બૌદ્ધ ધર્મમાં, કરુણા એ અન્ય લોકો માટે વેદના અને વેદનાના કારણોથી મુક્ત થવાની ઇચ્છા છે. તે અન્ય લોકોની લાગણીઓની કદર કરવા પર આધારિત છે, ખાસ કરીને જ્યારે આપણે સમાન અગ્નિપરીક્ષામાંથી પસાર થઈએ છીએ. તેઓ જેમાંથી પસાર થઈ રહ્યા છે તે આપણે ક્યારેય અનુભવ્યું ન હોય તો પણ, આપણે આપણી જાતને તેમના પગરખાંમાં મૂકી શકીએ છીએ અને અનુભવી શકીએ છીએ કે તે કેટલું ભયાનક હોઈ શકે છે. આપણે તેનાથી કેટલું મુક્ત થવા માંગીએ છીએ તેની કલ્પના કરીને, આપણે અન્ય લોકો ને પણ મુક્ત કરવા માટે દ્રઢપણે ઈચ્છા કરીએ છીએ.
પ્રેમ અને કરુણા એ જરૂરિયાતો છે, વૈભવ નથી. તેમના વિના, માનવતા ટકી શકશે નહીં. - ૧૪મા દલાઈ લામા
કરુણા આપણા હૃદય અને દિમાગને અન્ય લોકો માટે ખોલે છે, જે આપણને ફક્ત પોતાના વિશે જ વિચારવાની એકલતા, સ્વ-લાદવામાં આવેલી મર્યાદાઓમાંથી બહાર કાઢે છે. જીવનની સમસ્યાઓનો સામનો કરવામાં આપણે બધા એક સાથે છીએ અને જ્યારે આપણે અન્ય લોકો સાથે જોડાયેલા અનુભવીએ છીએ, ત્યારે આપણે એકલતા અને ચિંતાને દૂર કરીએ છીએ. કરુણામય બનવું એ આપણને વધુ ખુશ કરવા અને વધુ સુરક્ષિત અનુભવ કરાવે છે જે વૈજ્ઞાનિક રીતે સાબિત થયું છે. અન્યના પીડા અને વેદનાને ગંભીરતાથી લેવું અને મદદ કરવાની ઇચ્છા આપણને આંતરિક શક્તિ અને આત્મવિશ્વાસ આપે છે. જો આપણે કરુણા વિકસાવવા માટે પોતાને તાલીમ આપીએ, તો તે ખરેખર સુખાકારીનો ગહન સ્ત્રોત બની જાય છે.
કરુણા સક્રિય હોવી જોઈએ, જે આપણને બીજાના દુઃખને દૂર કરવાની જવાબદારી લેવા પ્રેરિત કરે છે. મદદ કરવાની આપણી ક્ષમતા મર્યાદિત હોઈ શકે છે, પરંતુ તેમ છતાં આપણે જે કંઈ કરી શકીએ છીએ તે કરીએ છીએ કારણ કે લોકો નાખુશ અને પીડામાં હોય ત્યારે નિષ્ક્રિય ઊભા રહેવું અસહ્ય છે.
જ્ઞાન અને શાણપણ સાથે જોડવામાં આવે ત્યારે કરુણા સૌથી વધુ અસરકારક છે, જેથી આપણે શું કરવું તેની યોગ્ય પસંદગી કરી શકીએ. જો આપણે ભાવનાત્મક રીતે એટલા પરિપક્વ હોઈએ કે જ્યારે આપણે મદદ ન કરી શકીએ અથવા આપણે જે સૂચવીએ છીએ તે કામ કરતું નથી ત્યારે અસ્વસ્થ કે નિરાશ ન થવા જોઈએ, કરુણા એ આપણી ખામીઓને દૂર કરવા અને આપણી સંપૂર્ણ ક્ષમતા વિકસાવવા માટે સૌથી મજબૂત પ્રેરણા બની જાય છે.