ភាពពេញបរិបូរណ៍ដោយសីល៖សីលបារមី

គុណធម៌ទីពីរនៃគុណធម៌ទាំងប្រាំមួយនេះគឺសីលបារមី។ ពាក្យថាសីលនៅត្រង់នេះមិនសំដៅដល់សីលវិន័យ ដើម្បីយកទៅសិក្សាឧបករណ៍តន្រ្តី ឬក៍ដើម្បីធ្វើឳ្យខ្លួនពូកែខាងផ្នែកកីឡាស្អីនោះដែរ ប៉ុន្តែជាគុណធម៌មួយដើម្បីយកមកប្រតិបត្តិចំពោះការប្រព្រឹត្តរបស់យើងផ្ទាល់ ហើយវាក៍មិនមែនដើម្បីយកមកត្រួតត្រាបុគ្គលណាម្នាក់ ឬយកមកបង្រៀន និងបង្វឹកសត្វសុនខ ឬយកមកគ្រប់គ្រប់ពលទាហាននោះក៍ទេដែរ។ នៅទីនេះគឺយើងនិយាយអំពីវិន័យនិងសីលរបស់យើងផ្ទាល់ ដែលមានបីប្រភេទ។ 

ប្រភេទសីលទីមួយនេះគឺនិយាយអំពីការវៀរចាកកុំប្រព្រឹត្តអកុសលកម្មដប់ សំដៅដល់របៀបនៃការប្រព្រឹត្តរបស់យើងតាមរយៈវាចាចិត្ត។ នេះបានសេចក្តីថាយើងវៀរចាកមិនប្រព្រឹត្តអកុសលកម្មដប់ ពោលមានដូចជា សម្លាប់ជីវិតគេ ការលួចទ្រព្យគេ ការនិយាយកុហក់បោកប្រាស់គេជាដើម។ ប្រសិនបើយើងរក្សាសីលដើម្បីចៀសវាងទង្វើទាំងអស់នោះ ដែលជាឧបសគ្គរារាំងការប្រតិបត្តិផ្លូវចិត្តរបស់យើង នោះយើងត្រូវតែរក្សាការពារសីលទាំងអស់នោះឳ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួនទើបប្រសើរ។ 

ពេលណាយើងនិយាយអំពីការវៀរចាកអំពើអកុសលជាក់លាក់ ពោលគឺយើងសំដៅដល់ទង្វើពីរប្រភេទនេះ។ ទីមួយគឺទង្វើដែលពិតជាអកុសល ពោលដូចជាការសម្លាប់ជីវិតគេ ការលួចទ្រព្យគេ ដែលប្រការនេះស្តាប់ទៅគឺងាយស្រួលយល់ណាស់។ បន្ទាប់មកទៀតមានប្រភេទទង្វើខ្លះដែលអាចមិនមែនជាទង្វើអកុសលពីធម្មជាតិរបស់វាទេ ប៉ុន្តែព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធព្រះអង្គបានសម្តែងថាមនុស្សមួយចំនួនខ្លះគេគួរតែវៀរចាកកុំប្រព្រឹត្តវានៅក្នុងកាលវេលាជាក់លាក់ណាមួយ។ ឧទាហរណ៍៖ ព្រះសង្ឃនិងដូនជីដែលជាអ្នករក្សាសីល ពួកគេគួរតែចៀសវាងកុំឆាន់(បរិភោគ)អាហារល្ងាច ប៉ុន្តែសីលវិន័យនៅត្រង់នេះគឺមិនសំដៅដល់មនុស្សគ្រប់រូបទេ។ ការពិតចំពោះវិន័យមិនឆាន់អាហារល្ងាចនៅត្រង់នេះគឺថា ប្រសិនបើយើងប្រាថ្នាចង់ឳ្យចិត្តរបស់ខ្លួនជ្រះស្រឡះ មិនសៅហ្មងនៅពេលយប់ និងនៅពេលព្រឹកព្រលឹមនៅពេលដែលយើងបដិបត្តិសមាធិ នោះវាគឺជាការប្រសើរដែលយើងមិនត្រូវបរិភោគអាហារពេលល្ងាចឬពេលយប់។ ឧទាហរណ៍មួយទៀតគឺស្តីអំពីវិន័យដែលព្រះសង្ឃឬដូនជីមិនត្រូវទុកសក់របស់គេឳ្យដុះវែង ពីព្រោះថាប្រការនេះអាចនាំទៅរកក្តីឧបាទាន(ជាប់ជំពាក់ ឬមិនលះ)ចំពោះភាពស្រស់ស្អាតរបស់ខ្លួន និងត្រូវចំណាយពេលវេលាយ៉ាងច្រើនដើម្បីមើលថែរក្សា សម្អាត និងលែងស្តាយផ្សេងៗជាដើម! ពិតណាស់ដំបូន្មានឬវិន័យនៅត្រង់នេះគឺមិនសំដៅដល់មនុស្សគ្រប់រូបទេ តែសំដៅដល់តែអ្នកបួសតែប៉ុណ្ណោះ។ 

ប្រភេទសីលវិន័យទីពីរគឺការប្រព្រឹត្តអំពើជាកុសលដែលនាំទៅរកការសាងនូវកុសលផលបុណ្យដែលយើងត្រូវការដើម្បីឳ្យយើងសម្រេចបាននូវការត្រាស់ដឹងនៅក្នុងថ្ងៃអនាគត។ ប្រការនេះបានសេចក្តីថាត្រូវមានវិន័យដើម្បីទៅស្តាប់ការបង្រៀនព្រះធម៌ ទៅសិក្សាព្រះធម៌ បដិបត្តិសមាធិដើម្បីឈ្វេងយល់អំពីព្រះធម៌ និងដើម្បីបំពេញនូវ ង៉ុនដ្រូរបស់យើង (ngondro ជាបុព្វកិច្ចដើម្បីត្រៀមខ្លួនសំរាប់ការបដិបត្តិគម្ពីរទន្រ្ទៈជាន់ខ្ពស់) ពោលគឺដូចជាការលូនក្រាប(តាមបែបទីបេ) ការបូជាថ្វាយនូវគ្រឿងសក្ការៈផ្សេងៗជាដើម។ 

ជាថ្មីម្តងទៀតសីលនៅទីនេះគឺសំដៅដល់សភាពនៃមនោជាជាងការប្រព្រឹត្ត ជាវិន័យដែលកើតឡើងពីចិត្ត ដែលជាអ្នកកំណត់នូវរបៀបនៃការប្រព្រឹត្តរបស់យើង - ដើម្បីធានាឳ្យបានជាក់ច្បាស់ថាយើងនឹងប្រព្រឹត្តទង្វើជាកុសល និងដើម្បីវៀរចាកមិនប្រព្រឹត្តអំពើអកុសលនានា។ បើគ្មានសីលវិន័យនេះទេយើងច្បាស់ជាគ្មានការគ្រប់គ្រងលើខ្លួនឯងទេ ហើយជាពិសេសទៅទៀតយើងងាយនឹងឋិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនៃកិលេស។ 

សីលកើតឡើងគឺអាស្រ័យលើប្រាជ្ញា។ ដើម្បីវៀរចាកមិនប្រព្រឹត្តអំពើអកុសល យើងត្រូវមានប្រាជ្ញារិះគិតច្បាស់លាស់អំពីគុណវិបត្តិនៃការប្រព្រឹត្តអកុសល ហើយការប្រព្រឹត្តជាកុសលយើងត្រូវរិះគិតអំពីអត្ថប្រយោជន៍នៃការបដិបត្តិសមាធិ និងអំពីបុព្វកិច្ចនានានៃការបដិបត្តិជាន់ខ្ពស់ជាដើម។ល។ ដោយមានប្រាជ្ញាយើងយល់ដឹងអំពីរបៀបនិងអំពីឥរិយានៃការប្រព្រឹត្តរបស់យើង និងមានជំនឿចិត្តមុតមាំចំពោះវា។

ប្រភេទសីលទីបីគឺជាការបដិបត្តិដើម្បីធ្វើជាប្រយោជន៍ពិតប្រាកដដល់អ្នកដ៍ទៃ។ នៅទីនេះយើងមានប្រាជ្ញារិះគិតអំពីអត្ថប្រយោជន៍នៃការជួយដល់គេ និងត្រូវវៀរចាកចំពោះការគិតមិនជួយដល់គេ ដោយសារយើងគិតតែម៉្យាងថាយើងមិនចូលចិត្តគេជាដើម។ 

មានទិដ្ឋភាពច្រើនយ៉ាងណាស់ពាក់ព័ន្ធក្នុងការជួយដល់អ្នកដ៍ទៃ ប៉ុន្តែបើនិយាយនៅក្នុងលក្ខណៈសាមញ្ញវិញ យើងមានវិន័យដើម្បីប្រព្រឹត្តនូវទង្វើអ្វីដែលយើងហៅថា «វិធីមូលមិត្តបួនយ៉ាងតាមរយៈឥទ្ធិពលវិជ្ជមានរបស់យើង» បើនិយាយនៅក្នុងន័យម៉្យាងទៀតគឺយើងប្រព្រឹត្តនៅក្នុងវិធីល្អយ៉ាងណាដើម្បីឳ្យគេចូលចិត្តនិងទទួលយកយើងជាមិត្តរបស់គេ ដើម្បីឳ្យយើងអាចបង្រៀនគេ(ធម៌)អំពីធម៌ដែលមានលក្ខណៈជ្រៅជាងនេះទៅទៀត។

វិធីសាស្រ្តទាំងបួននេះគឺ៖

1. ចិត្តសប្បុរស(ចិត្តល្អ)
2. ពាក្យសំដីពិរោះពិសា
3. ជួយឳ្យគេសម្រេចបំណងរបស់គេ
4. ទៀតត្រង់ចំពោះគោលបំណងទាំងនេះ

ការបង្រៀន(ព្រះធម៌)ស្តីអំពីបារមីទាំងប្រាំមួយបានចង្អុលបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់អំពីមនុស្សដប់មួយប្រភេទ(១១)ដែលយើងចាំបាច់ត្រូវតែខិតខំព្យាយាមឳ្យបានខ្លាំងក្លាដើម្បីជួយដល់គេ។ យើងពុំគួរគិតដល់មនុស្សទាំងដប់មួយប្រភេទនេះថាគ្រាន់តែជាបញ្ជីឈ្មោះនៃប្រភេទនីមួយៗតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវយកវាធ្វើជាការណែនាំពិតប្រាកដ ជាក់លាក់ដើម្បីជួយដល់គេ នៅពេលណាយើងជួបមនុស្សប្រភេទនេះ ជាជាងធ្វើមិនដឹងមិនលឺចំពោះគេ។ 

1. អ្នកទាំងឡាយណាដែលកំពុងរងទុក្ខ។
2. អ្នកទាំងឡាយណាដែលវង្វេងវង្វាន់មិនយល់អំពីរបៀបជួយដល់ខ្លួនឯង។
3. ពួកអ្នកទាំងឡាយណាដែលគេបានជួយយើងកាលពីគ្រាមុន។
4. អ្នកទាំងឡាយណាដែលរស់នៅក្នុងភាពភ័យខ្លាច។
5. អ្នកទាំងឡាយណាដែលឋិតនៅក្រោមភាពសោកសៅ។
6. អ្នកក្រទុគ៌ត(ទុរគត)។
7. អ្នកដែលមានក្តីឧបាទានចំពោះយើង។
8. អ្នកទាំងឡាយណាដែលយើងអាចជួយដល់គេស្របទៅតាមបំណងរបស់គេ។
9. អ្នកទាំងឡាយណាដែលរស់នៅប្រកបដោយគុណធម៌នៅក្នុងជីវិត
10. អ្នកទាំងឡាយណាដែលរស់នៅគ្មានគុណធម៌នៅក្នុងជីវិត។
11. អ្នកទាំងឡាយណាដែលតម្រូវឳ្យយើងប្រើប្រាស់នូវសមត្ថភាពដ៍វិសេសរបស់យើង។

ព្រះមហាថេរៈ សន្តិទេវៈ ព្រះអង្គបានធ្វើការពន្យល់អំពីសីលដែលមានពីរជំពូកនៅក្នុងគម្ពីររបស់ព្រះអង្គ គឺគម្ពីរស្តីអំពី ការប្រព្រឹត្តនៅក្នុងឥរិយាបថព្រះពោធិសត្វៈ។ ជំពូកទីមួយហៅថា«ឥរិយាបថថែទាំរក្សា» ដែលជាគ្រឹះសំរាប់ការរក្សាសីល ជាទីដែលយើងត្រូវគិតខ្វល់អំពីផលប៉ះពាល់ដែលបណ្តាលមកពីការប្រព្រឹត្តរបស់យើង និងគិតយកចិត្តទុកដាក់ដើម្បីកុំឳ្យយើងឋិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនៃកិលេស។ យើងប្រតិបត្តិឳ្យបានជាក់ច្បាស់និងត្រូវគិតថាអ្នកដ៍ទៃគេក៍មានអារម្មណ៍ដែរ ហើយថាប្រសិនបើយើងប្រព្រឹត្តមិនល្អចំពោះគេ នោះគេនឹងមានការឈឺចាប់។ យើងរិះគិតអំពីផលវិបាកដែលអាចកើតមានចំពោះយើងខ្លួនឯងនៅក្នុងថ្ងៃអនាគត ហើយកិច្ចទាំងអស់នេះគឺជាគ្រឹះដើម្បីរក្សាសីលបានល្អ។ បើសិនយើងមិនខ្វល់ ហើយចេះតែបង្កឳ្យគេឈឺចាប់ ឬមិនខ្វល់អំពីអនាគតរបស់ខ្លួនទេ នោះយើងពុំចាំបាច់ប្រព្រឹត្តល្អស្អីទេ។ 

ពាក្យថា caring attitude(ឥរិយាបថគិតថែទាំរក្សា)នេះគឺពិតជាពាក្យដែលពិបាកបកប្រែខ្លាំងណាស់នៅក្នុងបរិបទនៃភាសាជាច្រើន។ អត្ថន័យរបស់វាគឺនិយាយរួមទាំងការគិតខ្វល់ យកចិត្តទុកដាក់ថែរក្សា សរុបមកគឺត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះរការប្រព្រឹត្តរបស់យើង និងសំដៅដល់ផលដែលកើតឡើងបន្ទាប់ពីការប្រព្រឹត្តនោះទៀតសោត និងត្រូវគិតគូរឳ្យបានច្បាស់លាស់អំពីផលប៉ះពាល់ដែលអាចកើតឡើងចំពោះខ្លួនយើងផ្ទាល់ និងចំពោះអ្នកដ៍ទៃ។ 

ជំពូកទីពីរដែលព្រះមហាថេរៈ សន្តិទេវៈ បានសេរសេរនៅក្នុងប្រធានបទនេះគឺសតិនិងការប្រុងប្រយ័ត្ន។ សតិ គឺជាសភាពនៃមនោ ដែលជួយឳ្យយើងផ្តោតលើការរក្សាសីលវិន័យនោះបាន និងមិនត្រូវចុះញ៉មចំពោះកិលេសឡើយ ពោលវាគឺជាមនោស្អិតដែលបិទឳ្យជាប់នឹងសីលវិន័យនោះ។ ឧបមាថា៖ ពេលយើងដើរកាត់ហាងធ្វើនំ ហើយឃើញនំដែលយើងចូលចិត្ត តែនៅខណៈនោះយើងអាចទប់ខ្លួនឯងបានដោយសារយើងតបអាហារជាដើម។ យើងអាចរក្សាការតមអាហារនោះបាន មិនបណ្តោយឳ្យវារបូតទៅងាយៗទេ ដោយគិតថា«ខ្ញុំនឹងមិនទិញនំនោះឡើយ មិនឋិតនៅក្រោមក្តីឧបាទាននិងការចង់បានរបស់ខ្ញុំនេះទេ។» នេះគឺដោយសារតែការមានសតិ ហើយការមានសតិនេះគឺជាធុរៈដ៍សំខាន់សំរាប់ការរក្សាសីល។ ជាមួយនឹងការប្រុងប្រយ័ត្ន យើងមានការប្រុងប្រយ័ត្នមិនធ្វេសស្មារតីងាកចេញពីការតបអាហាររបស់យើងទេ ដោយយកលេសថា «មិនអីទេ គ្រាន់តែបរិភោគបន្តិចតើ!» ការប្រុងស្មារតីរបស់យើងនឹងរំលឹកដាស់តឿនយើងឳ្យមានការគ្រប់គ្រងលើខ្លួនឯង។ យើងត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះរឿងទាំងអស់នេះ។ សតិនិងការប្រុងស្មារតីដើរតួនាទីជាគ្រឹះដើម្បីគាំពារដល់ការរក្សាសីល ជាមធ្យោបាយដើម្បីឳ្យយើងអាចរក្សាសីលបានយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន ដើម្បីឳ្យយើងអាចយកសីលនេះទៅប្រើប្រាស់ដើម្បីប្រតិបត្តិចម្រើននូវសមាធិនៅគ្រាបន្ទាប់ទៀត។ 

នៅទីបញ្ចប់ព្រះមហាថេរៈ សន្តិទេវៈ បានចង្អុលបង្ហាញនូវចេតសិកបីប្រភេទដើម្បីជួយឳ្យយើងចម្រើនបដិបត្តិ និងរក្សាសតិឳ្យបានល្អ៖ 

• ឋិតនៅជាមួយព្រះគ្រូធម្មចារ្យ។ ប្រសិនបើយើងមិនអាចឋិតនៅសិក្សាជាមួយគ្រូបានទេ យើងអាចស្រមៃគិតថាគ្រូមានវត្តមាននៅជាមួយយើង ពោលបើគ្រូឋិតនៅជាមួយយើង នោះយើងនឹងមិនប្រព្រឹត្តរឿងឆ្កួតល្ងីល្ងឺ ឬរឿងអកុសលនោះទេ។ ជាការល្អដែលត្រូវគិតថា «តើខ្ញុំគួរតែធ្វើបែបនេះទេ ឬគួរតែនិយាយរឿងនេះទេនៅចំពោះមុខគ្រូរបស់ខ្ញុំ?» ប្រសិនបើយើងមិនអាចទេ នោះព្រះមហាថេរៈ សន្តិទេវៈ បានផ្តល់ដំបូន្មានឳ្យយើងនៅស្ងៀម «មិនកំរើកឳ្យដូចគល់ឈើមួយដុំដូច្នោះដែរ» ចូរអ្នកកុំធ្វើវាអី។ វាជួយឳ្យយើងមានការប្រុងប្រយ័ត្ន (ពិតណាស់ប្រសិនបើយើងកំពុងតែបរិភោគអាហារជាមួយគ្រូរបស់យើង យើងនឹងមិនបរិភោគអាហារឬនំខេកឳ្យហួសប្រមាណ ឬយើងនឹងមិនស្រែកឡូឡាដាក់គេដាក់ឯងនោះទេ។)
• បដិបត្តិតាមដំបូន្មាន និងការណែនាំរបស់គ្រូ។ ការព្យាយាមនឹកគិត និងចងចាំនូវពាក្យសំដីដែលគ្រូបានណែនាំគឺពិតជាជួយឳ្យយើងមានសតិ។
• សោកស្តាយចំពោះលទ្ធផលបណ្តាលមកពីការមិនមានសតិប្រុងប្រយ័ត្ន។ មិនមែនមានន័យថាយើងខ្លាច និងមិនចង់ជួបនូវលទ្ធផលដែលបណ្តាលមកពីការគ្មានសតិប្រុងប្រយ័ត្នរបស់ខ្លួននោះទេ តែយើងបានគិតគ្រប់ជ្រុងជ្រោយចំពោះខ្លួនឯងហើយ គិតនៅក្នុងន័យល្អថាខ្លួនមិនចង់ធ្លាក់ចូលទៅក្នុងជ្រោះនៃអកុសលដោយការប្រព្រឹត្តដែលឋិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនៃទោសៈ លោភៈជាដើម។ល។

ស្របនឹងធុរៈខាងលើនេះយើងត្រូវតែចម្រើននូវការកោតសរសើរនិងការគោរពកោតក្រែងចំពោះគ្រូរបស់ខ្លួន ពាក្យថា «ក្តីគោរពកោតក្រែង»គឺពិតជាពាក្យមួយដែលពិបាកយល់។ មិនមែនមានន័យថាយើងខ្លាចគ្រូរបស់ខ្លួនទេ (ដោយខ្លាចថាគ្រូនឹងស្តីបន្ទោសដាក់ខ្លួនជាដើម) មិនមែនបែបនេះទេ។ ក្តីគោរពកោតក្រែងនៅទីនេះសំដៅដល់ការគោរពចំពោះគ្រូធម្មចារ្យនិងព្រះពុទ្ធសាសនា ហើយយើងច្បាស់ជាមានអារម្មណ៍មិនល្អទេបើសិនយើងគិតមិនល្អចំពោះគេ។ យើងខ្លាចក្រែងគេគិតថា »អូគេនោះគឺជាកូនសិស្សរបស់គ្រូនេះ ប្រព្រឹត្តបែបនេះ?» ឬខ្លាចក្រែងគេគិតថា «អ្នកគឺជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាមែនទេ?! ហេតុអ្វីអ្នកផឹកស្រា ខឹងប្រទូសវៃគេវៃឯងបែបនេះ?» ដោយមាននូវក្តីគោរពកោតក្រែងដល់គ្រូ យើងត្រូវរក្សាសតិ និងត្រូវប្រព្រឹត្តទៅតាមសីលវិន័យរបស់ខ្លួនឳ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន។ 

យើងគ្រប់រូបបានដឹងនូវសច្ចៈភាពថាវិន័យគឺជាធាតុដ៍សំខាន់បំផុតដើម្បីធ្វើឳ្យមានការរីកចម្រើននៅក្នុងជីវិតរបស់យើង មិនចំពោះថាការសិក្សាព្យញ្ជនៈនៃភាសាណាមួយ ឬការសិក្សាដើម្បីប្រលង ឬការព្យាយាមដើម្បីឳ្យខ្លួនស្រកគីឡូនោះទេ ពោលបើគ្មានវិន័យនេះទេកិច្ចទាំងអស់នោះនឹងក្លាយជាកិច្ចដ៍សែនពិបាក។ 

ត្រង់នេះគឺដូចគ្នានឹងការបដិបត្តិព្រះពុទ្ធសាសនាដែរ ជាទីដែលយើងត្រូវការសីលវិន័យ ដើម្បីគ្រប់គ្រងនូវការប្រព្រឹត្តរបស់ខ្លួន ដើម្បីឳ្យខ្លួនរីកចម្រើនទៅមុខនៅលើមាគ៌ានេះ។ ប្រសិនបើយើងគិតខ្វល់ យកចិត្តទុកដាក់គិតដល់មនុស្សឯទៀត នោះបានសេចក្តីថាសីលនៅមិនឆ្ងាយពីយើងទេ មិនមែនជារបស់ក្រៅខ្លួនទេ តែវាគឺជាគុណធម៌ដែលកើតមានពីធម្មជាតិស្រាប់។ ខិតខំព្យាយាមប្រព្រឹត្តអំពើជាកុសល និងព្យាយាមឳ្យអស់ពីសមត្ថភាពកុំបង្កទុក្ខទោសដល់គេ នោះបានសេចក្តីថាយើងបានបង្កើតនូវគ្រឹះ និងហេតុដែលនាំទៅរកសេចក្តីសុខនៅក្នុងបច្ចុប្បន្ននិងអនាគតជាក់ជាមិនខាន។