Etik Nedir?

Etik, davranışlarımızı daha mutlu bir yaşam için biçimlendiren bir ahlaki değerler sistemidir. Etik ile dürüstçe yaşarız, bu da etrafımızdakilerle aramızda güven ve dostluğa olanak verir. Etik mutluluğun anahtarıdır.

Budizm’de Etik

Budizm’de etik farkındalığın ayrımına dayanır: neyin sürekli mutluluk getirdiği, neyin ise tekrarlayan sorunlara yol açtığı arasında ayrım yapmak için zekamızı kullanırız. Bu, bir kurallar listesini körü körüne takip etmek değil, etik ilkelere uymanın mantıklı olduğunu kabul etmektir.

Gerçekten kendimize önem veriyorsak nasıl davrandığımızla ilgili akıllı kararlar vermek mantıklıdır. Herkes mutlu olmayı ister ve bunu hak eder ve buna biz kendimiz de dahiliz [Bkz.: Mutluluk Nedir?]. Düşük kendine güven ahlaki bir kayıtsızlık tavrına yol açarken, özgüven duygusu öz-haysiyete yol açar. Öz-haysiyet durumunda, kendimize o kadar çok saygımız vardır ki asla etik olmayan bir şekilde davranacak kadar düşmeyiz: doğru gelmez.

Nektar toplayan bir arı nasıl çiçeğin rengine ve kokusuna zarar vermezse bilge kişi de dünyada öyle davranır. – Dhammapada: Çiçekler, beyit 49

“Ne olursa olsun” tavrı izolasyon, yalnızlık ve depresyon duygularından öte bir şeye sebep olmaz. Etik duygusuyla böyle bir tavrın üstesinden geliriz. Mutlu ve başarılı bir hayatın temeli olan güven dolu, istikarlı arkadaşlıklar kurarız.

Etik ve Mantık Yürütmeye Dayalı Yeminler

Budist pratik sağduyuyu esas alır. Başkalarına karşı bencil, öfkeli ve kibirliysek kendimiz nasıl huzurlu ve mutlu bir hayat sürmeyi bekleyebiliriz?

Budizm’de farklı yemin seviyeleri vardır. Örneğin, Tibet geleneğinde manastır düzenine tamamen katılmış keşişlerin uyması gereken 253 yemin vardır. Ruhban olmayan pek çok Budist “ruhban olmayanlar için beş kaideye” uyar, bunlar:

• Canlı varlıkları öldürmekten kaçınmak
• Verilmemiş bir şeyi almaktan kaçınmak
• Uygunsuz cinsel davranıştan kaçınmak
• Yalan söylemekten kaçınmak
• Keyif verici madde kullanmaktan kaçınmaktır.

Pratik için yardımcı bir yaşam oluşturmak aracılığıyla Budistler bu yeminler kendi istekleriyle eder. Bu kurallar bizim doğru yönde devam etmemize yardımcı oldukları gibi, mutlu ve başarılı bir yaşam geliştirmek için gereken sebepleri de oluşturur.

Başarılı bir Hayat için Etik

Bazı kişiler başarılı bir hayatın muazzam maddi servet ve güç sahibi olduğumuz bir yaşam olduğunu sanır. Böyle şeyler elde etsek bile asla tatmin olmaz ve daima onları kaybedeceğimizden endişeleniriz. Özellikle de başkalarının sırtından kazanılmış olanlar olmak üzere ne kadar daha varlıklıysak o kadar çok düşman ediniriz. Kimse başarılı bir hayatın kimsenin bizi sevmediği bir hayat olduğunu iddia edemez. Başarılı bir hayat pek çok arkadaş edindiğimiz ve insanların bizim yanımızda mutlu olduğu bir hayattar. O zaman ne kadar paramız veya gücümüz olduğunun bir önemi yoktur; bize başımıza ne gelirse gelsin üstesinden gelecek gücü veren duygusal desteğe sahip oluruz.

Etik ilkeler mutluluğa yol açan davranış biçimleriyle sorun yaratan davranış biçimlerini belirtir. Dürüst olduğumuzda ve başkalarına mutluluk vermek istediğimizde, onlar da bizim onları kandırmayacağımız, zorbalık yapmayacağımız veya istismar etmeyeceğimize güvenirler. Bu da, tanıştığımız herkesle arkadaşlığımızın temelini oluştururlar. Korkacakları bir şey olmadığını bildiklerinden bizimleyken rahat ve bizimle olmaktan mutludurlar. Biz de kendimizi daha mutlu hissederiz. Kim yanlarına gittiğimizde başkalarının korkmasını veya kendini korumaya almasını ister? Herkes gülümseyen bir yüzden hoşlanır.

İnsanlar sosyal varlıklardır: hayatta kalabilmek için başkalarının desteğine ihtiyacımız vardır. Bu yalnızca çaresiz bebekler veya bakımevindeki elden düşmüş yaşlılar durumunda geçerli değildir, yaşamlarımız boyunca başklarının yardımına ve bakımına muhtacız. Sevgi dolu arkaşlıklardan edindiğimiz duygusal destek tatminkar bir yaşam sağlar. Güçlü bir etik duygusu tanıştığımız herkesle dostça ilişki kurabilmemize olanak tanır.