ဘာသာပေါင်းစုံ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွင် နေထိုင်အလုပ်လုပ်ခြင်း

ကျွန်ုပ်သည် ဘာသာရေး စုံလင်ကွဲပြားသော အသိုင်းအဝိုင်းတွင် ညီညွတ်စွာ နေထိုင်ပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင်ခြင်းအကြောင်း ဟောပြောရန် မကြာခဏ တောင်းဆိုခံရပါသည်။ ဤအကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်သော အစိတ်အပိုင်းများစွာ ရှိပါသည်။ ဂုဏ်သရေရှိ တင်ဆက်သူက ဖော်ပြသွားသလိုပင် တစ်ခုမှာ ဒလိုင်းလားမား ဆရာတော်ကြီး အမြဲအလေးပေး ပြောထားသည့် လူသားတန်ဖိုးများနှင့် လောကီကျင့်ဝတ်များ ဖြစ်ပါသည်။ သီးခြားအဖွဲ့အစည်းဖြင့် နေထိုင်သော ကျွန်ုပ်တို့ အားလုံးတွင် ယုံကြည်ချက်များ မည်သို့ပင် ကွဲပြားစေကာမူ ကျင့်ဝတ်ဆိုသည်မှာ သီးခြား ဘာသာရေး ယုံကြည်မှုတစ်ခုအပေါ်တွင်သာ တည်မှီခြင်း မဟုတ်ပါ။ ဘာသာအားလုံးနှင့် ဘာသာယုံကြည်မှုမရှိသူများပါ ဘုံလက်ခံသော အခြေခံ လူသားတန်ဖိုးများတွင် အခြေခံသည့် ကျင့်ဝတ်များ ရှိပါသည်။ ဤတန်ဖိုးများက ကျွန်ုပ်တို့ အားလုံး တူညီသည် ဆိုသောအချက်ကို အသိအမှတ်ပြုကာ အခြေခံထားပါသည်။ အားလုံးသည် ပျော်ရွှင်လိုပါသည်။ မည်သူမျှ မပျော်ရွှင်မှုကို မရရှိလိုကြပါ။ ဤအပိုင်းတွင် ကျွန်ုပ်တို့အားလုံး တူညီပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးတွင် ခံစားချက်များ ရှိပါသည်။ လူတိုင်းသည် နှစ်သက်ခံရမှုနှင့် အများလက်ခံမှုတို့ ရရှိလိုပါသည်။ မည်သူမျှ ငြင်းပယ်ခံရခြင်း၊ ခွဲခြားခံရခြင်းကို အလိုမရှိပါ။ လူတိုင်းသည် လေးစားခံရလိုပြီး အခြားသူများအတွက် ထည့်သွင်းစဉ်းစားလိုပါသည်။ ထိုအခါ လောကီ ကျင့်ဝတ်၏ ဤယေဘုယျ ချဉ်းကပ်မှုအတွက် အခြေခံသည် ဒလိုင်းလားမား ဆရာတော်ကြီး အမြဲတမ်း အလေးပေး ပြောကြားသည့်အတိုင်း ကရုဏာပေါ်တွင် အခြေခံပါသည်။ ကရုဏာဆိုသည်မှာ အခြားသူများကို ဆင်းရဲဒုက္ခနှင့် ပြဿနာများ၊ ၎င်းတို့၏ အကြောင်းရင်းများမှ လွတ်ကင်းစေလိုသောဆန္ဒ ဖြစ်ပါသည်။

သို့ဆိုလျှင် ဤပြဿနာများနှင့် မပျော်ရွှင်မှုတို့၏ အကြောင်းရင်းသည် အဘယ်နည်း။ အကြောင်းရင်းများစွာ ရှိပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် စီးပွားရေးပြဿနာများ၊ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ပဋိပက္ခအမျိုးမျိုးနှင့် ပြဿနာများ ကြုံနေရသည့်ခေတ်တွင် နေထိုင်သည်မှာ မှန်ပါသည်။ ထို့ပြင် အားလုံးသည် အပြန်အလှန် ဆက်စပ်နေသောကြောင့် ကမ္ဘာ့တစ်နေရာတွင် ဖြစ်ပျက်သောအရာသည် အားလုံးအပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိပါသည်။ သီးခြားပုံစံဖြင့် နေထိုင်ခြင်း မဟုတ်တော့ပါ။

ထို့ကြောင့် ဘာသာယုံကြည်မှု အမျိုးမျိုးကို လေ့လာသောအခါ ဤယုံကြည်မှု စနစ်များ၏ ကွဲပြားမှုများသည် နောက်ထပ် ပြဿနာများ မဖြစ်ပေါ်စေရန် အလွန်အရေးကြီးပါသည်။ ထို့ကြောင့် မေးစရာရှိသည်မှာ ယုံကြည်မှု စနစ် ကွဲပြားမှုများကြောင့် ပေါ်ထွက်လာနိုင်သော အငြင်းပွားမှုများ၊ ပဋိပက္ခများ၊ နားလည်မှုလွဲမှားခြင်းများကို မည်သို့ ရှောင်ရှားနိုင်ပါသလဲ။ "ဘာသာအားလုံး အတူတူပါပဲ။ ဘာသာမရှိသူတွေလည်း လောကီ ယုံကြည်မှုတွေက အားလုံး အတူတူပါပဲ။ ဒီကမ္ဘာကြီးကို ပိုကောင်းတဲ့နေရာတစ်ခုဖြစ်အောင် အခြေခံကြိုးစားနေတဲ့အချက်ကို အားလုံး ယုံကြည်ကြပါတယ်” ဟုပြောပါက အမှန်ပင် ကျေနပ်ဖွယ် မရှိပါ။ ထိုမျှနှင့် မလုံလောက်ပါ။ ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးတွင် တူညီသော တန်ဖိုး၊ ဆန္ဒနှင့် ရည်မှန်းချက်တို့ ရှိချင်ရှိနိုင်သည်မှာ မှန်သော်လည်း ကွဲပြားမှုများ ရှိနေပါသည်။ ဘာသာအမျိုးမျိုးတွင် ကွဲပြားမှု မရှိပါဟု ပြောလျှင် တရားမည်မဟုတ်ပါ။

သို့သော် မညီညွတ်မှုကို မကြာခဏ ဖြစ်စေသည်မှာ တစ်ဦး၏ ယုံကြည်မှုကို တစ်ဦးက လျစ်လျူရှုမှုအပေါ်တွင် အခြေခံပါသည်။ ထိုအချက်သာမက မိမိကိုယ်ပိုင် ဘာသာအစဉ်အလာအကြောင်း နက်နဲစွာ မသိမှုကြောင့် အခြေအနေ ပိုဆိုးသွားပါသည်။ ထို့ကြောင့် အသိပညာနှင့် နားလည်မှု တစ်ခုခုတွင် အခြေခံခြင်းထက် ကိုယ်ပိုင်သမိုင်းကြောင်းနှင့် အခြားသူတို့၏ သမိုင်းကြောင်းအပေါ် ကျွန်ုပ်တို့၏ သဘောထားများသည် “ဘောလုံးအသင်း” စိတ်ဓာတ်ဆိုသည့် အဖြစ်သို့ အလွယ်တကူ အဆင့်လျှောကျသွားပါသည်။ ဘောလုံးအသင်း စိတ်ဓာတ်ဆိုသည်မှာ “ဒါက ငါ့ဘောလုံးအသင်းဖြစ်တယ်။ အကောင်းဆုံးအသင်းပဲ။ တို့နိုင်ရမယ်။ တခြားဘောလုံးအသင်းနဲ့ ပြိုင်ဆိုင်ပြီး အနိုင်ယူရမယ်” ဆိုသည့်စိတ် ဖြစ်ပါသည်။ ဤသည်မှာ မိမိ၏ ဘာသာရေးစနစ်သည် မိမိနှင့် မိမိ၏ မိသားစု၏ ဘာသာအစဉ်အလာ ဖြစ်သောကြောင့် အကောင်းဆုံး ဖြစ်သည်ဆိုသော ယုံကြည်မှု ဖြစ်ပါသည်။

ဒလိုင်းလားမား ဆရာတော်ကြီးသည် တစ်ခါက “မည်သည့်ဘာသာ အကောင်းဆုံးလဲ” ဟု အမေးခံရပါသည်။ “အကောင်းဆုံး ဘာသာကတော့ ပိုပြီးကြင်နာတဲ့သူ ဖြစ်လာအောင် ကူညီတဲ့ဘာသာပါပဲ” ဟု ဆရာတော်ကြီးက ပြန်ဖြေပါသည်။ ထို့ကြောင့် လူတိုင်းအတွက် ဘာသာတစ်ခုမဟုတ် တစ်ခုသည် သူ့အား  ပိုမိုကြင်နာသူ ဖြစ်အောင် အထောက်အကူ အပြုဆုံး ဖြစ်နိုင်သည်မှာ ထင်ရှားပါသည်။ ဤသည်မှာ ဘာသာကွဲပြားမှုကို ချဉ်းကပ်ရာတွင် အလွန်အကျိုးပြုသောနည်း ဖြစ်သည်ဟု ထင်ပါသည်။ ဘာသာတိုင်းသည် ၎င်းဘာသာဝင်တို့အား ပိုမိုကြင်နာပြီး ပိုကောင်းသောလူများ ဖြစ်လာအောင် ကူညီသည်ကို ကျွန်ုပ်တို့ ဝန်ခံအသိအမှတ်ပြုရန် လိုပါသည်။ ထိုသို့ ဝန်ခံ အသိအမှတ်ပြုရန်အတွက် အသိပညာ ရှိရပါမည်။ မိမိဘာသာနှင့် အခြားသူတို့၏ ဘာသာများအကြောင်း အသိပညာ ရှိရန်လိုပါသည်။ ယင်းအတွက် မည်သူ့ကိုမျှ ဘာသာပြောင်းရန်မလိုဘဲ၊ အကဲဖြတ်သော သဘောထားတစ်ခုခု မပါဝင်ဘဲ ယေဘုယျ အသိပညာဖြင့် ပညာရေးစနစ်များထဲတွင် သိပ္ပံနည်းကျပုံစံဖြင့် ဆောင်ရွက်နိုင်ပါသည်။ ယင်းမှာ အလွန်အကျိုးရှိသလို အရေးလည်း ကြီးပါသည်။

ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်များစွာသည် အစည်းအဝေးများစွာကို မကြာခဏ ကျင်းပခဲ့ပါသည်။ ဒလိုင်းလားမား ဆရာတော်ကြီးသည် အဆိုပါ ဘာသာပေါင်းစုံ အစည်းအဝေးများတွင် အလွန်ပင် ပါဝင်လိုပါသည်။ ယင်းတို့သည် အလွန်အကျိုးရှိသည်ဟု သူကယူဆပါသည်။ ကျွန်ုပ်ကိုယ်တိုင် ပါဝင်ခဲ့သော အစည်းအဝေးများကို အမှတ်ရမိပါသည်။ တစ်ခုမှာ အီစတန်ဘူလ်ရှိ ရှေးရိုးခရစ်ယာန် ဂိုဏ်းအုပ်ဆရာတော် ဘာသိုလိုမျူးနှင့် ကြိုတင်တွေ့ဆုံမှု ဖြစ်ပါသည်။ ဤရာထူးတွင် သူရှိပြီးနောက်တွင် သူနှင့် မကြာခဏ ဆုံမိပါသည်။ သူသည် ဂျပန်သို့ သွားခါနီးဖြစ်သည်။ ဂျပန်နှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာခေါင်းဆောင်တစ်ဦးနှင့် ပထမဦးဆုံးအကြိမ် တွေ့ဆုံမည်ဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ အကြောင်း ဒလိုင်းလားမား ဆရာတော်ကြီး၏ စာအချို့အတွက် သူအလွန်ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ပြောပါသည်။ အကြောင်းမှာ သူသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ အကြောင်း အမှန်တကယ် သိပ်မသိခဲ့သလို ထိုစာအုပ်များက သူ့အား ဂျပန်နိုင်ငံမှ ဗုဒ္ဓဘာသာ ခေါင်းဆောင်များနှင့် အဓိပ္ပာယ်ရှိစွာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနိုင်အောင် အလွန်အထောက်အကူ ပြုခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဘာသာများအကြား နားလည်မှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၏ အခြေခံသည် အသိပညာပေးရေး ဖြစ်သည်ဆိုသော ဝန်ခံသည့် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း သဘောထားမျိုးကို ကျွန်ုပ်တို့ တွေ့ရှိခဲ့ပါသည်။ ဘာသာအမျိုးမျိုး၏ ခေါင်းဆောင်များ အကြားတွင် ဤသို့ တွေ့ရှိပါသည်။

ကျွန်ုပ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ-မွတ်စလင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲတွင် အထူးသဖြင့် ပါဝင်ခဲ့ပါသည်။ ကျွန်ုပ်သည် ဤနယ်ပယ်ကို မူလက စိတ်ဝင်စားမိသည်မှာ ၁၉၉၀ ပြည့်လွန်အလယ်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပါသည်။ အကြောင်းမှာ တိဘက်ရှိ အခြေအနေမှာ တရုတ်လူမျိုး မွတ်စလင်များစွာက အထူးသဖြင့် တိဘက်အရှေ့မြောက် ဒေသတွင် အခြေချနေထိုင်လာသောကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။

အစဉ်အလာအားဖြင့် တိဘက်အလယ်ပိုင်းတွင် နေထိုင်သော မွတ်စလင်များ ရှိပါသည်။ သူတို့သည် လာဒါနှင့် ကက်ရှ်မီးယားမှ လာရောက်သော မွတ်စလင် ကုန်သည်အများစု ဖြစ်ပါသည်။ ဤသည်မှာ ပဉ္စမမြောက် ဘုန်းတော်ကြီး ဒလိုင်းလားမား ရှိစဉ် ဆယ့်ခုနှစ်ရာစုက ဖြစ်ပါသည်။ သူသည် မွတ်စလင်များကို ဗလီဆောက်ခွင့်၊ ကိုယ်ပိုင်သင်္ချိုင်း ထားရှိခွင့်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ ကိုးကွယ်မှု အစဉ်အလာများ သို့မဟုတ် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ သို့မဟုတ် တစ်နှစ်တာ အားလပ်ရက် အချို့တွင် ဆောင်ရွက်သောကိစ္စများမှ ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးခြင်းဖြင့် မွတ်စလင်များအတွက် ဥပဒေ အမျိုးမျိုး ချမှတ်ပေးခဲ့ပါသည်။ ထို့ကြောင့် အစဉ်အလာအားဖြင့် တိဘက်တွင် ဘာသာနှစ်ခုအကြား ပဋိပက္ခမရှိခဲ့ပါ။ သို့သော် မကြာသေးမီက တရုတ်လူမျိုး ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများသည် တိဘက်သို့ ဝင်ရောက်မှုဖြင့် စီးပွားရေး ပြိုင်ဆိုင်မှုများစွာ ရှိလာပါသည်။ မွတ်စလင်များစွာ ရွှေ့ပြောင်းဝင်ရောက်လာပါသည်။

ထို့ကြောင့် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော ဗဟိုအာရှနှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ မွတ်စလင်နှင့် ခရစ်ယာန် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများ အပြန်အလှန် ဆက်သွယ်မှု ရာဇဝင်ကို တွေးကြည့်ပါက ဤအုပ်စုများအကြား၊ အထူးသဖြင့် ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် မွတ်စလင်များအကြား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုနှင့် ပိုမိုနားလည်မှုတို့ စတင်ရရှိရန် အလွန်အရေးကြီးပြီဟု ခံစားရပါသည်။ သို့မှသာ ဒေသတစ်ခုလုံး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်ပါမည်။ ကျွန်ုပ်ရည်ရွယ်ခဲ့သော ကိစ္စတစ်ခုမှာ ဤယဉ်ကျေးမှု နှစ်ခု၏အပြန်အလှန် ဆက်သွယ်မှု သမိုင်းကြောင်းကို ပိုပြီးဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျစွာ ရေးသားရန် ဖြစ်သည်။ ထိုအခါ အရှေ့အလယ်ပိုင်း ဒေသမှ အစ္စလာမ် နိုင်ငံများထံ ခရီးသွားလာခွင့် ရရှိကာ ထိုနိုင်ငံများမှ ပညာတတ်များနှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးခွင့် ရလာပါသည်။ ကျွန်ုပ်သည် အသိပညာ ရှာဖွေနေသည့်အတွက် ဤယဉ်ကျေးမှု နှစ်ခု၏ အပြန်အလှန် ဆက်သွယ်မှု ထူပြောသည့် နားလည်မှု လွဲမှားခြင်းများ ဖယ်ရှားရန် မွတ်စလင် ပညာတတ်များထံမှ ကြီးမားသော ပွင့်လင်းမှု ရှိခဲ့ပါသည်။ အထောက်အထားများစွာအရ ဤအပြန်အလှန်ဆက်သွယ်မှုကို- “မွတ်စလင် ကျူးကျော်သူများသည် အိန္ဒိယစသည့်နိုင်ငံများသို့ ရောက်လာကာ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဆိုင်သမျှကို ဖျက်ဆီးပစ်သည်” ဟု ဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် ဖျက်ဆီးမှုအချို့ ကျိန်းသေရှိသော်လည်း အမှန်တကယ် ဖြစ်ပျက်မှုနှင့် ရှည်ကြာသော သမိုင်းကြောင်းကို မျှတသော ဖော်ပြချက် မဟုတ်ပါ။ သို့သော် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များက မွတ်စလင်များကို အိန္ဒိယမှ ကျောင်းတိုက်များကို ဖျက်ဆီးသူများ သို့မဟုတ် မွတ်စလင်များက ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များအား သူတို့အပေါ် ဘာသာရေးစစ်ပွဲ ဆင်နွှဲသူများဟု သဘောထားနေသမျှ ကာလပတ်လုံး ယင်းမှာ အပြန်အလှန် ဆက်သွယ်မှု၏ အဓိကအမှတ်ရစရာ ဖြစ်နေသမျှ ကာလပတ်လုံး ထိုဘာသာ နှစ်ခုအကြား ပြဿနာများနှင့် ပဋိပက္ခများသာ ပို၍ ဖြစ်လာစေပါသည်။

ထို့ကြောင့် အီဂျစ်၊ ဂျော်ဒန်နှင့် တူရကီ စသည့် နေရာများသို့ ခရီးသွားကာ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင် ပါမောက္ခများ၊ ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်များနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပါသည်။ တကယ်တော့ ကျွန်ုပ်သည် ကိုင်ရိုရှိ ဘာသာရေးတက္ကသိုလ်ဖြစ်သော အယ်လ်-အဇာ တက္ကသိုလ် ပါမောက္ခချုပ်ထံမှ အလွန်မြင့်မားသောချီးကျူးမှုကို ရရှိခဲ့ပါသည်။ ကျွန်ုပ်သည် မူဂျာဟေဒင်၏ စစ်မှန်သော အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်သည့် အမှန်တရားအတွက် တကယ့်တိုက်ပွဲဝင်သူဟု သူကပြောသည်။ ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်သည် အမှန်တကယ် ဖြစ်ခဲ့သောအရာကို အမှန်တရားပေါ်ပေါက်အောင် ကြိုးစားနေပါသည်။ ကျွန်ုပ်တွေ့ဆုံသော ပါမောက္ခများနှင့် ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်များသာမက ကျောင်းသားများကပါ အလွန်စိတ်ဝင်စားသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ကိုင်ရိုတက္ကသိုလ်၌ အခြေခံ ဗုဒ္ဓဘာသာအကြောင်း ကျွန်ုပ်၏ ဆန္ဒအလျှောက် ပို့ချမှုသို့ ကျောင်းသား ၃၀၀ လာရောက်ခဲ့ပါသည်။

တစ်ခါက ဒလိုင်းလားမား ဆရာတော်ကြီးသည် ကျွန်ုပ်ကို သူ့အတွက် တစ်ခုဆောင်ရွက်ခိုင်းပါသည်။ မဖြစ်နိုင်သော စီမံကိန်း ဟု ကျွန်ုပ်ခေါ်ဆိုသည့် အရာကို သူက မကြာခဏ ပေးအပ်ပါသည်။ သူက “အာဖရိကလူမျိုး မွတ်စလင် ဆူဖီ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက် ငါ့ဆီကို ခေါ်လာပေးစေချင်တယ်” ဟုပြောသည်။ ဤသို့သော တောင်းဆိုမှုကို “ကျေးဇူး အများကြီး တင်ပါတယ်” မှတစ်ပါး မည်သို့ပြန်ကြားရပါမည်နည်း။ ဆရာတော်ကြီးသည် လူတို့မှာရှိသော ကံချိတ်ဆက်မှု များကို ထူးခြားစွာ သိနိုင်စွမ်းရှိပြီး ဤသို့မဖြစ်နိုင်ဘူးထင်ရသော အရာများကို သူ့အတွက် ဆောင်ရွက်ခိုင်းတိုင်း အရာရာ အလိုအလျောက် နေရာတကျ ဖြစ်သွားကာ ဆောင်ရွက်ရ အလွန်လွယ်ကူသွားပါသည်။ ကျွန်ုပ်သည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ပို့ချသင်ကြားမှုများစွာ ပြုလုပ်လေ့ရှိသည့်အတိုင်း မကြာမီမှာပင် ဥရောပသို့ သွားကာ ဆွေးနွေးစရာရှိသည့် ဂျာမန် အမျိုးသား တစ်ယောက်နှင့် တွေ့ပါသည်။ သူသည် တကယ်တော့ အာဖရိကမှ သံတမန် တစ်ဦးဖြစ်သည့်အတွက် ဘုန်းတော်ကြီး ဒလိုင်းလားမား၏ တောင်းဆိုမှုကို သူ့အားပြောပြပါသည်။ သူက “အို။ ဂီနီနိုင်ငံက ဆူဖီ ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်နဲ့ မိတ်ဆွေဖြစ်ထားတာ မကြာသေးဘူးကွယ့်” ဟု သူကပြောလေသည်။ ဂီနီသည် အနောက်အာဖရိကတွင် တည်ရှိပါသည်။ ထိုခေါင်းဆောင်သည် အနောက်အာဖရိကမှ ဖြစ်ရမည်ဟု ဆရာတော်ကြီးက ပြောခဲ့သည်ကို ဖြည့်ပြောဖို့ မေ့သွားပါသည်။ ထိုခေါင်းဆောင်သည် ဥရောပတွင် ရှိနေပြီး အာယုဝေဒ ဆေးဝါးကုသမှု အချို့အတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ သွားခါနီး ဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်ုပ် ဒေလီသို့ ပြန်ရောက်ရန် စီစဉ်ထားသော အချိန်နှင့် ကွက်တိပင် သူက ဒေလီတွင် ရှိနေပါမည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ မထွက်ခွါမီ ရက်အနည်းငယ် ထပ်နေဦးမည်လည်း ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် ကျွန်ုပ်ကို အလွန်တွေ့ဆုံလိုစိတ် ရှိကာ ဘုန်းတော်ကြီး ဒလိုင်းလားမားနှင့် တွေ့ဆုံရန် ဓမ္မလာသာသို့ သူနှင့်အတူ လိုက်ပါခိုင်းပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဤသို့စီစဉ်ရန် လုံးဝအားမထုတ်လိုက်ရပါ။

ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်သည် ဆူဖီခေါင်းဆောင်များနှင့် တွေ့ပါသည်။ သူ့ကို ကြည့်ရသည်မှာ ခန့်ညားပါသည်။ အာဖရိက လူမျိုးစုခေါင်းဆောင် တစ်ဦးကဲ့သို့ အလွန်ထွားကျိုင်းပြီး အလွန်ဂုဏ်ကျက်သရေ ရှိပါသည်။ ကျွန်ုပ်သည် ဓမ္မသာလာသို့ သွားပြီး ဘုန်းတော်ကြီး ဒလိုင်းလားမားနှင့် တွေ့ဆုံရန် သူနှင့်အတူ လိုက်ပါခဲ့ပါသည်။ သူတို့နှစ်ဦးတွေ့သောအခါ အလွန်စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်ကောင်းပြီး နွေးထွေးသော အစည်းအဝေး ဖြစ်ပါသည်။ မိတ်ဆွေဟောင်းနှစ်ဦး ပြန်တွေ့သည်နှင့် တူပါသည်။ ဆူဖီခေါင်းဆောင်သည် အမှန်ပင် စတင်ငိုကြွေးပါသည်။ ထို့ပြင် ဘုန်းတော်ကြီး ဒလိုင်းလားမားသည် မတ်ထပ်ထကာ ဧည့်သည်များနှင့် တွေ့ဆုံသည့် အပြင်ဘက်မှ ခရီးဦးကြိုအခန်းသို့ သွားကာ ဆူဖီခေါင်းဆောင်အတွက် မျက်ရည်သုတ်ရန် တစ်ရှူးကို ကိုယ်တိုင်ယူလာပေးပါသည်။ ယခင်က ဘုန်းတော်ကြီး ဒလိုင်းလားမား ထိုသို့ ပြုလုပ်သည်ကို တစ်ခါမှ မမြင်ဖူးပါ။ သူ့အတွက် ဆောင်ရွက်ပေးရန်၊ သူ့အတွက် ယူလာပေးရန် လက်ထောက် သို့မဟုတ် အကူတစ်ယောက် အမြဲရှိပါသည်။ ကိုယ်တိုင် ထယူစရာ မလိုပါ။ ထို့ပြင် ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဆူဖီဝါဒတွင် ကရုဏာကို အခြေခံအကြောင်း သူတို့ နွေးထွေးစွာ ဆွေးနွေးကြပါသည်။ ထို့နောက် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာသည့်တိုင် သူတို့ ဆက်လက်တွေ့ဆုံကြပါသည်။

ထို့ကြောင့် ဘုန်းတော်ကြီး ဒလိုင်းလားမားသည် ဤသို့ မွတ်စလင်များနှင့်သာမက ကမ္ဘာတစ်ဝန်း အခြားဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်များနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုကို အလွန်စိတ်ဝင်စားပါသည်။ ထို့ပြင် ကျွန်ုပ်၏ ဝက်ဘ်ဆိုက် အများစုကို အစ္စလာမ်ဘာသာစကားများသို့ ပြန်ဆိုရန်လည်း အားပေးပါသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာအကြောင်း၊ တိဘက်အကြောင်း၊ ဘာသာရေး ညီညွတ်မှုနှင့် လောကီကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ သူ့စာများနှင့် မိန့်ခွန်းများအကြောင်း စသည်တို့ကို အစ္စလာမ်ကမ္ဘာသို့ အသိပညာပိုမို ရရှိစေရန်အတွက် ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ယင်းမှာ နောက်ထပ် မဖြစ်နိုင်သော စီမံကိန်းတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် ဝက်ဘ်ဆိုက်၏ အပိုင်းများစွာကို အာရဗီနှင့် အူဒူဘာသာစကားများသို့ အံ့အားသင့်ဖွယ် ပြန်ဆိုနိုင်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါသည်။ အူဒူဘာသာစကားသည် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းမှ မွတ်စလင်တို့၏ ဘာသာစကား ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် ပြီးခဲ့သော သီတင်းပတ်များအတွင်း ကြိုးစားရှာဖွေစရာမလိုဘဲ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က ကျွန်ုပ်တို့၏ ဝက်ဘ်ဆိုက်ကို အင်ဒိုနီးရှားဘာသာသို့ ပြန်ဆိုရန် စိတ်ဝင်စားသည်ဟု ပေါ်ထွက်လာပါသည်။ အင်ဒိုနီးရှားသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် မွတ်စလင်လူဦးရေ အများဆုံးတိုင်းပြည် ဖြစ်ပါသည်။

ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်ပြောခဲ့သလိုပင် ဘာသာရေး ညီညွတ်မှုအတွက် အခြေခံသည် တစ်ဦး၏ယုံကြည်မှုများကို တစ်ဦးအား အသိပညာပေးခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ထိုအခါ ကြောက်စရာ မလိုသည်ကို မြင်လာပါသည်။ ထို့ပြင် မိမိတို့မှာရှိသည့် ကွဲပြားမှုများကို အသိအမှတ်ပြုရင်း ညီညွတ်မှုအတွက် တူညီသောအရာကို အလေးထားလာပါသည်။

ယခုအခါ မေးစရာရှိလာသည်မှာ- ယခုလို ကယ်လ်မာကီယာကဲ့သို့ နေရာတွင် ဘာသာပေါင်းစုံ မည်ကဲ့သို့ အမှန်တကယ် နေထိုင်လုပ်ကိုင်ကြပါသနည်း။ အထူးသဖြင့် ဤသည်မှာ အင်ဂျင်နီယာကောလိပ် ဖြစ်သည့်အတွက် ဤနယ်ပယ်မှ ကျောင်းသားများအနေနှင့် သင်တို့အတွက် ဆီလျော်နိုင်မည့် အချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားမိပါသည်။ တစ်နည်းဆိုသော် တစ်ခုခု တည်ဆောက်သောအခါ၊ တစ်ခုခု ဒီဇိုင်းရေးဆွဲသောအခါ ဤသို့ခြားနားသော ဘာသာရေး ယုံကြည်မှုများနှင့် ကျင့်ကြံမှုများကို လက်ခံနိုင်အောင် မည်သို့ထည့်သွင်းစဉ်းစားရပါသနည်း။ ထို့ပြင် ပိုမိုကျယ်ပြန့်ပါက လူမှုအဖွဲ့အစည်း၊ အစိုးရ၊ ဒေသအစိုးရ စသည်တို့ကို ကူညီဖွဲ့စည်းပေးနိုင်စွမ်း ရှိပါက မည်သို့ဖွဲ့စည်းပေးမည်နည်း။

ပထမဆုံး စဉ်းစားမိသည်မှာ အချို့ဘာသာများသည် ဘာသာဝင်များကို တစ်နေ့တာ၏ အချိန်အချို့တွင် ဆုတောင်းခိုင်းပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် မွတ်စလင်ဘာသာတွင် တစ်နေ့ငါးကြိမ် ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် မွတ်စလင် အလုပ်သမားအချို့ ပါဝင်သော ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုကို ကြီးကြပ်ရပါက သို့မဟုတ် မွတ်စလင် ကျောင်းသား သို့မဟုတ် ဆရာများ ပါရှိသော ကျောင်း စသည့် အများပြည်သူ အဆောက်အဦတစ်ခုကို တည်ဆောက်နေပါက ဆုတောင်းခန်းမတစ်ခု ရှိပါက ညီညွတ်သော ပတ်ဝန်းကျင်ဖန်တီးရန် အလွန်ပင် အထောက်အကူ ပြုနိုင်ပါသည်။ ထိုအခါ မိမိယုံကြည်မှုနှင့် ဓလေ့ထုံးစံများကို လိုက်နာနိုင်အောင် တစ်နေ့တာအတွင်း ဆုတောင်းလိုသူများအတွက် အထူးအဆင်ပြေပါသည်။ အလားတူ အခြားဘာသာများ၏ ဓလေ့ထုံးစံများကို အဆောက်အဦ ဒီဇိုင်းတွင် ထည့်သွင်းပေးနိုင်ပါက အလွန်ကောင်းမြတ်ပါသည်။ တစ်နည်းဆိုသော် လူတို့ကို နွေးထွေးကြိုဆိုပြီး အဆင်ပြေစေမည့် ယုံကြည်မှုစနစ်တစ်ခု၏ ထူးခြားသော လက္ခဏာရပ်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် ဖြစ်ပါသည်။

သစ္စာရှိမှုနှင့် ပတ်သက်သော ကိစ္စတစ်ခု အမြဲရှိသည်ကို တွေ့နိုင်ပါသည်။ သစ္စာရှိမှုသည် လူတို့၏ စိတ်ခံစားချက် ကျန်းမာရေးအနေနှင့် အလွန်အရေးကြီးသော အယူအဆတစ်ရပ် ဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် မိမိ၏ မိသားစုကို အလွန်သစ္စာရှိချင်သည်။ မိမိ၏ လူမျိုးနောက်ခံသမိုင်းနှင့် ဘာသာတရားကို သစ္စာရှိချင်ပါသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံတော်၊ တိုင်းပြည်အတွက် သစ္စာရှိပါသည်။ ထို့ပြင် လူတို့ကို ညီညွတ်သော ပုံစံဖြင့် ဤအချက်အားလုံးကို သစ္စာရှိမှု ပြသခွင့် မပေးသည့်အခါ တစ်ခါတစ်ရံ အခက်အခဲရှိလာပါသည်။ အများစုအသိုင်းအဝိုင်း၏ ဓလေ့ထုံးစံများကို သစ္စာရှိစေရန် သူတို့ဘာသာနောက်ခံသမိုင်း စသည်တို့ကို အတင်းအကြပ် သစ္စာမဲ့ခိုင်းခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

ဘာသာရေးဝတ်စုံ နမူနာများအကြောင်း စဉ်းစားမိပါသည်။ မွတ်စလင် အသိုင်းအဝိုင်းများတွင် အမျိုးသမီးများက ခေါင်းပေါင်းရာတွင် တစ်ခါတစ်ရံ မျက်နှာတစ်ခုလုံးကို ပုဝါဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားရာ မကြာသေးမီက ပြင်သစ်နိုင်ငံတွင် တားမြစ်ခံရသည့်အကြောင်း အတော်လေး အငြင်းပွားစရာ ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ဆစ် ဘာသာတွင် ဆံပင်လုံးဝမညှပ်ပါ။ အမျိုးသားများက အမွေးမရိတ်ပါ။ ခေါင်းပေါင်း အမြဲပေါင်းပါသည်။ တကယ်တော့ အချို့ နေရာများတွင် သူတို့ကို အလုပ်ခွင်၌ ထိုသို့ပြုလုပ်ခွင့် မပေးပါ။ သူတို့ စစ်တပ်ထဲ ဝင်ပါကလည်း ထိုအတိုင်းဖြစ်ပါသည်။ သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီးများသည် ရုံးခန်း သို့မဟုတ် စာသင်ကျောင်းတွင် အလုပ်လုပ်နေပါက ဝတ်ရုံဝတ်ဆင်ခြင်းကို အားမပေးပါ။ ခရစ်ယာန်ဖြစ်ပါက အချို့နေရာများတွင် လက်ဝါးကပ်တိုင် ဝတ်ဆင်ခြင်းကိုပင် သင့်ဘာသာအပေါ် အနည်းငယ် ပြင်းထန်နေသကဲ့သို့ ရှုမြင်ပါသည်။

ဤနေရာတွင်လည်း လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွင် အဓိက ပြဿနာ ဖြစ်စေခြင်း မရှိပါက လူတို့ကို သူတို့၏အစဉ်အလာအား သစ္စာရှိအောင် ခွင့်ပြုရန် အလွန်အရေးကြီးသည်ဟု ထင်ပါသည်။ စာသင်ကျောင်း သို့မဟုတ် စစ်တပ် သို့မဟုတ် တစ်နေရာရာတွင် ရှိပါက ခေါင်းပေါင်း ပေါင်းခြင်းနှင့် ဆံပင်မညှပ်ခြင်းသည် ဘာအန္တရာယ် ရှိပါသနည်း။ ပြဿနာတစ်ခုခု ရှိပါသလား။ တကယ်တော့ မရှိပါ။ သင့်အလုပ်ကို ကောင်းစွာ ဆောင်ရွက်နိုင်ပါသေးသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် တစ်ယောက်အနေနှင့် မစားသောက်မီ ဘုရားစာရွတ်ဆိုပြီး ကပ်လှူပါက ဘာပြဿနာရှိပါသနည်း။ ပြဿနာက အဘယ်နည်း။ သင့်မျက်နှာတစ်ခုလုံးကို ဖုံးလွှမ်းသောပုဝါ ဝတ်ဆင်ပါက ဥပမာအားဖြင့် ကားမောင်းနေစဉ်တွင် အမြင်အာရုံ မရှင်းလင်းဘဲ ပြဿနာ ရှိချင်ရှိနိုင်ပါသည်။ “ကားမောင်းနေစဉ် မျက်နှာတစ်ခုလုံး ပုဝါဖြင့် ဖုံးအုပ်၍မရနိုင်ပါ” ဟုပြောလျှင် အဆင်ပြေပါသည်။ သို့သော် အခြားအခြေအနေများတွင် ဘာအန္တရာယ် ရှိပါသနည်း။ သို့မဟုတ် သင်သည်အမျိုးသမီးတစ်ယောက် ဖြစ်ပါက ဆေးရုံကို သွားသောအခါ အမျိုးသမီး ဆရာဝန်၊ အမျိုးသမီး သူနာပြုများက ကုသပေးရမည်ဟု တောင်းဆိုခြင်းတွင် ဘာအန္တရာယ် ရှိပါသနည်း။ ယင်းကို အမျိုးသမီးဖြစ်ရန် ပိုမိုနှစ်သက်သော ဘာသာမဲ့သူ များစွာပင် ရှိပါသည်။

ထို့ကြောင့် ဥပမာအားဖြင့် အဆောက်အဦကို ဒီဇိုင်းဆင်ရာတွင် အမျိုးသားအပိုင်း၊ အမျိုးသမီးအပိုင်းစသည့် ကိစ္စများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားနိုင်ပါသည်။ ယင်းတို့သည် သူတို့၏ ဓလေ့ထုံးစံအဖြစ် အမှန်ပင် တန်ဖိုးထားမည့် လူအရေအတွက် များစွာ ရှိသည့် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွင် ဖြစ်ပါက ထိုသို့ထည့်စဉ်းစားနိုင်ပါသည်။ ထို့ပြင် လူမှုအဖွဲ့အစည်းနှင့်အတူ အလုပ်လုပ်ပါက အဖွဲ့အစည်း၏ ဆောင်ရွက်ချက်အတွင်း ပြဿနာ မဖြစ်ပေါ်စေမည့် အခြေအနေများတွင် သူတို့၏ ဘာသာအစဉ်အလာကို သစ္စာရှိနိုင်အောင် လူတို့ကို ခွင့်ပြုပေးမည့် နည်းလမ်းများ ရှာကြံပေးစေလိုပါသည်။

အနှစ်ချုပ်အားဖြင့် ဘုန်းတော်ကြီး ဒလိုင်းလားမားက အစားအသောက်များကို နမူနာပေးကာ အားလုံးအတွက် စားသောက်ဖွယ်ရာ တစ်မျိုးတည်းသာ ရှိပါက အလွန်ပျင်းရိဖွယ်ကောင်းကာ လူတိုင်းနှင့် သင့်တော်မည် မဟုတ်သကဲ့သို့ပင် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဘာသာတရားနှင့် လောကီယုံကြည်မှုများစွာ ရှိသည်မှာ ကောင်းမြတ်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ ထို့ကြောင့် ယုံကြည်မှုစနစ်များသည်လည်း ထိုအတူပင် တစ်ယောက်အတွက် သင့်တော်သောအရာသည် အခြားတစ်ယောက်အတွက် လုံးဝမသင့်တော်နိုင်ပါ။ ပိုမိုကြင်နာသူ၊ ပိုမိုစာနာတတ်သူ၊ ပိုမိုချစ်ခင်သူ ဖြစ်စေနိုင်သော ယုံကြည်မှု စနစ်များစွာ ရှိပါသည်။ ၎င်းတို့သည် ကျွန်ုပ်တို့ကို အခြားသူများနှင့် ညီညွတ်စွာ နေထိုင်နည်းများ သင်ကြားပေးနိုင်ပါသည်။ ထို့ပြင် ဆရာတော်ကြီးက အကောင်းဆုံး ဘာသာတရားဆိုသည်မှာ ပိုမိုကြင်နာသူဖြစ်အောင် ကူညီပေးသောဘာသာ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုထားပါသည်။ ထို့ကြောင့် “ကျွန်ုပ်ချောကလက်ရေခဲမုန့် ကြိုက်သည့်အတွက် သင်လည်း ချောကလက် ရေခဲမုန့် ကြိုက်စရာမလိုပါ” ဆိုသည့်အတိုင်းပင် ဖြစ်ပါတော့သည်။