จริยธรรมคืออะไร

จริยธรรมเป็นระบบค่านิยมทางศีลธรรมที่หล่อหลอมพฤติกรรมของเราให้มีชีวิตที่มีความสุขมากขึ้น ด้วยจริยธรรม เราดำเนินชีวิตอย่างซื่อสัตย์ ซึ่งนำไปสู่ความไว้วางใจและมิตรภาพกับคนรอบข้าง จริยธรรมคือกุญแจสู่ความสุข

จริยธรรมในพระพุทธศาสนา

ในพระพุทธศาสนา จริยธรรมอยู่บนพื้นฐานของความตระหนักรู้ที่แยกแย: เราใช้สติปัญญาของเราในการแยกแยระหว่างสิ่งที่ทำให้มีความสุขที่ยั่งยืนและสิ่งที่ทำให้เกิดปัญหาซ้ำ ไม่เกี่ยวกับการเชื่อฟังรายการกฎเกณฑ์อย่างสุ่มสี่สุ่มห้า แต่เกี่ยวกับการเชื่อว่าการปฏิบัติตามแนวทางจริยธรรมนั้นสมเหตุสมผล

หากเราใส่ใจตนเองจริงๆ การตัดสินใจอย่างชาญฉลาดเกี่ยวกับพฤติกรรมของเราเป็นเรื่องที่สมเหตุสมผล ทุกคนต้องการและสมควรที่จะมีความสุข และนั่นรวมถึงตัวเราเองด้วย [ดู: ความสุขคืออะไร] ความนับถือตนเองต่ำนำไปสู่ทัศนคติที่ไม่แยแสทางศีลธรรม ในขณะที่การเห็นคุณค่าในตนเองนำไปสู่ความศักดิ์ศรีในตนเอง ด้วยความศักดิ์ศรีในตนเอง เราเคารพตัวเองอย่างสุดซึ้งจนเราไม่เคยก้มหัวประพฤติผิดจรรยาบรรณเลย คือเรารู้สึกว่าไม่เหมาะสม

เนื่องจากผึ้งเก็บน้ำหวานไม่ทำอันตรายหรือรบกวนสีและกลิ่นของดอกไม้ ผู้มีปัญญาก็เคลื่อนไปในโลกเช่นเดียวกัน -  ธรรมบท หมวดดอกไม้ บทที่ 49

ทัศนคติของ “อะไรก็ตาม” นำไปสู่ความรู้สึกโดดเดี่ยว เหงา และซึมเศร้าเท่านั้น ด้วยความซาบซึ้งในจริยธรรม เราก็เอาชนะทัศนคตินั้นได้ เราสร้างมิตรภาพที่มั่นคงและมีความไว้วางใจ ซึ่งเป็นพื้นฐานสำหรับการมีชีวิตที่มีความสุขและประสบความสำเร็จ

จริยธรรมและคำสาบานบนพื้นฐานของเหตุผล

การปฏิบัติทางพระพุทธศาสนาตั้งอยู่บนพื้นฐานมาจากสามัญสำนึก หากเราเห็นแก่ตัว โกรธเคือง และเย่อหยิ่งต่อผู้อื่น เราจะคาดหวังชีวิตที่สงบและมีความสุขสำหรับตัวเราเองได้อย่างไร

ในพระพุทธศาสนามีระดับคำสาบานที่แตกต่างกันออกไป เช่น พระภิกษุที่บวชครบบริบูรณ์ในสายธิเบตปฏิบัติตามคำสาบาน 253 ข้อ ฆราวาสหลายคนถือ “ศีลห้า” ซึ่งได้แก่

• เว้นจาการฆ่าสิ่งมีชีวิต
• เว้นจากการถือเอาของที่เขามิได้ไห้
• เว้นจากพฤติกรรมทางเพศที่ไม่เหมาะสม
• เว้นจากการพูดเท็จ
• เว้นจากของมึนเมา

ผู้ปฏิบัติชาวพุทธสมาทานศีลเหล่านี้โดยสมัครใจเพื่อสร้างชีวิตที่เอื้อต่อการปฏิบัติ กฎเหล่านี้ช่วยให้เราอยู่ในทิศทางที่ถูกต้อง และสร้างเหตุให้เกิดการพัฒนาชีวิตที่มีความสุขและประสบความสำเร็จ

จริยธรรมเพื่อชีวิตที่ประสบความสำเร็จ 

บางคนคิดว่าชีวิตที่ประสบความสำเร็จคือชีวิตที่เรามีความมั่งคั่งทางวัตถุและอำนาจมหาศาล แม้จะได้ของแบบนั้นมา เราก็ไม่เคยพอใจ และมักจะหวาดระแวงกับการสูญเสียมันเสมอ ยิ่งเรามีมากเท่าใด โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อได้มาด้วยความเสียหายของคนอื่น เราก็ยิ่งสร้างศัตรูมากเท่านั้น คงไม่มีใครว่าชีวิตที่ประสบความสำเร็จนั้นมีแต่คนไม่ชอบเรา ชีวิตที่ประสบความสำเร็จคือชีวิตที่เราได้สร้างเพื่อนมากมายและผู้คนต่างมีความสุขที่ที่จะใช้เวลากับเรา  แล้วไม่สำคัญว่าเราจะมีเงินหรืออำนาจมากแค่ไหน เราจะรับการสนับสนุนทางอารมณ์ที่ทำให้เรามีความเข้มแข็งในการรับมือกับสิ่งที่อาจเกิดขึ้น

แนวปฏิบัติทางจริยธรรมระบุประเภทของพฤติกรรมที่นำไปสู่ความสุขและประเภทที่ก่อให้เกิดปัญหา เมื่อเราซื่อสัตย์และต้องการนำความสุขมาสู่ผู้อื่น ผู้คนจะไว้วางใจว่าเราจะไม่โกง ข่มเหงรังแก หรือเอาเปรียบพวกเขา ความไว้วางใจนี้ทำหน้าที่เป็นรากฐานสำหรับมิตรภาพของเรากับทุกคนที่เราพบ พวกเขาผ่อนคลายและมีความสุขที่ได้อยู่กับเรา โดยรู้ว่าไม่มีอะไรต้องกลัว เราเองกลับรู้สึกมีความสุขมากขึ้น ใครอยากให้คนอื่นระวังตัวหรือตัวสั่นด้วยความกลัวทุกครั้งที่เราเข้าใกล้พวกเขา? ทุกคนยินดีต้อนรับใบหน้าที่ยิ้มแย้ม

มนุษย์เป็นสัตว์สังคม เราต้องรับการสนับสนุนจากผู้อื่นเพื่อความอยู่รอด ไม่เพียงแต่เมื่อเราเป็นทารกแรกเกิดที่ช่วยตัวเองไม่ได้ และคนชราที่อ่อนแอในบ้านพักคนชราเท่านั้น แต่ตลอดชีวิตเราต้องรับความช่วยเหลือและการดูแลจากผู้อื่น แรงสนับสนุนทางอารมณ์ที่เราได้รับจากมิตรภาพอันเป็นที่รักสร้างชีวิตที่เติมเต็ม ความซาบซึ้งในจริยธรรมที่เข้มแข็งช่วยให้เราสร้างความสัมพันธ์ฉันมิตรกับทุกคนที่เราพบ