អរិយសច្ចទីពីរ៖​ សមុទយសច្ចៈ(ហេតុនៃសេចក្តីទុក្ខ)

អរិយសច្ចទីមួយបានចង្អុលបង្ហាញអំពីសេចក្តីទុក្ខពិតដែលយើងគ្រប់រូបជួបប្រទះ។ ប្រសិនបើយើងជឿថាយើងអាចបញ្ចប់រាល់សេចក្តីទុក្ខទាំងអស់នោះបាន យើងចាំបាច់ត្រូវតែសម្គាល់ឳ្យបានច្បាស់នូវមូលហេតុពិតនៃសេចក្តីទុក្ខទាំងអស់នោះឳ្យបាន។ បញ្ហាពិតដែលយើងប្រឈមមិនមែនឋិតនៅត្រង់ការសោយនូវសេចក្តីទុក្ខ និងភាពមិនបីតិ និងមិនមែនឋិតនៅលើសេចក្តីសុខដែលមានរយៈពេលខ្លឺ ដែលចេះតែប្រែប្រួលគ្រប់ពេល ដែលយើងជាអ្នកញាំងឳ្យវាកើតឡើងនោះទេ តែរឿងដែលកាន់តែអាក្រក់ជាងនេះទៅទៀតនោះគឺថា យើងញាំងឳ្យប្រភេទរាងកាយ និងចិត្តដែលមានដែនកំណត់នេះបន្តកើតមានឡើងមិនឈប់ដែលជាមូលហេតុនៃការសោយនូវសចក្តីទុក្ខដែលមិនអាចគ្រប់គ្រងបាននេះ។ ដូចពាក្យស្លោកបុរាណមួយឃ្លាបានពោលថា«ប្រសិនបើអ្នកមិនមានក្បាលទេ នោះអ្នកនឹងមិនមានការឈឺក្បាលទេ!» បើទោះបីជាពាក្យស្លោកមួយឃ្លានេះស្តាប់ទៅហាក់បីដូចជាមិនសម ឬហាក់បីដូចរឿងកំប្លែងក៍ដោយក្តី តែវាហាក់បីដូចជាបញ្ជាក់នូវការពិតខ្លះដែរ។ ជារឿងដ៍មហាអស្ចារ្យ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធព្រះអង្គទ្រង់បានរកឃើញនូវមូលហេតុពិត មិនត្រឹមតែការឈឺក្បាល(ន័យប្រៀបធៀប)ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែព្រះអង្គថែមទាំងរកឃើញនូវមូលហេតុពិតនៃអត្ថិភាព(ការកើតឡើង)នៃប្រភេទក្បាលដែលនាំទៅរកការឈឺក្បាលទាំងនោះផងដែរ។ ព្រះអង្គទ្រង់បានលាតត្រដាងការពិតថា មូលហេតុពិតនោះគឺភាពអវិជ្ជារបស់យើងអំពីហេតុនិងផល និងអំពីសច្ចភាពពិតនេះឯង។

ភាពអវិជ្ជាអំពីអត្ថិភាពរបស់យើង(កើតឡើងឬមានអត្ថិភាពឡើងដោយរបៀបណា)

ឥឡូវនេះ ឋិននៅក្នុងសត្តវត្សរ៍ទី២១យើងរស់នៅក្នុងយុគសម័យនៃការផ្សព្វផ្សាយពត៌មានមិនពិតគ្រប់ទីកន្លែង ហើយមនុស្សជាច្រើនជឿទៅលើអ្វីដែលយើងហៅថា «សម្មតិសច្ចៈ»។ មានការបំប៉ោងនូវអ្វីដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់បានស្វែងរកឃើញកាលពី២៥សត្តវត្សរ៍មុននោះ គឺមូលហេតុពិតនៃរាល់សេចក្តីទុក្ខ ពោលគឺភាពអវិជ្ជានេះឯង។ ភាពអវិជ្ជានៅទីនេះមិនមែនសំដៅដល់ការមិនដឹងថាតើប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណិតដំណើរការយ៉ាងណានោះទេ ប៉ុន្តែសំដៅដល់ភាពអវិជ្ជានិងសេចក្តីភ័ន្តច្រឡំ មិនយល់ច្បាស់អំពីលទ្ធផលយូរអង្វែងដែលបណ្តាលមកពីកម្មកិរិយារបស់យើង ហើយអ្វីដែលធំជាងនេះទៅទៀតនោះគឺភាពអវិជ្ជាអំពីសភាវៈពិត ជាពិសេសអំពីអត្ថិភាពរបស់យើង កើតឡើងដោយរបៀបណា។ អ្វីដែលធ្វើឳ្យវាកាន់តែអាក្រក់ជាងនេះទៅទៀតនោះគឺ យើងជឿជាក់ថាការគិតខុសរបស់យើង ថាជាសម្មាទិដ្ឋិ ជាបរមត្ថសច្ចៈទៅវិញ។ 

សូមក្រឡេកមើលមកលើរឿងនេះឳ្យកាន់តែច្បាស់ជាងនេះបន្តិច។ យើងទាំងអស់គ្នាច្បាស់ជាបានជួប បានឭនូវសំលែង(ការគិត)ដែលបន្លឺឡើងនៅក្នុងចិត្តរបស់យើងថា «ខ្ញុំ ខ្ញុំ ខ្ញុំ» នេះមិនខាន។ ដោយផ្អែកលើ ន័យនេះធ្វើឳ្យយើងជឿថា មានតួអត្តភាពដែលគេហៅថា «ខ្ញុំ» នេះដែលកាត់ផ្តាច់ពីរាងកាយនិងចិត្តរបស់យើង ដែលជាអ្នកកំពុងនិយាយ។ ភាពអវិជ្ជានិងភាពភ័ន្តច្រឡំនេះកើតមានឡើងដោយសារថា កាលណាយើងមិនពេញចិត្តនឹងអ្វីមួយហើយយើងចាប់ផ្តើមបន្លឺសំលែងរអ៊ូរនៅក្នុងចិត្តយើងថា តើមានអ្វីកើតឡើងចំពោះ «ខ្ញុំ» ឬក៍គិតថាតើ «ខ្ញុំ»ត្រូវធ្វើអ្វីបន្ទាប់ទៀត នៅទីនេះហាក់បីដូចជាមានតួអត្តភាពដ៍រឹងមាំមួយដែលគេហៅថា «ខ្ញុំ» ដែលយើងកំពុងតែភ័យព្រួយចំពោះវាដូច្នោះឯង។ ជាការពិតណាស់ យើងមានអត្ថិភាពពិតប្រាកដមែន ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់មិនបដិសេធន៍ចំពោះកត្តានេះទេ។ បញ្ហានោះគឺឋិតនៅត្រង់ថាយើងមិនមានអត្ថិភាពឡើងដូចការគិតទៅតាមសម្មតិសច្ចៈនោះទេ។ យើងមិនយល់ច្បាស់អំពីសច្ចៈភាពពិត ពោលគឺយើងមានភាពជឿជាក់លើសម្មតិសច្ចៈ ដែលធ្វើឳ្យយើងមានមោហៈភាពឥតឈប់។

Top