Budda powtarzał, by nie przyjmować tego, co naucza na wiarę, lecz sprawdzać to za pomocą logiki i eksperymentowania, tak jak sprawdza się złoto, czy jest prawdziwe.
W buddyzmie używa się dwóch form logiki. Jedną z nich jest, w oparciu o tok rozumowania, udowadnianie tezy lub stawianie tezy dotyczącej tego, czy dana właściwość ma do czegoś zastosowanie. Na przykład, stawiamy tezę, że projekt, nad którym pracuję, jest niestatyczny (zmieni się), ponieważ wpływają na niego przyczyny i warunki, takie jak moje ciało. Drugą metodą jest obalenie tezy postulującej, iż dana właściwość ma do czegoś zastosowanie, poprzez wskazanie absurdalnych wniosków, które by z niej wynikały, gdy była prawdziwa. Na przykład, tezy, że projekt, nad którym pracuję jest statyczny (jest trwały i stały, nigdy się nie zmieni). Celem obu tych form logiki jest przezwyciężanie niepowodzenia i zapewnianie powodzenia poprzez zastosowanie realistycznej strategii opierającej się na rozsądku.
Po pierwsze, projekt, nad którym pracuję, jest niestatyczny (zmieni się), ponieważ wpływają na niego przyczyny i warunki, takie jak moje ciało. Prawomocny powód udowodniający daną tezę musi spełniać trzy warunki, posiadać trzy cechy. Powodem tutaj jest to, że „wpływają na niego przyczyny i warunki, takie jak moje ciało”.
- Powód musi odnosić się do tematu tezy – czy na mój problem w pracy wpływają przyczyny i warunki? Tak, jeśli sytuacja finansowa ulegnie zmianie, jeśli jacyś pracownicy zajmujący się projektem rozchorują się, jeśli ja sam zachoruję, wszystko to będzie to miało wpływ na projekt.
- Powód musi odnosić się do analogicznego zestawu wszystkich zjawisk mających właściwość, którą należy udowodnić – Tak, na wszystkie zjawiska, które się zmieniają wpływają przyczyny i warunki, takie jak moje ciało. Moje ciało jest analogicznym przykładem. Myślimy więc o innych przykładach. Na przykład o moich relacjach z partnerem, z rodzicami, z dziećmi – wszystkie one zmieniają się i na wszystkie mają wpływ przyczyny i warunki, takie jak starzenie się. Następnie trzeba wykluczyć możliwość zaistnienia jakichś wyjątków.
- Powód nie może odnosić się do odwrotnego/przeciwnego zbioru zjawisk pozbawionych właściwości, jaką należy udowodnić – Tak, wszystkie zjawiska, które pozostają statyczne i nigdy się nie zmieniają nie podlegają wpływowi przyczyn i warunków, takie jak to, że tutaj na Ziemi mamy tylko 24 godziny na dobę. Fakty te są przeciwstawnymi przykładami i nic nie ma na nie wpływów – bez względu na to, ilu pracowników zatrudniamy, wciąż mamy tylko 24 godziny na dobę, w których można wykonywać pracę.
W oparciu o prawomocność owego toku rozumowania możemy stwierdzić, że projekt, nad którym pracujemy jest niestatyczny, ponieważ wpływają na niego przyczyny i warunki, tak więc będzie się zmieniać. Daje nam to pewną strategię. Ponieważ warunki się zmieniają, na przykład, testy użytkowników wykazują, że coś nie działa, wpływa to na projekt i można wprowadzić odpowiednie modyfikacje.
W drugim rodzaju logiki buddyjskiej wykazujemy absurdalne wnioski płynące ze stwierdzenia, że projekt, nad którym pracuję jest statyczny – jest stały i nie może się nigdy zmienić. Gdyby tak było, po pierwsze, nigdy nie mógłby powstać, ponieważ gdyby przyczyny i warunki nie miały na niego wpływu, nie istniałoby zapotrzebowanie do spełnienia którego został stworzony. Ponadto, bez względu na to, co by się nie działo – na przykład, odchodzący pracownicy, których trzeba zastąpić kolejnymi – nic z tego nie miałoby na ów projekt żadnego wpływu. Analizowanie tego w taki sposób pomaga nam porzucić absurdalne przekonanie, że nasz projekt jest stały, że nie może być elastyczny i płynny, i że nie można go dostosować do zmieniających się warunków, które nieuchronnie będą się zmieniać.