ភាពអវិជ្ជាអំពីអត្ថិភាពរបស់យើង(កើតឡើងឬមានអត្ថិភាពឡើងដោយរបៀបណា)
ឥឡូវនេះ ឋិននៅក្នុងសត្តវត្សរ៍ទី២១យើងរស់នៅក្នុងយុគសម័យនៃការផ្សព្វផ្សាយពត៌មានមិនពិតគ្រប់ទីកន្លែង ហើយមនុស្សជាច្រើនជឿទៅលើអ្វីដែលយើងហៅថា «សម្មតិសច្ចៈ»។ មានការបំប៉ោងនូវអ្វីដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់បានស្វែងរកឃើញកាលពី២៥សត្តវត្សរ៍មុននោះ គឺមូលហេតុពិតនៃរាល់សេចក្តីទុក្ខ ពោលគឺភាពអវិជ្ជានេះឯង។ ភាពអវិជ្ជានៅទីនេះមិនមែនសំដៅដល់ការមិនដឹងថាតើប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណិតដំណើរការយ៉ាងណានោះទេ ប៉ុន្តែសំដៅដល់ភាពអវិជ្ជានិងសេចក្តីភ័ន្តច្រឡំ មិនយល់ច្បាស់អំពីលទ្ធផលយូរអង្វែងដែលបណ្តាលមកពីកម្មកិរិយារបស់យើង ហើយអ្វីដែលធំជាងនេះទៅទៀតនោះគឺភាពអវិជ្ជាអំពីសភាវៈពិត ជាពិសេសអំពីអត្ថិភាពរបស់យើង កើតឡើងដោយរបៀបណា។ អ្វីដែលធ្វើឳ្យវាកាន់តែអាក្រក់ជាងនេះទៅទៀតនោះគឺ យើងជឿជាក់ថាការគិតខុសរបស់យើង ថាជាសម្មាទិដ្ឋិ ជាបរមត្ថសច្ចៈទៅវិញ។
សូមក្រឡេកមើលមកលើរឿងនេះឳ្យកាន់តែច្បាស់ជាងនេះបន្តិច។ យើងទាំងអស់គ្នាច្បាស់ជាបានជួប បានឭនូវសំលែង(ការគិត)ដែលបន្លឺឡើងនៅក្នុងចិត្តរបស់យើងថា «ខ្ញុំ ខ្ញុំ ខ្ញុំ» នេះមិនខាន។ ដោយផ្អែកលើ ន័យនេះធ្វើឳ្យយើងជឿថា មានតួអត្តភាពដែលគេហៅថា «ខ្ញុំ» នេះដែលកាត់ផ្តាច់ពីរាងកាយនិងចិត្តរបស់យើង ដែលជាអ្នកកំពុងនិយាយ។ ភាពអវិជ្ជានិងភាពភ័ន្តច្រឡំនេះកើតមានឡើងដោយសារថា កាលណាយើងមិនពេញចិត្តនឹងអ្វីមួយហើយយើងចាប់ផ្តើមបន្លឺសំលែងរអ៊ូរនៅក្នុងចិត្តយើងថា តើមានអ្វីកើតឡើងចំពោះ «ខ្ញុំ» ឬក៍គិតថាតើ «ខ្ញុំ»ត្រូវធ្វើអ្វីបន្ទាប់ទៀត នៅទីនេះហាក់បីដូចជាមានតួអត្តភាពដ៍រឹងមាំមួយដែលគេហៅថា «ខ្ញុំ» ដែលយើងកំពុងតែភ័យព្រួយចំពោះវាដូច្នោះឯង។ ជាការពិតណាស់ យើងមានអត្ថិភាពពិតប្រាកដមែន ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់មិនបដិសេធន៍ចំពោះកត្តានេះទេ។ បញ្ហានោះគឺឋិតនៅត្រង់ថាយើងមិនមានអត្ថិភាពឡើងដូចការគិតទៅតាមសម្មតិសច្ចៈនោះទេ។ យើងមិនយល់ច្បាស់អំពីសច្ចៈភាពពិត ពោលគឺយើងមានភាពជឿជាក់លើសម្មតិសច្ចៈ ដែលធ្វើឳ្យយើងមានមោហៈភាពឥតឈប់។