci nie będzie się doświadczać żadnego lęku, strachu ani psychicznego zamętu.
Jednak, gdy dorastamy bardzo wyraźnie pojawia się czasami pewien rodzaj ludzkiej inteligencji i czasami owa ludzka inteligencja daje nam pustą nadzieję. Uczymy się nowych przedmiotów, zdobywamy nową wiedzę właśnie poprzez naszą ludzką inteligencję. Mając tego rodzaju wiedzę, zwłaszcza gdy odnosimy w życiu dużo sukcesów, myślimy czasem: "Mogę zastraszać innych ludzi, mogę ich wykorzystywać, bo mam tę wspaniałą inteligencję i wiedzę, więc w moim przypadku fundamentalne ludzkie wartości nie są ważne". Żywi się tego rodzaju poczucie pustej nadziei i w ten sposób rozwija się w sobie nastawienie psychiczne i perspektywę innego rodzaju. Wówczas człowiek nie waha się wykorzystywać i zastraszać innych ludzi, jakby dzięki temu można było osiągnąć pewne korzyści.
Jednakże w rzeczywistości, jeśli prowadzi się takie życie, życie w którym nie dba się o szczęście innych ludzi, wówczas stopniowo można zauważyć, że wszyscy stają się naszymi wrogami. Niezależnie od tego, czy spojrzy się w prawo, w lewo, czy spójrzy się do tyłu czy przed siebie, okazuje się, że nie ma prawie nikogo, kto by nas lubi. A ponieważ prowadzi się takie negatywne życie, w chwili śmierci wszyscy będą się być może cieszyć z tego, że umrzemy. Samemu, być może, patrząc wstecz i zastanawiając się nad życiem, jakie prowadziliśmy, zaczniemy go żałować. Być może poczujemy wielkie rozczarowanie, że z powodu nasze sposóbu życia, nikt już się o nas nie troszczy. Dlatego oczywiste jest, że jeśli ignoruje się te podstawowe wartości ludzkie, nie ma co żywić nadziei na prawdziwe szczęście czy długotrwały spokój. Wówczas, kiedy w końcu będziemy umierać, nie będziemy mieć nikogo, kto się nami zaopiekuje, nikogo kto nas kocha i opuścimy ten świat z pustymi rękoma, z wielkim poczuciem pustki, wielkim poczuciem rozczarowania. Zatem taki sposób życia, nie troszczenie się o inne czujące istoty, jest naprawdę głupim sposobem prowadzenia swego życia.
Z drugiej strony, jeśli jest się w stanie rozwijać i pielęgnować podstawowe wartości ludzkie, wspierane przez naszą wielką ludzką inteligencję i mądrość, wówczas będziemy w stanie rozwinąć ludzkie współczucie w nieograniczonej mierze. Prowadzenie swego życia w taki sposób, jest sposobem mędrców; jest to sposób, by nadać naszemu życiu prawdziwy sens.