Czym są Cztery Szlachetne Prawdy?

Cztery Szlachetne Prawdy to podstawowe fakty wytyczające ścieżkę do przezwyciężenia naszych problemów. Jest to pierwsza nauka Buddy, ustanawiająca ramy dla wszystkich pozostałych buddyjskich nauk.

Pierwsza Szlachetna Prawda Prawdziwe Cierpienie

Pierwszą prawdą jest, ogólnie mówiąc to, iż życie nie jest zadowalające. Od narodzin po śmierć ma miejsce wiele radosnych chwil, lecz one nigdy nie trwają długo i jest również wiele nieprzyjemnych chwil:

• Nieszczęśliwość - choroba, rozczarowanie, samotność, lęk i brak zadowolenia są łatwe do rozpoznania i zrozumienia. Często nie jest to nawet związane z otoczeniem – możemy być z najlepszym przyjacielem i jeść ulubioną potrawę, lecz pomimo tego być nieszczęśliwi.
• Krótkotrwała szczęśliwość – czymkolwiek się cieszymy, to nigdy, tak naprawdę nie trwa czy zadowala i wkrótce zmienia się w nieszczęśliwość. Kiedy marzniemy z zimna, wchodzimy do gorącego pomieszczenia tylko po to, by gorąco w końcu stało się na tyle nie do zniesienia, że znów chcemy być na świeżym powietrzu. Byłoby wspaniale, gdyby ta szczęśliwość trwała wiecznie, ale problem w tym, że ona nigdy nie trwa.
• Zawsze powtarzające się problemy – najgorsze jest to, że sposoby, w jakie radzimy sobie ze wzlotami i upadkami w życiu, tworzą tylko więcej problemów. Na przykład jesteśmy w jakimś złym związku i sposób, w jaki postępujemy, tylko to pogarsza. Zrywamy związek, ale potem z powodu wzmocnienia własnych złych nawyków powtarzamy ten sam wzorzec w swoim kolejnym związku. On również się psuje.

Druga Szlachetna Prawda: Prawdziwa Przyczyna Cierpienia

Nasza nieszczęśliwość i krótkotrwała szczęśliwość nie biorą się po prostu z powietrza, lecz z rozległego zestawu przyczyn i warunków. Czynniki zewnętrzne, takie jak społeczeństwo w którym żyjemy, służą jako warunki do powstawania naszych problemów; jednak Budda pouczał nas, by rzeczywistej przyczyny szukać we własnym umyśle. Nasze przeszkadzające emocje - nienawiść, zazdrość, chciwość itp. – popychają nas do myślenia, mówienia i działania w sposób wymuszony i w ostatecznym rozrachunku autodestrukcyjny.

Budda wejrzał jeszcze głębiej i odkrył prawdziwą przyczynę tkwiącą u podłoża nawet tych stanów emocjonalnych - sposób naszego rozumienia rzeczywistości. Obejmuje ono nieświadomość i zamęt co do długofalowych skutków naszego postępowania oraz bardzo błędne mniemanie na temat sposobu istnienia nas samych, innych i świata. Zamiast dostrzegać wzajemny związek wszystkiego, mamy skłonność do myślenia, iż rzeczy istnieją same z siebie, niezależnie od czynników zewnętrznych.

Trzecia Szlachetna Prawda: Prawdziwe Ustanie Cierpienia

Budda wskazał, że nie musimy tego znosić, ponieważ jeśli zdołamy wykorzenić przyczynę, to wtedy skutek nie powstanie. Jeśli pozbędziemy się wewnętrznego zamętu na temat rzeczywistości, to problemy nie będą mogły znów powracać. Nie mówił o jakimś jednym czy dwóch problemach – głosił, że przestaniemy w ogóle stwarzać nowe problemy.

Czwarta Szlachetna Prawda: Prawdziwa Ścieżka Umysłu

Aby pozbyć się własnej naiwności i nieświadomości, musimy przyjrzeć się temu, co bezpośrednio się im przeciwstawia:

• Planować długofalowo, zamiast rzucać się krótkowzrocznie po bezzwłoczne zaspokojenie.
• Widzieć szerszy obraz, zamiast skupiać się na jednym niewielkim aspekcie życia.
• Rozważać następstwa naszych działań na resztę naszego życia i przyszłe pokolenia, zamiast robić po prostu to, co jest łatwe teraz.

Bywa, że rozczarowani życiem czujemy, że jedynym sposobem poradzenia sobie z tym jest rozerwanie się przez upicie się lub zapchanie jakimś śmieciowym żarciem, nie myśląc o długofalowych następstwach. Jeśli czynimy z tego nawyk, to występuje poważne ryzyko zdrowotne, które nie tylko zagraża naszemu życiu, lecz ma również katastrofalny wpływ na naszą rodzinę. U podłoża tego tkwi idea, że jesteśmy całkowicie odrębni od następstw naszych własnych działań. Najsilniejszym środkiem przeciwdziałającym naszemu zamętowi jest zatem:

• Zdanie sobie sprawy z tego, że jesteśmy w intymny sposób wzajemnie połączeni z resztą ludzkości i planety oraz zrozumienie, że nasze fantazje na temat tego jak istniejemy, nie odpowiadają rzeczywistości.

Jeśli możemy przywyknąć do tego wglądu poprzez ponawianą medytację, na koniec rozwiejemy cały ten zamęt wspierający nasze puste wyobrażenia.

Wszyscy pragniemy szczęśliwości, lecz ona jakoś nadal nam umyka. Podejście Buddy do znalezienia szczęśliwości - zarysowane w powyższych Czterech Szlachetnych Prawdach - jest uniwersalne i nadal znaczące 2500 lat po pierwszym nauczeniu ich przez Buddę.

Nie ma potrzeby stania się buddystą, by móc odnosić korzyść z posługiwania się Czterema Szlachetnymi Prawdami do radzenia sobie z codziennymi problemami. Jest niemożliwe, by rzeczy zawsze szły po naszej myśli, lecz to nie jest powód dla wpadania w przygnębienie i tracenie nadziei. Cztery Szlachetne Prawdy zawierają w sobie wszystko, czego potrzebujemy dla znalezienia autentycznej szczęśliwości i uczynienia swojego życia prawdziwie znaczącym.

Krótko mówiąc, prawdziwe cierpienie trzeba poznać; prawdziwej przyczyny cierpienia trzeba się pozbyć; prawdziwy kres cierpienia trzeba osiągnąć; a prawdziwą ścieżkę umysłu trzeba urzeczywistnić.